Збогум Мадрид: Каталонците гласаа за „Збогум Шпанија“

Ова се се­дум­те клуч­ни фа­кти од гла­са­ње­то во Ка­та­ло­ни­ја:

1.
Гла­са­ње за от­це­пу­ва­ње од Шпа­ни­ја

Ка­та­лон­ци­те на­пра­ви­ја ја­сен из­бор во сво­и­те ре­ги­о­нал­ни из­бо­ри. Со исто­ри­ска из­ле­зе­ност на из­бо­ри­те, што ду­ри им сне­ма­ло и гла­сач­ки лив­чи­ња, 77,4 про­цен­ти од гла­са­чи­те го да­ле сво­јот глас. Тоа е ре­корд во де­мо­крат­ска Шпа­ни­ја по вла­ста на Фран­ци­ско Фран­ко.

Се­па­ра­ти­стич­ка­та ко­а­ли­ци­ја „За­ед­но за Да“ – (Junts Pel Si) – освои 39,6 про­цен­ти од гла­со­ви­те, а со тоа и 62 ме­ста во ре­ги­о­нал­ни­от ка­та­лон­ски пар­ла­мент. За­ед­но со ле­ви­чар­ска­та „Кан­ди­да­ту­ра за на­род­но единс­тво“ (ко­ја освои 10 пра­те­нич­ки ме­ста) тие мо­жат да фор­ми­ра­ат вла­да со ап­со­лут­но мно­зинс­тво од 72 ме­ста (во 135- чле­ни­от ре­ги­о­на­лен пар­ла­мент), но не и во бро­јот на гла­со­ви (48,1 про­цен­ти). Тоа е исто та­ка огром­на стра­те­шка по­бе­да за пре­тсе­да­те­лот Ар­тур Мас, кој се­га мо­же да при­ста­пи кон не­за­вис­ност на Ка­та­ло­ни­ја со мал­ку про­стор за ком­про­мис: На кра­јот на кра­и­шта­та, не­за­вис­ностa e и ка­мен-те­мел­ни­кот на не­го­ви­от ма­ни­фест. Нов авто­но­мен ста­тус во Шпа­ни­ја не­ма да би­де до­вол­но.

2.
Па­то­ка­зот за екс­прес­но от­це­пу­ва­ње ве­ли (најм­но­гу) „уште 18 ме­се­ци“

Тоа е она што Мас и не­го­ва­та ко­а­ли­ци­ја за от­це­пу­ва­ње го утвр­ди­ја ка­ко кра­ен рок за не­за­вис­но­ста на Ка­та­ло­ни­ја. Вед­наш по­тоа, тие ќе поч­нат да го пи­шу­ва­ат ка­та­лон­ски­от устав – „најс­лав­ни­те стра­ни­ци во ка­та­лон­ска­та исто­ри­ја“, ве­ти­ја кан­ди­да­ти­те на „За­ед­но за Да“, сла­веј­ќи ја сво­ја­та по­бе­да. „Тоа бе­ше ја­сен ре­фе­рен­дум“, до­да­де Мас, гор­ди­от по­бед­ник. Еу­фо­ри­ја­та на­стра­на, по­треб­на е ме­ди­ја­ци­ја би­деј­ќи Бар­се­ло­на и Ма­дрид не­ма­ат за­ед­нич­ки име­ни­тел. Швај­цар­ски­те пра­те­ни­ци пред­ло­жи­ја не­у­трал­на Швај­ца­ри­ја да ја оди­гра по­сред­нич­ка­та уло­га. Бри­сел и дру­ги­те зем­ји-член­ки на ЕУ ќе мо­ра да ја ста­ват не­за­вис­но­ста на Ка­та­ло­ни­ја на дне­вен ред.

3.
Убед­лив и горч­лив по­раз за Ма­дрид

Тоа е го­лем удар за Шпа­ни­ја, а, пред сè, за пре­ми­е­рот Ма­ри­ја­но Ра­хој и за не­го­ва­та На­род­на пар­ти­ја (Partido Popular), кои осво­и­ја са­мо еди­на­е­сет ме­ста во ка­та­лон­ски­от пар­ла­мент. Ка­ко што по­ка­жу­ва­ат ре­зул­та­ти­те, нив­на­та стра­те­ги­ја на ши­ре­ње страв од пос­ле­ди­ци­те на от­це­пу­ва­ње ме­ѓу ка­та­лон­ски­те гра­ѓа­ни не ус­пеа. На Ма­дрид му сне­му­ва­ат оп­ции и се­га тре­ба да доз­во­ли да се одр­жи фор­ма­лен ре­фе­рен­дум во Ка­та­ло­ни­ја, оста­вај­ќи им на Ка­та­лон­ци­те са­ми да од­лу­чу­ва­ат за пра­ша­ње­то. От­це­пу­ва­ње­то мо­же­би и не­ма да би­де крај­ни­от ре­зул­тат, ка­ко што е слу­ча­јот со Шкот­ска. Се­пак, ре­ше­ни­е­то е пре­го­во­ри и ви­стин­ски ди­ја­лог, а не по­пу­ли­зам и твр­дог­ла­вост. Но, ко­га и од ко­го? Ра­хој, се чи­ни, е дис­ква­ли­фи­ку­ван во очи­те на ка­та­лон­ска­та јав­ност; и тој мо­же да би­де за­ме­нет вед­наш по оп­шти­те из­бо­ри во Шпа­ни­ја во де­кем­ври.

4.
Европ­ска­та уни­ја фор­мал­но е об­вр­за­на да ја иск­лу­чи Ка­та­ло­ни­ја

Би­деј­ќи не по­стои па­то­каз на ЕУ за оса­мо­сто­ју­ва­ње­то на ре­ги­о­ни­те во рам­ки­те на неј­зи­ни­те зем­ји-член­ки, от­це­пу­ва­ње­то на Ка­та­ло­ни­ја авто­мат­ски ќе ја иск­лу­чи но­ва­та на­ци­ја од Европ­ска­та уни­ја и од евро­то. Се­пак, гле­дај­ќи во еко­ном­ска­та си­ла на Ка­та­ло­ни­ја, ка­ко и неј­зи­но­то де­мо­крат­ско и про­е­вроп­ско оп­штес­тво, ве­ро­јат­но е де­ка ни­ту Бри­сел, ни­ту пак по­ве­ќе­то од зем­ји­те-член­ки на ЕУ, ќе са­ка­ат да ја каз­нат Ка­та­лон­ска­та Ре­пуб­ли­ка. Ќе по­стои енер­ги­чен при­ти­сок за ком­про­мис, ка­ко и кре­а­тив­ни ре­ше­ни­ја. Што се од­не­су­ва до на­ци­о­нал­но­ста, уста­вот на Шпа­ни­ја наг­ла­су­ва де­ка гра­ѓа­ни­те „кои жи­ве­ат во странс­тво“ мо­же да ги за­др­жат сво­и­те шпан­ски па­со­ши. Та­ка, ве­ро­јат­но е де­ка гра­ѓа­ни­те на Ка­та­лон­ска­та Ре­пуб­ли­ка ду­ри и без членс­тво во ЕУ, сѐ уште ќе го за­др­жат сво­е­то др­жав­јанс­тво во Европ­ска­та уни­ја.

5.
Сопс­тве­на­та ли­га на Бар­се­ло­на

Што ќе се слу­чи со фуд­бал­ска­та ли­га во Шпа­ни­ја? Да­ли фуд­бал­ски­те обо­жа­ва­те­ли ќе се до­са­ду­ва­ат во прет­стој­ни­те се­зо­ни со це­лос­но до­ми­нант­на­та Бар­са во ка­та­лон­ска­та ли­га? Уште по­важ­но, Бар­се­ло­на ќе из­гу­би го­лем дел од при­хо­ди­те од пра­ва­та на еми­ту­ва­ње на шпан­ска­та Ла Ли­га, ка­ко што по­со­чи и пре­тсе­да­те­лот на шпан­ски­от спорт­ски со­вет, Ми­гел Кар­де­нал. Пре­тсе­да­телс­тво­то и игра­чи­те на Бар­са, кои, глав­но, се за­ла­га­ат за не­за­вис­ност, се­пак, би са­ка­ле да оста­нат да игра­ат во Ла Ли­га­та. Мо­же­би е мо­жен ком­про­мис – и по­са­ку­ван, исто та­ка, за до­бро­то на на­ви­ва­чи­те на Бар­са, ка­ко и на фуд­бал­ски­те обо­жа­ва­те­ли ши­рум све­тот.

6.
Прав­ни­те оп­ции про­тив ка­та­лон­ско­то от­це­пу­ва­ње се не­кол­ку

Ако Ма­дрид се спро­тив­ста­ви на ка­та­лон­ски­те из­бо­ри или на пре­тсе­да­те­лот Мас пре­ку Устав­ни­от суд, тоа не­ма да би­де плод­на стра­те­ги­ја. Но, Ра­хој ги сме­ни на­ци­о­нал­ни­те за­ко­ни за без­бед­ност са­мо не­кол­ку не­де­ли пред ка­та­лон­ски­те из­бо­ри, овоз­мо­жу­вај­ќи цен­трал­на вла­ди­на ин­тер­вен­ци­ја во ре­ги­о­нал­на­та по­ли­ти­ка. Ма­дрид има „нук­ле­ар­на“ оп­ци­ја за тр­га­ње на ре­ги­о­нал­ни­те пре­тсе­да­те­ли од функ­ци­ја­та. Дру­га­та оп­ци­ја би би­ло „трет на­чин“: ре­фор­ма на шпан­ска­та др­жа­ва во фе­де­рал­на на­ци­ја со огром­ни авто­ном­ни ре­ги­о­ни, со ед­на­кви пра­ва и об­вр­ски за си­те ре­ги­о­ни – а не ка­ко се­га, ка­де што Ба­скиј­ци­те и Ка­та­лон­ци­те ужи­ва­ат по­го­ле­ма авто­но­ми­ја од дру­ги­те.

7.
Но­ви­те по­ли­тич­ки си­ли се ту­ка за да оста­нат

Ли­бе­рал­на­та Гра­ѓан­ска пар­ти­ја – пар­ти­ја на гра­ѓа­ни­те (Ciudadanos), со 18 про­цен­ти од гла­со­ви­те, освои 25 пра­те­нич­ки ме­ста. Во 2012 го­ди­на тие беа де­вет. Тие за­вр­ши­ја на вто­ро­то ме­сто, со нај­у­бед­ли­ва кам­па­ња за единс­тво со Шпа­ни­ја. Но по­стој­ни­те пар­тии на ле­ви­ца­та и на дес­ни­ца­та – со­ци­ја­ли­сти­те и На­род­на­та пар­ти­ја – се со­о­чу­ва­ат со се­ри­оз­ни за­гу­би во под­др­шка­та од гла­са­чи­те и до­вер­ба­та. Прош­пан­ски­те ка­та­лон­ски со­ци­ја­ли­сти (ПСК) ус­пе­а­ја да од­бег­нат ко­лапс со 16 ме­ста, што е на­ма­лу­ва­ње од 20 ме­ста во 2012 го­ди­на. Но, не и на­род­на­та пар­ти­ја на Ра­хој, што е са­мо ли­же­ње на сво­и­те ра­ни со 11 ме­ста, што е на­ма­лу­ва­ње за 19 ме­ста. Ид­ни­на­та не изг­ле­да мно­гу на­деж­на за Ра­хој и за не­го­ва­та пар­ти­ја. Мош­не е те­шко да се по­бе­ди на шпан­ски­те оп­шти из­бо­ри без да се по­стиг­не ба­рем при­сто­ен ре­зул­тат во Ка­та­ло­ни­ја.

Из­вор: „По­ли­ти­ко“
Пре­вод: Ана Цве­та­но­ска

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.