| четврток, 6 декември 2018 |

Јелена Бачиќ – Алимпиќ: За мене книжевноста е целосно издвоена од новинарството

Кај ме­не но­ви­нарс­тво­то мо­ра да се на­о­ѓа на не­кое пот­свес­но ни­во, од­нос­но тие соз­на­ни­ја што сум ги со­бра­ла до­де­ка ра­бо­тев ка­ко но­ви­нар 28 го­ди­ни. Чи­та­те­ли­те зна­ат де­ка јас пи­шу­вам со еден це­лос­но кни­же­вен стил, но, во се­кој слу­чај, но­ви­нарс­тво­то е ко­рис­но за пи­шу­ва­ње, ве­ли автор­ка­та

По две го­ди­ни срп­ска­та пи­са­тел­ка Је­ле­на Ба­чиќ-Алим­пиќ е по­втор­но во Ма­ке­до­ни­ја. Таа е нај­чи­та­ни­от срп­ски автор, а, ка­ко што ве­ли, ма­ке­дон­ски­те из­да­ни­ја ги сле­дат срп­ски­те во че­кор, та­ка што про­мо­ци­ја­та на ма­ке­дон­ско­то из­да­ние на „Каз­на за гре­вот“ бе­ше прос­ле­де­на со при­сус­тво на автор­ка­та, ко­ја пот­пи­шу­ва­ше кни­ги за чи­та­те­ли­те, стрп­ли­во се фо­то­гра­фи­ра­ше со нив, раз­го­ва­ра­ше за ро­ма­ни­те „Рин­гиш­пил“, „Пис­мо­то на гос­по­ѓа Вил­ма“, „Пос­лед­на­та про­лет во Па­риз“… Го иско­ри­стив­ме при­сус­тво­то за да по­раз­го­ва­ра­ме за нај­но­ва­та три­ло­ги­ја и за но­ви­нарс­тво­то ка­ко про­фе­си­ја со ко­ја се за­ни­ма­ва­ла 28 го­ди­ни.

 

Ва­ша­та нај­но­ва кни­га об­ја­ве­на на ма­ке­дон­ски ја­зик е нас­ло­ве­на „Но­ќта ко­га дој­доа сва­то­ви­те“ и е пр­ви­от дел од три­ло­ги­ја­та „Каз­на за гре­вот“. Да­ли во Ср­би­ја е об­ја­ве­на це­ла­та три­ло­ги­ја? За што ста­ну­ва збор во ова де­ло?
Ба­чиќ-Алим­пиќ: Вто­ри­от дел од три­ло­ги­ја­та из­ле­гу­ва на 9 фе­вру­а­ри во Ср­би­ја и мно­гу бр­гу ќе би­де об­ја­ве­на и ов­де кај вас. Ма­ке­дон­ски­те из­да­ни­ја ги сле­дат срп­ски­те во че­кор. Кни­га­та е са­га за две се­мејс­тва од по­че­то­кот на 20 век, за ед­на не­воз­мож­на љу­бов, ко­ја би­ла за­бра­не­та би­деј­ќи би­ла одре­де­на со ста­ле­шки нор­ми. Два­та глав­ни ли­ка се Еми­ли­ја, ко­ја е ќер­ка на ко­ва­чот и слу­гин­ка и Ми­хал­јо, кој е син на гро­фот Хер­цег и на гро­фи­ца­та Ју­ли­ја­на. Си­ро­маш­но­то се­мејс­тво ра­бо­ти на имо­тот на бо­га­то­то, гро­фов­ско се­мејс­тво и би­деј­ќи и Ми­хај­ло и Ема се приб­лиж­но иста во­зраст, тие рас­тат за­ед­но, ста­ну­ва­ат мно­гу бли­ски, нај­до­бри при­ја­те­ли, а ко­га израс­ну­ва­ат во мом­че и во де­вој­ка сфа­ќа­ат де­ка тие, всуш­ност, се по­вр­за­ни со ед­на не­ве­ро­јат­на љу­бов и не­ра­скин­ли­ва вр­ска. Но, таа вр­ска не е ос­твар­ли­ва би­деј­ќи е огра­ни­че­на со ста­ле­шки­те нор­ми, мо­рал­ни гле­ди­шта…Та­ка што пр­ва­та кни­га „Но­ќта ко­га дој­доа сва­то­ви­те“ го­во­ри за љу­бо­вта. Мош­не е емо­тив­на и би рек­ла тоа е нај­е­мо­тив­на­та кни­га што сум ја на­пи­ша­ла до­се­га… Во вто­ра­та и во тре­та­та кни­га ја пле­там при­каз­на­та на по­ви­со­ки ни­воа на кои ќе има мно­гу пер­и­пе­тии во нив­на­та суд­би­на, та­ка што мис­лам де­ка ќе им би­де ин­те­рес­на на чи­та­те­ли­те. Во Ср­би­ја из­да­ни­е­то по­ми­на од­лич­но и за два-три ме­се­ца е про­да­де­на во по­ве­ќе од 40 ил­ја­ди при­ме­ро­ци. Чи­та­те­ли­те ре­а­ги­раа пре­крас­но и со не­тр­пе­ние го че­ка­ат вто­ри­от дел од три­ло­ги­ја­та, но јас по мал­ку се пла­шам од тоа де­ка си­те ќе ме мра­зат ко­га ќе про­чи­та­ат што на­пра­вив во вто­ра­та кни­га. Но, ко­неч­но, во тре­та­та кни­га ги откри­вам си­те тај­ни за кои пи­шу­вав во пр­ви­те две кни­ги.

 

jelena-bacic-alimpic-int178-2

 

Во Ва­ши­те кни­ги мо­ти­вот се­ко­гаш е љу­бо­вта, а ве­ли­те де­ка ова е ва­ша­та нај­љу­бов­на кни­га… По­не­ко­гаш дејс­тва­та се ка­ко на филм­ска лен­та, а се спо­ме­ну­ва­ше и сни­ма­ње филм спо­ред ро­ма­нот „Рин­гиш­пил“?
Ба­чиќ-Алим­пиќ: Ка­ко што ве­лам на ед­но ме­сто: „Не­воз­мож­но е да се споз­нае љу­бо­вта без грев и гре­вот без љу­бов. Единс­тве­но­то не­што што е важ­но е ви­сти­на­та што ја чу­ва­ме во ду­ша­та, а се­ко­ја ду­ша е греш­на. Ду­ри и тој што пре­ку ден му се смее на све­тот, а на­ве­чер пла­че по не­го, знае де­ка гре­вот е не­ра­скин­лив дел од љу­бо­вта“. Што се од­не­су­ва до сни­ма­ње­то спо­ред мо­јот ро­ман – ста­ну­ва збор за те­ле­ви­зи­ска се­ри­ја, не за филм. За ова се ре­шив­ме би­деј­ќи до­кол­ку се сни­ма филм ќе тре­ба го­лем дел од ро­ма­нот да би­де исфр­лен. И про­ду­цен­ти­те во Ср­би­ја беа по­за­ин­те­ре­си­ра­ни за се­ри­ја. Пр­во раз­го­ва­рав­ме со мо­јот ко­ле­га Де­јан Лу­ткиќ, кој би бил про­ду­цент, но таа при­каз­на не мо­же­ме да ја истур­ка­ме са­ми. Има­ше иде­ја да го прид­ви­жи­ме про­е­ктот со Ру­си­те и јас дла­бо­ко ве­ру­вам де­ка еден ден ќе би­де ре­а­ли­зи­ра­на.

 

За­бе­леж­ли­ва е до­ми­на­ци­ја­та на при­каз­ни­те за ма­ли­те-го­ле­ми лу­ѓе, са­ла­ши­те и умет­ни­ци­те, по­е­ти­те и нив­ни­те му­зи, вол­шеб­ни­те са­ла­ши и грат­чи­ња, утра­та што ми­ри­са­ат на сла­тко од ду­њи и не­за­бо­рав­ни ру­ски зи­ми… Да­ли при­чи­на­та за тоа е што жи­ве­е­те во Но­ви Сад?
Ба­чиќ-Алим­пиќ: Што се од­не­су­ва до оваа три­ло­ги­ја „Каз­на за гре­вот“, осо­бе­но кни­га­та „Ноќ­та ко­га дој­доа сва­то­ви­те“, тоа е точ­но. Иа­ко по­доц­на во три­ло­ги­ја­та јас за­ми­ну­вам и на дру­ги ме­ста, не се за­др­жу­вам са­мо на са­ла­шот. Тоа ми бе­ше мош­не лес­но да го пи­шу­вам би­деј­ќи, ед­но­став­но, тоа е мо­јот сен­зи­би­ли­тет. Израс­на­та сум во таа рам­ни­на, го поз­на­вам жи­во­тот и ка­ра­кте­рот на тие лу­ѓе, та­ка што пи­шу­вав со мно­гу љу­бов и со мно­гу зна­е­ње за на­чи­нот на жи­вот и за ус­ло­ви­те та­му и мис­лам де­ка ги до­прев та­мош­ни­те лу­ѓе би­деј­ќи че­сто чи­та­те­ли­те ко­га ги чи­та­ат кни­ги­те ми ве­лат де­ка тоа е ка­ко да гле­да­ат филм, што е пре­крас­но. За оваа кни­га ми тре­ба­ше нај­мал­ку истра­жу­ва­ње од си­те дру­ги. За вто­ра­та тре­ба­ше, на­ви­сти­на, се­ри­оз­но истра­жу­ва­ње, за тре­та­та, ко­ја ја пи­шу­вам, исто та­ка, истра­жу­вам, а ко­га ќе ја за­вр­шам, ќе одам в пен­зи­ја на ед­но две го­ди­ни. За ме­не ова бе­ше тол­ку ам­би­ци­о­зен кни­же­вен по­тфат би­деј­ќи на­пи­шав ил­јад­ни­ци стра­ни­ци за не­кол­ку ме­се­ци што бе­ше мош­не на­пор­но да се сра­бо­ти.

 

Ве­ли­те де­ка истра­жу­ва­те за се­ко­ја кни­га. Да­ли не­кои од ли­ко­ви­те што се срет­ну­ва­ат во ро­ма­ни­те на­ви­сти­на по­сто­јат? Да­ли се пра­ве­ни спо­ред не­кој ви­стин­ски лик?
Ба­чиќ-Алим­пиќ: Не, не по­сто­јат во ре­ал­но­ста. Во си­те мои кни­ги јас ги из­мис­лу­вам ли­ко­ви­те и сѐ е про­из­вод на фан­та­зи­ја­та, иа­ко во ка­ра­кте­ри­те на ју­на­ци­те си­гур­но им да­вам осо­би­ни на ли­ко­ви што ги поз­на­вам во ре­ал­ни­от жи­вот, кои ми зна­чат. Се­пак би рек­ла де­ка се­ко­ја слич­ност е слу­чај­на.

 

jelena-bacic-alimpic-int178-3

 

За ку­со вре­ме ус­пе­а­вте да на­пи­ше­те и да об­ја­ви­те мно­гу стра­ни­ци од не­кол­ку ро­ма­ни, истра­жу­ва­те за се­то тоа што ќе го ста­ви­те на хар­ти­ја… Кол­ку ра­бо­та­та ка­ко но­ви­нар со ко­ја прет­ход­но се за­ни­ма­ва­вте Ви по­ма­га во се­то ова?
Ба­чиќ-Алим­пиќ: Ова е од­лич­но пра­ша­ње. Кај ме­не но­ви­нар­ст­во­то мо­ра да се на­о­ѓа на не­кое пот­свес­но ни­во, од­нос­но тие соз­на­ни­ја што сум ги со­бра­ла до­де­ка ра­бо­тев ка­ко но­ви­нар 28 го­ди­ни. Ко­га ста­ну­ва збор за истра­жу­ва­ње, нај­ве­ро­јат­но, по­до­бро се сна­о­ѓам би­деј­ќи тоа сум го ра­бо­те­ла цел жи­вот, но кни­жев­но­ста за ме­не е це­лос­но од­во­е­на од но­ви­нарс­тво­то. Чи­та­те­ли­те зна­ат де­ка јас пи­шу­вам со еден це­лос­но кни­же­вен стил, ка­де што не­ма ни­ту тра­га од но­ви­нар­ски­от стил, та­ка што во таа смис­ла сме­там де­ка во­оп­што не се пок­ло­пу­ва­ат, но, во се­кој слу­чај, но­ви­нарс­тво­то е ко­рис­но за пи­шу­ва­ње. Во таа смис­ла, ре­чи­си 80 про­цен­ти од авто­ри­те на бес­тсе­ле­ри во све­тот прет­ход­но ра­бо­те­ле ка­ко но­ви­на­ри: Иво Ан­дриќ, Ер­нест Хе­мин­гвеј и мно­гу дру­ги ба­рем еден дел од жи­во­тот го по­ми­на­ле ра­бо­теј­ќи ка­ко но­ви­на­ри.

 

Ве­лат де­ка но­ви­нарс­тво­то е про­фе­си­ја што ко­га ќе ви вле­зе под ко­жа, те­шко се на­пу­шта. Со ог­лед на тоа де­ка со лес­но­ти­ја се отка­жа­вте од ка­ме­ри­те и од но­ви­нарс­тво­то и ги за­ме­ни­вте со пи­шу­ва­ње ро­ма­ни, да­ли не­ко­гаш Ви не­до­сти­га но­ви­нарс­тво­то, те­ле­ви­зи­ја­та и адре­на­ли­нот ка­ра­кте­ри­сти­чен за таа про­фе­си­ја?
Ба­чиќ-Алим­пиќ: Не, во­оп­што. Те­шко е да се по­ве­ру­ва, но и се­га ко­га одам да го­сту­вам во те­ле­ви­зии, ко­га да­вам ин­терв­јуа, ка­ко ни­ко­гаш да не сум го ра­бо­те­ла, ед­но­став­но не­мам жел­ба. Тоа ме пра­шу­ва­ат и мо­и­те ко­ле­ги, да­ли би се вра­ти­ле, но мо­јот од­го­вор е се­ко­гаш ист: „Са­мо ако мо­рам!“ Се­га жи­ве­ам ми­рен жи­вот, со по­мал­ку стрес… Јас бев го­лем ра­бот­ник, без ни­как­ва па­у­за, мно­гу го­ди­ни и, ве­ру­вај­те, те­ле­ви­зи­ја­та ме истро­ши и не­мам жел­ба и во ни­ту еден миг не сум по­мис­ли­ла де­ка ми не­до­сти­га и де­ка би се вра­ти­ла. Про­сто е не­ве­ро­јат­но, но изг­ле­да ка­ко мо­јот жи­вот да е по­де­лен на две по­ло­ви­ни: ед­но вре­ме го ра­бо­тев тоа што мо­рав да го ра­бо­там и се­га, про­сто, се про­нај­дов се­бе­си и сво­јот мир.

Разговараше: Невена Поповска
(Текст објавен во 178. број на неделникот „Република“, 29.01.2016)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.

Top