Гудрун Штајнакер, амбасадорка на Германија: Не ја разбирате суштината на функционирањето на ЕУ

Гос­по­ѓа Штај­на­кер, функ­ци­ја­та ам­ба­са­дор­ка на Гер­ма­ни­ја во Ма­ке­до­ни­ја ја из­вр­шу­ва­те од 2011 го­ди­на. Ка­ко ги оце­ну­ва­те ма­ке­дон­ско-гер­ман­ски­те од­но­си на по­ли­тич­ки и на еко­ном­ски план и ка­ко мис­ли­те де­ка мо­же да се прод­ла­бо­чат тие ре­ла­ции? 

Штај­на­кер: Гер­ман­ско-ма­ке­дон­ски­те од­но­си од са­ми­от по­че­ток беа до­бри и пол­ни со до­вер­ба, а уве­ре­на сум де­ка та­ка мо­же да би­де и во ид­ни­на. Се­ка­ко де­ка се­ко­гаш по­сто­јат и об­ла­сти во кои има про­стор за по­на­та­мош­но раз­ви­ва­ње на од­но­си­те. Би по­са­ка­ла не­кои те­шко­тии во вр­ска со ре­гу­ли­ра­ње­то на пре­сто­јот на на­ши­те екс­пер­ти за гер­ман­ски ја­зик, ко­неч­но, да се над­ми­нат, а ние да до­би­е­ме мал­ку по­го­ле­ма под­др­шка за на­ши­те про­гра­ми за уна­пре­ду­ва­ње на гер­ман­ски­от ја­зик од стра­на на ма­ке­дон­ска­та вла­да.

Да­ли сме­та­те де­ка Ма­ке­до­ни­ја во мо­мен­тот зас­лу­жу­ва да би­де член­ка на НАТО и да во­ди при­стап­ни пре­го­во­ри со ЕУ?

Штај­на­кер: Ка­ко гер­ман­ска ам­ба­са­дор­ка не е мо­ја над­леж­ност да да­дам оце­на што зас­лу­жу­ва или не зас­лу­жу­ва ва­ша­та зем­ја. НАТО и ЕУ кон­ста­ти­раа де­ка се ис­пол­не­ти пре­дус­ло­ви­те за при­ем на ва­ша­та зем­ја ка­ко член­ка во НАТО и за поч­ну­ва­ње на при­стап­ни­те пре­го­во­ри со ЕУ. Гер­ма­ни­ја го под­др­жу­ва тоа. Ме­ѓу­тоа, спро­ве­ду­ва­ње­то на тие од­лу­ки не е во на­ши ра­це би­деј­ќи обе­те ме­ѓу­на­род­ни ор­га­ни­за­ции функ­ци­о­ни­ра­ат спо­ред прин­ци­пот на кон­сен­зус.

Ка­ко ги оце­ну­ва­те ре­фор­ми­те што се спро­ве­ду­ва­ат во др­жа­ва­ва, а се важ­ни за зач­ле­ну­ва­ње во Европ­ска­та уни­ја?

Штај­на­кер:  Спо­ред мис­ле­ње­то на гер­ман­ска­та вла­да, из­ве­шта­јот за на­пре­док на Европ­ска­та ко­ми­си­ја за 2013 го­ди­на до­бро го реф­ле­кти­ра на­пре­до­кот на ва­ша­та зем­ја од ми­на­та­та го­ди­на, но, исто та­ка, ги реф­ле­кти­ра и де­фи­ци­ти­те. Тој фор­му­ли­ра ба­ра­ња и со­др­жи пред­ло­зи до ва­ша­та вла­да зад кои стои и гер­ман­ска­та стра­на.

Кои се, спо­ред вас, по­ли­ња­та на кои Ма­ке­до­ни­ја има нај­до­бар на­пре­док, а ка­де сме­та­те де­ка сѐ уште тре­ба да се ра­бо­ти за да се до­стиг­нат европ­ски­те нор­ми?

Штај­на­кер:  Спо­ред мо­е­то мис­ле­ње, по­сто­јат проб­ле­ми при спро­ве­ду­ва­ње­то на за­ко­ни­те и пра­ви­ла­та, но по­не­ко­гаш и со суд­ски­те од­лу­ки. Ме­ѓу­тоа, се на­де­вам де­ка пре­ку ди­ја­лог со над­леж­ни­те ми­ни­стерс­тва, упра­ви и гра­ѓан­ско­то оп­штес­тво ќе се ус­пее во над­ми­ну­ва­ње­то на тие проб­ле­ми. Со го­лем број би­ла­те­рал­ни про­е­кти и про­гра­ми пре­ку ор­га­ни­за­ции, ка­ко што се Друш­тво­то за ме­ѓу­на­род­на со­ра­бо­тка (ГИЗ), Кре­дит­на­та бан­ка за раз­вој (КфВ), Гер­ман­ска­та ин­ду­стри­ска и тр­гов­ска ко­мо­ра (ДИХК), Гер­ман­ска­та ака­дем­ска служ­ба за раз­ме­на (ДААД), Ин­сти­ту­тот „Ге­те“, Цен­тра­ла­та за школс­тво­то во странс­тво, фон­да­ци­и­те „Ко­нрад Аде­на­у­ер“ и „Фри­дрих Еберт“, ка­ко и со екс­пер­ти во ме­ѓу­на­род­но фи­нан­си­ра­ни про­е­кти, ка­ко про­е­кти­те од про­гра­ма­та за збра­ти­му­ва­ње на ЕУ (тви­нинг), Гер­ма­ни­ја го да­ва сво­јот при­до­нес за што е мож­но по­бр­зо усог­ла­су­ва­ње со европ­ски­те стан­дар­ди и нор­ми.

Ма­ке­до­ни­ја пет­па­ти по ред до­би­ва пре­по­ра­ка за до­би­ва­ње да­тум за поч­ну­ва­ње  при­стап­ни пре­го­во­ри со Европ­ска­та уни­ја, но исто тол­ку па­ти се од­ло­жу­ва по­че­то­кот на пре­го­во­ри­те. Зо­што Уни­ја­та го жр­тву­ва сво­јот кре­ди­би­ли­тет при­ка­жу­вај­ќи се ка­ко не­се­ри­о­зен со­јуз кој ги по­га­зу­ва сопс­тве­ни­те нор­ми и кри­те­ри­у­ми са­мо по­ра­ди ед­на неј­зи­на член­ка ко­ја на­мет­на еден не­ра­зу­мен спор?

Штај­на­кер:  Сме­там де­ка ова пра­ша­ње по­ка­жу­ва де­ка вие не ги раз­би­ра­те су­шти­на­та и на­чи­нот на функ­ци­о­ни­ра­ње на ЕУ. ЕУ е нај­го­ле­ми­от ми­ро­вен про­ект од за­вр­шу­ва­ње­то на Вто­ра­та свет­ска вој­на, а тоа го до­ка­жа и Но­бе­ло­ва­та на­гра­да за мир кој ѝ бе­ше до­де­ле­на на ЕУ ми­на­та­та го­ди­на. Уни­ја­та е комп­ле­ксен си­стем на да­ва­ње и зе­ма­ње со пра­ви­ла кои са­ми­те др­жа­ви-член­ки си ги по­ста­ву­ва­ат, но таа по­се­ду­ва и комп­лекс­ни кон­трол­ни ме­ха­низ­ми кои по­чи­ва­ат на прин­ци­пот на кон­сен­зус. Од ид­ни­те зем­ји-член­ки, исто та­ка, се оче­ку­ва под­го­тве­ност да ги по­чи­ту­ва­ат тие пра­ви­ла без иск­лу­чок. Тој на­чин на функ­ци­о­ни­ра­ње на ЕУ, мо­же­би, не е се­ко­гаш ед­но­ста­вен и ко­мо­тен, но тој се ба­зи­ра врз кон­сен­зу­ал­на­та вол­ја на си­те 27 член­ки на оваа Уни­ја од др­жа­ви.

Спо­рот за име­то е ви­со­ко во аген­да­та на гер­ман­ска­та кан­це­лар­ка Ан­ге­ла Мер­кел. Зо­што кан­це­лар­ка­та од­лу­чи ва­ка се­ри­оз­но да се за­фа­ти со овој проб­лем?

Штај­на­кер:  Спо­ред ме­не, до­бар знак е што во сре­ди­на­та на ко­а­ли­ци­ски­те пре­го­во­ри, со­јуз­на­та кан­це­лар­ка, д-р Ан­ге­ла Мер­кел, од­вои вре­ме за по­сред­ни­кот на ОН, Мет­ју Ни­миц, да ја ин­фор­ми­ра за со­стој­ба­та на не­го­ви­те по­сре­ду­вач­ки на­по­ри во вр­ска со спо­рот со име­то. Кан­це­лар­ка­та е за­поз­на­е­на со проб­ле­мот и се­ко­гаш се­ри­оз­но го сле­ди. Ме­ѓу­тоа, не тре­ба да се до­не­су­ва­ат ни­ка­кви зак­лу­чо­ци за не­ка­ков спе­ци­ја­лен гер­ман­ски ан­гаж­ман во вр­ска со ова пра­ша­ње.

Стра­ву­ва ли од ри­зик да до­жи­вее дип­ло­мат­ски не­ус­пех, кој би вли­ја­ел врз неј­зи­ни­от кре­ди­би­ли­тет, ако се зе­ме пред­вид де­ка ве­ќе два­е­сет го­ди­ни ни­кој не ус­пе­ал да по­мог­не во на­о­ѓа­ње не­ка­кво ре­ше­ние?

Штај­на­кер:  Ов­де мо­жам са­мо да упа­там на прет­ход­ни­от од­го­вор. Мис­лам де­ка тре­ба да би­де­те мал­ку пов­ни­ма­те­лен со по­и­мот „кре­ди­би­ли­тет”. Спо­ред гер­ман­ски­от став, конф­ли­ктот со име­то пр­венс­тве­но е конф­ликт ме­ѓу две су­ве­ре­ни др­жа­ви, од кои ед­на­та е член­ка на ЕУ. За­тоа ре­ше­ни­е­то за овој конф­ликт пр­венс­тве­но мо­ра да се нај­де од овие две др­жа­ви, од­нос­но од нив­ни­те вла­ди. Про­це­сот на по­сред­ниш­тво на ОН, спо­ред нас, е ви­стин­ска­та рам­ка за по­стиг­ну­ва­ње ре­ше­ние во овој конф­ликт.

Сме­та­те ли де­ка проб­ле­мот за име­то мно­гу по­лес­но ќе се ре­ши ако за не­го се за­ин­те­ре­си­ра­ат го­ле­ми­те си­ли, ка­ко Ва­шин­гтон, Бер­лин и Лон­дон, во на­со­ка да се нај­де раз­ум­но ре­ше­ние кое не­ма да би­де кла­сич­на уце­на во сти­лот зе­ми или оста­ви, ка­ква што е во мо­мен­тов по­зи­ци­ја­та на Ати­на?

Штај­на­кер:  Ера­та на го­ле­ми­те си­ли одам­на за­вр­ши, ба­рем во Евро­па. Во Евро­па ве­ќе не­ма ре­ше­ни­ја кои се ди­кти­ра­ни од го­ре. Ста­ну­ва збор за гра­де­ње до­вер­ба и со­ра­бо­тка. За тоа тре­ба да вло­жат на­по­ри си­те учес­ни­ци. Ина­ку не е та­ка де­ка Бер­лин, Лон­дон, а би са­ка­ла да го спо­ме­нам и Па­риз во овој кон­текст, не се за­ин­те­ре­си­ра­ни за овој конф­ликт и за ре­ша­ва­ње на конф­ли­ктот. Тој ин­те­рес тие го по­ка­жаа не­кол­ку па­ти.

Бри­сел го изг­ла­са ме­ха­низ­мот со кој се овоз­мо­жу­ва уки­ну­ва­ње на без­виз­ни­от ре­жим за зем­ји­те кои не мо­жат да го со­прат бра­нот ази­лан­ти. Сме­та­те ли де­ка по­стои се­ри­оз­на за­ка­на за Ма­ке­до­ни­ја да ја за­гу­би виз­на­та ли­бе­ра­ли­за­ци­ја?

Штај­на­кер:  Ме­ха­низ­мот е про­фи­ла­ктич­но ре­ше­ние на кое ин­си­сти­раа, пред сé, зем­ји­те што се за­сег­на­ти од нап­ли­вот на ба­ра­те­ли на азил, но, пред сѐ, и до­тич­ни­те оп­шти­ни. Но, убе­де­на сум де­ка не­ма да дој­де до при­ме­на на овој ме­ха­ни­зам би­деј­ќи и Гер­ма­ни­ја од без­виз­но­то па­ту­ва­ње има мно­гу по­го­ле­ма ко­рист откол­ку ште­та пре­диз­ви­ка­на од стра­на на евен­ту­ал­ни­те ба­ра­те­ли на азил.

Што им пре­по­ра­чу­ва­те на ва­ши­те со­на­род­ни­ци што има­ат жел­ба да ин­ве­сти­ра­ат во Ма­ке­до­ни­ја?

Штај­на­кер:  Гер­ман­ска­та ам­ба­са­да им стои на рас­по­ла­га­ње за со­ве­ту­ва­ње на ид­ни­те ин­ве­сти­то­ри, исто ка­ко и гер­ман­ска­та Ко­мо­ра за над­во­реш­на тр­го­ви­ја (АХК) во Скоп­је и Гер­ман­ско-ма­ке­дон­ско­то сто­пан­ско здру­же­ние. На се­кој ин­ве­сти­тор мо­жам единс­тве­но да му пре­по­ра­чам оп­шир­но да се ин­фор­ми­ра, да па­ту­ва низ зем­ја­та, да раз­го­ва­ра со ма­ке­дон­ска­та вла­да, но и со оп­шти­ни­те и со прет­став­ни­ци­те од де­лов­на­та сфе­ра за да стек­не оп­шир­на сли­ка за мож­но­сти­те на те­рен пред да ја до­не­се од­лу­ка­та за ин­ве­сти­ра­ње.

Иа­ко сте са­мо две го­ди­ни ам­ба­са­дор­ка во Ма­ке­до­ни­ја, од­лич­но го збо­ру­ва­те ма­ке­дон­ски­от ја­зик и очиг­лед­но де­ка до­бро ја поз­на­ва­те зем­ја­та. Кои се ва­ши­те оми­ле­ни ме­ста ка­де што са­ка­те да го ми­ну­ва­те сло­бод­но­то вре­ме?

Штај­на­кер: Мо­е­то поз­на­ва­ње на ма­ке­дон­ски­от ја­зик, за жал, не е тол­ку до­бро кол­ку што би са­ка­ла. Ме­ѓу­тоа, бла­го­да­ре­ние на мо­и­те до­бри поз­на­ва­ња на срп­ско­хр­ват­ски­от ја­зик, раз­би­рам и чи­там ма­ке­дон­ски при­лич­но до­бро. Чи­там вес­ни­ци и ве­сти на ин­тер­нет и гле­дам те­ле­ви­зи­ја. Ка­ко сту­ден­тка прв­пат бев во Ма­ке­до­ни­ја во 1977 го­ди­на, а ја по­се­ту­вав че­сто и по­доц­на, бла­го­да­ре­ние на при­ја­те­ли­те ов­де. Од таа при­чи­на се ра­ду­вав ко­га дој­дов ту­ка ка­ко ам­ба­са­дор­ка. Ужи­вам во пла­ни­на­ре­ње­то и во пре­крас­на­та при­ро­да. По­крај Охрид­ско и Прес­пан­ско Езе­ро, че­ста де­сти­на­ци­ја на мо­и­те па­ту­ва­ња се мно­гу­број­ни­те пре­у­ба­ви сред­но­ве­ков­ни цр­кви со нив­ни­те из­во­нред­ни фре­ски. Но, ка­де и да одам, не ужи­вам са­мо во при­ро­да­та, ту­ку и во љу­без­но­ста и во го­сто­прим­ли­во­ста на лу­ѓе­то во ва­ша­та зем­ја.

 (Интервјуто е објавено во 68. број на неделникот Република)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.