Социјалдемократите гласни на уста, безгласни на дело

Глас­ни на уста, безг­лас­ни на де­ло – ба­рем та­ков впе­ча­ток оста­ви­ја со­ци­јал­де­мо­кра­ти­те и нив­ни­те ко­а­ли­ци­ски парт­не­ри со сво­и­те по­стап­ки за гра­ѓан­ска­та ини­ци­ја­ти­ва по­ро­дил­но­то отсус­тво ме­сто де­вет ме­се­ци да трае 18 ме­се­ци. Пра­те­ни­ци­те од пар­ла­мен­тар­но­то мно­зинс­тво со­ста­ве­но од со­ци­јал­де­мо­кра­ти­те и од ал­бан­ски­те ко­а­ли­ци­ски парт­не­ри ја од­би­ја гра­ѓан­ска­та ини­ци­ја­ти­ва ка­ко не­у­ред­на, би­деј­ќи во заг­ла­ви­е­то на до­ку­мен­тот, ка­де што сто­јат пот­пи­си, не е на­ве­ден За­ко­нот за ра­бот­ни од­но­си ту­ку За­ко­нот за по­ро­дил­но отсус­тво.

ВМРО-ДПМНЕ се оби­де да им по­мог­не на мај­ки­те што ба­ра­ат по­ве­ќе вре­ме да по­ми­нат со сво­и­те но­во­ро­ден­чи­ња, но не­ма­ше ин­те­рес од дру­ги­те пра­те­ни­ци, ба­рем до за­тво­ра­ње­то на овој број од не­дел­ни­кот. Тие го не­ма­ат пот­пи­ша­но за­ко­нот, кој пра­те­ни­ци­те од пар­ти­ја­та на Ни­ко­ла Гру­ев­ски го под­не­соа во Со­бра­ние, иден­ти­чен со тој на гра­ѓан­ска­та ини­ци­ја­ти­ва, се­ка­ко со ко­ри­ги­ра­на­та гре­шка, по­ра­ди ко­ја, на­вод­но, не по­ми­на овој за­кон.

– Ко­ле­ги­те ја отфр­ла­ат ка­ко не­у­ред­на ини­ци­ја­ти­ва­та пот­пи­ша­на од 217 гра­ѓа­ни иа­ко са­ми­от нив­ни пре­тсе­да­тел Але­ксан­дар Ки­ра­цов­ски, на сед­ни­ца­та на Ко­ми­си­ја­та за по­ли­тич­ки си­стем ја ста­ви на дне­вен ред ка­ко из­ме­на на За­кон за ра­бот­ни­те од­но­си. Има­ше нив­ни пра­те­ни­ци што зе­доа збор по­со­чу­вај­ќи де­ка е јас­но за што се ра­бо­ти, де­ка же­ни­те што се пот­пи­ша­ле на ини­ци­ја­ти­ва­та не се из­ма­ни­пу­ли­ра­ни. Но тие не при­фа­ти­ја – ни из­ја­ви пра­те­нич­ка­та на ВМРО-ДПМНЕ Но­ла Ис­мај­ло­ска – Ста­ро­ва.

217 гра­ѓа­ни што ја пот­тик­наа ини­ци­ја­ти­ва­та се пот­пи­шаа во про­сто­ри­и­те на ДИК. По пред­лог на ДИK, исто та­ка, е до­ста­вен и акт со кој тре­ба да се ис­пра­ви и ко­ри­ги­ра на­ста­на­та­та гре­шка и со тоа ини­ци­ја­ти­ва­та да би­де ис­прав­на. И по­крај под­не­се­ни­от акт, со­ци­јал­де­мо­кра­ти­те ја отфр­ли­ја оваа ини­ци­ја­ти­ва ка­ко не­у­ред­на.

– Оваа гре­шка е за­бе­ле­жа­на отка­ко поч­на про­це­сот за со­би­ра­ње на пот­пи­си­те, ме­ѓу­тоа, би­деј­ќи се ра­бо­ти за ли­ца-пот­пис­ни­ци во чув­стви­те­лен пер­и­од од жи­во­тот, име­но мај­ки што ги оста­ва­ат сво­и­те бе­би­ња и де­ца за да го оста­ват пот­пи­сот, ДИK Скоп­је за да ни из­ле­зе в пре­срет нѐ ин­фор­ми­ра, од­нос­но нѐ со­ве­ту­ва­ше да со­ста­ви­ме акт со кој би се ко­ри­ги­ра­ла гре­шка­та на тој на­чин што ќе ве из­ве­сти­ме за тоа пре­ку актот – гла­си дел од тек­стот што Сне­жа­на Kуз­ма­нов­ска, ка­ко ов­ла­стен пред­ла­гач, го до­ста­ви­ла до Со­бра­ни­е­то.

Ме­ѓу­тоа, не се слу­чи. По­ро­дил­но­то отсус­тво и жел­ба­та да се би­де по­дол­го до­ма со но­во­ро­ден­че­то заг­ла­ви низ со­бра­ни­ски­те про­це­ду­ри, а со­пи­рач­ка­та, глав­но, се по­ја­ви од со­ци­јал­де­мо­кра­ти­те. Куз­ма­нов­ска нај­а­ви но­ви пот­пи­си, но пра­те­нич­ки­те од ВМРО-ДПМНЕ ја пре­зе­доа ра­бо­та­та во свои ра­це со цел да ја за­бр­за­ат по­стап­ка­та за да им се по­мог­не на мај­ки­те што тре­ба од­но­во да ја по­вто­ру­ва­ат це­ла­та по­стап­ка до Со­бра­ни­е­то. Пра­те­ни­ци­те на ВМРО-ДПМНЕ и на ко­а­ли­ци­ја­та „За по­до­бра Ма­ке­до­ни­ја“ ги под­не­соа не­оп­ход­ни­те из­ме­ни на За­ко­нот за ра­бот­ни­те од­но­си што се од­не­су­ва­ат на по­ро­дил­но­то отсус­тво. Тие, ка­ко што по­со­чи­ја, са­каа да им из­ле­зат в пре­срет на овие гра­ѓа­ни и ве­ќе во ју­ли да се до­не­сат овие из­ме­ни, за во август ид­ни­те мај­ки да се изра­ду­ва­ат на бе­не­фи­ти­те од про­дол­жу­ва­ње­то на по­ро­дил­но­то отсус­тво. Но, со­ци­јал­де­мо­кра­ти­те и нив­ни­те ко­а­ли­ци­ски парт­не­ри, пак, со но­ва рам­па – се­га не ја пот­пи­шу­ва­ат ини­ци­ја­ти­ва­та.

Са­кав­ме да ја за­бр­за­ме по­стап­ка­та, но се по­ка­жа де­ка тоа што СДСМ го иска­жу­ва­ше ка­ко став, од­нос­но нив­на­та под­др­шка за за­кон­ска­та из­ме­на, е по­ве­ќе фар­са, еве ди­ску­ти­ра­ме за гра­ѓан­ска­та ини­ци­ја­ти­ва, откол­ку што, на­ви­сти­на, кај нив по­стои рас­по­ло­же­ние да се под­др­жи – ко­мен­ти­ра Но­ла Ис­мај­ло­ска – Ста­ро­ва.

По­ве­ќе вре­ме за здрав пси­хо­фи­зич­ки раз­вој на бе­бе­то

Под­но­си­те­ли­те на таа ини­ци­ја­ти­ва сме­та­ат де­ка пер­и­о­дот на по­ро­дил­но­то отсус­тво е не­до­во­лен за да се соз­да­де здрав пси­хо­фи­зич­ки раз­вој на бе­бе­то. Ве­лат де­ка е по­греш­но да се гле­да на гра­дин­ки­те ка­ко ме­сто број еден во рас­те­ње­то на де­ца­та. До­пол­ни­тел­но, дел од мај­ки­те се обра­ќа­ат за по­мош кај свои бли­ски род­ни­ни или при­ја­те­ли, или, пак, ан­га­жи­ра­ат да­дил­ки, но не мо­жат си­те да си го доз­во­лат тоа. За­тоа мно­гу мај­ки се при­си­ле­ни да ја од­бе­рат гра­дин­ка­та. Че­сто та­му ги пре­срет­ну­ва пре­пол­на со­ба ка­де што е не­воз­мож­но ед­на или две вос­пи­ту­вач­ки да им се по­све­тат на си­те бе­би­ња. Огро­мен проб­лем со кој се­којд­нев­но се со­о­чу­ва­ат мај­ки­те што ги оста­ва­ат де­ца­та на не­со­од­вет­на во­зраст во гра­дин­ки­те е бол­на­та раз­дел­ба.

Уште еден проб­лем со кој се со­о­чу­ва­ат мај­ки­те е до­е­ње­то. Па­у­за­та што за­кон­ски им сле­ду­ва од еден и пол час нај­че­сто не е до­вол­на би­деј­ќи по­ве­ќе­то жи­ве­ат на од­да­ле­че­ност од ба­рем по­ло­ви­на час од сво­е­то ра­бот­но ме­сто. Ос­нов­на цел за­ра­ди ко­ја се пред­ла­га до­не­су­ва­ње­то на овој за­кон е, пред сѐ, за­шти­та на пси­хо­фи­зич­ко­то здрав­је на бе­би­ња­та, со про­дол­жу­ва­ње­то на по­ро­дил­но­то отсус­тво од де­вет на 18 ме­се­ци ќе се овоз­мо­жи не­оп­хо­ден пра­ви­лен по­раст и раз­вој на бе­би­ња­та.

Јав­на рас­пра­ва за по­го­ле­ми про­ме­ни

Таа сме­та де­ка за­кон­ска­та из­ме­на што ја има­ат под­не­се­но тре­ба да би­де са­мо еден че­кор од из­ме­ни­те што тре­ба да се на­пра­ват во од­нос на по­ро­дил­но­то бо­ле­ду­ва­ње.

– На ко­ми­си­ја­та што ја имав­ме пред­ло­жив­ме јав­на рас­пра­ва на ко­ја ќе се разг­ле­да­ат по­ве­ќе пра­ша­ња – ка­ко, на при­мер, тра­е­ње­то на по­ро­дил­но­то отсус­тво за ро­ди­тел на пред­вре­ме­но ро­де­но де­те, за ро­ди­тел­ско отсус­тво, за по­дел­ба ме­ѓу парт­не­ри­те со­од­вет­но ка­ко што ќе се до­го­во­рат… Цел­та е да ги сог­ле­да­ме не­до­ста­то­ци­те и по­тоа, аманд­ман­ски, да се до­да­дат ра­бо­ти што пре­ку јав­на­та рас­пра­ва се де­фи­ни­ра­ат ка­ко оправ­да­ни и из­др­жа­ни. Ние има­ме на­ши ана­ли­зи, но не са­ка­ме да ја укра­де­ме ини­ци­ја­ти­ва­та на гра­ѓа­ни­те, ту­ку автен­тич­но ја пре­не­сов­ме со цел да ја за­бр­за­ме по­стап­ка­та. Дру­ги­те ра­бо­ти до­пол­ни­тел­но би се пред­ло­жи­ле аманд­ман­ски – до­да­ва Ис­мај­ло­ска – Ста­ро­ва.

Пиш­ман за пла­ти­те, пиш­ман за по­ро­дил­но­то

Да­ли, на­ви­сти­на, СДСМ има по­зи­ти­вен став за ва­кви­те про­ме­ни. Или по­втор­но се пиш­ман-аџи­ја. Пав­ле Бо­го­ев­ски, „ша­ре­ни­от пра­те­ник“, ја по­ка­жа таа не­ре­ши­тел­ност на пра­те­нич­ка­та гру­па на ко­ја при­па­ѓа. Од ед­на стра­на, ини­ци­ја­ти­ва­та тре­ба да би­де при­фа­те­на без да се со­би­ра­ат по­втор­но пот­пи­си. Ама, од дру­га стра­на, тре­ба да се на­пра­ват прес­ме­тки, та­ка ка­ко што тре­ба да се прес­ме­та да­ли нив­ни­от ли­дер Зо­ран За­ев дал ре­ал­но ве­ту­ва­ње ко­га ка­жа де­ка ако дој­дат со­ци­јал­де­мо­кра­ти­те на власт, про­сеч­на­та ма­ке­дон­ска пла­та ќе из­не­су­ва 30.000 де­на­ри. А таа пла­та би ја до­би­ле за по­ве­ќе од две го­ди­ни…

– Крај­на­та од­лу­ка ќе за­ви­си од фи­нан­си­ски­те имп­ли­ка­ции. Тре­ба да до­би­е­ме ма­те­ри­ја со фи­нан­си­ски­те имп­ли­ка­ции што ќе ги пре­диз­ви­ка ова ба­ра­ње за три, шест и за де­вет ме­се­ци и, исто та­ка, кол­ку би ја чи­не­ло др­жа­ва­та до­кол­ку пр­ви­те де­вет ме­се­ци од по­ро­дил­но­то се суб­вен­ци­о­ни­ра­ат од др­жа­ва­та – по­со­чи тој.

По­ро­дил­ни отсус­тва низ све­тот

Искус­тва­та од дру­ги­те зем­ји во вр­ска со вре­ме­тра­е­ње­то на по­ро­дил­но­то отсус­тво се раз­лич­ни. До­кол­ку по­ро­дил­но­то отсус­тво се зго­ле­ми од де­вет ме­се­ци на 18, Ма­ке­до­ни­ја ќе би­де единс­тве­на др­жа­ва во ре­ги­о­нот со тол­ку дол­го отсус­тво на ра­бот­нич­ки­те по­ра­ди ра­ѓа­ње де­те, по­ка­жу­ва­ат спо­ред­бе­ни­те по­да­то­ци со зем­ји­те од по­ра­неш­на Ју­гос­ла­ви­ја. Во европ­ски­те др­жа­ви по­ро­дил­ни­те отсус­тва се по­кра­тки. На при­мер, Швед­ска, Ве­ли­ка Бри­та­ни­ја и Гер­ма­ни­ја има­ат по 14 не­де­ли по­ро­дил­но отсус­тво, при што са­мо Гер­ма­ни­ја го исп­ла­ќа це­лос­но, до­де­ка во Швед­ска и во Ве­ли­ка Бри­та­ни­ја ком­пен­за­ци­ја­та е по 80 от­сто. Во Фран­ци­ја и во Хо­лан­ди­ја на мај­ки­те им се доз­во­ле­ни по 16 не­де­ли отсус­тво од ра­бо­та, во Ка­на­да и во Гр­ци­ја по 17 не­де­ли, а по 18 не­де­ли доз­во­лу­ва­ат Фин­ска и Дан­ска. Во Пол­ска по­ро­дил­но­то отсус­тво е 26 не­де­ли, во Бу­га­ри­ја 32 не­де­ли, а во Нор­ве­шка 35.

Пишува: Билјана Зафирова
(Текст објавен во 250. број на неделникот „Република“, 16.6.2017)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.