И летувањето од соништата може да стане кошмар – пари во џеб за сигурен одмор

Си­те со не­тр­пе­ние го че­ка­ат од­мо­рот. Оде­ње­то на пла­ни­ра­на­та де­сти­на­ци­ја за сон­ча­ње и за шлап­ка­ње во во­да од не­што нај­у­ба­во мо­же да се пре­тво­ри во хо­рор до­кол­ку ра­бо­ти­те не из­ле­зат та­ка ка­ко што сме ги пла­ни­ра­ле. Опас­но­сти де­мант од се­ка­де, по­ра­ди што е мно­гу важ­но да се трг­не со си­гу­рен аранж­ман за кој се има пот­пи­ша­но и до­го­вор, што кол­ку-тол­ку ну­ди не­ко­ја за­шти­та, но нај­важ­но од сѐ е да се но­сат ек­стра-па­ри, кои мо­же да ве спа­сат до­кол­ку ра­бо­ти­те из­ле­зат од кон­тро­ла, па да тре­ба са­ми да си го пла­ти­те пре­сто­јот или, пак, па­тот за вра­ќа­ње до­ма. До­кол­ку, пак, од­мо­ра­те на сво­ја ра­ка, со оде­ње на поз­на­то или пре­по­ра­ча­но ме­сто или, пак, има­те аранж­ман ку­пен пре­ку ин­тер­нет, то­гаш од­го­вор­но­ста и тро­шо­кот за евен­ту­ал­ни­от рас­и­пан од­мор оди са­мо на ваш тро­шок.

– Уп­ла­тив­ме аранж­ман пре­ку ту­ри­стич­ка аген­ци­ја за во Гр­ци­ја. Оти­дов­ме та­му, но нај­дов­ме за­тво­ре­ни вра­ти на хо­те­лот, со не­ка­кво из­ве­сту­ва­ње за кое по­доц­на ни ка­жаа де­ка пи­шу­ва де­ка инс­пек­ци­ја го за­тво­ри­ла хо­те­лот. По­тоа дој­де чо­век од аген­ци­ја­та пре­ку ко­ја па­ту­вав­ме за да ни ка­же де­ка ќе би­де­ме сме­сте­ни во дру­ги хо­те­ли. И бев­ме пре­фр­ле­ни на дру­го ме­сто, но не­кои имаа сре­ќа да би­дат сме­сте­ни во по­у­бав хо­тел, а не­кои ги сме­сти­ја на по­ло­шо ме­сто. И што по­тоа, ре­коа во Ма­ке­до­ни­ја ќе ви ги вра­тат па­ри­те за раз­ли­ка­та во ка­те­го­ри­ја­та, ама што вре­ди тоа ко­га од­мо­рот се уни­шти?- ве­ли еден скоп­ја­нец.

Кои се пра­ва­та и об­вр­ски­те и на аген­ци­и­те и на ту­ри­сти­те при склу­чу­ва­ње аранж­ма­ни за ле­ту­ва­ње?

Ле­ту­ва­ње­то пре­ку аранж­ман склу­чен со ту­ри­стич­ки­те аген­ции е, се­ка­ко, нај­си­гу­рен пат за до­бар од­мор или, пак, за от­ште­та до­кол­ку од­мо­рот се рас­и­пе, што, пак, не зна­чи и 100 про­цен­ти га­ран­ци­ја де­ка ште­та­та ќе би­де на­до­ме­сте­на, но, се­ка­ко, има­те ос­но­ва за ба­ра­ње на сво­и­те пра­ва.

–Пред да се трг­не на пат тре­ба да се склу­чи до­го­вор ме­ѓу аген­ци­ја­та и кли­ен­тот во кој де­тал­но се опре­де­ле­ни пра­ва­та и об­вр­ски­те и на ед­на­та и на дру­га­та стра­на. До­кол­ку се слу­чи кли­ен­тот да оти­де на ме­сто­то ка­де што тре­ба да ле­ту­ва, а та­му или е за­тво­рен хо­те­лот или е сме­стен во ви­ла или во хо­тел што се во по­ло­ша ка­те­го­ри­ја од на­вед­на­та во до­го­во­рот, то­гаш аген­ци­ја­та има об­вр­ска да ги вра­ти па­ри­те или да ги сме­сти ту­ри­сти­те на дру­го ме­сто од иста или од по­до­бра ка­те­го­ри­ја. До­кол­ку ли­це­то би­де сме­сте­но на ме­сто што е од по­ни­ска ка­те­го­ри­ја, то­гаш кли­ен­тот мо­же да ре­а­ги­ра во ту­ри­стич­ка­та аген­ци­ја да му би­де вра­тен дел од па­ри­те ка­ко раз­ли­ка од по­ни­ска до по­ви­со­ка ка­те­го­ри­ја. Тоа, се­пак, мо­же да го на­пра­ви са­мо по вра­ќа­ње во зем­ја­ва и тоа во рок од осум де­на. Кли­ен­ти­те, исто та­ка, има­ат об­вр­ска да го при­фа­тат сме­сту­ва­ње­то во хо­тел со ка­те­го­ри­за­ци­ја за ко­ја се има­ат до­го­во­ре­но пре­ку аген­ци­ја­та, а не да пла­тат по­ни­ска, а ба­ра­ат по­ви­со­ка ка­те­го­ри­за­ци­ја – ве­ли пре­тсе­да­те­лот на Асо­ци­ја­ци­ја­та на ту­ри­стич­ки аген­ции,АТАМ, Ми­ле Спи­ров­ски.

Спо­ред не­го, мно­гу по­си­гу­рен е па­тот и од­мо­рот пре­ку ту­ри­стич­ка аген­ци­ја откол­ку пре­ку аранж­ма­ни на­пра­ве­ни пре­ку ин­тер­нет.

– Има мно­гу гра­ѓа­ни што во по­тра­га по на­чин да за­ште­дат се ре­ша­ва­ат на аранж­ма­ни до­го­во­ре­ни пре­ку ин­тер­нет. И че­сто се слу­чу­ва да не се ис­пол­ни тоа што е на­ве­де­но ка­ко по­ну­да, а то­гаш ка­де да се по­жа­лат гра­ѓа­ни­те? Факт е де­ка кај аген­ци­и­те  мо­же да има про­пу­сти, но, во се­кој слу­чај, ако не­што трг­не на ло­шо кли­ен­ти­те ќе би­дат за­шти­те­ни и ќе до­бие от­ште­та. Кај до­го­во­ри­те пре­ку ин­тер­нет не­ма ко­ја да ве за­шти­ти, не­ма кај да се по­жа­ли­те –  до­да­ва Спи­ров­ски, спо­ред кој ту­риз­мот и ту­ри­стич­ки­те аген­ции се ло­ко­мо­ти­ва­та на раз­вој на се­ко­ја зем­ја и ка­ко та­кви тре­ба да се пер­це­пи­ра­ат и при­фа­тат, а не по­сто­ја­но да се на­па­ѓа­ат за про­пу­сти­те што мо­же да ги на­пра­ват.

– По­сто­ја­но нѐ на­па­ѓа­ат де­ка не сме го ис­пол­ни­ле ова или тоа, но  факт е де­ка гра­ѓа­ни­те со нас се мно­гу по­си­гур­ни, откол­ку са­ми да си го ор­га­ни­зи­ра­ат па­тот – ве­ли Спи­ров­ски.

Пат­ни­ци­те на кои им бил уни­штен го­диш­ни­от од­мор или па­ту­ва­ње­то им би­ло це­лос­но отка­жа­но, освен што има­ат пра­во да ба­ра­ат вра­ќа­ње на уп­ла­те­ни­те па­ри, има­ат пра­во да ба­ра­ат и от­ште­та за пре­тр­пен стрес и ду­шев­на бол­ка. За тоа тре­ба да под­не­сат туж­ба до над­леж­ни­от суд во зем­ја­ва до­кол­ку ста­ну­ва збор за па­ту­ва­ње ор­га­ни­зи­ра­но пре­ку до­маш­на ту­ри­стич­ка аген­ци­ја. Се­пак, проб­ле­мот на­ста­ну­ва до­кол­ку нез­го­ди­те се по­ја­ви­ле по­ра­ди бан­крот на аген­ци­ја­та,би­деј­ќи во тој слу­чај пат­ни­кот не­ма од ко­го да си го нап­ла­ти по­ба­ру­ва­ње­то.

Спо­ред за­кон­ски­те об­вр­ски, се­ко­ја ту­ри­стич­ка аген­ци­ја за да до­бие ли­цен­ца А, мо­ра да склу­чи го­ди­шен до­го­вор со оси­гу­ри­тел­на ком­па­ни­ја за оси­гу­ру­ва­ње од од­го­вор­ност од вр­ше­ње на деј­но­ста во из­нос од 100.000 евра. Тоа оси­гу­ру­ва­ње, об­јас­ну­ва­ат над­леж­ни­те, тре­ба да јапо­крие от­ште­та­та за пат­ни­ци­те во ва­кви и во слич­ни си­ту­а­ции.

Се­пак, аген­ти­те за оси­гу­ру­ва­ње об­јас­ну­ва­ат де­ка оси­гу­ру­ва­ње­тоне е се­ко­гаш га­ран­ци­ја де­ка пат­ни­ци­те ќе мо­жат да до­би­јат от­ште­та при евен­ту­а­лен бан­крот на ту­ри­стич­ка­та аген­ци­ја.

– Мно­гу е важ­но ка­ков е склу­че­ни­от до­го­вор со аген­ци­ја­та и што точ­но оп­фа­ќа тоа оси­гу­ру­ва­ње. Мо­же да по­кри­ва от­ште­та на пат­ни­ци­те до ви­си­на од 100.000 евра, но во до­го­во­рот тре­ба да е на­ве­де­но во кои си­ту­а­ции оси­гу­ри­тел­на­та ку­ќа е долж­на да го уп­ла­ти. Тие па­ри мо­же да се исп­ла­тат и за еден пат­ник или да се по­де­лат на по­ве­ќе, во за­вис­ност да­ли оси­гу­ру­ва­ње­то е на­пра­ве­но на по­е­ди­неч­на су­ма или е агре­гат­но, од­нос­но за по­ве­ќе ли­ца. Над таа су­ма оста­ну­ва са­ма­та аген­ци­ја да им исп­ла­тиот­ште­тана пат­ни­ци­те или тие пре­ку туж­ба да си ги ба­ра­ат па­ри­те од неа – об­јас­ну­ва­ат оси­гу­ри­тел­ни­теаген­ти.

Пат­нич­ко­то оси­гу­ру­ва­ње,кое е за­дол­жи­тел­но за си­те што па­ту­ва­ат над­вор од зем­ја­ва, непо­кри­ва си­ту­а­ции во кои ту­ри­стот оста­нал на ули­ца, или е сме­стен во по­лош хо­тел. Овој вид оси­гу­ру­ва­ње се од­не­су­ва са­мо на здрав­стве­но оси­гу­ру­ва­ње, а за одре­де­на до­пол­ни­тел­на су­ма мо­же да се оси­гу­ри и ба­га­жот од доц­не­ње или гу­бе­ње. Си­ту­а­ции ка­ко што се из­ма­ме­ни ту­ри­сти во странс­тво од стра­на на аген­ци­ја­та или оста­ве­ни на це­ди­ло, не мо­же да се по­кри­јат со оси­гу­ру­ва­ње. По­не­ко­гаш и за здрав­стве­на за­шти­та тре­ба да се доп­ла­ти.

– Мис­лев­ме де­ка пат­нич­ко­то оси­гу­ру­ва­ње е пат­нич­ко во се­кој пог­лед, што по­драз­би­ра на­ша за­шти­та од евен­ту­ал­на по­вре­да или не­са­ка­ни си­ту­а­ции на пат, но се по­ка­жа де­ка не е та­ка. Име­но, јас на пла­жа си ја по­вре­див но­га­та и ко­га оти­дов на ле­кар та­му мо­рав да пла­там 50 евра би­деј­ќи, на­вод­но, оси­гу­ру­ва­ње­то што сум го имал не ја по­кри­ва­ло таа су­ма на ин­тер­вен­ци­ја. Јас пла­тив би­деј­ќи не­мав из­бор, а имав и бол­ки. Ко­га пак во оси­гу­ри­тел­на­та ком­па­ни­ја во Скоп­је се по­жа­лив, ми ре­коа де­ка ни­што не мо­же да сто­рат, де­ка сум пла­тил ми­ни­мум оси­гу­ру­ва­ње, кое, мо­же­би, на­ви­сти­на не ги по­кри­ва та­мош­ни­те тро­шо­ци – ве­ли Сто­јан Ми­ла­нов­ски од Скоп­је.

Па­ри­те што ту­ри­стич­ки­теаген­цииза­дол­жи­тел­но ги уп­ла­ќа­ат ка­ко оси­гу­ру­ва­ње, спо­ред нив, не ги шти­тат ни­ту нив ни­ту нив­ни­те кли­ен­ти.

– Си­те го склу­чу­ва­ме тој до­го­вор за оси­гу­ру­ва­ње, но при проб­ле­ма­тич­ни си­ту­а­ции сме оста­ве­ни са­ми на се­бе да исп­ла­ќа­ме от­ште­та. На при­мер, ко­га пред не­кол­ку го­ди­ни има­ше го­лем по­жар во Гр­ци­ја, дел од на­ши­те аген­ции ис­пра­ти­ја свои авто­бу­си за да ги вра­тат ту­ри­сти­те. Но, оси­гу­ри­тел­ни­те ком­па­нии не ни одо­бри­ја ни­ту ед­но евро от­ште­та. Kога ста­ну­ва збор за бан­крот на аген­ци­ја и за заг­ла­ве­ни ту­ри­сти во странс­тво, пат­ни­ци­те нај­че­сто ба­ра­ат по­мош од сопс­тве­на­тавла­да би­деј­ќи во ре­чи­си си­те зем­ји ва­кви­те си­ту­а­ции не се до­вол­но ре­гу­ли­ра­ни – ве­ли, пре­тсе­да­те­лот на АТАМ.

Спо­ред Ор­га­ни­за­ци­ја­та на по­тро­шу­ва­чи на Ма­ке­до­ни­ја, во пр­ва­та по­ло­ви­на од го­ди­на­ва во де­лот на ус­лу­ги­те има­ле 129 ја­ву­ва­ња, а нај­го­лем дел од поп­ла­ки­те би­ле за ту­ри­стич­ки­те аген­ции (23 от­сто), осо­бе­но во вто­ри­от квар­тал од го­ди­на­та, по­ра­ди по­че­то­кот на се­зо­на­та на лет­ни­те од­мо­ри.

– По­тро­шу­ва­чи­те нај­че­сто се жа­леа на не­ис­пол­ну­ва­ње на де­ло­ви од по­ну­да­та, па та­ка че­сто по­тро­шу­ва­чи­те не до­би­ваа со­ба со пог­лед на мо­ре, ус­лу­ги со сѐ вклу­че­но, пре­воз од ае­ро­дром до хо­тел, бесп­лат­ни ле­жал­ки и дру­ги еле­мен­ти штоби­ле од­на­пред до­го­во­ре­ни со ту­ри­стич­ка­та аген­ци­ја и би­ле дел од по­ну­да­та. Во овој слу­чај, апе­ли­ра­ме по­тро­шу­ва­чи­те да не че­ка­ат и вед­наш, во рок од 8 де­на од вра­ќа­ње­то од па­ту­ва­ње­то да под­не­сат при­го­вор до са­ма­та аген­ци­ја и да по­че­ка­ат раз­у­мен рок од 15 де­на да им би­де вра­тен од­го­вор на при­го­во­рот.  До­кол­ку до­би­јат не­га­ти­вен од­го­вор, или не до­би­јат во­оп­што од­го­вор, ги со­ве­ту­ва­ме да се обра­тат до Др­жав­ни­от па­за­рен инс­пе­кто­рат, кој по­ста­пу­ваво сог­лас­ност сосво­и­те за­кон­ски над­леж­но­сти, но,исто та­ка,мо­жат вед­наш да поч­нат суд­ски спор, од­нос­но да под­не­сат туж­ба со ба­ра­ње на на­до­мест на ште­та. До­кол­ку ште­та­та е ма­те­ри­јал­на­та е лес­но про­цен­ли­ва, и мо­жат да ба­ра­ат по­врат на тол­ку средс­тва кол­ку што до­пол­ни­тел­но по­тро­ши­ле, не по сво­ја ви­на, а до­кол­ку при­чи­не­та­та ште­та не е ма­те­ри­јал­на, та­ква­та мо­же да се про­це­ни са­мо по суд­ски пат – ве­лат од ОПМ.

(Пишува: Александрија Стевковска
Текст објавен во 102. број на неделникот „Република“, 15.08.2014)

;

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.