Евтимов: Ако нешто нѐ одржи во живот, тоа е театарот

Си­ни­ша Евти­мов (37) е те­а­тар­ски ре­жи­сер и член на „ПМГ ко­ле­ктив“, кој сла­ви 20 го­ди­ни при­сус­тво на сце­на­та, а прв­пат оваа го­ди­на, ка­ко што ве­ли са­ми­от, до­би­ва ме­ди­ум­ско вни­ма­ние. Раз­го­ва­рав­ме ден­та по пре­ми­е­ра­та на мо­но­дра­ма­та „Пос­лед­на шан­са“, ко­ја се слу­чи на ма­ла­та сце­на на Ма­ке­дон­ски­от на­ро­ден те­а­тар (МНТ). По пре­ми­е­ра­та, се под­го­тву­ва­ше за кон­церт и нај­а­ви од­мор до сеп­тем­ври. До­то­гаш ќе слу­ша до­бра му­зи­ка, ќе ја учи ќер­ка си за тоа што ја оче­ку­ва во жи­во­тот, а сво­и­те не­га­тив­ни сог­ле­ду­ва­ња на све­тот ќе ги пре­то­чи во му­зи­ка и ќе се оби­де да вли­јае за по­до­бро утре.

Кој е ре­цеп­тот за хит-прет­ста­ви? Си­те твои пос­лед­ни прет­ста­ви во МНТ, во Те­а­тар Ко­ме­ди­ја, се нај­а­ву­ва­ат ка­ко та­кви, поч­ну­вај­ќи од „Сом­ни­тел­но ли­це“, пре­ку „Кој се пла­ши од Вир­џи­ни­ја Вулф“, „Не се кла­ди на Енг­ле­зи“, „Стју­ар­де­си“, а та­ква пре­тен­ди­ра да би­де и пос­лед­на­та „Пос­лед­на шан­са“?

Евтимов: Не сум си­гу­рен де­ка имам ре­цепт за пра­ве­ње хит-прет­ста­ви. Ед­но­став­но, ко­га пра­вам прет­ста­ви се оби­ду­вам да раз­мис­лу­вам ка­ко нај­о­би­чен гле­дач. Не се оби­ду­вам да по­ка­жам кол­ку сум јас па­ме­тен. Се оби­ду­вам да би­дам оби­чен гле­дач. Се оби­ду­вам да се пра­шам да­ли до­бро си по­ми­ну­вам на про­би­те, а по­доц­на и со кон­крет­ни­от про­из­вод. Ако јас си по­ми­ну­вам до­бро, прет­по­ста­ву­вам де­ка тоа е до­бра прет­ста­ва. Ду­ри по­тоа пуб­ли­ка­та ре­ша­ва да­ли е хит или не. Тоа, се­ка­ко, не е ре­цепт за ус­пех, но ете тол­ку е про­сто, ба­рем во мо­јот слу­чај.

На му­зи­ча­ри­те во гла­ва им сви­рат по 15 пес­ни. Ка­ко ре­жи­сер, кои прет­ста­ви ги со­ну­ваш?

Евтимов: Не со­ну­вам прет­ста­ви, со­ну­вам сли­ки. То­гаш, тие сли­ки се оби­ду­вам да ги пре­не­сам во не­кои поз­на­ти тек­сто­ви или, пак, не­поз­на­ти, кои до­пр­ва ги откри­вам. Идеи фр­чат це­ло вре­ме, и тоа не са­мо за те­а­тар, ту­ку и за му­зи­ка, за филм, ви­део… Та­ка функ­ци­о­ни­рам, имам се­ри­о­зен тек на мис­ли­те, кој ни­ко­гаш не пре­ста­ну­ва. Осум­де­сет про­цен­ти од ра­бо­ти­те на кои ми тек­ну­ва, ги за­бо­ра­вам би­деј­ќи не ги за­пи­шу­вам. Прет­по­ста­ву­вам де­ка и на дру­ги­те им е та­ка.

Пред прет­ста­ва­та „Енг­ле­зи“, за­гри­же­но из­ја­ви де­ка мно­гу мал­ку се пи­шу­ва во Ма­ке­до­ни­ја. Што мис­лиш, ка­де е проб­ле­мот? Ка­кви тек­сто­ви ни не­до­сти­га­ат?

Евтимов: Јас не гле­дам кон­ти­ну­и­тет на ма­ке­дон­ска­та со­вре­ме­на дра­ма. Не­ма. Не по­стои. И тоа е за­стра­шу­вач­ки. Од дру­га стра­на, се про­ду­ци­ра­ат ре­жи­се­ри, акте­ри, прет­ста­ви, а ние има­ме сѐ по­мал­ку тек­сто­ви. Кон­крет­но, еден од ре­тки­те мла­ди авто­ри се­га ќе по­ста­ви текст на ма­ла­та сце­на на МНТ – Не­ла Ви­то­ше­виќ ра­бо­ти текст со Ана Ри­стов­ска и тоа е ин­ци­дент. Од дру­га стра­на, пак, тек­стот на Јор­дан Плев­неш „Веч­на­та ку­ќа“ го отво­ри но­ви­от об­јект на МНТ, во Драм­ски се по­ста­ви „Ог­не­ни ја­зи­ци“ на Го­ран Сте­фа­нов­ски, Де­јан Ду­ков­ски со „Из­гу­бе­ни Гер­ман­ци“, исто та­ка, има­ше пре­ми­е­ра, но, за жал, не­ма нов автор, воз­буд­лив. Ду­ри и да е екс­пе­ри­мен­та­лен, со­вре­мен, што и да зна­чи тоа. Не­ма­ме ни Са­ра Кејн, ни­ту, пак, Марк Ка­мо­ле­ти. А мно­гу лу­ѓе за­вр­шу­ва­ат дра­ма, ни­што не пи­шу­ва­ат. Не знам ка­де е проб­ле­мот. Мо­же­би е сплет на окол­но­сти во кој бр­зо се обес­хра­бру­ва­ат. Мо­раш да би­деш упо­рен и да имаш иде­ја што точ­но са­каш да на­пра­виш со се­бе и од се­бе. Мо­ра да одиш до крај. Мо­ра да се ра­бо­ти це­ло вре­ме. Тек­стот да стиг­не во ра­це­те на ре­жи­се­рот. Це­ло вре­ме има соп­ки, не­кој што са­ка да те от­трг­не од тво­јот пат за мо­же сво­јот да си ги на­пра­ви по­чист. И тоа е пре­жи­ву­ва­ње. За­тоа мо­ра да би­деш упо­рен и да учиш од сво­и­те гре­шки и да стиг­неш до цел­та. По 20 го­ди­ни ра­бо­та во те­а­тар, ова е пр­ва го­ди­на јас да до­би­јам се­ри­оз­но ме­ди­ум­ско вни­ма­ние. Про­гре­сот е ба­вен, но е си­гу­рен. Ба­рем за ме­не. Не знам да­ли тоа е единс­твен на­чин да ус­пе­еш, но ете кај ме­не, тоа та­ка функ­ци­о­ни­ра.

Ка­кви прет­ста­ви ти са­каш да гле­даш?

Евтимов: Во прин­цип, се­ка­кви. Но, важ­но е да има­ат што да ка­жат и да го за­др­жат мо­е­то вни­ма­ние, кое е дра­го­це­но. И не са­мо мо­е­то, би­деј­ќи вни­ма­ни­е­то на гле­да­чот во ова вре­ме е дра­го­це­но, осо­бе­но од ас­пект на вре­ме. Ние де­нес не мо­же да жи­ве­е­ме без овие глу­па­ви па­мет­ни те­ле­фо­ни, кои кол­ку и да се па­мет­ни, се глу­па­ви. Јас на „Гос­по­дар на пр­сте­ни­те“ тре­ти­от час поч­ну­вам да ви­кам во се­бе: Мом­ци, дај за­вр­ше­те го фил­мов! Су­пер е, да, сѐ е од­лич­но, ама ме­не ми е ве­ќе здо­дев­но, са­кам да пра­вам не­што дру­го! Трен­дот во Евро­па е прет­ста­ви­те да тра­ат по шест–се­дум ча­са. Еви­дент­но, ви­стин­ски­те поз­на­ва­чи на те­а­та­рот зна­ат да го про­нај­дат тоа што на­ви­сти­на им­по­ни­ра та­му со не­ко­ја ви­со­ка есте­ти­ка што доз­во­лу­ва прет­ста­ва­та да трае шест ча­са, ме­ѓу­тоа јас мис­лам де­ка ако про­дол­жи­ме во тој пра­вец, не­ма ве­ќе да по­сто­и­ме. Те­а­та­рот во мо­мен­тов е за­гро­зе­на умет­ност. Мо­ра да ба­ра­ме но­ва пуб­ли­ка, нов на­чин да ѝ се обра­ти­ме на пуб­ли­ка­та и да ин­си­сти­ра­ме на тоа да до­а­ѓа во са­ли­те.

Со но­ви­от об­јект на МНТ ре­жи­се­ри­те се оби­ду­ва­ат да ги иско­ри­стат си­те по­тен­ци­ја­ли што ги ну­ди сце­на­та. Ти има­ше две пре­ми­е­ри на ма­ла­та сце­на на МНТ. Што мис­лиш за трен­дот за пра­ве­ње дол­ги прет­ста­ви, кои тра­ат по­ве­ќе од три ча­са?

Евтимов: Тоа е тренд и не мо­же да оди­ме про­тив не­го. Ла­ни го­сту­ва­ше „Га­ле­бот“ на Че­хов на те­а­та­рот од Бел­град и си­те што ја гле­даа прет­ста­ва­та ре­коа де­ка би­ла фан­та­стич­на. Не раз­би­рам што е фан­та­стич­но во шест ча­са прет­ста­ва. Мо­же­би не сум до­вол­но обра­зо­ван, не дог­ле­ду­вам до та­му… За­тоа има раз­лич­ни жа­нро­ви и раз­лич­ни ре­жи­се­ри и од­лич­но е што е та­ка. Се­кој си има сво­ја есте­ти­ка и се­кој се оби­ду­ва да го оста­ви сво­јот пот­пис на сце­на­та. Не се­ко­гаш тоа што го са­ка пуб­ли­ка­та е ва­лид­но за те­а­тар­ски­те гур­ма­ни. Не­ко­гаш, за не­ко­ја прет­ста­ва што има кра­ток жи­вот се збо­ру­ва по­ве­ќе, откол­ку за не­ко­ја што дол­го вре­ме се при­ка­жу­ва на сце­на­та. Па ве­лат: оста­ви, пуб­ли­ка­та го са­ка тоа! Та­ква е си­ту­а­ци­ја­та и со не­кои од мо­и­те прет­ста­ви. Ќе се из­наг­ле­да­ме уште мно­гу та­кви прет­ста­ви на го­ле­ма­та сце­на, не­кои со по­до­бар, не­кои со по­лош ква­ли­тет. Но, таа сце­на е на­пра­ве­на да се ко­ри­сти.

Акте­ри­те со кои ра­бо­тиш за те­бе ве­лат де­ка на по­че­ток со­ра­бо­тка­та оди лес­но, но де­ка си пер­фек­ци­о­нист?

Евтимов: Да, пер­фек­ци­о­нист сум. А, кој не е? Не би го ра­бо­тел ова да не е та­ка. Са­кам да би­дам 100 про­цен­ти искрен со се­бе. Ни­ко­гаш не сум стиг­нал до тие 100 про­цен­ти. Во ни­ту ед­на прет­ста­ва не сум стиг­нал до ма­кси­му­мот.

За „Енг­ле­зи“ Са­шко Ко­цев ре­че де­ка тие те по­ба­ра­ле отка­ко го од­бра­ле тек­стот, исто бе­ше и со Вес­на Пе­тру­шев­ска. Да­ли ти пре­чи тоа?

Евтимов: Мо­ја­та ка­ри­е­ра фа­ти не­кој чу­ден пра­вец. Се­дум­де­сет про­цен­ти од ра­бо­ти­те што сум ги ра­бо­тел ги пред­ла­га не­кој друг. Не­мам проб­лем со тоа. Кај ме­не е обрат­но и мис­лам де­ка, мо­же­би, ту­ка ле­жи ус­пе­хот. Прет­по­ста­ву­вам, по­ве­ќе гла­ви се по­ум­ни од ед­на. Са­кам да ме во­ди ин­ту­и­ци­ја. Не стра­дам од су­е­та­та де­ка сѐ тре­ба да ми тек­не на ме­не. Мис­лам де­ка сум нај­до­бар во це­мен­ти­ра­ње на раз­лич­ни идеи што до­а­ѓа­ат од раз­лич­ни из­во­ри и на крај јас ја со­ста­ву­вам сло­жу­вал­ка­та. Со­вр­ше­на­та сло­жу­вал­ка уште не е на­пра­ве­на.

Ве­лиш де­ка си­те се пра­ви­ме па­мет­ни, а ни­кој ни­што не ра­бо­ти, ќе умре­ме ли од мрз­ли­вост?

Евтимов: На до­бар пат сме да умре­ме од мрз­ли­вост. Си­те сме мно­гу па­мет­ни, зна­е­ме сѐ, ама не гле­дам ре­зул­та­ти од тоа. Прет­по­ста­ву­вам, си­те во те­о­ри­ја сме мно­гу сил­ни, но во пра­кти­ка не нѐ би­ва. Са­кам да би­дат оп­ти­мист би­деј­ќи сум не­по­прав­лив оп­ти­мист, ни­ко­гаш не се отка­жу­вам од ни­што. Но, ме ва­ди од па­мет тоа што гле­дам ка­ко мно­гу па­мет­ни лу­ѓе ја тро­шат енер­ги­ја­та на мно­гу не­важ­ни ра­бо­ти, на мно­гу збо­ру­ва­ње, а на мал­ку ра­бо­та.

Ка­ков свет са­каш да ѝ оста­виш на ќер­ка ти?

Евтимов: Тоа што јас го за­мис­лу­вам е уто­пи­ја. Са­кам сѐ да би­де во ред. Са­кам свет без ма­те­ри­јал­ни средс­тва, кол­ку и да зву­чи па­те­тич­но. Са­кам свет во кој ќе се по­чи­ту­ва дру­ги­от и кој не­ма да за­ви­си од ма­те­ри­јал­ни­те ра­бо­ти. Знам де­ка е уто­пи­ја. Во ме­ѓу­вре­ме се оби­ду­вам да ја под­го­твам за тоа што ја че­ка на ули­ца. Би­деј­ќи, ако не си под­го­твен за та­му, ба­ди­ја­ла е сѐ.

Му­зи­ка­та е зна­ча­ен дел од тво­јот жи­вот…

Евтимов: Жи­ве­е­ме во вре­ме на по­дел­би. Вре­ме во кое се­кој са­ка да при­па­ѓа не­ко­му. Се­кој са­ка да ети­ке­ти­ра не­ко­го. Си­гур­но и јас ја имам таа по­тре­ба, но се оби­ду­вам да ја на­со­чам кон по­зи­тив­ни ра­бо­ти. То­гаш мо­ја­та по­тре­ба да при­па­ѓам не­ка­де ја ре­а­ли­зи­рам та­ка што сви­рам во гру­па. Тоа е мо­ја­та при­пад­ност. Јас сум гра­ѓа­нин на све­тот. Од мал са­кав да сви­рам, ку­пу­вав пло­чи, ка­се­ти… Би би­ло глу­па­во да ка­жам де­ка имам са­мо „кул“ пло­чи би­деј­ќи имам се­ка­кви. Мај­ка ми се­ри­оз­но ме за­ра­зи со му­зи­ка­та и со пло­чи­те од „Ју­го­тон“ и му­зи­ка­та е зна­ча­ен дел од мо­јот жи­вот. Сце­ни­те во те­а­тар ги за­мис­лу­вам пре­ку му­зи­ка. „ПМГ ко­ле­ктив“ е го­лем дел од мо­јот жи­вот. Ра­бо­ти­ме по­сто­ја­но. Се оби­ду­ва­ме сво­и­те не­га­тив­ни сог­ле­ду­ва­ња на све­тот да ги пре­то­чи­ме во му­зи­ка­та и да се оби­де­ме да вли­ја­е­ме за по­до­бро утре.

Што е со фил­мот? До­се­га имаш са­мо еден „из­лет“ на филм­ско­то плат­но во ом­ни­бу­сот „Скоп­је Ре­микс“?

Евтимов: Јас ќе ка­жам са­мо ед­на ку­са ре­цен­зи­ја за мо­е­то пар­че – Ка­ко Ма­ли­от Ѓо­ки­ца го за­мис­лу­ва Џим Џар­муш. Во­оп­што не сум за­до­во­лен. Бе­ше пр­во искус­тво. Се на­де­вам де­ка ќе имам уште шан­си. Во ме­ѓу­вре­ме, сни­мив не­кол­ку до­ку­мен­тар­ни фил­мо­ви. Та­му се про­на­о­ѓам се­бе и од­лич­но ми е. Што се од­не­су­ва до фил­мот – пр­во тре­ба да стиг­нам до та­му. Се­га ми е су­пер во те­а­тар. Те­а­та­рот отсе­ко­гаш бил и ќе би­де умет­ност на мо­мен­тот. Тој мо­мент е се­ко­гаш раз­ли­чен. Во се­ко­ја но­ва из­вед­ба се откри­ва не­што но­во. Тоа е тоа што ме воз­бу­ду­ва во те­а­та­рот. До­а­ѓаш на про­би се­кој ден, раз­ви­ваш идеи, при­фа­ќаш или отфр­лаш. И по пре­ми­е­ра­та, прет­ста­ва­та има свој жи­вот. Не­ма ко­пи­ја на ко­пи­ја. Не­ма две исти из­вед­би. Ако не­што нѐ одр­жи во жи­вот, тоа е те­а­та­рот. Умет­ност на мо­мен­тот. Кај фил­мот, ќе го сни­миш и тоа е. Ако не си за­до­во­лен, ќе го кри­ти­ку­ваш.

Разговараше: Александра М. Бундалевска
Фото: Александар Ивановски
(Интервјуто со Синиша Евтимов е објавено во 91. број на неделникот Република, 30.05.2014)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.