Универзална

Колумнист: Мојсо Мојсовски

Со­лид­но дол­го вре­ме ни бе­ше по­треб­но за да осоз­на­е­ме де­ка Уни­вер­зал­на­та са­ла во Скоп­је не би­ла бу­гар­ска по­мош за на­стра­да­ни­от град во 1963 го­ди­на, ту­ку би­ла из­гра­де­на од па­ри­те на по­ве­ќе од 30 зем­ји, кои не­се­бич­но им ги да­ру­ваа жи­те­ли­те на глав­ни­от град на РМ. Про­е­ктот бил бу­гар­ски, на­ви­сти­на, а средс­тва­та со­ли­дар­ни. Дол­го по неј­зи­на­та из­град­ба, но и по за­вр­шу­ва­ње­то на гим­на­зи­ја­та „Ге­ор­ги Ди­ми­тров“, по­поз­на­та ка­ко бу­гар­ска гим­на­зи­ја, ту­ри­сти од источ­ни­от со­сед на про­па­ту­ва­ње кон б’лгар­ски Охрид или спе­ци­јал­но дој­де­ни на па­за­ре­ње, со авто­бу­си од прет­по­топ­ско про­из­водс­тво, ги по­се­ту­ваа овие два об­је­кта и се фа­леа со нив. Не­кои одеа ду­ри до­та­му што прес­пи­ваа во гим­на­зи­ја­та! Не зна­ев­ме да­ли спи­е­ле на клу­пи или по по­до­ви, но ги сре­ќа­вав­ме пред по­че­то­кот на пр­ви­от час ка­ко ле­втер­но се ми­јат и бри­чат во школ­ски­те кло­зе­ти.

Но, ка­ко и да е, не­по­би­тен бе­ше фа­ктот де­ка уни­вер­зал­ни са­ли, исти ка­ко скоп­ска­та, има­ло во Со­фи­ја и во Пра­га. Тоа нѐ пра­ве­ше гор­ди, жи­ве­ев­ме во град, дов­че­раш­на бал­кан­ска ка­са­ба, де­мек со европ­ски шмек.

На овие ве­ќе под­за­бо­ра­ве­ни мо­мен­ти ме вра­ти­ја нај­но­ви­те ин­фор­ма­ции, спо­ред кои прет­стои де­тал­на об­но­ва и ре­кон­струк­ци­ја на гор­ди­от об­јект и спо­ме­ник на свет­ска­та со­ли­дар­ност што сè уште до­ми­ни­ра на гра­ни­ца­та ме­ѓу Де­бар ма­а­ло и Ко­ло­ни­ја. На­ви­сти­на, об­јект сè уште e во упо­тре­ба, но со се­ри­оз­ни ма­ни во се­кој пог­лед. Се­пак, вре­ме­то си го пра­ви сво­е­то.

Уни­вер­зал­на бе­ше ед­но од ме­ста­та ка­де што дол­го по зем­јо­тре­сот се од­ви­ваа при­ред­би-кон­цер­ти, те­а­тар­ски прет­ста­ви и спорт­ски нат­пре­ва­ри во рам­ки­те на Сред­би­те на со­ли­дар­но­ста. На­ша­та не­бреж­ност или не­ма­ње­то па­рии, се­ед­но, ги згас­наа сред­би­те, но са­ла­та ра­бо­те­ше и ра­бо­ти под пол­на па­реа.

Бе­ше пре­тес­на да ги при­ми по­се­ти­те­ли­те на кон­цер­ти­те на Шарл Аз­на­вур, Ан­то­ан, Мат Ко­линс, Ѓор­ѓе Мар­ја­но­виќ и Ми­ки Је­вре­мо­виќ, на „Пес­ма ле­та“, на фе­сти­ва­лот на за­бав­ни ме­ло­дии „Скоп­је 6’8“, на прет­ста­ви­те на бел­град­ско „Ател­је 212“, на мју­зик­лот „Ко­са“, на на­ста­пи­те на „Та­нец“ и на без­број стран­ски фолк­лор­ни ан­самб­ли, на ко­шар­кар­ски сред­би и на бо­ксер­ски ме­че­ви, на ша­хов­ски си­мул­тан­ки, на „Џан­дар зби­ра“ со Игор Џам­ба­зов… Уни­вер­зал­но­ста бе­ше ток­му во тоа што за кра­тко вре­ме пар­те­рот се пре­тво­ра­ше и во лиз­га­ли­ште за хо­кеј, пар­кет за тан­цо­ви нат­пре­ва­ри, цир­ку­ска аре­на и што ли уште не… уште да мо­же­ше да би­де пли­ва­ли­ште и сè ќе бе­ше комп­лет, се ше­гу­вав­ме ние, све­до­ци­те на сè што се слу­чу­ва­ше во об­је­ктот на Пар­ти­зан­ска. А, ра­ка на ср­це, си мис­лев­ме де­ка е не­ба­ре „Ме­ди­сон сквер гар­ден“, во нај­ма­ла ра­ка.

На до­бро­ос­мис­ле­ни­те на­ста­пи и на­ста­ни до­а­ѓа­ше се­кој што си на­о­ѓа­ше ба­рем мал­ку ин­те­рес да ви­ди не­што по­и­на­кво и по­мо­дер­но, но и да би­де ви­ден, сам или во друш­тво. Ре­чи­си не зна­ев­ме кои се и што прет­ста­ву­ва­ат во таа ’67 Зу­бин Мех­та и ор­ке­ста­рот со кој ди­ри­жи­ра­ше, уште по­мал­ку ка­ко тре­ба да се об­ле­че­ме за тој на­стап, ап­ла­у­ди­рав­ме кај што тре­ба или не, но оти­дов­ме во огро­мен број за­што тоа за нас бе­ше исто­ри­ја, бев­ме свес­ни за нив­но­то зна­че­ње за Скоп­је и за не­го­ви­те жи­те­ли. Вр­вот на по­ве­ќе­крат­на­та на­ме­на бе­ше до­стиг­нат во ра­ни­те 70-ти го­ди­ни ко­га са­ла­та бе­ше упо­тре­бе­на ка­ко ам­фи­те­а­тар за пре­да­ва­ња на Прав­ни­от фа­кул­тет. Таа го­ди­на се беа за­пи­ша­ле мно­гу сту­ден­ти на пра­во, а друг про­стор не­ма­ше. Мо­же­те да за­мис­ли­те ка­ко изг­ле­даа пре­да­ва­ња­та, но и па­у­зи­те ме­ѓу нив…

Об­но­ве­на­та Уни­вер­зал­на, не­сом­не­но, се­ко­гаш ќе би­де пре­пол­на, ин­те­ре­си­ра­ње­то ќе го пре­диз­ви­ку­ва­ат сè но­ви и но­ви ге­не­ра­ции ис­пол­ни­те­ли, но воз­бу­да­та на по­се­ти­те­ли­те ќе би­де се­ко­гаш го­ле­ма и све­жа, ка­ко таа на ге­не­ра­ци­ја­та од по­че­то­ци­те на култ­ни­от скоп­ски об­јект.

(објавено во 20. број на неделникот „Република“, 18.01.2013)

Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот.

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.