Фељтон: Територијалната поделба на Република Македонија и референдумот во 2004 година (документи)

На 8 сеп­тем­ври 1991 го­ди­на мно­зинс­тво­то од на­се­ле­ни­е­то во Ма­ке­до­ни­ја из­ле­зе да гла­са и пре­ку ре­фе­рен­дум се из­јас­ни за сво­ја­та ид­ни­на. Че­кор со кој ма­ке­дон­ски­от на­род, ко­неч­но, ја зе­де во ра­це сопс­тве­на­та суд­би­на и поч­на да гра­ди са­мо­стој­на, не­за­вис­на и су­ве­ре­на др­жа­ва. Из­ми­наа 25 го­ди­ни од тој ден, кој во­ед­но зна­че­ше ос­тва­ру­ва­ње на ве­ков­на­та за­лож­ба на Ма­ке­дон­ци­те – да има­ат сво­ја по­себ­на др­жа­ва. Пре­диз­ви­кот со кој се со­о­чив­ме и сѐ уште се со­о­чу­ва­ме е огро­мен имај­ќи ја пред­вид го­ле­ми­на­та на на­ша­та те­ри­то­ри­ја и број­но­ста на жи­те­ли­те, спо­ре­де­но во свет­ски рам­ки. От­ту­ка про­из­ле­гу­ва и од­го­вор­но­ста и те­жи­на­та што ја но­си­ме по­е­ди­неч­но и ко­ле­ктив­но би­деј­ќи нѐ за­се­га си­те ка­ко на­род и на­ци­ја и се реф­ле­кти­ра на ид­ни­те ге­не­ра­ции.

По­крај ре­фе­рен­ду­мот од 8 сеп­тем­ври, гра­ѓа­ни­те на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја го иско­ри­сти­ја сво­е­то ре­фе­рен­дум­ско пра­во уште ед­наш, во 2004 го­ди­на, ко­га бе­ше по­ста­ве­но пра­ша­ње­то „Да­ли сте за те­ри­то­ри­јал­на­та ор­га­ни­за­ци­ја на локалната самоуправа (оп­шти­ни­те и Градот Скопје) утвр­де­на со За­ко­нот за те­ри­то­ри­јал­на­та по­дел­ба на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја и опре­де­лу­ва­ње на по­драч­ја­та на еди­ни­ци­те на ло­кал­на­та са­мо­у­пра­ва?“

Но­ви­от број на спи­са­ни­е­то „Ма­ке­дон­ски ар­хи­вист“ со под­нас­лов „Те­ри­то­ри­јал­на­та по­дел­ба на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја и Ре­фе­рен­ду­мот 2004 (До­ку­мен­ти)“ со­др­жи из­бор на до­ку­мен­ти од фон­дот 1515, пре­тсе­да­тел на Вла­да на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја (1990-2006). Се­лек­ци­ја­та и из­бо­рот се на­мет­наа при­род­но, при про­це­сот на сре­ду­ва­ње и обра­бо­тка на ар­хив­ски­от ма­те­ри­јал. Одре­де­ни до­ку­мен­ти го свр­теа на­ше­то вни­ма­ние и нѐ на­те­раа по­де­тал­но да ги про­у­чи­ме и ана­ли­зи­ра­ме. От­ту­ка, исти­те се кон­ци­пи­ра­ни на след­ни­ов на­чин: пр­во ги пре­не­су­ва­ме бе­ле­шки­те во ра­ко­пис, кои се од ка­би­не­тот на пре­тсе­да­те­лот на Вла­да­та на РМ во пер­и­о­дот 2002-2004 го­ди­на, а се од­не­су­ва­ат на прет­стој­ни­те пре­тсе­да­тел­ски и ло­кал­ни из­бо­ри, ка­ко и про­це­сот на де­цен­тра­ли­за­ци­ја на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја. Сле­дат до­ку­мен­ти од пре­тсе­да­те­лот на Вла­да­та на РМ по по­вод усво­ју­ва­ње­то на па­ке­тот за­ко­ни за де­цен­тра­ли­за­ци­ја. По­себ­но ин­те­ре­сен за про­у­чу­ва­ње е пла­нот за ме­ди­ум­ска под­др­шка на про­це­сот за де­цен­тра­ли­за­ци­ја. По­тоа се при­ка­жа­ни из­ве­штаи од ме­ѓу­на­род­на­та за­ед­ни­ца што се од­не­су­ва­ат на из­би­рач­ки­от про­цес. Исто та­ка, вклу­че­ни се и та­бе­лар­ни прег­ле­ди на ре­а­ли­за­ци­ја на опе­ра­тив­на­та про­гра­ма за де­цен­тра­ли­за­ци­ја на вла­ста 2003-2004 во де­лот на из­ме­ни и до­пол­ну­ва­ња на за­ко­ни­те. На кра­јот, изд­во­ив­ме ин­фор­ма­ции и из­ја­ви од пре­тсе­да­те­лот на Вла­да­та на РМ и дип­ло­мат­ски прет­став­ниш­тва, по за­вр­шу­ва­ње­то на ре­фе­рен­ду­мот.

Об­вр­ска на ин­сти­ту­ци­ја­та што ја во­дам е да ги из­не­се на увид овие до­ку­мен­ти, без ка­ква би­ло ко­рек­ци­ја, ка­ко све­дош­тво за се­ри­оз­ни исто­ри­ски пре­диз­ви­ци на ед­но вре­ме, кое зад се­бе оста­ви го­ле­ми пос­ле­ди­ци врз ин­те­ре­си­те на ма­ке­дон­ски­от на­род во сопс­тве­на­та др­жа­ва.

Текстот е објавен во 223 број на неделникот „Република“, 9 декември 2016 година

Во соработка со Државен архив на Република Македонија

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.