Ана Јовковска: Книгата преживеала земјотреси и пожари, ќе преживее и „ајфон“ и „ајпад“

Ана Јо­вков­ска (1982) е но­ви­нар­ка, во­ди­тел­ка, про­ду­цен­тка, акти­вис­тка и ху­ма­нис­тка, чиешто рас­те­ње и со­зре­ва­ње го гле­дав­ме пред ТВ-ка­ме­ри­те. Де­нес Јо­вков­ска е автор­ка на повеќе од 1.000 ТВ-ин­терв­јуа и тек­сто­ви од об­ла­ста на ко­му­ни­ко­ло­ги­ја­та, кре­а­тив­ни­те ин­ду­стрии, ро­до­ви­те сту­дии и фил­мот. Кре­а­тор­ка е на ТВ-про­е­ктот „Пулс“, во кој го про­мис­лу­ва и го ана­ли­зи­ра ду­хот на вре­ме­то и со­ци­о­кул­тур­ни­те фе­но­ме­ни и ги ар­ти­ку­ли­ра ин­те­ле­кту­ал­ни­те ста­во­ви на лу­ѓето што мислат во ма­ке­дон­ско­то оп­штес­тво. Пи­шу­ва по­е­зи­ја и про­за. Акти­виз­мот е неј­зин на­чин на жи­вот. Им по­ма­га на лу­ѓе­то за да го оправ­да сво­е­то по­сто­е­ње. Не­о­дам­на ја из­да­де сво­ја­та пр­ва кни­га „Пул­сот и вре­ме­то“, чиј из­да­вач е „Сил­сонс“ – чи­тач­ки клуб на Ма­ти­ца Ма­ке­дон­ска. „Пул­сот и вре­ме­то“ е мо­но­граф­ска збир­ка од ин­терв­јуа со афир­ми­ра­ни пи­са­те­ли, про­фе­со­ри, умет­ни­ци, акти­ви­сти, акте­ри, по­ли­ти­ча­ри и дип­ло­ма­ти. Кни­га­та е кни­жев­на ар­хи­ва и кре­а­тив­на се­лек­ци­ја на 50-ина ин­терв­јуа од око­лу 500 ин­терв­јуа ре­а­ли­зи­ра­ни во ТВ-про­е­ктот „Пулс“ на ТВ „Ал­фа“.

Во ин­терв­ју­то за „Ре­пуб­ли­ка“, Јо­вков­ска го­во­ри за искус­тва­та од про­мо­тив­на­та тур­не­ја до­се­га и за кар­ва­нот на де­ба­ти кои се дел од тур­не­ја­та, но и за би­тка­та ме­ѓу кни­га­та и „ај­па­дот“ и за евен­ту­ал­ни­от по­бед­ник. Во неј­зи­на­та тор­ба за на пла­жа, по­крај мле­ко­то за сон­ча­ње ги но­си кни­ги­те „Не­под­нос­ли­ва­та лес­но­ти­ја на по­сто­е­ње­то“ од Ми­лан Кун­де­ра, „Пос­тко­ло­ни­јал­на кри­ти­ка“ од Спи­вак, а има и по­е­зи­ја.

Де­но­ви­ве во Охрид и во Стру­га сте на про­мо­тив­на тур­не­ја на „Пул­сот и вре­ме­то“. Ка­кви впа­ча­то­ци но­си­те от­та­му?

ЈО­ВКОВ­СКА: Бра­но­ви, сон­це, ве­тер! Бра­ну­вав­ме со кни­га, огре­ав­ме со уба­ви мис­ли и осве­жив­ме со му­дри збо­ро­ви. По Скоп­је, Ве­лес, Те­то­во, Штип, Стру­га и Охрид, се по­ка­жу­ва де­ка лу­ѓе­то во по­ма­ли­те гра­до­ви се жел­ни и жед­ни за раз­го­вор и за кул­тур­ни на­ста­ни, кои не се кла­сич­ни и здо­дев­ни, ели­ти­стич­ки и ска­пи или, пак, фол­кер­ски, ту­ку кре­а­тив­ни и искре­ни. За­поз­нав мно­гу но­ви при­ја­те­ли на кни­га­та „Пул­сот и вре­ме­то“ и де­ло­то ќе жи­вее пре­ку нив.

Ве­ли­те де­ка лу­ѓе­то одат со таб­лет и со мо­би­лен те­ле­фон на пла­жа, ме­сто со кни­га. Кој по­бе­ду­ва во би­тка­та ме­ѓу кни­жев­на­та сце­на и ди­ги­тал­на­та поп-кул­ту­ра?

ЈО­ВКОВ­СКА: Би­тка­та ме­ѓу кни­жев­на­та сце­на и ди­ги­тал­на­та поп-кул­ту­ра е ка­ко би­тка­та ме­ѓу Да­вид и Го­ли­јат. Не мо­же­ме да ги спре­чи­ме но­ви­те тех­но­ло­шки трен­до­ви, но не сме­е­ме да ги за­бо­ра­ви­ме ста­ри­те, до­бри вред­но­сти. Кни­га­та пре­жи­ве­а­ла зем­јо­тре­си, по­жа­ри, вој­ни, цен­зу­ри, ќе пре­жи­вее и „ај­фон“ и „ај­пад“.

Не мо­же­ме да ги спре­чи­ме но­ви­те тех­но­ло­шки трен­до­ви, но не сме­е­ме да ги за­бо­ра­ви­ме ста­ри­те вред­но­сти

Со ко­ја кни­га Ана Јо­вков­ска би за­ми­на­ла на пат око­лу све­тот?

ЈО­ВКОВ­СКА: Па­тот око­лу све­тот е нај­го­ле­ма­та не­на­пи­ша­на кни­га. Би ги оста­ви­ла ед­наш кни­ги­те до­ма и би ги отво­ри­ла ча­кри­те за но­ви кул­ту­ри, тра­ди­ции и до­жи­ву­ва­ња. На­ши­от свет е ин­тим­ни­от свет на на­ше­то оп­кру­жу­ва­ње, гра­ни­ци­те на на­ша­та зем­ја, до­мот, при­ја­те­ли­те, ра­бо­та­та, обра­зо­ва­ни­е­то… а све­тот е тол­ку рас­ко­шен и без­гра­ни­чен. Се­кој ри­ту­ал на не­кој на­род, или се­ко­ја пре­гра­тка на не­кое де­те од не­кое ег­зо­тич­но пле­ме е кни­га са­ма по се­бе. Та­му не се фас­ци­ни­раш од ве­зот на бу­кви­те или пак од мо­ќта на збо­ро­ви­те, ту­ку од ин­тен­зи­те­тот на чув­ства­та.

Ле­то­во го по­ми­ну­ва­те ра­бот­но, со про­мо­ци­ја на кни­га­та и со кар­ва­нот на де­ба­ти. Ка­кви све­то­ви откри­вте на овие де­ба­ти? Кои се це­ли­те на де­ба­ти­те и да­ли тие ни се не­оп­ход­ни и во акту­ел­ни­от по­ли­тич­ки мо­мент?

ЈО­ВКОВ­СКА: Кул­ту­ра­та на де­ба­та е се­ко­гаш не­оп­ход­на за здра­во и зре­ло оп­штес­тво, а во овој пер­и­од на по­ли­тич­ка де­ка­ден­ци­ја ва­кви жи­ви и ин­те­ра­ктив­ни де­ба­ти се мно­гу важ­ни за сло­бод­на­та мис­ла, за кри­тич­ко про­мис­лу­ва­ње на ствар­но­ста и за бележење на по­тен­ци­јал­ни­те жа­ри­шта на лу­ѓе­то на те­рен.

Што ќе чи­та­те во ме­ѓу­вре­ме, ко­га ќе има­те вре­ме да од­мо­ра­те по­крај во­да или, пак, на пла­ни­на?

ЈО­ВКОВ­СКА: Во тор­ба­та за на пла­жа, по­крај мле­ко­то за сон­ча­ње мо­мен­т­но ми се кни­ги­те  „Не­под­нос­ли­ва­та лес­но­ти­ја на по­сто­е­ње­то“ од Ми­лан Кун­де­ра, „Пос­тко­ло­ни­јал­на кри­ти­ка“ од Спи­вак, а си зе­мав и мал­ку по­е­зи­ја, ко­ја ко­га и да ја про­чи­там од­но­во, се­ко­гаш ми е уба­во – „Де­ни­ци­ја“ од Пе­тре М. Ан­дре­ев­ски.

Не оче­ку­вам жен­ско тво­реч­ко цу­на­ми, но ба­рем раз­мр­ду­ва­ње на кни­жев­на­та сце­на вели Јовковска

Же­ни­те – пи­са­тел­ки или по­е­те­си отсе­ко­гаш би­ле мал­цинс­тво во Ма­ке­до­ни­ја. Да­ли до­а­ѓа ед­на но­ва ге­не­ра­ци­ја, ко­ја мо­же да ја сме­ни таа сли­ка?

ЈО­ВКОВ­СКА: Искре­но се на­де­вам де­ка жен­ски­от пи­са­тел­ски бран ќе за­си­ли. Не оче­ку­вам жен­ско тво­реч­ко цу­на­ми, но ба­рем раз­мр­ду­ва­ње на кни­жев­на­та сце­на ка­ко што тоа го пра­ват Ли­ди­ја Дим­ков­ска, Јас­на Ко­тев­ска, Ру­ме­на Бу­жа­ров­ска, Еле­на Прен­џо­ва и дру­ги.

Пи­шу­ва­те и про­за и по­е­зи­ја, мо­же ли да оче­ку­ва­ме на­ско­ро да из­да­де­те не­што од овие жа­нро­ви?

ЈО­ВКОВ­СКА: Се­ка­ко, ра­ко­пи­сот стрп­ли­во че­ка. Не би ви ве­ту­ва­ла пре­циз­ни да­ту­ми затоа што са­мо што ­поч­на жи­во­тот на кни­га­та „Пул­сот и вре­ме­то“, за ко­ја на про­мо­ци­ја­та на ше­га ре­ков де­ка кни­га­та ја по­ро­див по ре­чи­си де­сет го­ди­ни тво­реч­ка бре­ме­ност (се смее). Де­ло­то ба­ра­ше се­ри­о­зен истра­жу­вач­ки труд и пре­тен­ди­ра да би­де кул­тур­на ме­мо­ри­ја на ед­но вре­ме, ка­ко и ог­ле­да­ло на се­кој од нас. Ми тре­ба­ше многу вре­ме да ги на­пи­шам овие 500 стра­ни­ци, па во след­ни­ве ме­се­ци ќе се во­зам на ен­ту­зи­ја­стич­ки­от бран на ди­стри­бу­и­ра­ње на кни­га­та до по­ши­ро­ка пуб­ли­ка и про­мо­тив­на­та тур­не­ја на кни­га­та во раз­лич­ни гра­до­ви низ Ма­ке­до­ни­ја ка­ко еден вид кре­а­ти­вен от­пор на кул­тур­ни­от мо­но­пол на глав­ни­от град или под­др­шка на де­цен­тра­ли­за­ци­ја­та на кул­ту­ра­та. А след­но­то из­да­ние од ме­не, мно­гу е ве­ро­јат­но да би­де ток­му по­ет­ска збир­ка, што би би­ло раз­о­ткри­ва­ње на еден мој по­ин­ти­мен свет и ед­на под­ла­бо­ка спре­га со вна­треш­но­то…

Раз­го­ва­ра­ше: Але­ксан­дра М. Бун­да­лев­ска

Фо­то: Ро­берт Ата­на­сов­ски

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.