Д-р Талевски: Премногу студени пијалаци се штетни за глеѓта на забите

Ма­ке­дон­ци­те, за жал, не­ма­ат на­ви­ка ре­дов­но да по­се­ту­ва­ат сто­ма­то­лог и да се гри­жат за сво­е­то орал­но здрав­је. За­тоа ка­ри­е­сот мно­гу по­че­сто се ја­ву­ва кај ма­ке­дон­ски­те па­ци­ен­ти во спо­ред­ба со па­ци­ен­ти­те од за­пад­ни­те зем­ји. За жал, кај нас се мно­гу за­по­ста­ве­ни пре­вен­тив­ни­те прег­ле­ди. Тие се не­ми­нов­ни. Но, пре­вен­тив­ни­те прег­ле­ди, пред сѐ, се мо­мент на еду­ка­ци­ја на па­ци­ен­ти­те. Мо­ра да на­у­чат кол­ку е важ­но орал­но­то здрав­је, по­тоа да се еду­ци­ра­ат за на­чи­нот на ис­хра­на. По­ве­ќе тре­ба да се ја­де све­жа хра­на. Не тре­ба да се за­бо­ра­ви и на упо­тре­ба­та на флу­о­ри­ди­те. Се­то тоа тре­ба да би­де оп­фа­те­но во ед­на про­гра­ма ко­ја би се од­не­су­ва­ла на вкуп­но­то на­се­ле­ние. Скан­ди­нав­ски­те зем­ји се ли­де­ри ко­га ста­ну­ва збор за пре­вен­ти­ва­та, ве­ли д-р Вла­ди­мир Та­лев­ски, сто­ма­то­лог во по­лик­ли­ни­ка „Апо­лон“.

Да­ли Ма­ке­дон­ци­те има­ат на­ви­ка ре­дов­но да по­се­ту­ва­ат сто­ма­то­лог и да се гри­жат за сво­е­то орал­но здрав­је?

ТА­ЛЕВ­СКИ: За жал, Ма­ке­дон­ци­те не по­се­ту­ва­ат ре­дов­но сто­ма­то­лог. Че­сто тоа не е пре­вен­тив­но, ни­ту, пак, ста­ну­ва збор за кон­тро­ла, ту­ку се до­а­ѓа ко­га ве­ќе има проб­лем кој тре­ба да се ре­ши. Ре­дов­ни­те кон­тро­ли кои се пра­ват на одре­ден пер­и­од, во за­вис­ност од па­ци­ен­тот, кај нас не се че­ста по­ја­ва и па­ци­ен­ти­те до­а­ѓа­ат ко­га ве­ќе има­ат сил­на бол­ка.

Зо­што ка­ри­е­сот мно­гу по­че­сто се ја­ву­ва кај ма­ке­дон­ски­те па­ци­ен­ти во спо­ред­ба со па­ци­ен­ти­те од дру­ги, по­раз­ви­е­ни зем­ји?

ТА­ЛЕВ­СКИ: Ка­ри­е­сот е еден од нај­за­ста­пе­ни­те проб­ле­ми што ги ре­ша­ва­ме се­којд­нев­но, со не­го има нај­го­ле­ма фре­квен­ци­ја. Зо­што ка­ри­е­сот е по­чест кај нас откол­ку во за­пад­ни­те зем­ји? Тоа, пред сѐ, се дол­жи на на­ша­та орал­на кул­ту­ра, но и на она што прет­ход­но го го­во­рев­ме, ре­дов­на по­се­та на сто­ма­то­лог. За жал, кај нас се мно­гу за­по­ста­ве­ни пре­вен­тив­ни­те прег­ле­ди, кои се не­ми­нов­ни. Но, пре­вен­тив­ни­те прег­ле­ди се мо­мент на еду­ка­ци­ја на па­ци­ен­ти­те. Мо­ра да на­у­чат кол­ку е важ­но орал­но­то здрав­је, по­тоа да се еду­ци­ра­ат за на­чи­нот на ис­хра­на. По­ве­ќе тре­ба да се ја­де све­жа хра­на. Не тре­ба да се за­бо­ра­ви и упо­тре­ба­та на флу­о­ри­ди­те. Се­то тоа тре­ба да би­де оп­фа­те­но во ед­на про­гра­ма ко­ја би се од­не­су­ва­ла на вкуп­но­то на­се­ле­ние. Скан­ди­нав­ски­те зем­ји се ли­де­ри ко­га ста­ну­ва збор за пре­вен­ти­ва­та. Кај нив­но­то на­се­ле­ние за­ста­пе­но­ста на ка­ри­ес е ек­стрем­но ни­ска. Тие има­ат пре­вен­тив­ни си­стем­ски про­це­ду­ри кои се при­ме­ну­ва­ат уште од нај­ра­на­та во­зраст кај де­ца­та, уште во гра­дин­ки­те. Тоа по­драз­би­ра и еду­ка­ци­ја на ро­ди­те­ли­те ко­га тре­ба да ги но­сат де­ца­та на прег­лед кај сто­ма­то­лог и кол­ку че­сто тре­ба да го пра­ват тоа. Та­му учат и за на­ви­ки­те во ис­хра­на­та, ка­ко и за важ­но­ста на флу­о­рот во ис­хра­на­та и за на­ма­ле­но­то ко­ли­чес­тво јаг­ле­но­хи­дра­ти.

Кои се глав­ни­те при­чи­ни за по­ја­ва на ка­ри­ес?

ТА­ЛЕВ­СКИ: Ка­ри­е­сот ка­ко за­бо­лу­ва­ње е мул­ти­фа­кто­ри­јал­но. Зна­чи, по­сто­јат по­ве­ќе фа­кто­ри што вли­ја­ат врз по­ја­ва­та на ка­ри­ес. Вне­су­ва­ње­то хра­на бо­га­та со јаг­ле­но­хи­дра­ти е еден од нај­го­ле­ми­те проб­ле­ми, по­тоа сла­ба­та орал­на хи­ги­е­на, ло­ши­те на­ви­ки, ка­ко што е гриц­ка­ње­то, на при­мер. По­ста­ве­но­ста на за­би­те, исто та­ка, е мно­гу важ­на. Не­мож­но­ста да се ис­че­тка­ат за­би­те пра­вил­но, исто та­ка, вли­јае врз по­ја­ва­та на ка­ри­ес.

Не­мож­но­ста да се ис­че­тка­ат за­би­те пра­вил­но, исто та­ка, вли­јае врз по­ја­ва­та на ка­ри­ес, вели д-р Талевски

Освен ка­ри­е­сот, кој нај­че­сто го пре­поз­на­ва­ме, кои дру­ги бо­ле­сти, исто та­ка, че­сто се ја­ву­ва­ат во ус­на­та шуп­ли­на, на неп­ца­та и на за­би­те?

ТА­ЛЕВ­СКИ: Се­ка­ква про­ме­на во ор­га­низ­мот че­сто да­ва проб­ле­ми и во орал­на­та шуп­ли­на. Се­кое за­бо­лу­ва­ње мо­же да се ма­ни­фе­сти­ра во ус­на­та шуп­ли­на, па та­ка не­до­сти­гот од не­кој ми­не­рал или ви­та­мин, на при­мер, че­сто знае да се ја­ви ка­ко знак во уста­та. Исто та­ка, че­сто се сре­ќа­ва­ме со гин­ги­ви­тис, кој е прв од­бран­бен ме­ха­ни­зам на уста­та. Па­ра­ден­то­па­ти­ја­та е мно­гу че­сто за­ста­пе­на кај ма­ке­дон­ски­те па­ци­ен­ти. Афтоз­ни­те про­ме­ни, ка­ко стре­сот, на при­мер, на­ма­ле­но вне­су­ва­ње ви­та­ми­ни, опа­ѓа­ње на иму­ни­те­тот, исто та­ка, се мно­гу че­сти за­бо­лу­ва­ња во ус­на­та праз­ни­на. Во ле­то че­сто се ја­ву­ва и хер­пес и хе­и­лит. Тоа е про­ме­на на ко­жа­та и на слу­зо­ко­жа­та на ус­на­та праз­ни­на. Во ле­то, на пла­жа сме из­ло­же­ни на сон­це и тој дел од те­ло­то тре­ба да се за­штит­ни со­од­вет­но со крем или со ла­бе­ло.

Што мо­же да се сто­ри за да се спре­чи кр­ва­ве­ње­то на неп­ца­та?

ТА­ЛЕВ­СКИ: Кр­ва­ве­ње­то на неп­ца­та или гин­ги­ви­тис е пр­ва, пре­ли­ми­ни­ра­на ре­ак­ци­ја на са­ма­та гин­ги­ва. Ко­га па­ци­ен­тот ќе за­бе­ле­жи цр­ве­ни­ло и кр­ва­ве­ње на неп­ца­та, вед­наш тре­ба да се ја­ви на сто­ма­то­лог. Сто­ма­то­лог тре­ба да ги от­стра­ни твр­ди­те и ме­ки­те нас­ла­ги од за­би­те и до­пол­ни­тел­но да да­де ин­струк­ции за одр­жу­ва­ње на орал­на­та хи­ги­е­на, од­нос­но са­ма­та тех­ни­ка на че­тка­ње, ко­ри­сте­ње до­пол­ни­тел­ни средс­тва до­кол­ку утвр­ди де­ка тре­ба да се упо­тре­бу­ва гел кој би ги уб­ла­жил симп­то­ми­те. Мо­же да се вклу­чи и во­да за плак­не­ње на уста­та и со­од­вет­на па­ста за за­би за да се на­ма­лат симп­то­ми­те.

Кол­ку че­сто тре­ба да се по­се­ту­ва сто­ма­то­лог за да се сле­ди со­стој­ба­та со за­би­те?

ТА­ЛЕВ­СКИ: За по­се­та на сто­ма­то­лог не тре­ба да се че­ка пос­лед­ни­от мо­мент, ко­га ќе се ја­ви за­бо­бол­ка. Нај­до­бро е нај­мал­ку три­па­ти во го­ди­на­та да се оди на кон­тро­ла. Тоа се од­не­су­ва за па­ци­ен­ти што се со ни­зок ри­зик. Но, има и па­ци­ен­ти што се со по­ви­сок сте­пен на ри­зик, а тоа се од­не­су­ва на тие што има­ат си­стем­ски за­бо­лу­ва­ња. Тие и мно­гу по­че­сто мо­же да по­се­ту­ва­ат сто­ма­то­лог. Во таа гру­па спа­ѓа­ат па­ци­ен­ти­те со ди­ја­бе­тес, бре­ме­ни­те же­ни, пу­ша­чи­те. Сто­ма­то­ло­зи­те тре­ба да има­ат кон­тро­ла на са­мо­то за­ба­ло и на орал­на­та хи­ги­е­на.

Ле­то­то е во полн ек, си­те са­ка­ме да се ола­ди­ме со сту­де­ни пи­ја­ла­ци. Ка­ко тие вли­ја­ат врз гле­ѓта на за­би­те? Да­ли по­сто­јат пре­по­ра­ки за одр­жу­ва­ње на хи­ги­е­на­та на за­би­те за овој пер­и­од од го­ди­на­та?

ТА­ЛЕВ­СКИ: Прем­но­гу сту­де­ни пи­ја­ла­ци се штет­ни за гле­ѓта на за­би­те и вли­ја­ат врз стру­кту­ра­та на за­би­те. Мо­же да на­пра­ват ми­ни­мал­ни еро­зии. Во овој пер­и­од тре­ба да вни­ма­ва­ме на га­зи­ра­ни­те пи­ја­ла­ци и на све­жо­це­де­ни­те со­ко­ви би­деј­ќи нив­на­та кон­цен­тра­ци­ја со јаг­ле­но­хи­дра­ти е мош­не ви­со­ка. Го­ле­мо­то ко­ли­чес­тво јаг­ле­но­хи­дра­ти ја на­ма­лу­ва пе­ха-вред­но­ста во уста­та и то­гаш се слу­чу­ва де­ми­не­ра­ли­за­ци­ја на за­би­те. Во овој пер­и­од, ко­га се вне­су­ва­ат ва­кви пи­ја­ла­ци, не тре­ба вед­наш да се че­тка­ат за­би­те. Тре­ба да по­ми­не из­вес­но вре­ме, да се ре­гу­ли­ра пе­ха-вред­но­ста во уста­та, па по­тоа да се из­вр­ши че­тка­ње.

Раз­го­ва­ра­ше: Але­ксан­дра М. Бун­да­лев­ска
Фо­то: Де­јан Стан­чев­ски

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.