Ако дијалогот во Собранието запре – Македонија ја губи препораката за преговори

Колумнист: Горан Момироски

Су­шти­на­та на со­оп­ште­ни­е­то од ка­би­не­тот на Фи­ле по бо­жик­на­та сред­ба во се­ди­ште­то на Уни­ја­та е јас­на и ед­но­став­на. Ако за­пре спро­ве­ду­ва­ње­то на мар­тов­ски­от до­го­вор и на ди­ја­ло­гот во Со­бра­ни­е­то, кој бе­ше по­стиг­нат по те­шки и мач­ни пре­го­во­ри со по­мош на Фи­ле, Хо­вит и це­ла­та Европ­ска уни­ја, Ма­ке­до­ни­ја не тре­ба да се на­де­ва на по­зи­ти­вен из­ве­штај во но­ем­ври ни­ту на сед­ма пре­по­ра­ка за по­че­ток на пре­го­во­ри. Со­од­вет­но на тоа, 13 го­ди­ни по пот­пи­шу­ва­ње­то на до­го­во­рот за ста­би­ли­за­ци­ја и асо­ци­ја­ци­ја и шест го­ди­ни по до­би­ва­ње­то на пр­ва­та пре­по­ра­ка за по­че­ток на пре­го­во­ри, Ма­ке­до­ни­ја во де­кем­ври фор­мал­но ќе пад­не на ни­во на Ал­ба­ни­ја во од­но­си­те со ЕУ.

Чле­но­ви­те на опо­зи­ци­ја­та, кои де­но­ви­ве по­втор­но нај­а­ву­ва­ат де­ка на Ма­ке­до­ни­ја на­ско­ро пак ќе ѝ се слу­чу­ва ули­ца по­ра­ди не­до­сти­гот од раз­ум кај вла­ста, мо­ра да раз­мис­лат до­бро пред да ги спро­ве­дат нај­а­ви­те. Опо­зи­ци­ја­та има ле­ги­тим­но пра­во да се бо­ри за прав­да за сво­јот истак­нат член Ши­по­виќ, ду­ри во оби­дот тој да се из­ва­ди од за­твор, мо­же да бло­ки­ра ули­ци, да вр­ши при­ти­сок врз судс­тво­то, да про­те­сти­ра пред за­тво­рот во Шу­тка. Не смее да пра­ви са­мо ед­на ра­бо­та, по ни­ед­на це­на не смее да го бло­ки­ра про­це­сот што поч­на во мо­мен­тот ко­га бе­ше по­стиг­нат до­го­во­рот во март ми­на­та­та го­ди­на, со кој пар­ти­и­те се сог­ла­си­ја по­ли­тич­ка­та би­тка да се во­ди во Со­бра­ни­е­то на­ме­сто на ули­ца.

Зак­лу­чо­ци­те што две­те нај­го­ле­ми и нај­за­кр­ве­ни пар­тии ги усво­и­ја во ко­ми­си­ја­та за 24 де­кем­ври, без раз­ли­ка ка­ко тие по­доц­на беа оце­ну­ва­ни или де­ле­ги­ти­ми­ра­ни, мо­ра да би­дат спро­ве­де­ни. И ВМРО-ДПМНЕ исти­те ги спо­ре­ди пред јав­но­ста со то­а­лет­на хар­ти­ја, но тие во ре­ал­но­ста се единс­тве­ни ва­лид­ни и од нив ни­кој до­се­га фор­мал­но не се отка­жал. Ка­ко што на вла­де­јач­ка­та пар­ти­ја ќе ѝ би­де те­шко да об­јас­ни зо­што не би ги по­чи­ту­ва­ла, та­ка и на опо­зи­ци­ја­та ќе ѝ би­де из­во­нред­но мач­но да об­јас­ни де­ка по­ра­ди ед­на лич­ност, за ко­ја сѐ уште не­ма суд­ска пре­су­да, го бло­ки­ра по­ли­тич­ки­от ди­ја­лог кој тре­ба да се во­ди во по­ли­тич­ки на­ме­сто во суд­ски ин­стан­ци, а при­тоа до­го­во­рот за не­го е по­стиг­нат со по­средс­тво на европ­ски еми­са­ри.

Освен ако цел­та на опо­зи­ци­ја­та е, ко­ри­стеј­ќи го слу­ча­јот со Ши­по­виќ, да пре­диз­ви­ка но­ва кри­за ко­ја ќе би­де зло­у­по­тре­бе­на од Гр­ци­ја, по што Ма­ке­до­ни­ја мо­же да се збо­гу­ва со пре­по­ра­ка­та за пре­го­во­ри, но и со мож­ност во­оп­што да се раз­го­ва­ра за неа на со­ста­но­ци­те во Бри­сел. Не тре­ба да се би­де мно­гу умен за да се сфа­ти кој по­тоа ќе се оби­ду­ва да до­бие по­ли­тич­ки по­е­ни кај ма­ке­дон­ски­те гра­ѓа­ни со те­за­та де­ка тој што е на власт е единс­тве­ни­от од­го­во­рен за до­би­ва­ње­то или за гу­бе­ње­то на пре­по­ра­ка­та.

Во овој кон­текст оста­ну­ва и ди­ле­ма­та ко­ја е кал­ку­ла­ци­ја­та на СДСМ за та­кво сце­на­рио. Се на­де­ва­ат ли на Би­ха­ќка де­ка ко­га тие еден ден ќе дој­дат на власт, ќе мо­жат бр­зо да го свр­тат те­кот на европ­ска­та исто­ри­ја на Ма­ке­до­ни­ја? За тоа, се­пак, ќе би­дат не­оп­ход­ни два пре­дус­ло­ва. Се­гаш­на­та власт, ко­ја еден ден ќе би­де опо­зи­ци­ја, ќе тре­ба да учес­тву­ва во по­ли­тич­ки­от ди­ја­лог за­тоа што без не­го, спо­ред се­гаш­ни­те кри­те­ри­у­ми, не­ма вра­ќа­ње на пре­по­ра­ка­та. И вто­ро, до­кол­ку ВМРО-ДПМНЕ то­гаш не го пре­ки­ну­ва по­ли­тич­ки­от ди­ја­лог ка­ко што пра­ви СДСМ, ќе тре­ба да нај­де ком­про­мис­но ре­ше­ние за име­то, не­што што не мо­же­ше да го сто­ри во те­кот на де­це­ни­ја­та ме­ѓу 1992 и 2006 го­ди­на ко­га ги има­ше си­те по­треб­ни ме­ха­низ­ми да го за­тво­ри спо­рот со Гр­ци­ја за име­то.

И ХЛАД во ми­ру­ва­ње

Во це­ла­та оваа ана­ли­за на вна­треш­но­по­ли­тич­ки­те со­стој­би, со­сед­на Гр­ци­ја не тре­ба да се тре­ти­ра ка­ко над­во­ре­шен фа­ктор. Гр­ци­ја ка­ко пре­тсе­да­вач со ЕУ до ју­ли и ка­ко ди­ре­ктен ин­те­ре­сент за со­стој­би­те во Ма­ке­до­ни­ја во пр­ви­от мо­мент ко­га опо­зи­ци­ја­та или вла­ста ќе ги пре­кр­шат чле­но­ви­те на мај­ски­от до­го­вор и ќе го за­прат по­ли­тич­ки­от ди­ја­лог во Со­бра­ни­е­то, ќе прог­ла­си во­нред­на со­стој­ба ме­ѓу европ­ски­те фа­кто­ри што сѐ уште се за­ни­ма­ва­ат со зем­ја­ва и ќе под­го­тви те­рен за не­га­ти­вен из­ве­штај и за од­зе­ма­ње на пре­по­ра­ка­та за пре­го­во­ри. И по­тоа во­оп­што не­ма да би­де важ­но кој прв поч­нал или кој е ви­но­вен за­тоа што ште­та­та ќе ја тр­пи­ме си­те за­ед­но.

При­тоа Гр­ци­ја не­ма да за­ста­не са­мо на пре­по­ра­ка­та, моќ­ни­от про­тив­ник ќе има це­ло­сен ле­ги­ти­ми­тет пред европ­ски­те парт­не­ри да го за­пре и при­стап­ни­от ди­ја­лог на ви­со­ко ни­во (ХЛАД) што ве­ќе се нај­а­ву­ва ка­ко оп­ци­ја ме­ѓу дип­ло­мат­ски­от кор во Ати­на. Ар­гу­мен­ти­рај­ќи де­ка Ма­ке­до­ни­ја не­ма ка­па­ци­тет да ги спро­ве­де до­го­во­ри­те со европ­ски­те ин­сти­ту­ции, Ан­до­нис Са­ма­рас мно­гу лес­но мо­же да ги убе­ди сво­и­те ко­ле­ги да го ели­ми­ни­ра­ат ме­ха­низ­мот кој бе­ше из­мис­лен од Уни­ја­та са­мо за да не гу­би Ма­ке­до­ни­ја вре­ме во ус­ло­ви на ве­то од ед­на член­ка. Да­ли Ма­ке­до­ни­ја по­втор­но ќе до­бие та­ква шан­са ќе по­ка­же исто­ри­ја­та.

Од Гр­ци­ја мо­же­ме са­мо да учи­ме

А, Гр­ци­ја, кол­ку и да е тоа ап­сурд­но, е нај­до­бар при­мер ка­ко пар­ти­и­те ко­га тоа е од нај­ви­сок др­жа­вен ин­те­рес се сог­ла­су­ва­ат и ко­га има­ат огром­ни раз­ли­ки. Во мо­мен­тов јуж­ни­от со­сед има вла­да со три пар­тии во ко­а­ли­ци­ја со ди­ја­ме­трал­но спро­тив­ни иде­о­ло­шки и по­ли­тич­ки ста­во­ви. Се­пак, и по­крај раз­ли­ки­те, ни­ту ед­на пар­ти­ја ни­ту ед­наш не на­пра­ви не­што што мо­же­ше да ја за­гро­зи др­жа­ва­та пред стран­ски­те парт­не­ри и фи­нан­си­е­ри. За раз­ли­ка од ма­ке­дон­ски­те ле­ви­ча­ри, нив­ни­те ко­ле­ги од СИРИЗА, и по­крај тоа што ни­ко­гаш не би­ле на власт, а на ан­ке­ти­те се пр­ви или вто­ри, ни­ту ед­наш не ис­про­ви­ци­раа по­ли­тич­ка кри­за за да ја ур­нат вла­ста и тие да ја пре­зе­мат Вла­да­та. Иа­ко ни­ко­гаш прет­ход­но не би­ле на че­ло на зем­ја­та.

(објавено во 72. број на неделникот „Република“, 17.01.2014)

Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот.

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.