Наумов: Да сум Бранко, ќе се повлечам

Не мо­же­ме да ре­че­ме де­ка са­мо Цр­вен­ков­ски е ви­но­вен за ло­ша­та по­ли­ти­ка на СДСМ. Го­ле­ма зас­лу­га за тоа има и це­ло­то ра­ко­водс­тво

„Ре­пуб­ли­ка“ не­о­дам­на об­ја­ви ли­ста на по­тен­ци­јал­ни кан­ди­да­ти за ли­де­ри на СДСМ на кон­гре­сот на пар­ти­ја­та во мај. Ме­ѓу нив се нај­де и по­ра­неш­ни­от со­вет­ник на Бран­ко Цр­вен­ков­ски и екс­ди­ре­ктор на Аген­ци­ја­та за раз­уз­на­ва­ње, Ки­ре На­у­мов. За мно­гу­ми­на Ки­ре На­у­мов е нај­со­од­вет­на лич­ност и тран­зи­ци­ски ли­дер што би ја во­дел пар­ти­ја­та до­де­ка ра­бо­ти­те не слег­нат це­лос­но, но и ре­ше­ние што мо­же дол­го­роч­но да ја вра­ти ста­бил­но­ста на опо­зи­ци­ја­та. Сè уште не е иск­лу­че­на мож­но­ста на ли­дер­ска­та по­зи­ци­ја да оста­не Бран­ко Цр­вен­ков­ски или, пак, не­кој од не­го­ви­те лу­ѓе, ка­ко Игор Ива­нов­ски – Ше­ма, Зо­ран Јо­ва­нов­ски, Зо­ран За­ев. Се спо­ме­ну­ва­ат и ими­ња­та на Рад­ми­ла Ше­ќе­рин­ска, Вла­до Буч­ков­ски и Але­ксан­дар Ма­тов­ски. Со На­у­мов раз­го­ва­рав­ме за ре­зул­та­ти­те и за слу­чу­ва­ња­та на акту­ел­ни­те ло­кал­ни из­бо­ри, за тоа што му е по­треб­но на СДСМ за да ста­не здра­ва опо­зи­ци­ја, за не­го­ва­та кан­ди­да­ту­ра за ли­дер на пар­ти­ја­та…

По­ми­на пр­ви­от из­бо­рен круг. Ре­зул­та­ти­те по­ка­жаа го­лем, да не ка­жам ка­та­стро­фа­лен по­раз за СДСМ, кој, пак, об­ви­ну­ва за из­бор­ни не­пра­вил­но­сти. Ка­ква е ва­ша­та оцен­ка?
На­умов: Во од­нос на ре­зул­та­ти­те, јас не би пра­вел гра­да­ци­ја на по­ра­зот на СДСМ на мал, го­лем или на по­го­лем. Јас сме­там де­ка и еден глас по­мал­ку осво­ен од ВМРО-ДПМНЕ е по­раз. Исти­от став го имав и за из­бо­ри­те во 2011 го­ди­на. Гра­да­ци­ја­та на по­ра­зот не е до­бра за ед­на опо­зи­ци­ска пар­ти­ја. Ра­ко­водс­тво­то на СДСМ то­гаш из­ле­зе и ре­че, да има­ме по­раз, но тој не е го­лем. По се­дум го­ди­ни вла­де­е­ње на ва­ква вла­де­јач­ка стру­кту­ра сè што е по­мал­ку од по­бе­да зна­чи по­раз. Од таа при­чи­на не­ма да ка­жам да­ли е ова ка­та­стро­фа­лен или не­ка­та­стро­фа­лен по­раз. До­кол­ку го ана­ли­зи­ра­ме из­бор­ни­от про­цес на са­ми­от из­бо­рен ден, јас­но е де­ка овие из­бо­ри ќе би­дат оце­не­ти ге­не­рал­но во ед­на по­зи­тив­на рам­ка, со истак­ну­ва­ње за­бе­ле­шки, кои не­ма да се раз­ли­ку­ва­ат од из­ве­шта­јот за пред­вре­ме­ни­те из­бо­ри во 2011 го­ди­на. За пер­и­о­дот пред гла­са­ње­то мо­же­ме да збо­ру­ва­ме не­што дру­го. И во пре­ли­ми­нар­ни­от из­ве­штај на ОБСЕ и на ОДХР е истак­на­то не­раз­гра­ни­чу­ва­ње­то на др­жа­ва­та од пар­ти­ски­те актив­но­сти, не­сраз­мер­но­то ме­ди­ум­ско прет­ста­ву­ва­ње и, се­ка­ко, исп­ла­та­та на суб­вен­ци­и­те во пос­лед­на­та не­де­ла пред из­бо­ри­те. Оваа власт не­кол­ку из­бор­ни цик­лу­си на­на­зад из­бор­ни­те ма­ни­пу­ла­ции ги за­вр­шу­ва со поч­ну­ва­ње­то на из­бор­ни­от молк.

Што е при­чи­на за ва­кви­от по­раз? До­бро­то вла­де­е­ње на ВМРО-ДПМНЕ, кое гра­ѓа­ни­те го на­гра­ди­ја на овие из­бо­ри, или ло­ша­та ор­га­ни­за­ци­ја и ло­шо­то функ­ци­о­ни­ра­ње на СДСМ?
На­умов: Ако го ана­ли­зи­ра­ме вла­де­е­ње­то на ВМРО-ДПМНЕ са­мо низ приз­ма­та на из­бо­ри­те, ќе ви­ди­ме де­ка ВМРО-ДПМНЕ од ре­фе­рен­ду­мот за те­ри­то­ри­јал­на­та по­дел­ба по­сто­ја­но гра­ви­ти­ра со ед­на број­ка од 400.000 до 440.000 гла­со­ви. Оваа власт зас­лу­жу­ва кри­ти­ка за мно­гу ра­бо­ти, но од дру­га стра­на факт е де­ка на из­бо­ри­те ус­пе­ва­ат да со­бе­рат тол­ку гла­со­ви. На­ма­лу­ва­ње­то на бро­јот на гла­со­ви на опо­зи­ци­ја­та во од­нос на ми­на­ти­те из­бо­ри по­ка­жу­ва де­ка проб­ле­мот, пред сè, е во са­ма­та опо­зи­ци­ја. Без раз­ли­ка на на­чи­нот на кој вла­ста вр­ши при­ти­сок врз гла­сач­ко­то те­ло, опо­зи­ци­ја­та мо­ра по овие из­бо­ри со сту­де­на гла­ва да сед­не и да раз­мис­ли за со­се­ма нов кон­цепт со кој ќе ус­пее да освои 500.000 гла­со­ви. За та­ков ре­зул­тат, пред сѐ, е по­треб­на це­лос­на сме­на на на­чи­нот на раз­мис­лу­ва­ње и на функ­ци­о­ни­ра­ње во рам­ки­те на СДСМ.

По­ра­неш­ни чле­но­ви на СДСМ или, по­точ­но, иск­лу­че­ни чле­но­ви од пар­ти­ја­та се кан­ди­ди­раа за гра­до­на­чал­ни­ци во Кар­пош, Ре­сен, Ку­ма­но­во. Кол­ку ги по­ма­ти­ја сме­тки­те на СДСМ овие та­ка­на­ре­че­ни „от­пад­ни­ци“?
На­умов: Пред сè, не мо­жам да го при­фа­там тер­ми­нот „от­пад­ни­ци“. Мис­лам де­ка ед­на од по­го­ле­ми­те при­чи­ни за ва­кви­от ре­зул­тат е проб­ле­мот на дол­го­го­диш­на­та по­ли­ти­ка на СДСМ на не­прив­ле­ку­ва­ње но­ви при­ја­те­ли, ко­а­ли­ци­ра­ње во се­ко­ја смис­ла, не са­мо по­ли­тич­ко, ту­ку и оп­штес­тве­но ко­а­ли­ци­ра­ње со раз­лич­ни стру­кту­ри. Тоа е ос­нов­на­та ра­бо­та што тре­ба да ја пра­ви­те ко­га сте во опо­зи­ци­ја­та. Ра­ко­водс­тво­то на СДСМ по­сто­ја­но про­ду­ци­ра не­при­ја­те­ли и пре­дав­ни­ци. На овие из­бо­ри тоа најм­но­гу се по­ка­жа во оп­шти­ни­те што ги по­со­чи­вте. Це­ли­от тој кон­тин­гент на иск­лу­чу­ва­ње на ва­кви или та­кви чле­но­ви од пар­ти­ја­та, осо­бе­но во пос­лед­на­та го­ди­на, до­ве­де до ова. Не мо­же­ме да ре­че­ме де­ка са­мо Цр­вен­ков­ски е ви­но­вен за та­ква­та по­ли­ти­ка. Го­ле­ма зас­лу­га за тоа има и це­ло­то ра­ко­водс­тво. За­ед­но, осо­бе­но по 24 де­кем­ври, во­деа та­ков тип по­ли­ти­ка – или си со ме­не или си про­тив ме­не. Ако не­кој иска­же­ше мал­ку по­и­на­кво мис­ле­ње, бе­ше ста­вен во гра­фа­та на пре­дав­ни­ци. Тоа не е на­чин да се по­бе­ду­ва. За тоа што во пр­ви­от круг СДСМ не­ма свој гра­до­на­чал­ник што ќе се ви­ка Буз­лев­ски во Ре­сен ви­но­вен е са­ми­от ка­приц на Цр­вен­ков­ски. Тоа што во пр­ви­от круг СДСМ не­ма свој гра­до­на­чал­ник и со­вет во Кар­пош е по­втор­но проб­лем на суб­је­ктив­на од­лу­ка. „Ло­ша­та“ про­це­на за Цен­тар е, исто та­ка, ви­на на Цр­вен­ков­ски. Со це­ла по­чит за Ан­дреј Жер­нов­ски, мис­лам де­ка од­лу­ка­та та­му да не би­де кан­ди­дат од СДСМ е при­чи­на­та што се­га не оче­ку­ва не­из­ве­сен втор круг за оп­шти­на­та во кој се ре­а­ли­зи­ра про­е­ктот „Скоп­је 2014“.

Спо­ред Вас, кој тре­ба­ше да би­де во Цен­тар?
На­умов: Тре­ба­ше да се из­бе­ре ре­ше­ние од СДСМ. Цр­вен­ков­ски не са­ка­ше да ста­ви не­кој од СДСМ за­тоа што осво­ју­ва­ње­то на Цен­тар од стра­на на кан­ди­дат од СДСМ, без раз­ли­ка да­ли ќе би­де од бли­ско­то ра­ко­водс­тво од СДСМ или не, ќе соз­да­де­ше по­ли­тич­ки мо­ќен лик.Тој ќе бе­ше проб­лем и за не­го и за ра­ко­водс­тво­то.

Ко­го ќе под­др­жи ВМРО-ДПМНЕ во Кар­пош со ог­лед де­ка по­на­та­му одат Ја­ки­мов­ски и Пе­тров?
На­умов: Прет­по­ста­ву­вам де­ка ВМРО-ДПМНЕ не­ма да под­др­жи ни­ту еден од кан­ди­да­ти­те. Во таа си­ту­а­ци­ја би не­ма­ло ре­зер­во­ар во кој Пе­тров би на­шол до­пол­ни­тел­ни гла­со­ви и из­вес­на е по­бе­да­та на Стев­че Ја­ки­мов­ски. Сè дру­го би зна­че­ло не­ко­ја под­зем­на игра, ко­ја мис­лам не би си ја доз­во­ли­ле.

А, Ре­сен? Ко­го ќе под­др­жи СДСМ та­му?
На­умов: Мис­лам де­ка СДСМ ка­ко по­у­ка од 24 март пр­во што тре­ба да на­пра­ви е да го под­др­жи Буз­лев­ски. Не знам да­ли ова ра­ко­водс­тво и Цр­вен­ков­ски се под­го­тве­ни за та­кво не­што.

Лу­ѓе­то еден ден пред гла­са­ње не зна­е­ја кој е кан­ди­да­тот за гра­до­на­чал­ник на СДСМ за нив­на­та оп­шти­на. СДСМ не­ма­ше средс­тва за кам­па­ња, не­ма­ше вре­ме или глу­ме­ше жр­тва?
На­умов: До ми­тин­гот во октом­ври во Скоп­је, СДСМ функ­ци­о­ни­ра­ше до­бро и мно­гу по­и­на­ку од по­ра­но.Це­ло­то свое ра­бот­но ле­то го на­со­чи во под­го­то­вка за ло­кал­ни­те из­бо­ри и тоа бе­ше од­ли­чен по­тег. Кан­ди­да­ти­те про­мо­ви­ра­ни за вре­ме на ра­бот­но­то ле­то гра­ѓа­ни­те ги пре­поз­на­ваа. Ме ра­ду­ва­ше тоа што кан­ди­да­ти­те што беа про­мо­ви­ра­ни поч­наа со ра­бо­та на те­рен, фор­ми­раа шта­бо­ви, поч­наа со изра­бо­тка на про­гра­ми и, нај­ве­ро­јат­но, поч­наа со обез­бе­ду­ва­ње фи­нан­сии. Што се слу­чи по­тоа? Пре­сврт­ни­ца­та се слу­чи во октом­ври, ко­га Цр­вен­ков­ски за прв­пат ја об­ја­ви сво­ја­та иде­ја де­ка ба­ра и ло­кал­ни и пар­ла­мен­тар­ни из­бо­ри и ре­фе­рен­дум за име­то. На тој ми­тинг бе­ше про­мо­ви­ра­на но­ва­та ко­а­ли­ци­ја, спо­ју­ва­ње­то со ко­а­ли­ци­ја­та „Пе­ли­стер“. То­гаш ре­ков де­ка ко­а­ли­ци­ја­та е по­греш­на, ба­ра­ња­та се по­греш­ни и де­ка, до­кол­ку се оди та­ка на ло­кал­ни­те из­бо­ри и таа ко­а­ли­ци­ја ги за­гу­би из­бо­ри­те, мо­ра да за­вр­ши ка­ри­е­ра­та на Цр­вен­ков­ски и на Ге­ор­ги­ев­ски и на уште еден ли­дер, до­кол­ку, не­ли, Ан­дреј Жер­нов­ски не ги до­бие из­бо­ри­те во Цен­тар. По ова се про­мо­ви­ра­ше от­по­рот и по­сто­ја­но се из­ја­ву­ва­ше де­ка ќе се бој­ко­ти­ра­ат ло­кал­ни­те из­бо­ри. За ме­не бе­ше не­сфат­ли­во зо­што. Мо­жам да ја раз­бе­рам це­ла­та кам­па­ња за от­пор, но ло­кал­ни­те из­бо­ри тре­ба­ше да одат од­дел­но. Ра­ко­водс­тво­то ре­ши из­бо­ри­те да одат во таа бор­ба, се оде­ше со бој­кот до мно­гу доц­на и се слу­чи пр­ви март. Ду­ри и ко­га се ка­жа де­ка ќе се оди на из­бо­ри, не се пре­се­че де­ка ло­кал­ни­те из­бо­ри се по­себ­на при­каз­на. И во са­ма­та кам­па­ња до­ми­нант­на те­ма бе­ше от­по­рот, на си­те го­во­ри Цр­вен­ков­ски го­во­ре­ше де­ка на 24 март се гла­са два­па­ти, не се важ­ни фо­тел­ји­те, не се важ­ни гра­до­на­чал­нич­ки­те ме­ста, тро­то­а­ри­те и ули­ци­те, ту­ку е важ­но да­ли на тој ден ќе се од­зе­ме ле­ги­тим­но­ста на Гру­ев­ски. На овие из­бо­ри по­ра­ди тоа спо­ју­ва­ње на две­те ра­бо­ти се до­би и по­раз на ло­кал­ни­те и се удри шла­ка­ни­ца на от­по­рот. А, око­лу фи­нан­си­и­те, јас­но е де­ка опо­зи­ци­ја­та се­ко­гаш има по­мал­ку средс­тва, но до­кол­ку ле­ле­ка де­ка во­оп­што не­ма па­ри, тоа не е опо­зи­ци­ја што е под­го­тве­на да вла­дее, да дој­де на власт. Тоа то­гаш не е по­ли­тич­ка си­ла, без раз­ли­ка ка­ква е оваа власт. И не се проб­лем са­мо фи­нан­си­ски­те средс­тва за про­мо­ци­ја на кан­ди­да­ти­те. Без раз­ли­ка што им би­ла иде­ја­та на не­кои еле­ктрон­ски ме­ди­у­ми, има­ше евти­на ми­ну­та­жа за прет­ста­ву­ва­ње кан­ди­да­ти. Но, пак, се ја­ву­ва таа бол­ка де­ка СДСМ е за­тво­ре­на пар­ти­ја и ги преч­кр­ту­ва тие што не се со нив и не со­ра­бо­ту­ва со тие.СДСМ ве­ли де­ка ни­ко­гаш не­ма да со­ра­бо­ту­ва ни­ту на еми­си­и­те на „ре­жим­ски­те те­ле­ви­зии“, а уште по­мал­ку да се рек­ла­ми­ра на нив. Си­гур­но по­сто­е­ле кан­ди­да­ти од СДСМ, кои има­ле средс­тва и са­ка­ле да се про­мо­ви­ра­ат, но по­ра­ди та­кви­от став на пар­ти­ја­та, тоа не мо­же­ле да го на­пра­ват. Оде­ње­то од вра­та на вра­та и ми­тин­зи се­ко­гаш се спо­ред­ни ка­на­ли за прет­ста­ву­ва­ње на кан­ди­да­ти­те. Ме­ди­у­ми­те се ме­ста од ка­де што се до­би­ва нај­до­бра про­мо­ци­ја.

Ки­че­во и Стру­га. СДСМ и ВМРО-ДПМНЕ из­ле­гоа со за­ед­нич­ки кан­ди­да­ти. Бе­ше тоа до­бар че­кор?
На­умов: Еден ден и Гру­ев­ски и Цр­вен­ков­ски ќе пла­тат за тоа што го на­пра­ви­ја во Ки­че­во. Тоа е нај­по­греш­ни­от по­тег што го има на­пра­ве­но СДСМ. Са­ми­те Ма­ке­дон­ци се ка­ат за тоа што се слу­чу­ва та­му. Та­му Ма­ке­дон­ци­те и Ал­бан­ци­те со ве­ко­ви жи­ве­е­ле при­ја­тел­ски. За прв­пат на овие из­бо­ри им се слу­чу­ва да има­ат ме­ѓу­себ­ни ин­ци­ден­ти. Та­му во­оп­што не им бе­ше важ­но да­ли ќе би­де Ма­ке­до­нец или Ал­ба­нец. Гру­ев­ски и Цр­вен­ков­ски со таа од­лу­ка го из­ме­сти­ја тоа. Не е важ­но кој прв поч­на, да­ли ал­бан­ски­те или ма­ке­дон­ски­те по­ли­тич­ки пар­тии. Ту­ка по­себ­но ја истак­ну­вам гре­шка­та на СДСМ, ко­ја убе­ду­ва­ше де­ка ва­ква те­ри­то­ри­јал­на по­дел­ба е до­бра за Ма­ке­до­ни­ја.

За­вр­ши­ја из­бо­ри­те. Цр­вен­ков­ски нај­а­ви де­ка пред пр­вич­ни­те ре­зул­та­ти ќе из­ле­зе и ќе ба­ра пред­вре­ме­ни из­бо­ри. Тоа не се слу­чи. Се по­ја­ви по пол­ноќ и нај­а­ви мо­жен бој­кот на вто­ри­от круг.Оправ­ду­ва­те ли бој­кот на вто­ри­от круг?
На­умов: Ап­со­лут­но не. И мис­лам де­ка ни­кој не оправ­ду­ва бој­кот и до­бро е што таа из­ја­ва след­ни­от ден бе­ше де­ман­ти­ра­на. Ан­дреј Пе­тров, ге­не­рал­ни­от се­кре­тар на пар­ти­ја­та, из­ле­зе и ги по­ви­ка гла­са­чи­те на от­пад­на­ти­те кан­ди­да­ти да гла­са­ат за не­го во вто­ри­от круг. Тоа, си­гур­но, би­ло на­пра­ве­но во ко­ор­ди­на­ци­ја со ра­ко­водс­тво­то и мис­лам де­ка СДСМ ја за­тво­ри оп­ци­ја­та за бој­кот не­кол­ку ча­са по онаа не­ло­гич­на из­ја­ва на Цр­вен­ков­ски. Се­га си­те си­ли тре­ба да би­дат кон­цен­три­ра­ни да им се по­мог­не на кан­ди­да­ти­те во вто­ри­от круг, ба­рем та­му ка­де што има мож­ност.

Што е со ба­ра­ње­то за пар­ла­мен­тар­ни из­бо­ри од стра­на на Цр­вен­ков­ски. Ко­му по­ве­ќе му од­го­ва­ра­ат пред­вре­ме­ни из­бо­ри, на вла­ста или на опо­зи­ци­ја­та?
На­умов: Во прин­цип, мис­лам де­ка и гра­ѓа­ни­те и др­жа­ва­та и еко­но­ми­ја­та и си­те оп­штес­тве­ни стру­кту­ри се пре­мо­ре­ни од пред­вре­ме­ни из­бо­ри. Да се се­ти­ме де­ка има­ме пет из­бо­ри од 2006 го­ди­на. Сè уште сме оп­штес­тво во кое нај­мал­ку три ме­се­ци пред из­бор­ни­от ден ра­бо­ти­те во др­жа­ва­та за­ста­ну­ва­ат. Вла­ста во тој пер­и­од ги пре­ки­ну­ва евен­ту­ал­ни­те ре­форм­ски про­це­си. Ако прес­ме­та­ме пет цик­лу­си по три ме­се­ци, ние ре­чи­си го­ди­на и пол во овие шест-се­дум го­ди­ни сме за­гу­би­ле во пре­диз­бор­ни кам­па­њи, под­го­то­вки… тоа не но­си про­грес. Че­сти­те из­бо­ри по­ка­жу­ва­ат по­ли­тич­ка не­ста­бил­ност во др­жа­ва­та и тоа е лош сиг­нал за стран­ски­те ин­ве­сти­то­ри и за на­ши­те парт­не­ри над­вор. Во овој мо­мент не знам зо­што се по­треб­ни пред­вре­ме­ни из­бо­ри. Да не збо­ру­ва­ме кол­ку фи­нан­си­ски средс­тва од бу­џе­тот вле­чат тие по си­те ос­но­ви. Не знам зо­што би се про­дол­жи­ло со ба­ра­ња за пред­вре­ме­ни из­бо­ри по ва­кви ре­зул­та­ти. До­кол­ку мно­зинс­тво­то ре­ши пред­вре­ме­ни из­бо­ри, не­ма бе­га­ње од тоа, но мис­лам де­ка опо­зи­ци­ја­та не тре­ба да го ба­ра тоа. Таа мо­ра да се кон­со­ли­ди­ра и да поч­не да се под­го­тву­ва за пре­тсе­да­тел­ски­те из­бо­ри во 2014 го­ди­на. Мо­ра да се раз­мис­лу­ва за до­бар кан­ди­дат.

Мож­ни ли се пар­ла­мен­тар­ни и пре­тсе­да­тел­ски из­бо­ри на ист да­тум?
На­умов: Тоа е мож­но, но не знам зо­што опо­зи­ци­ја­та би го ба­ра­ла тоа? На­ста­ни­те на 24 де­кем­ври, по до­го­во­рот на пр­ви март, не тре­ба да се ре­ша­ва­ат со ба­ра­ње за пред­вре­ме­ни из­бо­ри. Не­оп­ход­но е екс­перт­ска­та ко­ми­си­ја да се фор­ми­ра, да се нај­дат евен­ту­ал­ни­те ви­нов­ни­ци и ту­ка да се за­тво­ри тој да­тум.

СДСМ тре­ба да ја вра­ти за­гу­бе­на­та – иде­о­ло­шка ма­три­ца

Што тре­ба СДСМ да на­пра­ви про­тив таа, ка­ко што ја на­ре­ку­ва­те, „не­ле­ги­тим­на де­мо­кра­ти­ја“ што вла­дее во мо­мен­тов?
На­умов: СДСМ мо­ра да ја до­бие сво­ја­та ле­ги­тим­ност, не са­мо со кри­ти­ка на оваа власт, ту­ку со про­гра­ма што ќе по­ка­же де­ка ја до­би­ва ле­ги­тим­но­ста. СДСМ мо­ра да ста­не не­о­бич­на по­ли­тич­ка ели­та. Тре­ба пр­во да се вра­ти на тоа што го има за­гу­бе­но – иде­о­ло­шка­та ма­три­ца.Во пос­лед­ни­те че­ти­ри го­ди­ни има про­ме­нет од­нос кон ме­ѓу­на­ци­о­нал­ни­те пра­ша­ња, пред сè кон Ал­бан­ци­те. Не­ја­сен или по­гре­шен од­нос кон си­те мар­ги­на­ли­зи­ра­ни гру­пи во оп­штес­тво­то. СДСМ има не­ја­сен и про­мен­лив став за пра­ша­ње­то на име­то. По­тоа отво­ре­но­ста, да про­ду­ци­ра при­ја­те­ли, а не не­при­ја­те­ли.Ту­ка мис­лам на но­ви­на­ри­те и на ме­ди­у­ми­те, ин­те­ле­кту­ал­ци­те, де­лов­на­та за­ед­ни­ца. Со та­кво приб­ли­жу­ва­ње кон на­ро­дот мо­же­те да ја де­ле­ги­ти­ми­ра­те вла­ста и кај на­ро­дот да се прет­ста­ви­те ка­ко пар­ти­ја што ра­бо­ти за по­тре­би­те на гра­ѓа­ни­те и на нив­ни­те ин­те­ре­си. Ос­но­ва на се­во ова е еко­ном­ска­та по­ли­ти­ка. Мо­ра по кон­гре­сот да се на­пра­ви про­гра­ма, во ко­ја удар­но ме­сто ќе има еко­но­ми­ја­та. Да се об­јас­ни де­ка тоа што се слу­чу­ва се­га во оваа власт е неј­зи­на­та ос­нов­на де­ле­ги­тим­ност. Има­те ви­сок сте­пен на со­ци­јал­на си­гур­ност, но без еко­ном­ска власт. Исп­ла­ќа­те пен­зии, пла­ти, суб­вен­ции, но тоа не го пра­ви­те врз не­ко­ја ба­за, ко­ја мо­же­те да ја со­бе­ре­те од да­но­ци, ту­ку го пра­ви­те врз ос­но­ва на за­дол­жу­ва­ња. СДСМ тре­ба да по­ка­же де­ка ќе има со­ци­јал­на си­гур­ност и по­го­ле­ма од оваа се­га, но ќе се те­ме­ли на еко­ном­ска ба­за, еко­но­ми­ја­та ќе соз­да­ва средс­тва. Ва­ка ка­ко што ра­бо­ти ВМРО-ДПМНЕ на со­ци­јал­на си­гур­ност без еко­ном­ска ба­за е на­чи­нот на кој про­пад­на со­ци­ја­лиз­мот.

Збо­ру­вав­ме за по­ве­ќе гре­шки на Цр­вен­ков­ски во пре­диз­бор­ни­от и во из­бор­ни­от пер­и­од. Оче­ку­ва­те ли де­ка има доб­лест да се пов­ле­че од ли­дер­ска­та по­зи­ци­ја?
На­умов: Точ­но е де­ка нај­го­ле­ма­та од­го­вор­ност при по­раз ја има пр­ви­от чо­век на пар­ти­ја­та.

Ше­ке­рин­ска го на­пра­ви тоа.
На­умов: Да, има­ме ве­ќе та­ков слу­чај во СДСМ. Ов­де мо­ра да има­ме пред­вид де­ка не мо­же­ме се­то тоа што се слу­чи да му го на­ка­ле­ми­ме са­мо на Цр­вен­ков­ски. Мо­ра да има­ме пред­вид де­ка по­тес­но­то ра­ко­водс­тво на СДСМ во овие из­бо­ри учес­тву­ва­ше ди­рект­но и ка­ко кан­ди­да­ти и ка­ко чле­но­ви на из­бор­ни­от штаб и, се­ка­ко, во кре­и­ра­ње­то на по­ли­ти­ка­та во овој пер­и­од. Нај­го­ле­ма­та од­го­вор­ност ја има Цр­вен­ков­ски, но дел од од­го­вор­но­ста тре­ба да ја пре­зе­мат и тие што ги спо­ме­нав. Не­ма по­тре­ба да раз­го­ва­ра­ме да­ли ќе се пов­ле­че. На 24 мај им за­вр­шу­ва ман­да­тот на Цр­вен­ков­ски и на из­бра­но­то ра­ко­водс­тво. По си­ла на ста­ту­тот има­ме пре­тсе­да­тел во оста­вка. Цр­вен­ков­ски тре­ба да би­де доб­ле­стен и пред кон­гре­сот на 24 мај да об­ја­ви де­ка не­ма да се кан­ди­ди­ра по­втор­но за ли­дер на пар­ти­ја­та. Но, се­ка­ко, тоа е лич­на од­лу­ка, исто ка­ко и мож­но­ста по­втор­но да се кан­ди­ди­ра.

Да­ли не­го­ва­та евен­ту­ал­на кан­ди­да­ту­ра е по­зи­тив­на за опо­зи­ци­ја­та?
На­умов: Ако ме пра­ша­те ме­не, јас да сум Бран­ко Цр­вен­ков­ски не би се кан­ди­ди­рал на ид­ни­от кон­грес ка­ко пре­тсе­да­тел. Мис­лам де­ка ду­ри и да се кан­ди­ди­ра, до­кол­ку се доз­во­ли нор­мал­на про­це­ду­ра за из­бор, се про­ме­нат де­ле­га­ти­те, ќе се по­ја­ват кан­ди­да­ти што во та­кви фер ус­ло­ви вна­тре би мо­же­ле да го по­бе­дат. Се­пак, мис­лам де­ка не­ма да се кан­ди­ди­ра.

А, да­ли оче­ку­ва­те де­ка до­кол­ку не се кан­ди­ди­ра, ќе се фор­си­ра не­кој од тие чле­но­ви на ра­ко­водс­тво­то бли­ски до Цр­вен­ков­ски, ка­ко Са­во­ва, Ива­нов­ски, За­ев…
На­умов: Си­те има­ат ста­ту­тар­но пра­во да се кан­ди­ди­ра­ат. До­кол­ку вед­наш по за­вр­шу­ва­ње­то на из­бо­ри­те се поч­не про­це­ду­ра­та за кон­гре­сот, не е страш­но до­кол­ку се по­ја­ват по­ве­ќе кан­ди­да­ти.Тоа е до­бро за СДСМ. Без раз­ли­ка што спо­ме­на­ти­те има­ат од­го­вор­ност за тоа што се слу­чу­ва во пар­ти­ја­та, ни­кој не мо­же да ги спре­чи да се кан­ди­ди­ра­ат. Оче­ку­вам де­ка ќе се по­ја­ват по­ве­ќе кан­ди­да­ти. Нај­важ­но е да би­де овоз­мо­же­но про­це­сот за кан­ди­ди­ра­ње да би­де под ед­на­кви ус­ло­ви за си­те по­тен­ци­јал­ни кан­ди­да­ти. Си­те да има­ат мож­ност да ја прет­ста­ват сво­ја­та про­гра­ма пред оп­штин­ски­те ор­га­ни­за­ции и но­во­из­бра­ни­те де­ле­га­ти. На СДСМ му е не­оп­ход­на вна­тре­пар­ти­ска кам­па­ња, во ко­ја не­ма да по­сто­јат лич­ни на­вре­ди и не­тр­пе­ли­вост, ту­ку кам­па­ња во ко­ја се­кој ќе мо­же да ја прет­ста­ви сво­ја­та ви­зи­ја за ид­ни­на­та на СДСМ. Во спро­тив­но, ќе има ква­зи­кон­грес, кој ќе до­ве­де до рас­цеп­ку­ва­ње во пар­ти­ја­та. Не е точ­но де­ка СДСМ во на­ред­ни­от пер­и­од не тре­ба да се за­ни­ма­ва сам со се­бе. На­про­тив, во на­ред­ни­от пер­и­од СДСМ тре­ба да се за­ни­ма­ва сам со се­бе.

Тоа рас­цеп­ку­ва­ње би зна­че­ло тре­та оп­ци­ја?
На­умов: Мо­же да се слу­чи тре­та оп­ци­ја, ла­че­ње на не­кол­ку пар­тии од СДСМ. Пред сè, СДСМ мо­ра да се за­ни­ма­ва сам со се­бе и до­бро е во на­ред­ни­от пер­и­од да би­де во епи­цен­та­рот на вни­ма­ни­е­то. Без раз­ли­ка на агре­сив­на­та по­ли­ти­ка на Вла­да­та, СДСМ би тре­ба­ло да би­де те­ма, но не те­ма во ко­ја ќе се ва­дат вал­ка­ни­те али­шта, ту­ку ќе се ну­дат идеи. По­треб­но е да се из­ди­фе­рен­ци­ра­ат та­кви кан­ди­да­ти, кои по кон­гре­сот не­ма да се по­ста­ват де­ка по­бед­ни­кот до­би­ва сѐ, ту­ку и ќе со­ра­бо­ту­ва­ат со си­те свои евен­ту­ал­ни про­ти­вкан­ди­да­ти што се по­ја­ви­ле на кон­гре­сот.

„Ре­пуб­ли­ка“ на­пра­ви ли­ста од осум по­тен­ци­јал­ни ли­де­ри на СДСМ. Вие се нај­до­вте на таа ли­ста, ка­ко чо­век што има ви­сок реј­тинг ме­ѓу чле­но­ви­те на СДСМ и сим­па­ти­зе­ри­те на пар­ти­ја­та.
На­умов: Во пер­и­о­дот што сле­ду­ва ќе се по­ја­ват по­ве­ќе ли­сти со по­тен­ци­јал­ни кан­ди­да­ти. И тоа е до­бро. Јав­но­ста пре­поз­на­ва по­ве­ќе­ми­на што би мо­же­ле да ја пре­зе­мат од­го­вор­но­ста на ра­ко­во­де­ње со СДСМ. Прет­по­ста­ву­вам се­га по вто­ри­от круг тоа ќе би­де глав­на те­ма во ме­ди­у­ми­те и раз­лич­ни ме­ди­у­ми ќе из­ле­гу­ва­ат со раз­лич­ни ими­ња.

А ќе има ли Ва­ша кан­ди­да­ту­ра?
На­умов: Ве­ќе по­долг пер­и­од мно­гу чле­но­ви на СДСМ ми при­о­ѓа­ат и ми изра­зу­ва­ат под­др­шка за ста­во­ви­те што ги иска­жу­вам во јав­но­ста. Не са­мо тие што се поз­на­ва­ме од пер­и­о­дот ко­га бев член на Цен­трал­ни­от од­бор на СДСМ, ту­ку и мно­гу со кои лич­но не се поз­на­вам. Тоа ми да­ва за пра­во да раз­мис­лу­вам за мно­гу по­а­ктив­но вклу­чу­ва­ње за­тоа што искре­но са­кам и се чув­ству­вам под­го­твен да и по­мог­нам на пар­ти­ја­та. До­кол­ку по­стап­ка­та за кан­ди­ди­ра­ње на мај­ски­от кон­грес се во­ди та­ка ка­ко што ка­жав пред мал­ку, се оста­ви ми­ни­мум фер игра вна­тре, се овоз­мо­жи прет­ста­ву­ва­ње во оп­штин­ски­те ор­га­ни­за­ции и де­ле­га­ти­те за тоа ка­ко јас ја за­мис­лу­вам СДСМ во ид­ни­на, не ја иск­лу­чу­вам мож­но­ста да би­дам кан­ди­дат.

Да­ли Ва­ша­та од­лу­ка за­ви­си од кан­ди­да­ту­ра­та на Цр­вен­ков­ски?
На­умов: Не. Мо­ја­та од­лу­ка за­ви­си иск­лу­чи­тел­но од тоа да­ли ќе би­де овоз­мо­же­но про­це­ду­ра­та за кан­ди­ди­ра­ње и из­бор да би­де во рам­ки­те на Ста­ту­тот и на пра­вил­ни­ци­те.

Што во тој слу­чај? По­стои не­за­до­волс­тво кај го­лем број од членс­тво­то и кај тие што беа исфр­ле­ни од пар­ти­ја­та, во пар­ти­ја­та ги не­ма по­ра­неш­ни­те ге­не­рал­ни се­кре­та­ри: Спа­сов, По­пов­ски, Хан­џи­ски, не­за­до­во­лен е екс­ли­де­рот Буч­ков­ски. Но­ва по­ли­тич­ка пар­ти­ја?
На­умов: По­втор­но до­а­ѓа­ме до ло­шо­то ра­ко­во­де­ње на пар­ти­ја­та и до од­но­сот кон тие, кои на не­кој на­чин да­ва­ле не­ка­ква кри­ти­ка за ра­ко­водс­тво­то. Тоа бе­ше хи­пер­сен­зи­тив­но за ка­ква би­ло кри­ти­ка упа­те­на про­тив не­го. Сум на­пи­шал сто­ти­на ко­лум­ни и сум имал де­се­ти­на јав­ни на­ста­пи. Во 98 про­цен­ти сум пи­шу­вал кол­ку е по­губ­но вла­де­е­ње­то на ВМРО-ДПМНЕ и оста­ну­вам на тоа. Два про­цен­та сум мо­рал да ка­жам не­што што ми сто­е­ло на ду­ша, а тоа се гре­шки­те на са­ма­та опо­зи­ци­ја. СДСМ тоа не мо­же­ше да го раз­бе­ре, а не­што слич­но им се слу­чу­ва­ло и на тие што ги спо­ме­на­вте. Ра­ко­водс­тво­то на СДСМ мно­гу лес­но доз­во­ли да ги рас­ки­не од­но­си­те со нив. Се пра­веа ли­сти и се ка­жу­ва­ше не се со нас го­лем дел од ме­ди­у­ми­те, го­лем дел од но­ви­на­ри­те, огро­мен број сто­панс­тве­ни­ци и биз­нис­ме­ни, огро­мен број лу­ѓе што се при­пад­ни­ци на ци­вил­ни­от се­ктор. Ра­ко­водс­тво­то се отка­жа и ги обе­ле­жи си­те тие што има­ат ма­ла кри­ти­ка кон нив, ба­раа не­кој што по­кор­но ќе дој­де во ра­ко­водс­тво­то на СДСМ, ќе се пок­ло­ни и ќе го бра­ни. Тоа не е пра­ве­цот ка­ко да се стиг­не до тие 500.000 гла­са­чи. СДСМ мо­ра да из­гра­ди пла­тфор­ма и про­гра­ма што ќе обе­ди­ну­ва и ќе прет­ста­ву­ва дви­же­ње. На­ред­но­то ра­ко­водс­тво мо­ра да ги ра­ши­ри ра­це­те и да им по­ну­ди со­ра­бо­тка на си­те ва­кви стру­кту­ри. Со до­се­гаш­на­та по­ли­ти­ка СДСМ тие лу­ѓе ги на­пра­ви па­сив­ни. Тре­ба си­те не­за­до­вол­ни лу­ѓе од ВМРО-ДПМНЕ да по­чув­ству­ва­ат де­ка има ме­сто во СДСМ, ме­сто ка­де што ќе се ре­а­ли­зи­ра­ат и ќе ги ка­жат сво­и­те идеи. СДСМ мо­ра да се оби­де да им се обра­ти и на чле­но­ви­те и на тра­ди­ци­о­нал­ни­те гла­са­чи на ВМРО-ДПМНЕ. Не смее да се доз­во­ли во др­жа­ва­та не­кој по­ве­ќе да се пла­ши од евен­ту­ал­но­то до­а­ѓа­ње на СДСМ на власт, откол­ку што ќе се пла­ши од оваа власт. Тоа мо­ра да се сме­ни. Има мно­гу не­за­до­вол­ни лу­ѓе од оваа власт, но по­ра­ди на­чи­нот на во­де­ње­то на по­ли­ти­ка­та на СДСМ и од са­ма­та по­ли­ти­ка на СДСМ, по­ве­ќе се пла­шат од тоа што ќе би­де ко­га СДСМ ќе дој­де на власт. И уште не­што – СДСМ не­ма со­ра­бо­тка со пар­ти­и­те од, ус­лов­но, ал­бан­ски­от блок. Тоа мо­ра да се про­ме­ни. Не збо­ру­ва­ме ту­ка за ко­а­ли­ци­ра­ње са­мо со по­ли­тич­ка пар­ти­ја, ту­ку за ко­а­ли­ци­ра­ње и за со­ра­бо­тка со ал­бан­ски ин­те­ле­кту­ал­ци и здру­же­ни­ја.

Што до­кол­ку СДСМ не­ма ка­па­ци­те­ти да го по­ну­ди тоа што вие го оче­ку­ва­те за да се кан­ди­ди­ра­те? Би би­ле дел од евен­ту­ал­на но­ва пар­ти­ја?
На­умов: Ако се дој­де до тоа да не мо­же да се из­бе­ре чо­век ва­ка да ја отво­ри пар­ти­ја­та, прет­по­ста­ву­вам ќе се по­ја­ват но­ви пар­тии. СДСМ мо­же да ја до­жи­вее суд­би­на­та на ПАСОК. Иа­ко дол­го вре­ме ПАСОК бе­ше ед­на од две­те нај­го­ле­ми пар­тии во Гр­ци­ја, таа се­га ед­вај се бо­ри за тре­та­та по­зи­ци­ја. Сè до 24 мај не збо­ру­вам за фор­ми­ра­ње на пар­ти­ја. Јас сум со­ци­јал­де­мо­крат. Сум бил тр­пе­лив во овој пер­и­од да не на­пра­вам ште­та на СДСМ, освен до­бро­на­мер­но да ука­жам на тоа што сме­там де­ка е по­треб­но да се на­пра­ви.Таа тр­пе­ли­вост сум ја имал са­мо за­тоа што сè уште сме­там де­ка во рам­ки­те на пар­ти­ја­та по­стои кри­тич­на ма­са, ко­ја по­втор­но од СДСМ ќе на­пра­ви единс­тве­на ал­тер­на­ти­ва на оваа власт.

Ќе има ли до­вол­но вре­ме СДСМ да про­ме­ни не­што во сво­и­те ре­до­ви до на­ред­ни­те пре­тсе­да­тел­ски из­бо­ри во 2014 го­ди­на и до евен­ту­ал­ни пред­вре­ме­ни из­бо­ри во исти­от пер­и­од?
На­умов: Има вре­ме, ако се поч­не со ра­бо­та вед­наш. Но­во­то ра­ко­водс­тво ќе би­де тоа што ќе го да­ва сти­му­лот на си­те дру­ги. Тоа ќе тре­ба да се лич­но­сти што ќе би­дат под­го­тве­ни да вло­жат мно­гу труд, вре­ме и по­све­те­ност за ос­тва­ру­ва­ње на пар­ти­ски­те це­ли. То­гаш таа ат­мо­сфе­ра ќе се прес­ли­ка во це­ла­та пар­ти­ја.

Збо­ру­вав­ме за гре­шки­те на Цр­вен­ков­ски. Кои се нај­го­ле­ми­те гре­шки што Гру­ев­ски ги на­пра­ви во сво­е­то до­се­гаш­но вла­де­е­ње? Пред сѐ од еко­ном­ски ас­пект, по­ра­ди ва­ша­та струч­ност.
На­умов: Гру­ев­ски дој­де на власт ка­ко сим­па­ти­чен и ати­пи­чен по­ли­ти­чар, ко­му 90 про­цен­ти од прет­ста­ву­ва­ње­то му бе­ше на еко­ном­ски те­ми. Тоа бе­ше до­бро. До 2006 го­ди­на не мо­жев да нај­дам го­ле­ма при­чи­на зо­што тој чо­век не мо­же да би­де не­кој што до­бро мо­же да ја во­ди оваа др­жа­ва.Нор­мал­но, сум бил на стра­на­та на СДСМ. За жал, тој бран на та­кво од­не­су­ва­ње му тра­е­ше до 2008 го­ди­на. Да­ли по­ра­ди еко­но­ми­ја­та во све­тот, кри­за­та… До 2008 го­ди­на има­ше ви­со­ки стап­ки на по­раст, мо­же­би по­ра­ди тоа што тој бе­ше кон­цен­три­ран на еко­но­ми­ја­та. За­чу­ду­вач­ки, на по­че­то­кот ве­ле­ше де­ка не го ин­те­ре­си­ра ни­ту пра­ша­ње­то за име­то, ни­ту ЕУ, од­но­сот со Ал­бан­ци­те, што бе­ше не­ка­ра­кте­ри­стич­но за кан­ди­дат за пре­ми­ер. По 2008 го­ди­на тој ста­на друг чо­век. По Бу­ку­решт Гру­ев­ски го гу­би еко­но­ми­стот во се­бе и тоа е нај­го­ле­мо­то не­ос­тва­ре­но ве­ту­ва­ње што го има да­де­но. Ја сме­ни ре­то­ри­ка­та и реј­тин­гот го одр­жу­ва на те­ми што не­ма­ат вр­ска со еко­но­ми­ја­та, пред сè прет­ста­ву­вај­ќи се се­бе­си ка­ко па­три­от. Мис­лам де­ка тоа е по­греш­но за Ма­ке­до­ни­ја во 21 век и, ко­га и да е, еко­ном­ски­от ко­лапс од кој не мо­же да по­бег­не ќе го чи­ни власт.

Разговараше: Билјана Зафирова
Фото: Александар Ивановски

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.