Полагањето сметка плаши најмногу

Кол­ку и да зву­чи чуд­но или ка­ко и да са­ка не­кој да оце­ни, от­че­тот за сра­бо­те­но­то е ос­но­ва за кре­и­ра­ње на де­мо­кра­ти­ја­та во ед­на др­жа­ва. Де­мо­крат­ски­те про­це­си дол­го вре­ме беа зат­скри­ва­ни зад раз­ни ве­ту­ва­ња од пре­диз­бор­ни ми­тин­зи за по­тоа, без про­гра­ма и кон­цепт, да се „га­сат по­жа­ри“ та­му ка­де што ќе се по­ја­ват. Во­де­ње­то на др­жа­ва­та се све­ду­ва­ше на ад хок ре­ше­ни­ја кои тре­ба­ше да га­ран­ти­ра­ат со­стој­ба на ре­ла­ти­вен мир. Без раз­вој, без план, без про­гра­ма и, се­ка­ко, без от­чет што тре­ба­ло, а што би­ло сра­бо­те­но за вре­ме на еден ман­дат.

Во тој си­стем на функ­ци­о­ни­ра­ње – кој си го за­др­жа пре­од­но­то име тран­зи­ци­ја – дол­ги го­ди­ни на вр­вот на др­жав­но-по­ли­тич­ка­та сце­на оп­сто­ју­ваа ли­ко­ви кои ги иско­ри­сту­ваа ис­цр­пе­но­ста и нез­на­е­ње­то на ши­ро­ка­та јав­ност. Ко­га та­кви­от при­од бе­ше ур­нат со по­ли­тич­ка пар­ти­ја ко­ја пред се­бе по­ста­ви це­ли, а тие до­би­ја под­др­шка од јав­но­ста, се отво­ри но­во пог­лав­је во ма­ке­дон­ска­та по­ли­тич­ка исто­ри­ја. Вто­ри­от че­кор бе­ше от­че­тот. И тоа на си­те ни­воа на власт – ло­кал­на, из­врш­на, пре­тсе­да­тел на др­жа­ва.

До­де­ка опо­зи­ци­ја­та се пр­пе­ла во сопс­тве­на­та без­и­деј­ност, не мо­жеј­ќи да се транс­фор­ми­ра во мо­дер­на по­ли­тич­ка оп­ци­ја ко­ја сво­ја­та моќ би ја цр­пе­ла од гла­са­чи­те, ВМРО-ДПМНЕ ус­пеа да вос­по­ста­ви нов си­стем на вред­но­сти. Про­гра­ма за ра­бо­та и от­чет за сра­бо­те­но­то. Тој вид ко­му­ни­ка­ци­ја са­мо го истак­ну­ва ви­стин­ски­от из­вор на моќ. Всуш­ност, де­мо­кра­ти­ја­та не ле­жи во ко­му­ни­ка­ци­ја­та изра­зе­на пре­ку тоа кол­ку ста­во­ви­те на не­кој ме­ди­ум до­пи­ра­ат до јав­но­ста. На­про­тив, ле­жи во тоа кол­ку по­ли­тич­ки­те оп­ции ги це­нат гла­са­чи­те и до­вер­ба­та изра­зе­на на прет­ход­ни­те из­бо­ри. Ток­му таа ко­му­ни­ка­ци­ја е нај­го­ле­ма­та бол­ка на опо­зи­ци­ја­та.

Нов мен­та­ли­тет – но­ви вред­нос­ни нор­ми

Го­лем дел од кри­тич­ка­та јав­ност приз­на­ва де­ка ВМРО-ДПМНЕ ус­пеа да вос­по­ста­ви нов си­стем на раз­мис­лу­ва­ње во Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја. Из­бор­на­та про­гра­ма и от­че­тот се ос­но­ва за тој нов мен­та­лен склоп. Во не­го гла­са­чи­те ве­ќе не се пре­поз­на­ва­ат ка­ко ма­са со ко­ја ра­ко­во­дат не­кои од го­ре. Ма­ке­дон­ски­те гла­са­чи со тој мен­та­лен склоп се вра­те­ни на вр­вот од де­мо­крат­ска­та пи­ра­ми­да. От­че­тот е на­ме­нет за нив. Со не­го тре­ба да пре­поз­на­ат да­ли го до­би­ле тоа што им би­ло ве­те­но или, ако са­ка­те, тоа што „го пла­ти­ле“ со сво­јот глас. И не мо­ра да би­де чо­век мно­гу зад­ла­бо­чен во по­ли­тич­ки­те и во оп­штес­тве­ни­те про­ме­ни – та та­мам ра­бо­та се­кој да сле­ди сѐ и да при­бе­ле­жу­ва. До­вол­но е да се зе­мат из­бор­на­та про­гра­ма и от­че­тот. На­јед­но­став­но, да се спо­ре­дат.

От­че­тот не е на­со­чен кон вна­тре, кон пар­ти­ја­та, ту­ку кон над­вор. И ток­му тој при­од е ду­хот што го про­го­ну­ва СДСМ.

Што со­др­жи от­че­тот

Ако мо­же да се на­пи­ше на­кра­тко што со­др­жи от­че­тот на Вла­да­та пред­во­де­на од ВМРО-ДПМНЕ и од ко­а­ли­ци­ја­та „За по­до­бра Ма­ке­до­ни­ја“, тој е на­пи­шан на 260 стра­ни­ци и со­др­жи ела­бо­ра­ци­ја на 1.376 про­е­кти, од кои 1.009 се ре­а­ли­зи­ра­ни, а 329 се во тек на ре­а­ли­за­ци­ја по­ра­ди фа­ктор вре­ме.

Во не­го, ме­ѓу дру­го­то, се на­ве­де­ни по­де­тал­ни ин­фор­ма­ции за кре­и­ра­ње­то 119.186 ра­бот­ни ме­ста, за 1.871.000.000 евра стран­ски ин­ве­сти­ции, за не­вра­бо­те­но­ста, ко­ја се на­ма­ли­ла на 28,6 про­цен­ти, за исп­ла­те­ни­те 550 ми­ли­о­ни евра суб­вен­ции за зем­јо­дел­ци­те, за За­ко­нот за ма­те­ри­јал­но обез­бе­ду­ва­ње на око­лу 6.000 сте­чај­ци, за це­лос­на­та ре­кон­струк­ци­ја на здрав­стве­ни­те об­је­кти и за на­ба­вка­та на нај­со­вре­ме­на ме­ди­цин­ска опре­ма.

Во от­че­тот е на­ве­де­но де­ка про­сеч­на­та пен­зи­ја е зго­ле­ме­на за 62 про­цен­ти, а со­ци­јал­на­та по­мош е зго­ле­ме­на за 47 про­цен­ти.

По об­ја­ву­ва­ње­то на от­че­тот од ВМРО-ДПМНЕ, на­па­дот на опо­зи­ци­ја­та пре­ку неј­зи­ни­те ме­ди­у­ми бе­ше на­со­чен не кон со­др­жи­на­та, ту­ку кон тоа да­ли за­кон­ски сме­е­ло да се ре­фе­ри­ра за сра­бо­те­но­то во пер­и­од пред кам­па­ња. Тоа, спо­ред ана­ли­ти­ча­ри­те, ги откри­ва не са­мо сла­бо­сти­те на СДСМ и не­ус­пеш­но­ста на нив­на­та по­ли­ти­ки, ту­ку и на­чи­нот на кој се спра­ву­ва со вла­де­јач­ка­та ВМРО-ДПМНЕ.

„СДСМ во ни­ту еден мо­мент не отво­ри де­ба­та за сра­бо­те­но­то со што на из­ве­сен на­чин го ле­ги­ти­ми­ра тоа што е сра­бо­те­но. Од дру­га стра­на, не­бу­лоз­но е глав­на­та де­ба­та око­лу от­че­тот да би­де да­ли тој е ре­фе­ри­ран во за­кон­ски рок или не ко­га ВМРО-ДПМНЕ од 2008 го­ди­на до се­га кон­ти­ну­и­ра­но под­не­су­ва от­чет. И тоа го пра­ве­ла во пер­и­од и ко­га има­ло и ко­га не­ма­ло из­бо­ри. Та­ка бе­ше да­ден от­чет за сра­бо­те­но­то во пр­ви­те сто де­на на Вла­да­та, па на из­бо­ри­те во 2008, во 2011 го­ди­на и пред ло­кал­ни­те из­бо­ри за се­кој гра­до­на­чал­ник и оп­шти­на од­дел­но“, по­со­чу­ва­ат ана­ли­ти­ча­ри­те со кои кон­та­кти­ра­ше „Ре­пуб­ли­ка“.

За от­чет од СДСМ ќе се по­че­ка

Во ус­ло­ви во кои би­ти­су­ва СДСМ, нор­мал­но е да би­де про­тив от­че­тот на ВМРО-ДПМНЕ, впро­чем про­тив се­кој от­чет би­деј­ќи па­тот до не­го е долг. Всуш­ност, та­кви­от на­чин на од­не­су­ва­ње откри­ва и дру­га ди­мен­зи­ја. СДСМ и по осум го­ди­ни опо­зи­ци­ја не гле­да на от­че­тот ка­ко нуж­на по­стап­ка ко­ја е нор­мал­на за еден по­ли­тич­ки суб­јект, ду­ри и не­оп­ход­на да ја пра­кти­ку­ва. Не тре­ба да се оди по­да­ле­ку од оп­шти­ни­те во кои на ло­кал­но ни­во вла­дее СДСМ. Гра­ѓа­ни­те во оп­шти­ни­те ка­де што СДСМ е на власт, на при­мер Ку­ма­но­во, Стру­ми­ца и прет­ход­но во Охрид, го че­каа от­че­тот за сра­бо­те­но­то, но ни­ту ед­наш ка­да­рот на СДСМ не из­ле­зе со от­чет за сра­бо­те­но­то. До­вол­но да се сфа­ти де­ка от­че­тот не е при­фа­тен од СДСМ ка­ко нор­мал­на пра­кти­ка или по­тре­ба, што, во ос­но­ва, ја пра­ви су­штин­ска­та раз­ли­ка во при­о­дот и во на­чи­нот на кој дејс­тву­ва­ат СДСМ и ВМРО-ДПМНЕ. Тоа, пак, се прес­ли­ку­ва на след­ни­те гла­са­ња ко­га от­че­тот и де­ла­та што се при­фа­те­ни, се поб­ли­ски и вид­ли­ви за гра­ѓа­ни­те. Да, за гра­ѓа­ни­те. За но­си­те­ли­те на ви­стин­ска­та моќ во ед­на де­мо­крат­ска др­жа­ва.

Кол­ку и да са­ка не­кој да го прет­ста­ви ка­ко за­луд­но тро­ше­ње хар­ти­ја или да прес­ме­ту­ва кол­ку чи­ни тој по­тег, тоа што СДСМ не мо­же да го спо­ри е де­ка от­че­тот е доб­лест ко­ја ВМРО-ДПМНЕ им ја ис­по­ра­чу­ва на гра­ѓа­ни­те што ѝ ја до­ве­ри­ле вла­ста. Тоа што единс­тве­на­та кри­ти­ка на опо­зи­ци­ски­те ме­ди­у­ми е де­ка от­че­тот не со­др­жел ни­што за про­е­кти­те од „Скоп­је 2014“, зна­чи де­ка, освен овој про­ект, акту­ел­на­та власт спро­ве­ла и ре­ди­ца дру­ги про­е­кти што се на­ве­де­ни во от­че­тот. Про­е­кти што се при­фа­те­ни и одо­бре­ни од гра­ѓа­ни­те, про­е­кти за кои и опо­зи­ци­ја­та мо­же да про­чи­та што е на­бро­е­но во от­че­тот. Та­ка, во су­шти­на, и опо­зи­ци­ски­те те­зи за ди­кта­ту­ра, за­гро­зу­ва­ње на сло­бо­да­та и ме­га­ло­манс­тво па­ѓа­ат во во­да. За­тоа и не се при­фа­те­ни од гра­ѓа­ни­те. Гла­са­чи­те не се иден­ти­фи­ку­ва­ат со тие те­зи. А, ВМРО-ДПМНЕ, кол­ку и да се прет­ста­ву­ва де­ка се за­гу­би­ла во мо­ќта, со от­че­тот по­ка­жу­ва ка­де точ­но ле­жи мо­ќта во Ма­ке­до­ни­ја. Во гра­ѓа­ни­те. А, ток­му тоа е ос­но­ва на де­мо­кра­ти­ја­та.

(Пишува: Наум Стоилковски | Фото: Ѓорѓи Личовски
Текст објавен во 81. број на неделникот „Република“, 21.03.2014)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.