Собранието се распушти-Из­бо­ри на 5 ју­ни со или без СДСМ

Мо­же ли не­што во зем­ја­ва да по­ми­не без три­лер-за­вр­шок во ре­жи­ја на ра­ко­водс­тво­то на СДСМ? Ка­ко и што се прет­по­ста­ву­ва­ше, ма­ке­дон­ска­та опо­зи­ци­ја на­пра­ви сѐ за да не се рас­пу­шти овој со­бра­ни­ски со­став, за да ку­пи вре­ме и да го одол­жи про­це­сот на­ре­чен из­бо­ри.

СДСМ и Зо­ран За­ев, под­др­жа­ни од ра­ко­водс­тво­то, со­о­че­ни со реј­тин­зи­те и пред­ви­де­ни­от из­бо­рен ис­ход, за­и­граа на не­у­чес­тво во из­бо­ри­те, а во игра ги вло­жи­ја и ми­ни­стри­те – тие што тре­ба­ше да га­ран­ти­ра­ат фер из­бо­ри; и прет­став­ни­ци­те во Др­жав­на­та из­бор­на ко­ми­си­ја – во­ед­но и неј­зи­ни­от пре­тсе­да­тел; го вло­жи и из­би­рач­ки­от спи­сок – за што нај­до­бро збо­ру­ва ре­че­ни­ца­та на еден од чле­но­ви­те на ко­ми­си­ја­та де­ка ДИК е ор­ган за спро­ве­ду­ва­ње на из­бо­ри­те, а не по­пис­на ко­ми­си­ја.

Три­ле­рот во ма­ке­дон­ска­та по­ли­ти­ка не е не­поз­нат – та и не би би­ла по­ли­ти­ка без ва­кви мо­мен­ти, но ни во ус­ло­ви на истан­че­ни нер­ви, опо­зи­ци­ја­та не по­ка­жа по­ли­тич­ки образ. Ако ве­ќе си­те ука­жу­ва­ња по­со­чу­ваа на тоа де­ка ќе има из­бо­ри, мно­гу по­до­сто­инс­тве­но ќе бе­ше си­те за­ед­но да со­оп­штеа де­ка ќе учес­тву­ва­ат на из­бо­ри­те пре­диз­ви­ка­ни од нив­ни­от „ан­гаж­ман“, по по­ли­тич­ки­от до­го­вор зад кој стои и пот­пи­сот на За­ев. И ток­му тој, За­ев, да по­ба­ра под­др­шка од гра­ѓа­ни­те. Па што би­де не­ка би­де.

Ни­кој за­се­га не мо­же со си­гур­ност да ка­же што сѐ би­ло спо­ме­ну­ва­но во раз­го­во­ри­те за убе­ду­ва­ње што се во­де­ле на вже­ште­на­та ли­ни­ја ме­ѓу СДСМ и ам­ба­са­до­ри­те, кои до­се­га му го чу­ваа стра­вот ток­му од ова што се слу­чу­ва. По­ра­зот за За­ев но­си мно­гу ри­зи­ци. По­ра­зот на овие из­бо­ри му но­си и гу­бе­ње на ме­сто­то во пар­ти­ја­та, ве­ро­јат­но гу­бе­ње на по­зи­ци­ја­та во оп­шти­на­та ка­де што тој сѐ уште фи­гу­ри­ра ка­ко гра­до­на­чал­ник, но и за­шти­та во не­кол­ку про­це­си во окол­но­сти­те што ги соз­да­де. Но, со кој адут За­ев за­ста­нал пред ам­ба­са­до­ри­те, кои, ве­ро­јат­но, му ука­жу­ва­ле на ло­ги­ка­та де­ка со се­кое од­ло­жу­ва­ње на из­бо­ри­те аго­ни­ја­та на то­не­ње­то на СДСМ на ан­ке­ти­те е по­го­ле­ма? Ба­рал ли За­ев иму­ни­тет де­ка би оста­нал не­до­пир­лив за ба­ра­ње по­ткуп, на при­мер; или, пак, де­ка ќе до­бие за­шти­та од тие што се жр­тви на пу­шта­ње­то при­ват­ни раз­го­во­ри, кои не­ма­ат вр­ска со по­ли­ти­ка­та; или, мо­же­би, од тие што ве­ќе пла­ти­ле по­ткуп на дру­ги што со­би­ра­ле арач во име на За­ев и на пар­ти­ја­та?

„Ар­гу­мен­ти­те“ ве­ро­јат­но ќе из­ле­зат на ви­де­ли­на по­бр­зо откол­ку што по­са­ку­ва За­ев или уште по­ве­ќе го пред­ви­ду­ва ам­ба­са­дор­ски­от тим. Исто ка­ко што со бр­зи­на на свет­ли­на­та се ра­ши­ри­ја ре­зул­та­ти­те од ан­ке­та­та на Ме­ѓу­на­род­ни­от ре­пуб­ли­кан­ски ин­сти­тут, кои се оби­доа да би­дат со­кри­е­ни од јав­но­ста ба­рем во не­кое ра­ци­о­нал­но вре­ме.

Тр­гу­ва­ње­то на За­ев

Под­не­су­ва­ње­то на оста­вки­те од Спа­сов­ски, Ре­мен­ски и од дру­ги­те функ­ци­о­не­ри на де­нот на рас­пу­шта­ње на пар­ла­мен­тот бе­ше та­жен по­тег за ед­на по­ли­тич­ка пар­ти­ја, ко­ја ус­пеа до­се­га да на­мет­не сѐ што по­ба­ра во оваа дол­го­роч­на кри­за. Ва­кви­от по­тег има­ше за цел да му обез­бе­ди на За­ев ку­пу­ва­ње вре­ме за нов „па­зар“ што би го спа­сил по из­бор­ни­от по­раз. Но, ми­зер­но­ста на мо­мен­тот уште по­ве­ќе пад­на в очи би­деј­ќи ток­му тој адут За­ев го иско­ри­сти  при пр­во­то од­ло­жу­ва­ње на из­бо­ри­те.

Јас­но бе­ше де­ка до­кол­ку Со­бра­ни­е­то се рас­ту­ри, це­ли­от то­вар за ус­пеш­ни из­бо­ри, а со тоа и но­во „ус­пеш­но ме­на­џи­ра­ње и по­мош“ од ЕУ и од САД, ќе пад­не на СДСМ. Име­но, ни­ко­му не му од­го­ва­ра по­долг пер­и­од на аго­ни­ја од тој што е пред­ви­ден на зем­ја во те­шка кри­за, по европ­ски до­го­вор, чи­и­што рам­ки се ве­ќе ед­наш на­ру­ше­ни, со јас­ни пре­диз­бор­ни ре­зул­та­ти, со не­функ­ци­о­нал­на вла­да со ман­дат за спро­ве­ду­ва­ње из­бо­ри. За по­втор­но со­би­ра­ње на пра­те­ни­ци­те, би тре­ба­ло пре­тсе­да­те­лот на др­жа­ва­та да прог­ла­си во­нред­на со­стој­ба, но и то­гаш, пра­те­ни­ци­те не­ма да мо­жат да до­не­су­ва­ат за­ко­ни, ту­ку са­мо од­лу­ки. Тоа ни­ко­му не му од­го­ва­ра, единс­тве­но, мо­же­би, на ра­ко­водс­тво­то на СДСМ.

Ток­му за­тоа во игра бе­ше и оста­вка на пре­тсе­да­те­лот на ДИК, кој ве­ќе на де­нот на рас­пу­шта­ње на Со­бра­ни­е­то по­со­чи де­ка „не би пот­пи­шал из­би­рач­ки спи­сок“, на кој би има­ло евен­ту­ал­но спо­рен гла­сач.  И ток­му за­тоа За­ев не ги пов­ле­че вед­наш сво­и­те чле­но­ви од ДИК. Оста­ви про­стор за „дејс­тву­ва­ње и тр­го­ви­ја“, ма­кар и до де­нот на рас­пи­шу­ва­ње­то на из­бо­ри­те.

Тр­гу­ва­ње­то на За­ев со од­лу­ка­та оди- не оди на из­бо­ри, ве­ро­јат­но, мно­гу­ми­на по­тсе­ту­ва на не тол­ку да­леч­ни ло­кал­ни из­бо­ри, ко­га ток­му тој „се ос­ме­ли“ да не ја по­чи­ту­ва од­лу­ка­та на то­гаш­ни­от шеф Бран­ко Цр­вен­ков­ски и да пре­диз­ви­ка пар­ти­ја­та да го пов­ле­че бој­ко­тот. Па ако и це­ли­от пер­и­од на опо­зи­ци­ско дејс­тву­ва­ње на За­ев по из­бор­ни­от по­раз во 2014 го­ди­на по­тсе­ту­ва на тој пер­и­од, со про­те­сти, ми­тин­зи, на­силс­тво и по­ви­ку­ва­ње на­род на ули­ца, мож­но ли е се­га, со ог­лед на не­ус­пеш­ни­те оби­ди да до­пре до гра­ѓа­ни­те со праз­ни­те фло­ску­ли што СДСМ ги на­ре­ку­ва про­гра­ма, За­ев да се оби­де до пос­ле­ден мо­мент да про­дол­жи со ве­ќе поз­на­то­то сце­на­рио на на­силс­тво? Од­нос­но, ме­сто кам­па­ња, да про­дол­жи со по­втор­ни по­ви­ци за про­те­сти и за бло­ки­ра­ње ули­ци, при што во пре­ден план би се ко­ри­сте­ла оцр­ну­ва­ње, па и но­ва игра со мон­ти­ра­ни прис­лу­шу­ва­ни ма­те­ри­ја­ли, про­тив по­ли­тич­ки­те про­тив­ни­ци, пред сѐ ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ, но и си­те тие што ќе нај­а­ват учес­тво на из­бо­ри­те? Ка­ко по­и­на­ку да се раз­бе­ре истак­ну­ва­ње­то „си­те доз­во­ле­ни средс­тва“ што ги по­со­чи на прес-кон­фе­рен­ци­ја­та?

Про­чи­сту­ва­ње­то во СДСМ

Сѐ на сѐ, тр­го­ви­ја­та на За­ев, ве­ро­јат­но, ќе трае до мо­мен­тот што пре­тсе­да­те­лот на Со­бра­ни­е­то Трај­ко Ве­ља­но­ски по­со­чи де­ка ќе му го оста­ви на ДИК да ја за­вр­ши сво­ја­та ра­бо­та, за да мо­же да се рас­пи­шат из­бо­ри со про­чи­стен из­би­рач­ки спи­сок зад кој ќе сто­јат по­ли­тич­ки­те прет­став­ни­ци во овој нов, ви­до­из­ме­нет со­став на Ко­ми­си­ја­та, но и струч­ња­ци­те, ме­ѓу­на­род­на­та за­ед­ни­ца и си­те тие што  За­ев ги вме­ша во спи­со­кот. Во отво­ре­ни­от дел на сед­ни­ца­та на ДИК бе­ше усво­ен из­ве­шта­јот и иа­ко по­сто­е­ше обид да се не­ги­ра ус­пе­хот на про­чи­сту­ва­ње­то, или да­ли МВР и ин­сти­ту­ци­и­те би ус­пе­а­ле да ја за­вр­шат сво­ја­та ра­бо­та, тоа што е јас­но е де­ка не е про­нај­де­но ни­ед­но ли­це што е за­пи­ша­но на две из­би­рач­ки ме­ста или ли­ца без иден­ти­тет. Од­нос­но – ка­ко што ми­лу­ваа да опи­шат од СДСМ – не­ма ни­е­ден фан­том.

От­ту­ка, За­ев ќе ја че­ка и од­лу­ка­та на ме­ѓу­на­род­ни­те ин­сти­ту­ции, се­ка­ко пре­ку ам­ба­са­до­ри­те што и до­се­га ги пре­не­су­ваа ста­вот и гле­ди­шта­та „од над­вор“, за да знае ка­ко ќе оди­гра  во пос­ле­ден мо­мент. До­кол­ку тие за­ста­нат зад из­би­рач­ки­от спи­сок, со што се отво­ра па­тот ВМРО-ДПМНЕ да обез­бе­ди ме­ѓу­на­ро­ден ле­ги­ти­ми­тет со из­бор­ни­те ре­зул­та­ти, СДСМ ќе оста­не уште че­ти­ри го­ди­ни  во опо­зи­ци­ја и тоа вон­пар­ла­мен­тар­на, а За­ев на­ско­ро од со­пар­тиј­ци­те би бил прог­ла­сен за „уби­ец на СДСМ“.

Си­те што се за­ни­ма­ва­ат со по­ли­ти­ка зна­ат де­ка из­бо­ри, се­пак, се мож­ни и без СДСМ, би­деј­ќи учес­тво­то во из­бо­ри е пра­во, а не об­вр­ска,  а, се­ка­ко, по­ли­тич­ка­та ма­па во Ма­ке­до­ни­ја не се све­ду­ва са­мо на че­ти­ри­те по­ли­тич­ки пар­тии што се пот­пис­нич­ки на  До­го­во­рот од Пр­жи­но.

По­ве­ро­јат­но сце­на­рио е де­ка до­кол­ку За­ев се оби­де да би­де „цврст“, во СДСМ би се по­ја­вил(е) не­кој(и) што ќе на­пра­ват при­ти­сок, исто та­ка ка­ко што тој го при­ти­ска­ше Цр­вен­ков­ски, и пар­ти­ја­та би се по­ја­ви­ла на из­бо­ри. Ако се зе­ме пред­вид де­ка кру­ти­те та­кти­ки на иск­лу­чу­ва­ње­то на не­пос­луш­ни­те пра­те­нич­ки од, се­га ве­ќе, ми­на­ти­от пар­ла­мен­та­рен со­став, мно­гу ги чи­не­ше ам­ба­са­до­ри­те при ме­то­ди­те за пре­бро­ју­ва­ње на гла­со­ви во пар­ла­мен­тот за фор­ми­ра­ње но­во мно­зинс­тво, се­га За­ев би се ста­вил во си­ту­а­ци­ја на го­лем при­ти­сок до­кол­ку  му „се од­мет­нат“ по­го­лем број чле­но­ви што би учес­тву­ва­ле на из­бо­ри ка­ко не­за­вис­ни или ка­ко гру­па. И по­втор­но, За­ев ќе би­де по­со­чен ка­ко ви­нов­ник за рас­це­пу­ва­ње на тки­во­то.

Пос­лед­на од ва­ри­јан­ти­те што оста­ну­ва­ат е де­ка си­те „слож­но“ не­ма да одат на из­бо­ри, за це­ли­от „цир­кус“  да мо­же да се по­вто­ри и да се ба­ра­ат но­ви пред­вре­ме­ни из­бо­ри исто­вре­ме­но со ло­кал­ни­те. Но тоа би би­ле ве­ќе вто­ри из­бо­ри за не­пол­на го­ди­на, од­нос­но са­мо до­пи­ра­ње на дно­то на по­ли­тич­ка не­зре­лост.

Ток­му за­тоа, нај­ве­ро­јат­но е де­ка СДСМ при исте­кот на ро­кот ќе под­не­сат ли­сти  за учес­тво на из­бо­ри. Со За­ев и ра­ко­водс­тво­то или без нив.

Из­бо­ри­те на 5 ју­ни не­ма да ста­ват крај на про­це­сот што до­ве­де до кри­за­та, не­ма да да­дат од­го­вор кој го сле­дел це­ли­от по­ли­тич­ко- оп­штес­твен врв, не­ма да рас­чи­стат со тоа кои би­ле „при­ја­те­ли­те од над­вор“ ка­де што За­ев го пра­ќа­ше Зо­ран Ве­ру­шев­ски, што бе­ше крај­на­та цел на це­ли­от шпи­он­ски за­фат. Тие од­го­во­ри до­пр­ва ќе се откри­ва­ат, а заз­дра­ву­ва­ње­то на оп­штес­тво­то, се­пак, ќе трае по­дол­го.  Но, из­бо­ри­те ќе ис­пра­тат јас­на по­ра­ка де­ка по­ли­тич­ка­та кри­за е зад нас, де­ка др­жа­ва­та го пре­жи­ве­а­ла нај­го­ле­ми­от оп­штес­твен по­трес од неј­зи­но­то оса­мо­сто­ју­ва­ње, но и ќе би­дат до­каз де­ка на­ро­дот во Ма­ке­до­ни­ја има истан­чен вкус за по­ли­ти­ка и чув­ство за др­жав­ност, кои ни­кој во ид­ни­на не тре­ба да ги пот­це­ну­ва.

Пишува: Наум Стоилковски
(Текст објавен во 188. број на неделникот „Република“, 08.04.2016)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.