Д-р Видиниќ, инфектолог: Из­бег­ну­вај­те бр­за хра­на, кре­мо­ви и до­маш­но под­го­тве­ни ма­јо­не­зи (видео)

Тру­е­ње­то со хра­на или во­да е че­сто за­бо­лу­ва­ње, кое се ја­ву­ва ка­ко ре­зул­тат на вне­су­ва­ње хра­на или во­да што со­др­жи ба­кте­рии, па­ра­зи­ти, ви­ру­си или то­кси­ни. Симп­то­ми­те нај­че­сто се ма­ни­фе­сти­ра­ат во тек на 24 ча­са, бр­зо по кон­су­ми­ра­ње на за­га­де­на­та хра­на. Ова за­бо­лу­ва­ње мо­же да се ја­ви кај еден чо­век или кај гру­па лу­ѓе што ја­де­ле од иста­та за­га­де­на хра­на. Овие бо­ле­сти се ја­ву­ва­ат пре­ку це­ла­та го­ди­на, а до­ми­нант­ни се во ле­то, а за тоа при­до­не­су­ва ви­со­ка­та тем­пе­ра­ту­ра. Не по­стои тип на вак­ци­на за да се за­шти­ти­ме од овие за­бо­лу­ва­ња. Не­ма ни­ту ан­ти­ми­кроб­но средс­тво што мо­же да спре­чи по­ја­ва на овие за­бо­лу­ва­ња, ве­ли д-р Иван Ви­ди­ниќ, спе­ци­ја­лист ин­фе­кто­лог од Кли­ни­ка­та за ин­фе­ктив­ни бо­ле­сти.

Тру­е­ње­то со хра­на и со во­да е че­сто за­бо­лу­ва­ње, но во ле­то е уште по­и­зра­зе­но. Ка­ко да се за­шти­ти­ме од тру­е­ње­то со хра­на и со во­да?

ВИДИНИЌ: Али­мен­тар­ни то­ксо­ин­фек­ции или на­род­ски ка­жа­но тру­е­ње­то со хра­на е гру­па за­бо­лу­ва­ња што на­ста­ну­ва­ат по кон­су­ми­ра­ње хра­на што со­др­жи еден или по­ве­ќе аген­си што со­др­жат ба­кте­рии, па­ра­зи­ти, ви­ру­си, фун­ги, но и то­ксич­ни суп­стан­ции од не­ми­кроб­но по­тек­ло. Ка­ра­кте­ри­сти­ка на овие за­бо­лу­ва­ња се акут­ност, што зна­чи по­ја­ва на симп­то­ми­те во пр­ви­те 72 ча­са од кон­су­ма­ци­ја на хра­на­та. Симп­то­ма­то­ло­ги­ја­та е, пред сѐ, од га­стро­ин­те­сти­нал­ни­от тракт и епи­де­ми­о­ло­шка по­вр­за­ност, од­нос­но по­сто­е­ње на спо­ме­на­та­та симп­то­ма­то­ло­ги­ја кај две ли­ца што ја­де­ле кон­та­ми­ни­ра­на хра­на. Овие бо­ле­сти се ја­ву­ва­ат пре­ку це­ла­та го­ди­на, а до­ми­нант­ни се во ле­то, а за тоа при­до­не­су­ва ви­со­ка­та тем­пе­ра­ту­ра. Не по­стои тип на вак­ци­на за да се за­шти­ти­ме од овие за­бо­лу­ва­ња. Не­ма ни­ту ан­ти­ми­кроб­но средс­тво што мо­же да спре­чи по­ја­ва на овие за­бо­лу­ва­ња. Во пре­вен­ци­ја на овие за­бо­лу­ва­ња се нај­важ­ни мер­ки­те на лич­на хи­ги­е­на, ко­ри­сте­ње на хи­ги­ен­ски ис­прав­на во­да за пи­е­ње, вни­ма­тел­но кон­су­ми­ра­ње хра­на од жи­во­тин­ско по­тек­ло. Оваа хра­на тре­ба да би­де до­вол­но тер­мич­ки обра­бо­те­на, да се кон­су­ми­ра вед­наш по при­го­тву­ва­ње. Ако не се ја­де вед­наш, при­го­тве­на­та хра­на тре­ба со­од­вет­но да се чу­ва, да се ста­ви во ла­дил­ник, најм­но­гу два ча­са по под­го­то­вка­та. Ако над­во­реш­на­та тем­пе­ра­ту­ра е ви­со­ка, то­гаш и еден час по го­тве­ње­то тре­ба да се ста­ви во ла­дил­ник. При кон­су­ми­ра­ње овош­је и зе­лен­чук по­треб­но е те­мел­но да се из­мие со во­да. Во ле­то тре­ба по­себ­но вни­ма­тел­но да се кон­су­ми­ра­ат јај­ца­та. Тие мо­же да би­дат при­мар­но за­га­де­ни уште во фа­за­та на соз­да­ва­ње на ре­про­ду­ктив­ни­те ор­га­ни на жи­ви­на­та. За­тоа е не­оп­ход­но да се кон­су­ми­ра­ат са­мо твр­до ва­ре­ни јај­ца, ни­ка­ко све­жи или ме­ко ва­ре­ни. Важ­но е да се из­бег­ну­ва­ат про­ду­кти од све­жи јај­ца, пред сѐ до­маш­ни­те ма­јо­не­зи, раз­ни со­со­ви, ко­ла­чи­ња, кре­мо­ви за ко­ла­чи. Тре­ба да се кон­су­ми­ра са­мо хи­ги­ен­ски ис­прав­на во­да. Ако не по­сто­јат та­кви ус­ло­ви, мо­ра да се ко­ри­сти па­ку­ва­на во­да или пре­ври­е­на во­да. Мно­гу се важ­ни и мер­ки­те на пре­вен­ци­ја што ги спро­ве­ду­ва­ат са­ни­тар­ни­те служ­би во др­жа­ва­та, а тоа би зна­че­ло ре­дов­ни са­ни­тар­ни прег­ле­ди на лу­ѓе­то што учес­тву­ва­ат во под­го­то­вка на хра­на, здрав­стве­ни­те ра­бот­ни­ци, лу­ѓе­то што ра­бо­тат со ста­ри ли­ца во до­мо­ви­те, вра­бо­те­ни­те во гра­дин­ки­те, ка­ко и ре­дов­ни кон­тро­ли на об­је­кти­те кои ја под­го­тву­ва­ат и чу­ва­ат хра­на­та. Овие за­бо­лу­ва­ња, ако ги има, мо­ра вед­наш да се при­ја­ват во епи­де­ми­о­ло­шка служ­ба.

Се­ко­ја на­мир­ни­ца што се ко­ри­сти во ис­хра­на­та, ако не се под­го­тву­ва и ако не се чу­ва со­од­вет­но, е по­тен­ци­ја­лен из­вор на за­бо­лу­ва­ње

Да­ли по­сто­јат на­мир­ни­ци што ле­ка­ри­те ги истак­ну­ва­ат ка­ко по­себ­но опас­ни и кои тре­ба да се из­бег­ну­ва­ат?

ВИДИНИЌ: Се­ко­ја на­мир­ни­ца што се ко­ри­сти во ис­хра­на­та, ако не се под­го­тву­ва и ако не се чу­ва со­од­вет­но, е по­тен­ци­ја­лен из­вор на ва­кво за­бо­лу­ва­ње. За­тоа е мно­гу важ­но ка­ко се под­го­тву­ва хра­на­та. Зна­чи овош­је­то е зе­лен­чу­кот што се кон­су­ми­ра­ат све­жи мо­ра те­мел­но да се из­ми­јат. Хра­на­та од жи­во­тин­ско по­тек­ло мо­ра да би­де до­вол­но тер­мич­ки обра­бо­те­на. Нај­че­ста­та гре­шка што се пра­ви е чу­ва­ње­то на хра­на­та по под­го­то­вка­та. Таа мо­ра да се кон­су­ми­ра вед­наш отка­ко ќе се под­го­тви или да се чу­ва во ла­дил­ник, нај­мал­ку еден или два ча­са отка­ко ќе се под­го­тви.

Кои се пр­вич­ни­те симп­то­ми и комп­ли­ка­ции што се ја­ву­ва­ат при тру­е­ње со хра­на?

ВИДИНИЌ: Има оп­шти и спе­ци­фич­ни симп­то­ми. Во оп­шти­те симп­то­ми се тре­ска, по­ка­че­на те­лес­на тем­пе­ра­ту­ра, сла­бост, на­ма­лен апе­тит. На тоа се на­до­вр­зу­ва­ат симп­то­ми­те на га­стро­ин­те­сти­нал­ни­от тракт – симп­то­ми на га­де­ње, по­вра­ќа­ње, ди­ја­ре­ја, сто­мач­ни бол­ки, гр­че­ви во цре­ва­та. Тоа се глав­ни­те симп­то­ми, кои вед­наш ги те­ра­ат па­ци­ен­ти­те да се ја­ват на ле­кар и да по­ба­ра­ат по­мош. Не се се­ко­гаш тол­ку сил­но изра­зе­ни симп­то­ми­те на овие бо­ле­сти, па за­тоа па­ци­ен­ти­те, ако ги пре­поз­на­ат мо­жат да кон­су­ми­ра­ат раз­лич­ни рас­тво­ри за ре­хи­дра­та­ци­ја, кои ги има по ап­те­ки­те. Та­ка мо­жат са­ми да си по­мог­нат би­деј­ќи овие рас­тво­ри мо­же да се на­ба­ват без ле­кар­ски ре­цепт. Не­ко­гаш е до­вол­на и са­мо ди­е­та од еден-два де­на за да се сми­рат овие симп­то­ми. По­те­шки­те фор­ми на тру­е­ње до­ве­ду­ва­ат до на­ру­шу­ва­ње на вод­но-еле­ктро­лит­ни­от и аци­до-баз­ни­от ба­ланс во ор­га­низ­мот што до­ве­ду­ва до де­хи­дра­та­ци­ја на ор­га­низ­мот, на­ма­лен во­лу­мен на теч­но­сти, а тоа во­ди до на­ма­лен кр­вен при­ти­сок, мо­же да дој­де и до ко­лапс­на со­стој­ба, за­гу­ба на свест, по­ја­ва на гр­че­ви на му­ску­ла­ту­ра­та и, во крај­но те­шки­те слу­чаи, на­ма­ле­на пер­фу­зи­ја на ви­тал­ни­те ор­га­ни со крв што мо­же да има за пос­ле­ди­ца на­ру­ше­на ра­бо­та на бу­бре­зи­те, ср­це­то, мо­зо­кот, што, за сре­ќа, ре­тко се слу­чу­ва.

Во ле­то се акту­ел­ни и црев­ни­те и ба­кте­ри­ски­те ин­фек­ции и тоа кај си­те во­зрас­ни гру­пи. Што тре­ба да се сто­ри за да не дој­де до де­хи­дра­та­ци­ја на ор­га­низ­мот?

Нај­важ­но е да се вне­су­ва­ат до­во­лен број теч­но­сти

ВИДИНИЌ: Нај­важ­но е да се вне­су­ва­ат до­во­лен број теч­но­сти. Пи­е­ње са­мо во­да не е до­вол­но би­деј­ќи во­да­та не ги со­др­жи важ­ни­те еле­кто­ро­ли­ти, кои се гу­бат ин­тен­зив­но во те­кот на овие бо­ле­сти. Во ап­те­ки­те по­сто­јат го­то­ви рас­тво­ри за орал­на ре­хи­дра­та­ци­ја, кои има­ат иде­а­лен ба­ланс на еле­ктро­ли­ти и дру­ги по­треб­ни ми­не­ра­ли за на­до­ме­сту­ва­ње во тек на овие бо­ле­сти. Тие лес­но се ап­сор­би­ра­ат од га­стро­ин­те­сти­нал­ни­от тракт и го об­но­ву­ва­ат во­лу­ме­нот на теч­но­сти во ор­га­низ­мот со што мо­же да се пре­ве­ни­ра­ат овие те­шки комп­ли­ка­ции.

Кои се Ва­ши­те пре­по­ра­ки до чи­та­те­ли­те за топ­ли­те же­шки де­но­ви, ко­ја хра­на да ја из­бег­ну­ва­ат и на што по­себ­но тре­ба да вни­ма­ва­ат при кон­су­ми­ра­ње во­да и теч­но­сти?

ВИДИНИЌ: Мо­ја­та пре­по­ра­ка е во ле­то да се кон­су­ми­ра са­мо до­маш­но при­го­тве­на хра­на. Тоа зна­чи до­вол­на тер­мич­ка обра­бо­тка на хра­на­та од жи­во­тин­ско по­тек­ло, те­мел­но ми­е­ње на овош­је­то и на зе­лен­чу­кот што се ја­дат све­жи. Пре­по­ра­чу­вам да се пие па­ку­ва­на во­да или пре­ври­е­на во­да, по­себ­но ко­га сме над­вор од ме­сто­то на жи­ве­е­ње, по­себ­но за вре­ме на лет­ни­те од­мо­ри. По­до­бро е да се из­бег­ну­ва бр­за хра­на во лет­ни­те ме­се­ци, по­себ­но сла­до­ле­ди, кре­мо­ви и ма­јо­не­зи што се под­го­тву­ва­ат од све­жи јај­ца за да се спре­чи по­ја­ва­та на ма­сов­ни тру­е­ња со хра­на.

Раз­го­ва­ра­ше: Але­ксан­дра М. Бун­да­лев­ска

Фо­то: Але­ксан­дар Ива­нов­ски

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.