Бурнонвил ја донесе радоста на животот на сцената на МОБ

Ау­густ Бур­нон­вил е Да­нец кој жи­ве­ел по­ме­ѓу 1805 и 1877 го­ди­на и соз­дал по­ве­ќе од 50 ба­лет­ски де­ла. Тој бил ви­зи­о­нер, кој нај­го­лем дел од сво­е­то обра­зо­ва­ние го здо­бил во Фран­ци­ја. Бур­нон­вил се сме­та за та­тко на Крал­ски­от дан­ски ба­лет, чиј­што умет­нич­ки ди­ре­ктор бил по­ве­ќе од 40 го­ди­ни. Ка­ко ре­зул­тат на сво­е­то шко­лу­ва­ње во Фран­ци­ја, тој соз­дал сопс­твен ба­лет­ски реч­ник, стил и тех­ни­ка. Ме­ѓу не­го­ви­те нај­поз­на­ти ба­ле­ти се „На­по­ли“ од 1842 го­ди­на и „Сил­фи­да“ од 1836 го­ди­на.

Во Скоп­је беа прет­ста­ве­ни не­кол­ку од по­ма­ли­те ба­ле­ти на Бур­нон­вил инс­пи­ри­ра­ни од не­го­ва­та страст за па­ту­ва­ња и по­се­та на дру­ги зем­ји: „Кон­зер­ва­то­ри­у­мот“ од 1849 го­ди­на, кој прет­ста­ву­ва омаж на не­го­ва­та мла­дост и еду­ка­ти­вен пре­стој во Фран­ци­ја, „Pas de Deux“ од „Фе­сти­вал на цве­ќе­то во Џен­за­но“ од 1858 го­ди­на, инс­пи­ри­ран од не­го­ви­те па­ту­ва­ња во Ита­ли­ја и „Про­зо­ре­цот“, кој ја отс­ли­ку­ва не­го­ва­та страст за Шпа­ни­ја. За се­то ова раз­го­ва­рав­ме со Франк Ан­дер­сен, ко­ре­о­граф од Дан­ска, кој ја по­ста­ви и ја ре­жи­ра­ше прет­ста­ва­та.

Ова не е прв­пат ба­ле­ти­те на Ау­густ Бур­нон­вил да би­дат оди­гра­ни во Скоп­је, но ова е прв­пат да има­ме це­ло­ве­чер­на про­дук­ци­ја. Ка­же­те ни ка­кви се Ва­ши­те впе­ча­то­ци од со­ра­бо­тка­та со тан­ча­ри­те?

Ан­дер­сен: Да се по­ста­ви и да се про­ду­ци­ра ве­чер по­све­те­на на ба­ле­тот на Ау­густ Бур­нон­вил се­ко­гаш прет­ста­ву­ва пре­диз­вик и за тан­ча­ри­те, но и за Ева и за ме­не. Поч­нав­ме по­ле­ка да ја под­го­тву­ва­ме прет­ста­ва­та уште од фе­вру­а­ри, но тоа, се­пак, е те­жок про­цес би­деј­ќи по­го­ле­ми­от дел од тан­ча­ри­те беа пре­за­фа­те­ни со пре­ми­е­ри­те на дру­ги прет­ста­ви и из­вед­би. Имав­ме до­вол­но вре­ме да се до­го­ва­ра­ме со ди­ре­кто­ри­те и ра­бо­тев­ме не­кол­ку не­де­ли без пре­стан и мис­лам де­ка се­то тоа из­ле­зе мно­гу до­бро. Тан­ча­ри­те по­ка­жаа искрен ин­те­рес и ра­бо­теа мош­не му­дро со за­да­де­ни­от ма­те­ри­јал што им го пре­зен­ти­рав­ме. Се на­де­ва­ме де­ка тие и во ид­ни­на ќе го ко­ри­стат тоа што ги на­у­чив­ме во дру­ги прет­ста­ви, но, исто та­ка, де­ка ова искус­тво ќе им ко­ри­сти во ид­ни­на да ги по­до­брат сво­ја­та тех­ни­ка и из­ве­ду­вач­ки­те мож­но­сти. Сти­лот на Бур­нон­вил се од­не­су­ва на пре­зен­ти­ра­ње на ба­лет­ска­та игра. Тоа е мош­не те­шко, од ед­на стра­на, но и мош­не лес­но ко­га ќе се сов­ла­да, без на­пор, и тоа е тоа што тан­ча­ри­те и ние се оби­ду­ва­ме да го ре­а­ли­зи­ра­ме.

Бур­нон­вил се сме­та за „татко“ на Крал­ски­от дан­ски ба­лет. Соз­дал сопс­твен ба­лет­ски реч­ник, стил и тех­ни­ка. Да­ли е те­шко да се сов­ла­да­ат овие тех­ни­ки?

Ан­дер­сен: Ба­ле­тот на Бур­нон­вил, во­ка­бу­лар­но и тех­нич­ки е при­фа­тен и се пра­кти­ку­ва мно­гу го­ди­ни, поч­ну­вај­ќи од 19 век од при­вр­за­ни­ци­те на Бур­нон­вил. Се ба­зи­ра на кла­сич­ни­от ба­лет, но има сопс­тве­ни бе­ле­зи. Ко­га тан­цу­ва­ме, се­ко­гаш гле­да­ме во но­га­та „што тан­цу­ва“, ра­це­те ни­ко­гаш не се над ви­си­на­та на ра­ме­на­та и ни­ко­гаш не гле­да­ме во ли­це­то „пред нас“, ту­ку се­ко­гаш со „Epaulement“, т.е. со пог­лед на стра­на ка­де што ра­ка­та и но­га­та се на­пред. Те­шко е да се об­јас­ни, но лес­но е да се по­ка­же. Ни­ко­гаш не бр­за­ме да се под­го­тви­ме за след­ни­от че­кор во аго­лот, за но­ва ди­ја­го­на­ла, или за из­вед­ба на пи­ру­е­та во цен­та­рот, ту­ку тан­цу­ва­ме во на­ши­те но­ви по­зи­ции. Те­шко е да се по­ду­чу­ва не­кој на оваа тех­ни­ка и за ова тре­ба да има­те мно­гу до­бра кла­сич­на тех­ни­ка за да ус­пе­е­те да го из­ве­де­те овој ба­лет. Су­шти­на­та се со­стои во тоа што тре­ба да ужи­ва­те во из­вед­ба­та на овој ба­лет и тоа тре­ба да го ви­ди и пуб­ли­ка­та. Не тре­ба да се гле­да на­пор од гле­да­ли­ште­то. Тие тре­ба са­мо да се­дат во сво­и­те удоб­ни стол­чи­ња, да се опу­штат и да ужи­ва­ат. Ба­ле­тот на Бур­нон­вил не е бра­ву­ра, ту­ку из­вед­ба на уба­ви­на во тан­цу­ва­ње­то и во жи­во­тот. Бур­нон­вил овој свој ба­лет го на­ре­ку­вал „ joy de vivre“ – ра­до­ста на жи­во­тот.

Со­ра­бо­тка­та со Ма­ке­дон­ска­та опе­ра и ба­лет поч­на со Ва­ши­те кон­та­кти со умет­нич­ка­та ди­ре­ктор­ка, Ол­га Пан­го. Ка­ко те­че­ше по­на­та­му со­ра­бо­тка­та до­го­во­ри­те, ка­ко дој­до­вте до од­лу­ка­та да до­па­ту­ва­те во Ма­ке­до­ни­ја и да ги по­ста­ви­те овие кла­сич­ни ба­ле­ти за­ед­но со тие во Ита­ли­ја, Фран­ци­ја и во Шпа­ни­ја?

Ан­дер­сен: Во Ма­ке­до­ни­ја сум бил не­кол­ку па­ти. За прв­пат дој­дов во 2009 го­ди­на и то­гаш се за­поз­нав со умет­нич­ка­та ко­ре­о­гра­фка во Ма­ке­дон­ска­та опе­ра и ба­лет, со­лис­тка­та Са­ша Ефти­мо­ва. Таа е мно­гу, мно­гу та­лен­ти­ра­на ко­ре­о­гра­фка и до­се­га изра­бо­ти­ла мно­гу­број­ни пре­крас­ни и воз­буд­ли­ви ба­лет­ски прет­ста­ви за Ма­ке­дон­ски­от ба­лет, но, исто та­ка, има од­лич­ни ко­ре­о­гра­фии и за не­кол­ку ба­лет­ски ком­па­нии од странс­тво. Ве­ру­вам де­ка таа е лич­ност со го­лем та­лент за тан­цу­ва­ње и за ба­лет и има сопс­твен реч­ник, кој е мош­не ре­док за ед­на мла­да ко­ре­о­гра­фка ка­ко неа. Во­о­би­ча­е­но, мла­ди­те ко­ре­о­гра­фи, од мо­е­то до­се­гаш­но искус­тво ги ко­пи­ра­ат по­ста­ри­те, но тоа не е слу­чај кај Са­ша. Неа мо­ра да ѝ се да­де мож­ност за ра­бо­та во странс­тво ка­де што ќе го раз­ви­ва сво­јот та­лент. Таа е не­што по­себ­но ов­де во Ма­ке­до­ни­ја. Во те­кот на ед­на од мо­и­те по­се­ти се за­поз­нав и со Ол­га Пан­го и таа су­ге­ри­ра­ше, а јас се сог­ла­сив де­ка тре­ба да на­пра­вам ве­чер со еден по­и­на­ков ба­лет, Бур­нон­вил, се со цел да се по­ка­же фле­кси­бил­но­ста на не­го­ва­та ко­ре­о­гра­фи­ја и да се пре­диз­ви­ка кре­а­тив­но­ста на тан­ча­ри­те од Ма­ке­дон­ска­та опе­ра и ба­лет. Сме­там де­ка тоа е мош­не му­дра од­лу­ка од стра­на на Ол­га Пан­го, ко­ја са­ка­ше да им да­де мож­ност на сво­и­те тан­ча­ри да ра­бо­тат раз­лич­ни ба­лет­ски сти­ло­ви, во на­со­ка да ги ко­ри­стат сопс­тве­ни­те мож­но­сти за ба­лет­ска­та фор­ма. Ре­шив­ме да на­пра­ви­ме бу­кет од три ба­лет­ски прет­ста­ви, ка­де што Бур­нон­вил бил инс­пи­ри­ран од ег­зо­тич­ни зем­ји, ка­ко Ита­ли­ја, Фран­ци­ја и Шпа­ни­ја. Бур­нон­вил мно­гу па­ту­вал во те­кот на сво­јот жи­вот и инс­пи­ра­ци­и­те ги до­би­вал од сопс­тве­ни­те им­пре­сии што ги до­жи­ве­ал во те­кот на па­ту­ва­ња­та. Ко­га дој­дов доз­нав де­ка Ма­ке­дон­ска­та опе­ра и ба­лет под­го­тву­ва вер­зи­ја од „Сул­фи­да“, но сме­там де­ка, мо­же­би, еден ден би мо­же­ле за­ед­но да ра­бо­ти­ме вер­зи­ја на Бур­нон­вил на „Сул­фи­да“, слич­на на таа што ја из­ве­ду­ва­ме во Дан­ска.

Ва­ша­та со­пру­га Ева ре­че де­ка прв­пат до­а­ѓа во Скоп­је. Со ка­кви мис­ли за­ми­ну­ва­те од не­го?

Ан­дер­сен: Ка­ко што ре­ко­вте, јас ве­ќе пре­сто­ју­вав во Ма­ке­до­ни­ја во 2009 го­ди­на, но Ева Кло­берг, мо­ја­та со­пру­га е за прв­пат ов­де и неј­зи­ни­те им­пре­сии се од­лич­ни. Ова е отво­ре­на и мош­не при­ја­тел­ска зем­ја. Ус­пе­ва­ме да ужи­ва­ме во сло­бод­но­то вре­ме би­деј­ќи има­ме мал­ку сло­бод­но вре­ме на рас­по­ла­га­ње, па го ко­ри­сти­ме за про­ше­тки, по­се­та на ре­сто­ра­ни­те по­крај Вар­дар. Исто та­ка, бев во по­се­та на не­кол­ку му­зеи, ка­де што до­бив од­лич­на прет­ста­ва за ма­ке­дон­ска­та исто­ри­ја и си­те пре­мре­жи­ња низ кои по­ми­на­ла оваа зем­ја. Исто та­ка, знам по не­што и за ма­ке­дон­ска­та ра­ко­мет­на и фуд­бал­ска ре­пре­зен­та­ци­ја со кои Дан­ска игра­ше на пр­венс­тва во не­кол­ку на­вра­ти. Би са­кал да имам мож­ност да ви­дам по­ве­ќе де­ло­ви од ва­ша­та уба­ва зем­ја след­ни­от пат и се на­де­вам де­ка не­кој ќе мо­же да ме од­ве­де во по­се­та на Охрид­ско Езе­ро и на пла­ни­на­ре­ње во ва­ши­те пре­крас­ни пла­ни­ни за кои са­мо сум слу­шал.

Разговараше: Невена Поповска
Фото: Са­шо Н. Алу­шев­ски
(Текст објавен во 241. број на неделникот „Република“, 14.4.2017)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.