Кожуф е последната негибната еколошка оаза во Европа

Пла­ни­на­та Ко­жуф се на­о­ѓа на гра­ни­ца­та ме­ѓу Ма­ке­до­ни­ја и Гр­ци­ја. Изо­би­лу­ва со огро­мен во­ден по­тен­ци­јал, а за пла­ни­на­ри­те и за љу­би­те­ли­те на пла­ни­на­та ре­ка­та Дош­ни­ца е ед­на од нај­у­ба­ви­те и нај­чи­сти ре­ки во Ма­ке­до­ни­ја. Во неа жи­ве­ат па­стрм­ка, клен, рак итн., а на Ко­жуф сѐ уште оп­сто­ју­ва ри­сот ка­ко ре­док и за­шти­тен вид. Од рас­ти­тел­ни­от свет, за­ста­пе­ни се нај­раз­но­вид­ни ви­до­ви, но нај­а­тра­ктив­ни се ле­ко­ви­ти­те бил­ки и рас­те­ни­е­то гол чо­век, кое е за­шти­те­но со за­кон. Тоа е единс­тве­но зим­зе­ле­но др­во што два­па­ти го­диш­но ја ме­ну­ва сво­ја­та цр­ве­ни­ка­ва и луш­пе­ста ко­ра. Ко­га ќе го до­пре­те, има­те чув­ство де­ка до­пи­ра­те неж­на чо­веч­ка ко­жа. Лис­ја­та му се јај­це­вид­ни, а цве­то­ви­те рас­по­ре­де­ни ка­ко гроз­до­ви.

Име­то Ко­жуф зна­чи ко­жув­че од јаг­не­шка ко­жа што го но­сат ов­ча­ри­те за за­шти­та. Ова е ме­сто ка­де што мо­же­те да се за­сол­ни­те и да го нај­де­те сво­јот мир. По­ра­ди Гра­ѓан­ска­та вој­на во Гр­ци­ја, пла­нин­ски­те се­ла ов­де се рас­е­ле­ни. По дол­жи­на­та на гра­ни­ца­та со Гр­ци­ја, што оди по вр­во­ви­те на Ко­жуф, би­ло за­бра­не­то дви­же­ње. За­тоа ду­ри се­га го откри­ва­ме пла­нин­ски­от ма­сив Ко­жуф-Ни­џе, a Ко­жуф оста­на пос­лед­на­та не­гиб­на­та еко­ло­шка оа­за во Евро­па.

Ов­де, на Ко­жуф, на са­мо 210 ки­ло­ме­три од Скоп­је и на 130 ки­ло­ме­три од Со­лун, се на­о­ѓа нај­но­ви­от ски-цен­тар во Ма­ке­до­ни­ја. Цен­та­рот е нај­со­вре­ме­но опре­мен и рас­по­ла­га со од­лич­ни ус­ло­ви за ски­ја­ње.

– До­се­га во овој комп­лекс се ин­ве­сти­ра­ни 19,5 ми­ли­о­ни евра од до­маш­ни ин­ве­сти­то­ри. Из­гра­ден е дво­ен под­зе­мен дал­но­вод, асфал­тен тех­нич­ки пат, комп­лет­на ко­му­нал­на ин­фра­стру­кту­ра за 230 об­је­кти, ше­сто­сед-жи­чар­ни­ца, два ски-ли­фта, си­стем за тех­нич­ки снег, ма­ши­ни за под­го­то­вка на ски­јач­ки па­те­ки, два ре­сто­ра­на, 16 апарт­ма­ни итн. Во пер­и­о­дот 2010-2013 го­ди­на Вла­да­та на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја ин­ве­сти­ра во ре­ги­о­на­лен пат во дол­жи­на од 15 ки­ло­ме­три од Смрд­ли­ва Во­да до ски-цен­тар Ко­жуф – ве­лат от­та­му.

Без раз­ли­ка да­ли ќе дој­де­те на ски­ја­ње или на пла­нин­ски ве­ло­си­пе­ди­зам, пла­ни­на­ре­ње, ја­ва­ње ко­њи, ри­бо­лов, ви­син­ски спорт­ски под­го­то­вки или за наб­љу­ду­ва­ње пти­ци, на Ко­жуф ќе се чув­ству­ва­те ка­ко џи­но­ви по­ра­ди не­до­пре­на­та при­ро­да – шу­ми из­ме­ша­ни од бу­ко­ви и од ело­ви дрв­ја. Си­те што има­ле мож­ност да го по­се­тат Ко­жуф оста­на­ле оду­ше­ве­ни од ам­би­ен­тот. Бу­ко­ва­та шу­ма го да­ва нај­до­бри­от кис­ло­род за чо­ве­кот кој во се­бе со­др­жи ан­ти­би­от­ски својс­тва. Ело­ва­та шу­ма про­из­ве­ду­ва кис­ло­род бо­гат со ете­рич­ни мас­ла што дејс­тву­ва сми­ру­вач­ки. Под вр­вот Мо­ми­на Чу­ка има 33 из­во­ра, за кои ло­кал­но­то на­се­ле­ние ве­ли де­ка има­ат чу­до­твор­на пла­нин­ска во­да. Спо­ред нив, ако по ред се на­пи­е­те од си­те 33 из­во­ра, ќе жи­ве­е­те по­дол­го 33 де­на.

– След­на­та го­ди­на ски­јач­ки­от цен­тар Ко­жуф и офи­ци­јал­но ќе го отво­ри сво­јот пла­нин­ски ве­ло­си­пед­ски парк, и тоа со три па­те­ки да­ун­хил (downhill) и 12 ен­ду­ро (endure), од­нос­но крос-кан­три (cross-country mountenbike) за си­те ка­те­го­рии ве­ло­си­пе­ди­сти. Из­ми­на­та­та лет­на се­зо­на цен­та­рот ра­бо­те­ше про­мо­тив­но со два ре­сто­ра­на и апарт­ма­ни за сме­сту­ва­ње, ор­га­ни­зи­рај­ќи ве­ло­си­пед­ски ту­ри и па­те­ки за тр­ча­ње и за пла­ни­на­ре­ње – ни ре­коа од ски-цен­та­рот.

До­кол­ку го по­се­ти­те Ко­жуф во пер­и­о­дот од ју­ли до сеп­тем­ври, ќе има­те екск­лу­зив­на мож­ност да де­гу­сти­ра­те ов­чо ки­се­ло мле­ко пре­ле­а­но со пла­нин­ски мед и со све­жи шум­ски бо­ро­вин­ки, ја­го­ди, ма­ли­ни и ка­пи­ни. Ов­ча­ри­те го ви­ка­ле мр­ка­ло. Со до­се­гаш­на­та из­гра­де­на ин­фра­стру­кту­ра и со при­род­ни­от по­тен­ци­јал што го има, не са­мо ка­ко зим­ски ски­јач­ки цен­тар ту­ку ка­ко це­ло­го­ди­шен пла­нин­ски ту­ри­стич­ки комп­лекс, Ко­жуф прет­ста­ву­ва ту­ри­стич­ка де­сти­на­ци­ја ко­ја ќе го отво­ри ма­ке­дон­ски­от ту­ри­зам на свет­ска­та сце­на и ќе вли­јае врз це­ло­куп­ни­от еко­ном­ски раз­вој на ре­ги­о­нот и по­ши­ро­ко во зем­ја­ва.

– Единс­тве­на преч­ка во ре­дов­но­то ра­бо­те­ње на цен­та­рот прет­ста­ву­ва не­о­др­жу­ва­ње­то на но­ви­от ре­ги­о­на­лен пат што од­вра­ќа го­лем број ту­ри­сти и по­тен­ци­јал­ни ин­ве­сти­то­ри. Ски­јач­ки­от цен­тар Ко­жуф оче­ку­ва де­ка овој проб­лем ќе би­де мно­гу бр­зо раз­ре­шен со цел овој ре­ги­о­на­лен пат да им овоз­мо­жу­ва си­гур­но и без­бед­но дви­же­ње на си­те пат­ни­ци – убе­де­ни се от­та­му.

Ме­ѓу бо­гат­ства­та на Ко­жуф се мно­гу­број­ни­те и ре­тки ми­не­ра­ли на за­пад­на­та пла­нин­ска стра­на, на­ста­на­ти за вре­ме на вул­кан­ски­те еруп­ции пред не­кол­ку ми­ли­о­ни го­ди­ни. Осо­бе­на раз­но­вид­ност на ми­не­ра­ли има кај руд­ни­кот „Ал­шар“, кој е поз­нат во свет­ски рам­ки по по­ја­ви­те на та­ли­ум, по­себ­но ми­не­ра­лот ло­ран­дит – еден од нај­ре­тки­те ми­не­ра­ли во све­тот. Ло­ран­ди­тот се ко­ри­сти во на­уч­ни це­ли за де­те­кти­ра­ње не­ве­ро­јат­но сит­ни че­стич­ки, т.н. не­у­три­на­ти кои до­а­ѓа­ат од Сон­це­то и ука­жу­ва­ат на тоа што се слу­чу­ва во не­го­ва­та вна­треш­ност. Руд­ни­кот „Ал­шар“ се на­о­ѓа на три­ста ме­три од­да­ле­че­ност од ма­ло­то се­ло Мај­ден. Во не­го­ва­та вна­треш­ност се вле­гу­ва низ осум ши­ро­ки отво­ри во зем­ја­та.

Во пре­срет на ски­јач­ка­та се­зо­на од ски-цен­та­рот нај­а­ву­ва­ат де­ка таа ќе поч­не во вто­ра­та не­де­ла на де­кем­ври.

– Со ски­јач­ки па­те­ки со вкуп­на дол­жи­на од 15 ки­ло­ме­три и си­стем на жи­чар­ни­ци со ка­па­ци­тет од 5.400 ски­ја­чи на час, овој ски-цен­тар е нај­го­лем во Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја во мо­мен­тот, но е да­ле­ку од мож­но­сти­те и од про­е­кти­ра­ни­от ка­па­ци­тет за ски­јач­ки­от цен­тар Ко­жуф кој во фи­нал­на фа­за би тре­ба­ло да из­не­су­ва вкуп­но 9 жи­чар­ни­ци со ка­па­ци­тет од 25.000 ски­ја­чи на час и ски­јач­ки па­те­ки со вкуп­на дол­жи­на од 120 ки­ло­ме­три. На тој на­чин Ко­жуф ќе прет­ста­ву­ва нај­го­лем ски­јач­ки цен­тар во ју­го­и­сточ­на Евро­па. Во мо­мен­тот се вр­шат си­те под­го­то­вки за поч­ну­ва­ње на прет­стој­на­та ски­јач­ка се­зо­на ко­ја тре­ба да би­де отво­ре­на во вто­ра­та не­де­ла од де­кем­ври. Од оваа се­зо­на СЦК се отво­ра на ме­ѓу­на­род­ни­от па­зар со единс­тве­на по­ну­да во це­ла Евро­па со па­ке­тот „Ком­бо-фри рајд (Combo-Free Ride), кој прет­ста­ву­ва ту­ри­стич­ка по­ну­да што ја ну­дат са­мо не­кол­ку цен­три во све­тот, по­ве­ќе­то во Се­вер­на Аме­ри­ка. Овој си­стем по­драз­би­ра ко­ри­сте­ње на жи­чар­ни­ци­те и на ра­тра­ци­те за транс­фер на гру­пи ски­ја­чи до па­те­ки за сло­бод­но во­зе­ње. Би­деј­ки Ко­жуф рас­по­ла­га со по­ве­ќе од 3.000 хе­кта­ри, со овој си­стем се овоз­мо­жу­ва ски­ја­чи­те да ски­ја­ат це­ло вре­ме на не­до­пре­ни ски­јач­ки па­ди­ни. Ова е ед­на од нај­ви­со­ки­те и нај­ска­пи сер­ви­си во ски­јач­ка­та ин­ду­стри­ја – ни рас­ка­жаа од ски-цен­та­рот Ко­жуф.

Ов­де се одр­жу­ва и ли­ков­на­та ко­ло­ни­ја „Ми­хај­ло­во“, чии по­че­то­ци да­ти­ра­ат од 1996 го­ди­на и на ко­ја до­се­га тво­ре­ле поз­на­ти ма­ке­дон­ски и стран­ски ли­ков­ни умет­ни­ци, ка­ко Емил Шу­лај­ков­ски, Си­мон Ше­мов, Ста­вре Ди­ми­тров, Вла­ди­мир Тем­ков и мно­гу дру­ги.

(Пишува: Невена Поповска
Текст објавен во 113. број на неделникот „Република“, 31.10.2014)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.