Огромните приходи на големите спортски ѕвезди одамна се мерат со десетици, па и стотици милиони евра, а меѓу најбогатите 100 на светот нема македонски ѕвезди. Ги имаме Горан Пандев и Перо Антиќ, кои се милионери, ако се сметаа вкупните приходи во една година, тука некаде е и Кирил Лазаров, ракометарот на Барселона, но интересно е што кај нашето најпознато трио во светот на спортот, тенки се приходите од спонзори. Сѐ што заработуваат е на теренот, според договорите со Галатасарај, Атланта хоукс и Барселона.
Најбогат спортист на светот, според листата на познатиот магазин „Форбс“, е боксерот Флојд Мејведер со фантастични 105 милиони долари заработка во 2014 година и тоа само од боксерските мечеви, без ниту еден цент од рекламирање производи на моќните светски компании. Популарниот Убавец долго е на врвот на листата со најплатени атлети, а ако се оствари долгонајавуваниот спектакл и меч со Ману Пакјао, кој, според сите параметри, ќе тежи цели 300 милиони долари, на Мејведер и не му требаат рекламни кампањи, ниту дополнителни приходи од спонзори за да го задржи врвот.
Нула ефект од спонзорски договори кај македонските спортисти
Македонските спортисти, според тоа што е актуелно во моментов, не се привлечни за да го пополнат рекламниот простор на најмоќните домашни компании и ретко или воопшто не ги гледаме како модели што ги рекламираат успешните производи на македонските фирми и реномираните странски претставништва. И тој чуден тренд трае со години, веројатно најмногу поради состојбата во која се наоѓа македонскиот спорт, пред сѐ клупскиот. Освен во ракометот, каде што двете екипи на Вардар, машката и женската, и машкиот погон на Металург се навикнаа на настапи во Лигата на шампионите, во другите спортови не сме присутни на меѓународна сцена.
Имавме успеси во кошарката и во ракометот на репрезентативен план и само во кус период нашите најдобри спортисти имаа некаква придобивка од спонзорите. Антиќ, Илиевски, Мекејлеб и другите кошаркарски јунаци од Литванија во 2011 година, кога го освоивме четвртото место на ЕП, беа меѓу најатрактивните за спонзорите, за најголемите компании кај нас. Но сето тоа беше со кус здив, исклучок што го потврдува правилото дека ги нема спортистите на „менито“ на моќните фирми кај нас за да ги рекламираат нивните производи. За некаков долгорочен и богат договор, што е практика во развиените земји, особено во врвните спортски лиги и натпреварувања, воопшто и не станува збор.
А успесите на Перо Антиќ, кој игра за Атланта хоукс, водечка екипа во Источната конференција во суператрактивната НБА-лига, на Горан Пандев, кој беше европски и светски првак со Интер, и на Кирил Лазаров, кој е водечки стрелец во Лигата на шампионите, говорат сами за себе. Заслужуваат почит, но не добиваат ниту денар од спонзори и воопшто ги нема како главни ликови во рекламни кампањи.
Кралот Џејмс и кралицата Маша
Леброн Џејмс има прекар Кралот, секако на кошарката, но играчот на Кливленд кавалирс во НБА-лигата е и крал по заработката од рекламни договори со неверојатни 56 милиони долари инкасирани лани. Тоа е трипати повеќе од годишната плата што ја добива во Кливленд и изнесува 19,3 милиони долари. Зад него покус за еден милион долари е голферот Тајгер Вудс.
Доминираат тенисерите, предводени од големиот ас Роџер Федерер, кој е на седмата позиција со вкупна заработка од 56,2 милиони долари, од нив дури 52 на име спонзорски и рекламни договори. На долгата листа фирми на кои заштитно лице е популарниот Фед-експрес се моќните „Ролекс“, „Најк“, „Кредит Свис“ и уште дузина моќни компании.
Изненадувачка е апсолутната доминација на машкиот пол, а првата дама на топ 100 листата на „Форбс“ е Марија Шарапова, дури на 34. позиција. Популарната Маша лани повеќе рекламираше, отколку што играше на тениските турнири и заработи 10 пати повеќе од загарантираните договори со „Таг хоер“, „Ленд ровер“, „Порше“, „Најк“, „Тифани“ и многу други светски реномирани фирми. Од настапите на ВТА-турнирите на контото на руската убавица се слеаја 2,4 милиони долари и дури 22 од рекламните договори. Зад неа како втора дама-магнет за спонзорите е нејзината ривалка на тениските терени Ли На со заработка од 23,6 милиони долари, цели 18 од нив од спонзори. И тоа е разбирливо со оглед на огромниот кинески пазар, кој е во страшен подем, а Ли е вистинска спортска марка на најмногубројната земја на светот. Македонија е мала во споредба со Кина и има свои ѕвезди, што не добиваат ниту трошка за реклами. Ја имаме Наташа Илиевска, европската шампионка од 2011 година во карате, фудбалерката Наташа Андонова, која со успех настапува во Постдам во силната Бундеслига, талентираната тенисерка Лина Ѓорчевска, ракометарката Мирјета Бајрамовска со настапи во Лигата на шампионите и други врвни спортистки, кои, сепак, не се на листата потенцијални заштитни лица во рекламните кампањи во Македонија.
Еден, ама вреден, Ѓоковиќ покажува дека и Балканот може
Новак Ѓоковиќ е единствениот балкански спортист што е рангиран во топ 100 на листата на „Форбс“. Еден, ама вреден, пример што потврдува дека и Балканот може да води рамноправна битка со посилните. Тешко е да ги пробиете бариерите што постојат, пред сѐ, во професионалните лиги во САД, каде што си ги ценат своите спортисти пред другите. Потоа и долгогодишните традиции во тенисот, во голфот, во полото, во формула 1, од каде што има дузина спортисти со милионски договори.
Ѓоковиќ со макотрпна работа, со извонредни игри и успеси на тениски план ѝ се приклучи на елитата покажувајќи им го патот до врвот и на другите балкански спортисти. Во 2014 година популарниот Ноле победи на седум АТП-турнири, а беше најдобар и на најважниот светски тениски настан, на Вимблдон, во Ол-Ингланд клубот во Лондон. И кај него ситуацијата е интересна, со повеќе приходи од спонзорите, отколку од наградите, а односот е речиси два спрема еден. Од турнирите Ѓоковиќ инкасира 12,1 милиони долари и 21 милиони долари од рекламни кампањи и договори. „Пежо“ и „Сеико“ се меѓу компаниите што најтазе се приклучија кон рекламното царство на српскиот тениски ас.
(Пишува: Зоран Поповски
Текст објавен во 129. број на неделникот „Република“, 20.02.2015)
Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.