Колумнист: Горан Момироски
Иако со години се провлекува како едно од отворените прашања со Бугарија, минатата недела темата кои се Македонци, а кои „Македонци“, дефинитивно, стана дел од пакетот што ќе треба, покрај Нимиц, да го решаваат и владите во Скопје и во Софија.
Насловната страница од 26. број на неделникот „Република“ во кој е објавен овој текст
Една обична телевизиска анкета на софиските улици ја откри тајната на бугарскиот однос кон Македонија во контекст на признавањето на македонската нација како посебна од бугарската, како и во однос на евроинтеграциите на регионот. Анкетата направена на улицата „Солунска“ во Софија дополнително ни откри дека евентуалните кражби на бугарската историја и дискриминацијата на Бугарите во земјава се само врв на сантата мраз што постои меѓу двата народа, кои меѓу себе имаат перфектна јазична комуникација, но никакво разбирање за ставовите на другиот.
Анкетата во која тројца од тројца урбани и образовани граѓани на Софија велат дека Македонците и Бугарите се ист народ и дека македонскиот е само дијалект на бугарскиот јазик нема научно значење, но е одличен показател што е вистинскиот проблем меѓу двете земји.
И анкетираните во репортажата на ТВ „Канал 5“од Софија и стручњакот Димитар Бечев со кој „Република“ објавува интервју во овој број, ни откриваат дека, следејќи го грчкиот рецепт, и Бугарите воведуваат нова графа во виртуелните пописни листи на бугарската политика.
Бугарски Македонец не е нова категорија во историјата и во политиката на источниот сосед. За нив и за македонските Бугари знаеме и од историчарите и од политичарите, но шокантно е што одеднаш и граѓаните и стручњаците што, објективно, реално ги согледуваат работите, зборуваат за еден и пол милиони Бугари, кои се чувствуваат како Македонци.
„Како што има Бугари Мизијци и Бугари Тракијци има и Бугари Македонци“, раскажа пред камерата на Канал 5 еден граѓанин на Софија според кого нема никаква разлика меѓу двете нации. Дали ваквиот став е производ на децениската државна кампања насочена кон граѓаните или бугарската држава го прифатила ставот на граѓаните како полуофицијална политика, сега веќе не е ни важно.
Со наведените еден и пол милиони бугарски Македонци, вкупниот број Македонци на Балканот се искачи на околу шест милиони луѓе што имаат македонска самосвест. Без разлика дали некој ќе ја означи оваа појава како колективен синдром на подвоен групен идентитет или ќе се толкува во согласност на меѓународните принципи според кои секој има право да биде тоа што мисли дека е, станува јасно дека во преговорите со Грција, особено во тој дел во кој се зборува за идентитетските одредници, Македонија ќе има сериозен проблем да добие ексклузивност.
Земјава во многу наврати досега кажа дека нема проблем и други да се нарекуваат Македонци, мислејќи тука на 2,5 милиони Грци, кои одеднаш, на почетокот на деведесеттите години на 20 век почнаа да се идентификуваат како грчки Македонци иако во Грција никогаш немало грчки Криќани или грчки Тесалијци.
Грчките Македонци се Грци како што германските Баварци се само Германци
Најдобрата поука како треба да се надмине ваквата ситуација, која може да направи силен притисок кај владите на двете земји во моментите кога еден ден ќе се решаваат овие прашања, даде европратеничката Дорис Пак, која на дебатата во Комисијата за надворешна политика на Европскиот парламент неделава објасни како тоа се решава во Германија.
„И ние имаме германски Баварци, но тие, пред сѐ, се Германци“, му порача Пак на Гркот Кумуцакос, кој претходно се закани дека ако европратениците продолжат да ги нарекуваат скопјаните Македонци, ќе добијат протестни писма од 30 до 40 европратеници, кои се грчки Македонци.
Нејсе, ако се бараат меѓународни стандарди, принципиелно е да се прифати дека некој сака во својот национален идентитет да ја вгради и регионалната припадност, без разлика што во суштината на оваа операција е политичкиот мотив. Но, проблем е кога покрај вечно проблематичните Грци, во приказната влегува уште еден регионален фактор, Бугарија.
А, најавата за инволвирање на Софија во проблемот ја даде експретседателот Прванов, кој пред три години изјави дека Бугарија нема да прифати ниедна варијанта на име што ќе ја вклучува географската одредница „северна“. И, според Прванов, кој е левичар, и според европратениците од редовите на централно-десничарската партија ГЕРБ на Борисов, спорот за името не може да се решава само меѓу Атина и Скопје, без Софија.
Никој притоа не кажува јавно дека за Бугарија не е спорна само одредницата „северна“, туку и секоја друга што може да ја допре територијата од географска Македонија, која сега се нарекува Пиринска. Во тој контекст, покрај „северна“може да биде спорна и варијантата „Горна Македонија“ за која информираат и ја посакуваат грчките медиуми. Со тоа една од ретките опции што може да биде во игра и за двете земји е „вардарска“, што од многу причини не е прифатлива за Македонија.
Позитивните тонови што доаѓаат од Софија по посетата на премиерот Борисов на Скопје не е гаранција дека работите ќе се одвиваат во посакуваниот правец. Не само поради евентуалната промена во бугарската влада, туку, пред сѐ, поради чувството кај обичните граѓани на Бугарија, кои, објективно, имаат силен сентимент кога станува збор за Македонија. Идните контакти меѓу претставниците на двете земји мора да ги имаат предвид овие фрустрации кај политичките елити, но и кај обичните граѓани.
(објавено во 26. број на неделникот „Република“, 1.03.2013)
Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот.
Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.
