Па­па­да­кис: Ципрас нема да jа промени грчката политика за името

По­ли­тич­ки­от ана­ли­ти­чар Јор­гос Па­па­да­кис, кој во мо­мен­тов е прет­став­ник на Европ­ска­та сло­бод­на али­јан­са, ле­ви­чар­ска пар­ти­ја во Европ­ски­от пар­ла­мент, пра­ви ана­ли­за на по­ли­тич­ка­та со­стој­ба во Гр­ци­ја по по­бе­да­та на СИ­РИ­ЗА на пред­вре­ме­ни­те из­бо­ри и да­ва сво­ја оце­на ка­ко мо­же да се одра­зи на спо­рот за име­то. Па­па­да­кис, кој е по по­тек­ло од Крит и е дел од ма­ке­дон­ско­то дви­же­ње во Гр­ци­ја, ва­жи за до­бар поз­на­вач на грч­ка­та по­ли­тич­ка сце­на и на со­стој­би­те во ре­ги­о­нот.

СИ­РИ­ЗА дој­де на власт со ве­ту­ва­ња кои се не­ре­ал­ни спо­ред си­те ре­ле­вант­ни ин­сти­ту­ции и струч­ња­ци. Ќе оста­не ли Ци­прас ра­ди­ка­лен ле­ви­чар или ќе се пре­тво­ри во би­ро­крат кој не мо­же да жи­вее без европ­ски­те па­ри?
ПА­ПА­ДА­КИС: Да рас­чи­сти­ме ед­на ра­бо­та. Ци­прас ни­ко­гаш не бил ни­ту не­ма да би­де ра­ди­ка­лен ле­ви­чар. Тој е чист про­из­вод на грч­ки­от по­ли­тич­ки си­стем, од тој ас­пект, ре­чи­си е си­гур­но де­ка мо­ра да се оче­ку­ва про­ме­на на кур­сот за но­ва­та вла­да, ко­ја ќе мо­ра да ста­ви „мно­гу во­да во ча­ша­та со ви­но“. Е се­га, ка­ко ќе из­ба­лан­си­ра ед­на та­ква вла­да ме­ѓу ус­ло­ви­те на ЕУ и ан­ти­е­вроп­ски­те чув­ства од мно­зинс­тво гра­ѓа­ни, ќе ви­ди­ме. Се­пак, си­ту­а­ци­ја­та не изг­ле­да до­бро.

Мож­но ли е да има про­ме­ни во од­нос на пра­ша­ње­то за име­то. Ци­прас сво­е­вре­ме­но бе­ше уме­рен по ова пра­ша­ње?
ПА­ПА­ДА­КИС: Очиг­лед­но е де­ка не са­ка да од­го­ва­ра на тоа пра­ша­ње. Се­пак, се­ко­гаш ко­га бе­ше пра­шан, од­го­во­рот бе­ше иден­ти­чен со си­те дру­ги по­ли­ти­ча­ри во Гр­ци­ја, ба­рем со тие што се во Пар­ла­мен­тот. Са­мо пос­лед­ни­от пат изг­ле­да де­ка за­бо­ра­вил да ста­ви „егра ом­нес“ на од­го­во­рот, па имав­ме шпе­ку­ла­ции де­ка бе­ше на­мер­но. Јас сме­там де­ка тоа бе­ше са­мо лап­сус и де­ка ќе про­дол­жи на ли­ни­ја­та на Са­ма­рас и на си­те пред не­го. Ко­а­ли­ци­ја­та со Не­за­вис­ни­те Гр­ци и из­ја­ви­те на СИ­РИ­ЗА де­ка ќе ги по­чи­ту­ва­ат чув­ства­та на таа пар­ти­ја во од­нос на та­ка­на­ре­че­ни­те „на­ци­о­нал­ни пра­ша­ња“ не ве­ту­ва ни­што по­зи­тив­но во тој пра­вец.

Мно­гу­ми­на ве­ру­ва­ат де­ка е дој­де­но вре­ме за фи­нал­но ре­ша­ва­ње на спо­рот ме­ѓу Ма­ке­до­ни­ја и Гр­ци­ја. Има ли про­стор за тоа да се слу­чи во ера­та на Ци­прас?
ПА­ПА­ДА­КИС: И јас сум од тие што ве­ру­ва­ат де­ка ко­неч­но тре­ба да се ре­ши овој ап­сур­ден спор, па да оди­ме си­те на­та­му. Но, ка­ко? Со ди­ктат за ре­ше­ние? Та­ка не мо­же. Си­те зна­е­ме де­ка Гр­ци­ја са­ка што по­дол­го да го има отво­ре­но тоа пра­ша­ње оти е ди­рект­но по­вр­за­но со ма­ке­дон­ско­то мал­цинс­тво. Ако Гр­ци­ја не дој­де ко­неч­но при се­бе и ако не го при­фа­ти по­сто­е­ње­то по­се­бен ма­ке­дон­ски иден­ти­тет кој се раз­ли­ку­ва од грч­ки­от, то­гаш не­ма да се ре­ши ни­што. Ако ме пра­ша­те да­ли Ци­прас е тој што ќе го на­пра­ви че­ко­рот, од­го­во­рот, за жал, е не­га­ти­вен.

Ви­но­жи­то по­втор­но не учес­тву­ва­ше на из­бо­ри­те. Кол­ку е тоа ко­рис­но ко­га та­ква­та по­ра­ка за бој­кот и на не­кој на­чин про­тест кон грч­ки­от си­стем не мо­же да стиг­не до гла­са­чи­те?
ПА­ПА­ДА­КИС: Ви­но­жи­то и Европ­ска­та сло­бод­на али­јан­са, ка­де што имам чест се­га да ра­бо­там, ка­ко гла­вен столб на сво­ја­та по­ли­ти­ка го има­ат пра­во­то на са­мо­о­пре­де­лу­ва­ње. Тоа, за жал, се­гаш­на Гр­ци­ја не го по­чи­ту­ва, ни­ту го има ка­ко при­о­ри­тет, а Ви­но­жи­то не учес­тву­ва­ше на из­бо­ри­те за­тоа што гос­по­дин Ци­прас и не­го­ви­те ко­ле­ги од дру­ги­те пар­тии ре­ши­ле из­бо­ри­те да би­дат пре­ска­пи за ма­ли­те пар­тии и да по­стои из­бо­рен цен­зус од 3 про­цен­ти за да се спре­чат мал­цинс­тва­та да вле­зат во пар­ла­мен­тот. Ко­га СИ­РИ­ЗА бе­ше ма­ла пар­ти­ја, тој глас­но се про­ти­вел на та­кви­те пра­ви­ла спо­ред кои се­ко­ја пар­ти­ја не до­би­ва пра­те­ни­ци кол­ку што има гла­со­ви. Се­га, му е мно­гу по­лес­но да го зе­ме бо­ну­сот од 50 пра­те­ни­ци, кој му сле­ду­ва на нај­го­ле­ма­та пар­ти­ја. Тоа не е де­мо­кра­ти­ја, тоа е нај­ни­зок вид по­ли­тич­ки опор­ту­ни­зам. По­ра­неш­ни­от ми­ни­стер Ан­то­нио Ми­ло­шо­ски твр­ди де­ка До­ра Ба­ко­ја­ни му рек­ла оти Гр­ци­ја не мо­же да се сог­ла­си Ма­ке­до­ни­ја да вле­зе во ЕУ пред тоа да го сто­ри Ср­би­ја. Кол­ку е тоа во сог­лас­ност со грч­ка­та по­ли­ти­ка не­ко­гаш и се­га?
Не­мам при­чи­на да не ве­ру­вам де­ка та­ка му рек­ла. Гр­ци­те по­ли­ти­ча­ри, осо­бе­но над­вор од зем­ја­та, ко­га ја отва­ра­ат уста­та, обич­но бе­срам­но ла­жат. Гр­ци­ја знае де­ка и то­гаш и се­га е мно­гу те­шко за Ср­би­ја, но и за ко­ја би­ло зем­ја од Бал­ка­нот да вле­зе во ЕУ. Са­ка­ат да нај­дат на­чин за да се скри­јат ви­стин­ски­те при­чи­ни за­што ја бло­ки­ра­ат Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја. А, тоа е по­сто­е­ње­то на ма­ке­дон­ски­от иден­ти­тет, ја­зик и кул­ту­ра.

Ма­ке­дон­ски­от пат кон ЕУ е бло­ки­ран, за­мо­рот во про­ши­ру­ва­ње­то е сè по­че­сто спо­ме­ну­ван, по­ве­ќе од 60 про­цен­ти од Евро­пеј­ци­те се про­тив при­ем на но­ви член­ки.

Ка­ко тоа мо­же да вли­јае врз Ма­ке­до­ни­ја и врз Ср­би­ја, пред сè?
ПА­ПА­ДА­КИС: Ка­ко што ка­жав, си­те зна­ат де­ка мо­мен­тал­но е мно­гу те­шко за ко­ја би­ло зем­ја од ре­ги­о­нот да вле­зе во ЕУ. За овој факт е ви­нов­на ЕУ, ама и са­ми­те др­жа­ви во на­ше­то со­седс­тво. ЕУ доз­во­лу­ва да по­стои ед­на др­жа­ва, Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, во че­кал­ни­ца­та за пре­го­во­ри ре­чи­си 10 го­ди­ни. ЕУ доз­во­лу­ва за ре­чи­си ед­на и пол го­ди­на да не е отво­ре­но ни­ту ед­но пог­лав­је во пре­го­во­ри­те со Ср­би­ја, кои де фа­кто ги не­ма. Се­то тоа има и кон­тра­е­фе­кти. Ви се чи­ни де­ка Ву­чиќ ви­стин­ски са­ка Ср­би­ја да вле­зе во ЕУ? Кол­ку уште ќе че­ка Ма­ке­до­ни­ја по­ра­ди ка­при­ци­те и фру­стра­ци­и­те на Гр­ци­ја и на Бу­га­ри­ја, пред да поч­не да ме­ну­ва при­о­ри­те­ти, ако не се ве­ќе про­ме­не­ти? И уште кол­ку дол­го ќе би­де Бал­ка­нот цр­на­та дуп­ка на Евро­па? Тоа мо­ра­ме си­те се­ри­оз­но да го ви­ди­ме, и во Бри­сел и во ре­ги­о­нот, за­тоа што се­га сто­и­ме во ме­сто и не­ма на­пре­док на ни­ед­но по­ле. А, ре­ал­на ал­тер­на­ти­ва за ЕУ не­ма – ни­ту за Ма­ке­до­ни­ја ни­ту за Ср­би­ја. Се­пак, мо­ра пр­во да се про­ме­ни ЕУ, и тоа су­штин­ски.

По­ра­стот на вли­ја­ни­е­то на ек­стрем­но дес­ни­те пар­тии во ЕУ мо­же да пре­диз­ви­ка вли­ја­ние врз ли­де­ри­те на ЕУ и тие да игра­ат на кар­та­та на по­пу­лиз­мот за да не ја за­гу­бат под­др­шка­та од гла­са­чи­те. Ка­де мо­же да ја од­ве­де ЕУ на­чи­нот на кој, на при­мер, Ка­ме­рон поч­на да игра со по­пу­лиз­мот?
ПА­ПА­ДА­КИС: За­тоа ве­лам де­ка ЕУ мо­ра да се ре­фор­ми­ра дла­бо­ко, пр­во за да има са­ма ид­ни­на, па и за да мо­же да при­ма но­ви член­ки. Мо­ра да се спро­ве­ду­ва де­мо­кра­ти­ја се­ка­де, гра­ѓа­ни­те мо­ра да има­ат глас, са­ми да од­лу­чу­ва­ат за сво­ја­та ид­ни­на. Европ­ски­от пар­ла­мент мо­ра да е гла­вен ин­стру­мент на ЕУ, а не Ко­ми­си­ја­та или Со­ве­тот. Ако не го сто­ри тоа, то­гаш се­кој Ка­ме­рон ќе мо­же да ја иско­ри­сти си­ту­а­ци­ја­та и да ги во­ди гла­са­чи­те ка­де са­ка, ду­ри и над­вор од ЕУ. А, тоа мо­же да зна­чи и крај на Уни­ја­та.

До­а­ѓаш од Гр­ци­ја, од­лич­но ја зна­еш со­стој­ба­та во Ма­ке­до­ни­ја, жи­ве­е­ше во Ср­би­ја и до­бро ги поз­на­ваш од­но­си­те на ли­ни­ја Ати­на – Скоп­је – Бел­град. Од тој ас­пект, кол­ка­во вли­ја­ние има грч­ки­от блок цр­кви на од­лу­ки­те на СПЦ во вр­ска со МПЦ?
ПА­ПА­ДА­КИС: Очиг­лед­но е де­ка има вли­ја­ние. Две­те цр­кви се­ко­гаш со­ра­бо­ту­ва­ле од­лич­но и си­те зна­е­ме кол­ку се моќ­ни во две­те др­жа­ви, осо­бе­но во Гр­ци­ја, ка­де што др­жа­ва­та и цр­ква­та сè уште не се по­де­ле­ни. До­да­де­те го на тоа и фа­ктот што во­о­би­ча­е­но во цр­кви­те вла­де­ат мрач­ни, ул­тра­на­ци­о­на­ли­стич­ки кру­го­ви и ќе го до­би­е­те од­го­во­рот на ва­ше­то пра­ша­ње.

Разговараше: Горан Момироски
(Интервјуто со политичкиот аналитичар Јоргос Пападакис е објавено во 126. број на неделникот Република, 30.01.2015)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.