Све­тот по­и­та да ги ви­ди де­ла­та на Пи­ка­со, Ма­тис, Го­ген што „Лувр“ не ги са­ка­ше

Из­лож­ба­та „Ико­ни на мо­дер­на­та умет­ност: Шчу­ки­но­ва збир­ка“ во фон­да­ци­ја­та „Луј Ви­тон“ во Па­риз, на ко­ја прв­пат над­вор од Ру­си­ја е при­ка­жа­на ед­на од нај­го­ле­ми­те при­ват­ни ко­лек­ции на све­тот, тол­ку мно­гу е по­пу­лар­на што неј­зи­но­то тра­е­ње е про­дол­же­но за уште две не­де­ли, а ра­бот­но­то вре­ме на га­ле­ри­ја­та во од­дел­ни де­но­ви е про­дол­же­но од се­дум на­у­тро до еден час по пол­ноќ.

Из­лож­ба­та бе­ше отво­ре­на на 22 октом­ври ми­на­та­та го­ди­на и тре­ба­ше да трае до 20 фе­вру­а­ри, но ор­га­ни­за­то­ри­те ре­ши­ја да ја про­дол­жат до 5 март за­тоа што ин­те­ре­сот бил го­лем. Би­ле про­да­де­ни 60 ил­ја­ди влез­ни­ци за пр­ви­те де­сет не­де­ли, а мно­гу по­се­ти­те­ли дош­ле од Ру­си­ја за да ги ви­дат ре­мек-де­ла­та

Во фон­да­ци­ја­та „Луј Ви­тон“ се из­ло­же­ни 130 ре­мек-де­ла на умет­ни­ци им­пре­си­о­ни­сти, по­стим­пер­си­о­ни­сти и од мо­дер­на­та умет­ност, кои се дел од при­ват­на­та ко­лек­ци­ја на Сер­геј Шчу­кин ко­ја ори­ги­нал­но брои 250 де­ла и де­нес е рас­по­ре­де­на ме­ѓу му­зе­јот на Пу­шкин во Мос­ква и Ер­ми­траж во Санкт Пе­тер­бург. Не­кои од де­ла­та се­га прв­пат ја на­пу­шти­ја Ру­си­ја и за­пад­ни­от свет по­тр­ча да им се вос­хи­ту­ва од бли­зу.

Владимир Татлин, акт, 1913

Па­ри­ска­та га­ле­ри­ја, за жал, е скром­на со про­стор и за да ги при­ми си­те за­ин­те­ре­си­ра­ни и го про­дол­жи ра­бот­но­то вре­ме до 23 ча­сот шест де­на во не­де­ла­та, а во пос­лед­на­та сед­ми­ца од из­лож­ба­та ќе би­де отво­ре­на се­кој ден од се­дум ча­сот на­у­тро до еден ча­сот по пол­ноќ. Ова е мо­мент­но нај­по­се­ту­ва­на из­лож­ба во све­тот, со ог­лед на тоа де­ка во цен­та­рот Пом­пи­ду во Па­риз е во тек вто­ра­та нај­по­се­ту­ва­на из­лож­ба, по­све­те­на на Ре­не Мар­гит.

Спе­кта­ку­лар­на­та при­ват­на га­ле­ри­ја, ко­ја ја ди­зај­ни­рал поз­на­ти­от ар­хи­тект Френк Ге­ри, е во сопс­тве­ност на нај­бо­га­ти­от Фран­цуз, Бер­нар Ар­ноа, пре­тсе­да­тел на конг­ло­ме­ра­тот „ЛВМХ“ (Louis Vuitton Moët Hennessѕy) кој се за­ни­ма­ва со про­из­водс­тво на ди­зај­нер­ска об­ле­ка, шам­пањ и ко­њак.

Ме­ѓу екс­по­на­ти­те има 29 де­ла на Паб­ло Пи­ка­со, 22 на Анри Ма­тис, 12 на Пол Го­ген и дру­ги из­во­нред­ни де­ла од опу­си­те на Се­зан, Де­га, Ру­со и на Ван Гог. Освен тоа, на из­лож­ба­та има и 30 зна­чај­ни де­ла од ру­ска­та аван­гар­да, ка­ко тие на Ка­зи­мир Ма­ље­вич, Вла­ди­мир Тат­лин и На­та­ли­ја Гон­ча­ро­ва.

Сер­геј Шчу­кин (1854 – 1936) бил иск­лу­чи­тел­но бо­гат тр­го­вец со тек­стил, кој ку­пу­вал сли­ки на сво­и­те па­ту­ва­ња во Па­риз. Ме­ѓу 1898 и 1914 го­ди­на на­пра­вил из­во­нред­на ко­лек­ци­ја на нај­ра­ди­кал­ни­те ими­ња на фран­цу­ска­та умет­ност во тоа вре­ме. Тој во 1908 го­ди­на во сво­јот стан во Мос­ква отво­рил лич­на га­ле­ри­ја за љу­би­те­ли­те на умет­но­ста, кри­ти­ча­ри­те и за сту­ден­ти­те, и со тоа стек­нал ди­рект­на уло­га во об­ли­ку­ва­ње­то на ру­ска­та аван­гард­на сце­на. Ме­ѓу екс­по­на­ти­те на ко­лек­ци­ја­та на Шчу­кин би­ле из­ло­же­ни и де­ла на прет­став­ни­ци­те на ру­ска­та аван­гар­да.

Сер­геј Шчу­кин

Шчу­кин бил осо­бе­но бли­зок со Клод Мо­не и со Анри Ма­тис, кој во 1911 го­ди­на го до­нел во Мос­ква за да му го укра­си ста­нот. Тој од Ма­тис на­ра­чал две сли­ки кои и де­нес се сме­та­ат за најз­на­чај­ни во опу­сот на Ма­тис – „Танц“ и „Му­зи­ка“, кои до­би­ле цен­трал­но ме­сто на из­лож­ба­та во Па­риз. Тие не­го­ви при­ја­телс­тва вли­ја­е­ле на фор­ми­ра­ње­то на вку­сот на Шчу­кин и соз­да­ва­ње­то на ед­на од нај­ра­ди­кал­ни­те умет­нич­ки збир­ки во тоа вре­ме.

„По­ја­док на тре­ва“ на Клод Мо­не (1866) е пр­ва­та сли­ка што ја ку­пил Шчу­кин, а ко­ла­жот на Пи­ка­со „Та­њир со овош­је“ (1914) е најм­ла­до­то де­ло во не­го­ва­та ко­лек­ци­ја.

Едгар Дега, Балерина позира покрај позорец, 1875

Ко­га Шчу­кин се пре­се­лил за по­сто­ја­но во Па­риз, не го за­др­жал ста­ту­сот на пи­о­нер во под­др­жу­ва­ње­то на мо­дер­на­та умет­ност ко­ја ја ужи­вал во Ру­си­ја. Стар и умо­рен, имал 67 го­ди­ни ко­га се пре­се­лил во Фран­ци­ја, ги пре­ки­нал си­те свои по­ра­неш­ни де­лов­но-при­ја­тел­ски вр­ски со умет­нич­ки­от свет и жи­ве­ел пов­ле­че­но. По­чи­нал во 1936 го­ди­на.

Ири­на Ан­то­но­ва, ди­ре­ктор­ка на Му­зе­јот на Пу­шкин, за Шчу­кин ед­наш из­ја­ви­ла:

• Поч­на да ја со­би­ра не­по­пу­лар­на­та умет­ност ко­ја „Лувр“ и дру­ги­те му­зеи ја отфр­ли­ја. Тоа бе­ше одраз на не­го­ви­от ли­чен вкус. Мо­же­би по­чув­ству­вал бла­ги се­из­мич­ки про­ме­ни кои прет­хо­де­ле на зем­јо­тре­сот што ќе го про­ме­ни све­тот. Та­ков ко­лек­ци­о­нер мо­жел да се по­ја­ви са­мо во зем­ја во ко­ја се под­го­тву­ва­ла ре­во­лу­ци­ја. Тој со­би­ра­ше умет­ност ко­ја ја на­ве­сти свет­ска­та ка­так­лиз­ма.

Во пр­ва­та по­ло­ви­на на 20 век ко­лек­ци­ја­та на Шчу­кин има­ла ре­чи­си ле­ген­да­рен ста­тус во Евро­па по­ра­ди фи­зич­ка­та од­да­ле­че­ност и ре­тки­те илу­стри­ра­ни пуб­ли­ка­ции, ка­ко и гла­си­ни­те за енорм­но­то бо­гат­ство на ме­це­на­та. Се збо­ру­ва­ло де­ка сли­ки­те за­ми­ну­ва­ле од Фран­ци­ја за Ру­си­ја уште до­де­ка бо­ја­та не им би­ла ису­ше­на.

Пабло Пикасо, Три жени, 1907-1908

Ме­ѓу­тоа, бол­ше­вич­ка Ру­си­ја не му би­ла нак­ло­не­та на Шчу­кин. Ле­нин уште во 1918 го­ди­на ја на­ци­о­на­ли­зи­рал не­го­ва­та ко­лек­ци­ја и ко­га Шчу­кин из­бе­гал во Па­риз во 1922 го­ди­на, таа ста­на­ла ја­дро на ви­стин­ски му­зеј на мо­дер­на­та умет­ност во Мос­ква.

Од 1930 го­ди­на збир­ка­та би­ла си­сте­мат­ски обез­вред­ну­ва­на. Ста­лин во 1948 го­ди­на из­дал де­крет со кој таа би­ла по­де­ле­на ме­ѓу Му­зе­јот на Пу­шик во Мос­ква и Ер­ми­траж во Санкт Пе­тер­бург, но исто­вре­ме­но би­ло за­бра­не­то неј­зи­но­то из­ло­жу­ва­ње во јав­ност. Ду­ри по смрт­та на Ста­лин, при кра­јот на 50-ти­те го­ди­ни на ми­на­ти­от век, ко­га се сме­ни­ле од­но­си­те на Ру­си­ја со све­тот, за­пад­на­та мо­дер­на умет­ност по­втор­но би­ла при­фа­те­на во Ру­си­ја.

Пол Сезан, Маж со луле, 1890-1893

Де­ла­та на фран­цу­ски­те умет­ни­ци од збир­ка­та на Шчу­кин по­ле­ка би­ле „екс­ху­ми­ра­ни“, а Пи­ка­со, кој се прик­лу­чил на Ко­му­ни­стич­ка­та пар­ти­ја во есен­та 1944 го­ди­на, оди­грал актив­на уло­га во по­сред­ниш­тво­то во тој пер­и­од, ко­га и не­го­ви­те де­ла по­втор­но би­ле откри­е­ни.

Ко­лек­ци­ја­та, ко­ја ре­чи­си по­ло­ви­на век би­ла мар­ги­на­ли­зи­ра­на по­ра­ди иде­о­ло­шки при­чи­ни, де­нес ге­не­рал­но мал­ку е поз­на­та кај пуб­ли­ка­та на За­па­дот. Отко­га е рас­ту­ре­на од 1948 го­ди­на, ни­ко­гаш не би­ла из­ло­же­на ка­ко ко­хе­рент­на це­ли­на. Сѐ до­се­га.

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.