Зоолошка за мерак

Ста­ри и ’рѓо­са­ни ка­фе­зи, тес­ни жи­ве­а­ли­шта, кал­ли­ви па­те­ки, не­за­до­вол­ни жи­вот­ни, уште по­не­за­до­вол­ни по­се­ти­те­ли. Ако тре­ба­ше со еден збор да се опи­ше со­стој­ба­та на би­тол­ска­та Зо­о­ло­шка гра­ди­на пред комп­лет­на­та ре­кон­струк­ци­ја, нај­со­од­ве­тен би бил збо­рот – таж­но.

Се­га при­каз­на­та е дру­га. Жи­ве­а­ли­шта­та на жи­вот­ни­те до­би­ја нов изг­лед, а де­ца­та но­во за­бав­но и еду­ка­тив­но кат­че. Во рам­ки­те на про­е­ктот „Ино­ва­тив­ни еду­ка­тив­ни про­гра­ми за за­јак­ну­ва­ње на при­род­ни­те ре­сур­си во пре­ку­гра­нич­ни­от ре­ги­он Пе­ла­го­ни­ја/Ле­рин – ЗОО ино­ва­ти­ва”, кој Цен­та­рот за раз­вој на пе­ла­го­ни­ски­от ре­ги­он го ре­а­ли­зи­ра во парт­нерс­тво со Зо­о­ло­шка­та, Оп­шти­на Би­то­ла, Оп­шти­на Ле­рин и Ре­ги­о­нал­на­та раз­вој­на аген­ци­ја од Ле­рин, вто­ра­та по го­ле­ми­на Зо­о­ло­шка гра­ди­на во Ма­ке­до­ни­ја, ко­неч­но, го до­би ли­кот што го зас­лу­жу­ва.

Во вто­ра­та по­ло­ви­на од го­ди­на­та нов дом до­би­ја меч­ка­та, ри­сот, ла­вот, ти­га­рот, ли­си­ца­та, ра­ку­нот, мај­му­ни­те, на­пра­ве­на е но­ва фар­ма за до­маш­ни жи­вот­ни, а но­во ру­во до­би­ја и два­та комп­ле­мен­тар­ни об­је­кти – вле­зот и би­ле­тар­ни­ца­та.

Кон ре­ше­ни­ја за комп­лекс­но­ста на оваа за­да­ча, ти­мот про­е­ктан­ти од сту­ди­о­то „Ес­пе­ран­ца ди­зајн“ при­ста­пи со еден со­се­ма нов кон­цепт. Ако до­се­гаш­на­та прет­ста­ва за жи­ве­а­ли­ште бе­ше ка­фез со ми­ни­мал­ни ди­мен­зии, но­ви­те жи­ве­а­ли­шта ну­дат сред­ба со жи­вот­но­то во ам­би­ент на не­го­во при­род­но оп­кру­жу­ва­ње, во отво­ре­ни жи­ве­а­ли­шта со го­ле­ми трев­ни по­вр­ши­ни, пе­ште­ри, во­де­ни по­вр­ши­ни и ба­зе­ни, сен­ки и пла­тфор­ми.

• Оваа пеј­заж­на ар­хи­те­кту­ра прет­ста­ву­ва­ше по­се­бен пре­диз­вик за ти­мот про­е­ктан­ти. При уре­ду­ва­ње­то на отво­ре­ни­те жи­ве­а­ли­шта и фор­ми­ра­ње­то но­ви со­др­жи­ни во сло­бод­ни­те зо­ни око­лу глав­на­та пе­шач­ка ар­те­ри­ја на зо­о­ло­шка­та гра­ди­на по­себ­но се вни­ма­ва­ше на пре­крас­ни­от нас­ле­ден ам­би­ент и на оп­кру­жу­ва­ње­то. Ма­кси­мал­но е за­др­жа­на дра­го­це­на­та кон­фи­гу­ра­ци­ја на те­ре­нот, а по­стој­ни­те зе­ле­ни по­вр­ши­ни, пар­ко­ви и еко­кат­чи­ња се до­пол­ни­тел­но збо­га­те­ни со ур­ба­на опре­ма, еду­ка­тив­ни со­др­жи­ни и пун­кто­ви за од­мор – ве­ли Тат­ја­на Шун­дов­ска, дип­ло­ми­ран ин­же­нер ар­хи­тект од сту­ди­о­то „Ес­пе­ран­ца ди­зајн“.

Ед­но од глав­ни­те ба­ра­ња за про­е­ктот бе­ше по­тре­ба­та од жи­ве­а­ли­шта што ќе би­дат функ­ци­о­нал­ни пре­ку це­ла­та го­ди­на. Но­ви­те жи­ве­а­ли­шта со­др­жат за­тво­рен дел, об­јект кој се ко­ри­сти ка­ко зим­ско жи­ве­а­ли­ште, и отво­рен дел, огра­ден двор за­се­бен за се­кое жи­вот­но, кој се ко­ри­сти ка­ко лет­но жи­ве­а­ли­ште.

• Со ог­лед на ни­ски­те зим­ски тем­пе­ра­ту­ри во Би­то­ла, а имај­ќи пред­вид де­ка го­лем дел од ви­до­ви­те при­сут­ни во Зо­о­ло­шка­та гра­ди­на во при­ро­да­та се сре­ќа­ва­ат во топ­ли­те кра­и­шта на Зем­ја­та, овој нов мо­мент до­пол­ни­тел­но го ус­лож­ни, од функ­ци­о­на­лен ас­пект, ве­ќе сло­же­ни­от кон­цепт на се­кое жи­ве­а­ли­ште од­дел­но. Не­оп­ход­но бе­ше офор­му­ва­ње зо­ни за по­се­ти­те­ли, од без­бед­но­сен ас­пект комп­лет­но за­шти­те­ни, а во исто вре­ме до­вол­но транс­па­рент­ни за ви­зу­ел­ни кон­та­кти со жи­вот­ни­те, и на крај, офор­му­ва­ње сер­вис­ни зо­ни за не­гу­ва­те­ли, скри­е­ни од пог­ле­ди­те на по­се­ти­те­ли­те, пре­ку кои се овоз­мо­жу­ва без­бе­ден при­стап до се­кое кат­че на жи­ве­а­ли­ште­то – ве­ли Шун­дов­ска.

По­ра­ди кон­крет­ни­те по­тре­би на раз­лич­ни­те ви­до­ви жи­вот­ни-жи­те­ли на Зо­о­ло­шка­та гра­ди­на во Би­то­ла, си­те жи­ве­а­ли­шта ме­ѓу­себ­но се раз­ли­ку­ва­ат по сво­ја­та ква­дра­ту­ра, ви­си­на, по­ста­ве­ност на про­сто­ри­и­те, ви­дот и го­ле­ми­на­та на отво­ри­те, ви­дот и цвр­сти­на­та на ме­тал­ни­те и на стак­ле­ни­те пре­гра­ди, по­дот и опре­ма­та вгра­де­на во зим­ски­те жи­ве­а­ли­шта. Но­ви­те жи­ве­а­ли­шта се гра­де­ни со упо­тре­ба­та на при­род­ни ма­те­ри­ја­ли, др­во, ка­мен, ту­ла за да го на­до­пол­нат и збо­га­тат при­род­ни­от ам­би­ент, а ма­кси­мал­но вком­по­ни­ра­ни во со­вре­мен изг­лед на об­је­кти­те.

Зо­о­ло­шка­та низ број­ки:

• Ос­но­ва­на е на 1 мај 1950 го­ди­на со по­мош на зо­о­ло­шки­те гра­ди­ни од Скоп­је, За­греб, Бел­град и од Су­бо­ти­ца.
• Број на жи­вот­ни – 200
• Број на ви­до­ви – 40
• Про­е­ктот из­не­су­ва око­лу 1,2 ми­ли­он евра (обез­бе­де­ни од Европ­ска уни­ја), 700.000 евра (85% се обез­бе­де­ни од де­ле­га­ци­ја на ЕУ и 15% од Ми­ни­стерс­тво­то за ло­кал­на са­мо­у­пра­ва) беа на­ме­не­ти за ре­а­ли­за­ци­ја на про­ект­ни­те актив­но­сти во Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, а оста­на­ти­те 500.000 евра се на­ме­не­ти за ре­а­ли­за­ци­ја на про­ект­ни­те актив­но­сти во Ре­пуб­ли­ка Гр­ци­ја.

Без раз­ли­ка на сту­де­ни­те би­тол­ски де­но­ви, из­ми­на­ти­те два ви­кен­да отка­ко све­че­но бе­ше отво­ре­на, Зо­о­ло­шка­та бе­ше пре­пол­на со по­се­ти­те­ли. За­до­вол­ни се де­ца­та, но најм­но­гу ро­ди­те­ли­те.

Би­тол­ча­ни, се­ко­гаш гор­ди на сво­е­то, ве­лат де­ка се­га сло­бод­но ќе ги но­сат сво­и­те го­сти на Тум­бе ка­фе.

• И јас се чув­ству­вам ка­ко де­те. Изг­ле­да пре­крас­но, европ­ски, чи­сто е, сре­де­но. Ко­неч­но без страв мо­жам да до­а­ѓам ов­де со мо­и­те де­ца – ве­ли ед­на мај­ка.

Ма­ла, но ком­пакт­на, Зо­о­ло­шка­та гра­ди­на во Би­то­ла е изра­бо­те­на по си­те стан­дар­ди и пре­по­ра­ки на Европ­ска­та асо­ци­ја­ци­ја на зо­о­ло­шки гра­ди­ни и аква­ри­у­ми.

И од Цен­та­рот за раз­вој на пе­ла­го­ни­ски­от план­ски ре­ги­он се за­до­вол­ни од но­ви­от изг­лед на жи­ве­а­ли­шта­та во Зо­о­ло­шка­та гра­ди­на во Би­то­ла.

• Осо­бе­но сум гор­да и на ди­ги­тал­ни­от еду­ка­ти­вен па­кет кој бе­ше из­го­твен во рам­ки­те на про­е­ктот, а кој со­др­жи це­де со еду­ка­тив­ни ча­со­ви кои ќе се спро­ве­ду­ва­ат на ча­со­ви­те по би­о­ло­ги­ја, игра „хе­пи зу гејм“ на со­ци­јал­на­та мре­жа „Фејс­бук“ и зо­о­е­ду­ка­ти­вен квиз – ве­ли ра­ко­во­ди­тел­ка­та на Цен­та­рот за раз­вој на пе­ла­го­ни­ски­от ре­ги­он, Еми­ли­ја Ѓе­ро­ска.

От­ту­ка, сле­ду­ва и на­гра­да­та Зла­тен сер­ти­фи­кат за вос­по­ста­ве­ни­от во­лон­тер­ски си­стем во Зо­о­ло­шка­та гра­ди­на во Би­то­ла, што прет­ста­ву­ва ви­стин­ско ре­ше­ние за ани­ми­ра­ње на по­се­ти­те­ли­те и пра­ктич­но овоз­мо­жу­ва се­кој по­се­ти­тел што до­а­ѓа во Зо­о­ло­шка­та гра­ди­на во Би­то­ла од са­ми­от влез да би­де ани­ми­ран од стра­на на во­лон­тер и да до­бие ин­фор­ма­ции за еду­ка­тив­ни­те ту­ри што по­сто­јат во Зо­о­ло­шка­та гра­ди­на во Би­то­ла.

И Штип до­би ЗОО

По Скоп­је и Би­то­ла, Штип е пр­ва­та оп­шти­на од источ­ни­от дел на Ма­ке­до­ни­ја што до­би Зо­о­ло­шка гра­дин­ка. ЗОО пар­кот „Бри­о­ни“ се на­о­ѓа во рам­ки­те на по­стој­ни­от парк во гра­дот. На по­вр­ши­на од 5.000 ква­драт­ни ме­три, по­ста­ве­ни се де­се­ти­ци бо­ксо­ви, во кои се сме­сте­ни ди­ва ко­за, по­ни, ди­ва сви­ња, ср­на, па­ун, гу­ска и не­кол­ку дру­ги ви­до­ви пти­ци.

(Пишува: Марина Костовска
Текст објавен во 123. број на неделникот „Република“, 9.01.2015)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.