Димо Попов: „Вар­дар филм Ма­ке­до­ни­ја“ да пре­рас­не во филм­ско сту­дио

До кра­јот на 20 век „Вар­дар филм“ бе­ше единс­тве­на­та др­жав­на филм­ска про­ду­цент­ска ку­ќа во Ма­ке­до­ни­ја што во сво­е­то пет­де­це­ни­ско ра­бо­те­ње ги про­ду­ци­ра­ше си­те игра­ни, ани­ми­ни­ра­ни и до­ку­мен­тар­ни фил­мо­ви во Ма­ке­до­ни­ја. Пос­лед­на­та про­дук­ци­ја на „Вар­дар филм“ бе­ше во 1998 го­ди­на. Но­ва­та на­ци­о­нал­на уста­но­ва филм­ски цен­тар „Вар­дар филм Ма­ке­до­ни­ја“ по­стои од ја­ну­а­ри 2014 го­ди­на и е нас­лед­ник на пре­поз­нат­ли­во­то име „Вар­дар филм“, што бе­ше иде­ја на Ми­ни­стерс­тво­то за кул­ту­ра. За не­пол­ни две го­ди­ни отка­ко е ди­ре­ктор на „Вар­дар филм Ма­ке­до­ни­ја“, Ди­мо По­пов ус­пеа да пот­пи­ше до­го­во­ри со те­ле­ви­зи­ски ку­ќи од ре­ги­о­нот за при­ка­жу­ва­ње на ма­ке­дон­ски­те филм­ски кла­си­ци за кои уште по­стои го­лем ин­те­рес, го збо­га­ти фун­ду­сот со ре­кви­зи­ти и со ко­сти­ми од за­вр­ше­ни филм­ски про­е­кти. Во  го­ле­ма­та сли­ка, „Вар­дар филм Ма­ке­до­ни­ја“ еден ден тре­ба да пре­рас­не во филм­ско сту­дио во кое ќе мо­же да се сме­сти филм­ска про­дук­ци­ја, да се из­гра­дат се­то­ви, да се на­пра­ви пост­про­дук­ци­ја на сли­ка и на звук. Во из­ми­на­ти­от пер­и­од во скоп­ско­то ки­но „Си­нап­лекс“ се одр­жа петд­нев­на филм­ска про­гра­ма со нас­лов „Ма­ке­дон­ски филм­ски кла­си­ци“ ка­ко дел од нас­ледс­тво­то на „Вар­дар филм“ на ко­ја беа при­ка­жа­ни „Хај-Фај“, „Три Ани“, „Среќ­на Но­ва ’49“, „Пла­ни­на­та на гне­вот“ и „Те­то­ви­ра­ње“.

Не­ко­гаш­ни­от „Вар­дар филм“ бе­ше единс­тве­на­та др­жав­на филм­ска про­ду­цент­ска ку­ќа. Де­нес ус­ло­ви­те се по­и­на­кви. Овој „Вар­дар филм Ма­ке­до­ни­ја“ по­стои не­пол­ни две го­ди­ни. Што мо­же де­нес тој да им по­ну­ди на фил­ма­џи­и­те?

ПОПОВ: „Вар­дар филм“ е фор­ми­ран во 1947 го­ди­на и по­стои до кра­јот на 20 век, до 1998 го­ди­на. Тоа зна­че­ло де­ка си­те средс­тва што др­жа­ва­та ги пла­ни­ра­ла за филм­ска про­дук­ци­ја „оде­ле“ пре­ку тој „Вар­дар филм“. Се­га ве­ќе не е та­ка. Ние сме но­ва уста­но­ва, ко­ја авто­мат­ски има дру­го ме­сто во ова оп­штес­тво. Ве­ќе не е др­жа­вен про­ду­цент, ту­ку се­га има дру­га, по­и­на­ква функ­ци­ја. За­ед­но со Управ­ни­от од­бор (УО), уште пр­ви­те не­кол­ку ме­се­ци се оби­дов­ме да на­пра­ви­ме не­ка­ква уста­но­ва што, на­ви­сти­на, ќе им по­мог­не на филм­ски­те ра­бот­ни­ци. Тоа што „Вар­дар филм Ма­ке­до­ни­ја“ се­га мо­же да го по­ну­ди и тре­ба да го ну­ди во бли­ска и во да­леч­на ид­ни­на е не­ко­ја тех­нич­ка под­др­шка на филм­ски­те про­дук­ции. Би­деј­ќи и јас сум филм­ски ра­бот­ник, а и во УО на „Вар­дар филм Ма­ке­до­ни­ја“ има чле­но­ви од таа бран­ша, се по­тру­див­ме да на­пра­ви­ме не­што за на­ша­та фе­ла. Во из­ми­на­ти­ов пер­и­од обез­бе­ду­ва­ме про­сто­рии за филм­ски про­дук­ции, ре­кви­зи­ти, ко­сти­ми што ги нас­ле­див­ме. Сѐ се тоа ра­бо­ти што, на не­кој на­чин, ги нас­ле­див­ме од „Вар­дар филм“. До­се­га не­ма­ме на­пра­ве­но кон­крет­на ин­ве­сти­ци­ја, ни­ту, пак, сме до­би­ле па­ри за да вло­жи­ме во опре­ма или, пак, во об­је­кти. Од тоа што го има­ме се оби­ду­ва­ме да на­пра­ви­ме не­што. Освен тоа, би­деј­ќи ги има­ме автор­ски­те пра­ва за ди­стри­бу­ци­ја на си­те фил­мо­ви про­из­ве­де­ни во тоа пет­де­це­ни­ско ра­бо­те­ње на „Вар­дар филм“, има­ме пра­во да склу­чу­ва­ме до­го­во­ри за при­ка­жу­ва­ње и за ди­стри­бу­ци­ја на тие фил­мо­ви. Ве­ќе склу­чив­ме не­кол­ку та­кви до­го­во­ри и, пра­ктич­но, тоа ни бе­ше глав­на­та деј­ност во овие не­пол­ни две го­ди­ни.

Во из­ми­на­ти­ов пер­и­од обез­бе­ду­ва­ме про­сто­рии за филм­ски про­дук­ции, ре­кви­зи­ти, ко­сти­ми што ги нас­ле­див­ме, вели Попов

Спом­на­вте де­ка „Вар­дар филм“ склу­чил до­го­во­ри за при­ка­жу­ва­ње фил­мо­ви во зем­ји­те од ре­ги­о­нот. Кои ма­ке­дон­ски филм­ски кла­си­ци се нај­ба­ра­ни и во кои зем­ји по­стои нај­го­лем ин­те­рес?

ПОПОВ: До­се­га склу­чив­ме 12 до­го­во­ри за игра­ни фил­мо­ви со две те­ле­ви­зи­ски ку­ќи што зра­чат на про­сто­рот на по­ра­неш­на Ју­гос­ла­ви­ја. Тоа се „ТВ Кла­сик“ во Хр­ват­ска и „Ра­дио те­ле­ви­зи­ја Ср­би­ја“. Ин­те­ре­сот е, пра­ктич­но, за си­те фил­мо­ви. На при­мер „Мис Стон“ на Жи­ка Пав­ло­виќ, фил­мо­ви­те на Сто­ле По­пов „Те­то­ви­ра­ње“, „Среќ­на Но­ва ’49“, „Хај-Фај“ на Вла­ди­мир Бла­жев­ски, по­тоа фил­мо­ви­те на Љу­би­ша Ге­ор­ги­ев­ски. Спо­ред из­ве­шта­и­те што ги до­би­ва­ме од тие опе­ра­то­ри, гле­да­ме де­ка за одре­ден нас­лов има по­ве­ќе пре­ба­ру­ва­ња, но, ге­не­рал­но, по­стои ин­те­рес за си­те фил­мо­ви. Тие фил­мо­ви од про­дук­ци­ски ас­пект се, на­ви­сти­на, мно­гу ква­ли­тет­ни и има­ат емо­тив­на, исто­ри­ска, филм­ска и естет­ска вред­ност, ко­ја е вид­ли­ва. „Вар­дар филм“ во тоа вре­ме ра­бо­тел на филм­ска лен­та. Се­га си­те фил­мо­ви што ги про­из­ве­ду­ва­ме во Ма­ке­до­ни­ја во пос­лед­ни­те 10 го­ди­ни се ди­ги­тал­ни и тоа авто­мат­ски, на не­кој на­чин вли­јае и на при­ста­пот на тех­но­ло­ги­ја­та ка­ко се пра­ват фил­мо­ви и вли­јае и на са­ма­та про­дук­ци­ска вред­ност што ја има­ат фил­мо­ви­те.

Во из­ми­на­ти­от пер­и­од го збо­га­ти­вте и фун­ду­сот со мно­гу зна­чај­ни ре­кви­зи­ти од не­кои за­вр­ше­ни филм­ски про­е­кти. На­ја­ве­но е де­ка дел од тој фун­дус ќе би­де дел од му­зеј­ска­та по­ста­вка во Ки­но­те­ка на Ма­ке­до­ни­ја.

ПОПОВ: Тоа е про­ект на Ки­но­те­ка на Ма­ке­до­ни­ја и ние учес­тву­ва­ме со ста­ра тех­ни­ка, ко­ја е, де­фи­ни­тив­но, са­мо за во му­зеј, ка­ко на при­мер об­је­кти­ви, ста­ри ка­ме­ри, ре­кви­зи­ти. За жал, не­ма­ме за­чу­ва­но ко­сти­ми, иа­ко би би­ло су­пер да има­ме ко­сти­ми од „Мис Стон“, или, пак, од „Јад“. Тие се за­гу­бе­ни и ќе се пра­ви ре­кон­струк­ци­ја спо­ред цр­те­жи­те или ка­дри од фил­мо­ви­те. Поч­ну­ва­ме да го пра­ви­ме тој фун­дус, има­ме ве­ќе 500 па­ри­чи­ња ко­сти­ми, кои се нас­ле­де­ни од за­вр­ше­ни филм­ски про­дук­ции. Ги фо­то­гра­фи­ра­ме и ги ста­ва­ме на на­ша­та но­ва веб-стра­ни­ца и ќе би­дат до­стап­ни за по­втор­но ко­ри­сте­ње. Ко­га по­сте­пе­но би се зго­ле­му­вал тој фун­дус и би на­рас­нал ка­ко што го има­ат не­кои се­ри­оз­ни филм­ски сту­ди­ја ка­ко „Ба­ран­дов“ во Пра­га, ќе се по­чув­ству­ва ефе­ктот, ама за тоа е по­треб­но мно­гу вре­ме. Тоа ќе ја по­е­вти­ни филм­ска­та про­дук­ци­ја и не­ма да се гу­бат ко­сти­ми. Ќе се со­чу­ва нив­на­та исто­ри­ска вред­ност.

Има ли се­гаш­на­та згра­да на „Вар­дар филм“ сту­дио што мо­же да се ре­но­ви­ра и кое би им би­ло од по­мош на филм­ски­те ра­бот­ни­ци?

ПОПОВ: Ние мо­ра­ме да по­чи­ту­ва­ме де­ка во Ма­ке­до­ни­ја има при­ват­ни сту­ди­ја за филм­ска про­дук­ци­ја и не сме­е­ме да го на­ру­шу­ва­ме па­за­рот. Не мо­же да ку­пу­ва­ме не­што што ве­ќе го има. Но, во Ма­ке­до­ни­ја не­ма сту­дио за пост­про­дук­ци­ја, кол­ку што ни е поз­на­то. Ние го има­ме из­гра­де­но во на­ша­та уста­но­ва и тоа по­стои. Но, е за­ста­ре­но и тре­ба да се ре­но­ви­ра од ко­рен – од аку­стич­ка­та изо­ла­ци­ја, до опре­ма­та. Ние сме во фа­за на изра­бо­тка на про­ект што по­сте­пе­но ќе оди по фа­зи. Уште раз­мис­лу­ва­ме да­ли ќе би­де при­ват­но-јав­но парт­нерс­тво или комп­лет­но ќе би­де во сопс­тве­ност на др­жа­ва­та. Слич­ни ва­кви уста­но­ви има во Нор­ве­шка и во Сло­ве­ни­ја, „Ви­ва филм“ и тоа се јав­ни уста­но­ви што сво­и­те ус­лу­ги ги ну­дат на филм­ски про­дук­ции.

Ние би са­ка­ле, ако мо­же да ја на­пра­ви­ме филм­ска­та про­дук­ци­ја, ге­не­рал­но, да би­де по­е­вти­на. Ако го об­но­ви­ме тон­ско­то сту­дио, па­ри­те што се тро­шат во странс­тво би оста­не­ле ту­ка

Ка­ква е го­ле­ма­та сли­ка­та на „Вар­дар филм Ма­ке­до­ни­ја“?

ПОПОВ: Го­ле­ма­та сли­ка на „Вар­дар филм Ма­ке­до­ни­ја“ е де­ка мо­же еден ден да пре­рас­не во филм­ско сту­дио во кое ќе мо­же да се сме­сти филм­ска про­дук­ци­ја, да се из­гра­дат се­то­ви, да се на­пра­ви пост­про­дук­ци­ја на сли­ка и на звук. Тоа до­не­ка­де е еко­ном­ски оправ­да­но. Би­деј­ќи тоа е го­ле­ма ин­ве­сти­ци­ја, по­треб­но е се­ри­оз­но истра­жу­ва­ње и да се ви­ди еко­ном­ска­та оправ­да­ност. Ние поч­ну­ва­ме са­мо од оваа згра­да, но се на­де­вам де­ка на­бр­зо ќе мо­же да се раз­ви­ва­ме во тој пра­вец. Пре­зе­дов­ме шест ка­ми­о­ни од МВР, кои беа под­го­тве­ни за то­пе­ње. Ка­ко што ќе рас­те и ќе се зго­ле­му­ва фун­ду­сот на ко­сти­ми и на ре­кви­зи­ти, про­сто­рот ту­ка не­ма да би­де до­во­лен. При­род­но ќе се на­мет­не де­ка ќе ни тре­ба нов про­стор ка­де што ќе се ши­ри­ме и та­ка, мо­же­би, по­ле­ка ќе пре­рас­ну­ва­ме во ма­ло сту­дио. Мно­гу ни е важ­но, на ме­не пред сѐ, но и на чле­но­ви­те на УО, да не на­пра­ви­ме уста­но­ва што ќе би­де по­сто­ја­но фи­нан­си­ра­на од др­жа­ва­та и не­ма да има сво­ја еко­ном­ска одрж­ли­вост. Ни­кој од филм­ски­те ра­бот­ни­ци не са­ка си­стем што са­мо ќе тро­ши па­ри, а не­ма да про­из­ве­ду­ва. На­про­тив, ние би са­ка­ле, ако мо­же да ја на­пра­ви­ме филм­ска­та про­дук­ци­ја, ге­не­рал­но, да би­де по­е­вти­на. Ако го об­но­ви­ме тон­ско­то сту­дио, па­ри­те што се тро­шат во странс­тво би оста­не­ле ту­ка.

Раз­го­ва­ра­ше: Але­ксан­дра М. Бун­да­лев­ска

Фо­то: Але­ксан­дар Ива­нов­ски

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.