Грозданов: Жалам што во младоста не го одиграв Ричард Трети

Не­о­дам­на за­вр­ши сни­ма­ње­то на кра­тко­ме­траж­ни­от филм „Бор­ба за смрт“, кој се сни­ма­ше во ма­ри­ов­ско­то се­ло Ка­лен, спо­ред сце­на­рио и во ре­жи­ја на Еле­о­но­ра Ве­ни­но­ва. Во глав­ни­те уло­ги се Ми­те Гроз­да­нов и Или­ја Стру­ме­ни­ков­ски, кои тол­ку­ва­ат ли­ко­ви на двај­ца стар­ци, кои се рас­пра­ва­ат за пос­лед­но­то гроб­но ме­сто во ед­но за­пу­сте­но ма­ке­дон­ско се­ло. „Бор­ба за смрт“ е па­ра­до­ксал­на дра­ма, ко­ја ги раз­о­ткри­ва ди­ле­ми­те за тоа што ќе се слу­чи ако на чо­век, кој жи­во­тот го свел на ис­че­ку­ва­ње на смрт­та, одед­наш не­кој му го уни­шти пла­нот за уми­рач­ка. Фил­мот се ре­а­ли­зи­ра во про­дук­ци­ја на „ДНФ филмс“, про­ду­цент е Го­це Кра­лев­ски, а ди­ре­ктор на фо­то­гра­фи­ја е Ди­мо По­пов. „Бор­ба за смрт“ го фи­нан­си­ра Аген­ци­ја­та за филм на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја, а e под­др­жан и од те­ле­ви­зи­ја „Ка­нал 5“.

Со еден од бар­до­ви­те на ма­ке­дон­ско­то глу­ми­ште Ми­те Гроз­да­нов (71) се до­го­во­рив­ме да по­раз­го­ва­ра­ме отка­ко за­вр­ши сни­ма­ње­то на „Бор­ба за смрт“, чи­ја­што пре­ми­е­ра се оче­ку­ва на­е­сен. Иа­ко е во пен­зи­ја ве­ќе се­дум го­ди­ни, тој е не­у­мо­рен. Ра­бо­ти, сни­ма, глу­ми, ре­жи­ра, под­го­тву­ва кан­ди­да­ти за при­е­мен ис­пит на Фа­кул­те­тот за драм­ски умет­но­сти. Тој е под­виж­на ен­цик­ло­пе­ди­ја, има тол­ку мно­гу да рас­ка­же, пред сѐ бла­го­да­ре­ние на про­фе­си­о­нал­ни­от ба­гаж што го но­си со се­бе, но, се­ка­ко, и жи­вот­но­то искус­тво. Не мо­жат да се на­бро­јат си­те не­го­ви глав­ни рол­ји во фил­мо­ви, те­ле­ви­зи­ски се­рии, те­а­тар­ски прет­ста­ви… Тој е еден од ре­тки­те акте­ри што мо­же да се по­фа­ли де­ка глу­мел со хо­ли­вуд­ска­та ѕвез­да Ри­чард Бар­тон во „Сут­је­ска“. Се­ко­гаш е под­го­твен за чам­че му­а­бет и со мла­до и со ста­ро, и со поз­на­ти и со по­мал­ку поз­на­ти ли­ко­ви од не­го­во­то се­којд­не­вие. Автор е на три кни­ги по­е­зи­ја и на че­ти­ри дру­ги кни­ги.

Ка­ков е ли­кот што го тол­ку­ва­те во „Бор­ба за смрт“?

ГРОЗДАНОВ: На Ми­лој­ко, ли­кот што го тол­ку­вам во „Бор­ба за смрт“, на сон му се ја­ви­ла по­чи­на­та­та же­на за да му ка­же да се под­го­тву­ва да дој­де кај неа. Но, до­а­ѓа Јан­ко и ту­ка на­ста­ну­ва ка­ра­ни­ца­та за гро­бот. Јан­ко има проб­ле­ми со ср­це­то. Пр­во ре­жи­сер­ка­та мис­ле­ла јас да го тол­ку­вам ли­кот на Јан­ко, но ѝ по­со­чив де­ка овие реп­ли­ки се на­пи­ша­ни за ме­не. Од­лу­ка­та, се­пак бе­ше неј­зи­на и таа ре­ши на кра­јот јас да го тол­ку­вам ли­кот на Ми­лој­ко. Кра­тка­та при­каз­на е Ми­лој­ко и Јан­ко цел ден се ка­ра­ат ко­му му при­па­ѓа гроб­но­то ме­сто. На Јан­ко му па­ѓа­ат ап­чи­ња­та од ко­шу­ла­та, се лиз­ну­ва и па­ѓа во гро­бот, Ми­лој­ко да му по­мог­не, да ги изв­ле­че, па­ѓа и тој во гро­бот. На ка­ра­ни­ци­те им не­ма крај цел ден, но на крај одат да се на­пи­јат по „ед­на“.

Ве­ли­те де­ка нај­лес­но се игра на филм, по­те­шко на те­ле­ви­зи­ја, а нај­те­шко во те­а­тар. Зо­што?

ГРОЗДАНОВ: Кол­ку и да е те­шка ма­те­ри­ја­та, фил­мот се сни­ма ка­дар по ка­дар. Ако ре­жи­се­рот е та­лен­ти­ран, ќе мон­ти­ра ка­ко што тре­ба. По­те­шко е на те­ле­ви­зи­ја, ко­га сни­маш со три-че­ти­ри ка­ме­ри и се сни­ма сце­на по сце­на. Мо­ра да го на­у­чиш тек­стот. Нај­те­шко е во те­а­тар, мо­раш кон­ти­ну­и­ра­но да жи­ве­еш. Ни­ед­на прет­ста­ва не е иста, ка­ко што и жи­во­тот не е ист. Игра­ње прет­ста­ва зна­чи во кон­ти­ну­и­тет да се истрае, од по­че­ток, сре­ди­на и крај. Јас ги са­кам и фил­мот и те­ле­ви­зи­ја­та, ама врв­на­та умет­ност е во те­а­та­рот.

Офи­ци­јал­но­то за­ми­ну­ва­ње в пен­зи­ја за мно­гу­ми­на зна­чи и крај на про­фе­си­о­нал­ни­от ан­гаж­ман, но Вие уште но­си­те страст за жи­во­тот. Што Ве „др­жи“ жив?

ГРОЗДАНОВ: Отка­ко сум во пен­зи­ја од 2008 го­ди­на по­сто­ја­но сум ан­га­жи­ран. Ни­ко­гаш до­се­га не сум мо­лел за уло­га. Ка­ко пен­зи­о­нер сни­мив по­ве­ќе се­рии од „Ма­ке­дон­ски при­каз­ни“ на „Ка­нал 5“, по­тоа за „МТВ“, бев по­ка­нет и за „Случ­ки од жи­во­тот“. Не са­кав да играм, да не би­дам здо­де­вен, но ко­га ќе се раз­бо­ле­ше не­кој ме­не ме ви­каа. Сни­мав и за „Си­тел“, „Пос­лед­ни­от ста­рец“. Ра­бо­та­та си ја те­рам про­фе­си­о­нал­но. Од Драм­ски за­ми­нав во пен­зи­ја до­сто­инс­тве­но, ка­ко што тре­ба, со ве­ли­чес­тве­на прет­ста­ва.

Да­ли се­кој од нас има пет ми­ну­ти во жи­во­тот што знае да ги иско­ри­сти: Кои се ва­ши­те пет ми­ну­ти?

ГРОЗДАНОВ: Се­кој има свои пет ми­ну­ти и не по­стои не­та­лен­ти­ран чо­век на све­тот. Но, за­ви­си за ка­де му е та­лен­тот. Ќе дој­дат бол­но ам­би­ци­оз­ни ро­ди­те­ли нив­но­то де­те да би­де актер. Ко­га ќе кон­ста­ти­рам де­ка не е та­лен­ти­ра­но, им ве­лам: нај­де­те му го та­лен­тот на ова де­те, не е за ту­ка. Под­го­тву­вав две де­ца, ама зна­ев де­ка не се та­лен­ти­ра­ни и им ре­ков да си ја про­ба­ат сре­ќа­та во дру­га про­фе­си­ја. По ед­на го­ди­на дој­доа двај­ца­та – ед­ни­от со „де­се­тки“ на Пра­вен фа­кул­тет, вто­ри­от со „де­се­тки“ на Ма­шин­ски фа­кул­тет. Ми ре­коа: „Фа­ла чич­ко Ми­те, ми го спа­си жи­во­тот“. Ду­ри по три го­ди­ни ро­ди­те­ли­те ми про­сти­ја. От­то­гаш, ко­га под­го­тву­вам де­ца за на фа­кул­тет ги ви­кам и ро­ди­те­ли­те, да им ка­жам да­ли се де­ца­та та­лен­ти­ра­ни. До­се­га не сум по­гре­шил во из­бор на та­лент и во по­дел­ба­та на уло­ги. Ко­га ќе го згре­шам тоа, са­мо ќе глу­мам.

Што са­ка­те да гле­да­те де­не­ска во те­а­тар?

ГРОЗДАНОВ: Нај­до­бар екс­пе­ри­мент е до­бра прет­ста­ва. Мно­гу са­кам да гле­дам до­бра прет­ста­ва. Од до­бро­то се учи ка­ко тре­ба да се на­пра­ват, а од ло­шо­то ка­ко не тре­ба да се на­пра­ват. Не­ма тре­то.

Да­ли жа­ли­те за не­што во Ва­ша­та ка­ри­е­ра?

ГРОЗДАНОВ: Жа­лам што не го оди­грав Ри­чард Тре­ти во мла­до­ста. То­гаш бев пре­за­фа­тен со дру­ги уло­ги. Во мла­до­ста играв мно­гу глав­ни уло­ги на исто­ри­ски лич­но­сти од кои на пет ли­чам автен­тич­но – Ни­ко­ла Ка­рев, Ко­ча По­по­виќ, Адолф Хит­лер, Бер­толт Брехт и Ан­тон Че­хов. Би би­ло до­бро, до­де­ка ме др­жи сна­га­та, да го оди­грам лу­ди­от Ал­берт Ајн­штајн. Ве­ќе сум по­бе­лен во ко­са­та. Са­кам да го оди­грам и крал Лир, но и чор­ба­џи Те­о­дос.

Во „Сут­је­ска“ глу­ме­вте по­крај Ри­чард Бар­тон. Ка­же­те ни не­што по­ве­ќе за искус­тво­то?

ГРОЗДАНОВ: То­гаш имав­ме су­дир со Бар­тон. Не­сом­не­но, тој е го­лем актер. Но има­ше по­ста­ве­но еден глу­пав ус­лов во фил­мот – си­те ју­гос­ло­вен­ски акте­ри да го­во­рат на анг­ли­ски би­деј­ќи тој не мо­же да го­во­ри срп­ско­хр­ват­ски ја­зик. Тој има­ше огром­на днев­ни­ца, во од­нос на на­ша­та. Се­кој ден го но­се­ше хе­ли­коп­тер од Ку­па­ри до ме­сто­то на сни­ма­ње. Еден ден на сни­ма­ње­то им ре­ков: „Ка­же­те му на Сти­пе Де­лиќ де­ка ако не го­во­рам срп­ско­хр­ват­ски да не ги вклу­чу­ва ка­ме­ри­те“. Ја из­вр­шив за­да­ча­та, го на­у­чив тек­стот на анг­ли­ски ја­зик иа­ко ни­ко­гаш не сум учел анг­ли­ски, но ин­си­сти­рав на срп­ско­хр­ват­ски и на крај ди­ја­ло­гот го сни­мив­ме на срп­ско­хр­ват­ски, а не на анг­ли­ски. Се со­браа си­те глум­ци – од Ба­та Жи­во­и­но­виќ, Бо­рис Двор­ник, Ми­ле­на Дра­виќ, Ру­жи­ца Со­киќ, Ко­ле Ан­ге­лов­ски. Во ед­но ин­терв­ју Жи­во­и­но­виќ приз­на де­ка Ми­те Гроз­да­нов бил единс­тве­ни­от то­га­шен актер што им го обе­лил обра­зот на ју­гос­ло­вен­ски­те акте­ри.

Што са­ка­те да им по­ра­ча­те на де­неш­ни­те ге­не­ра­ции, на мла­ди­те што жи­во­тот до­пр­ва тре­ба да ги на­у­чи не­кои лек­ции?

ГРОЗДАНОВ: Мла­ди­те да има­ат сна­га ка­ко ме­не и да љу­бат ка­ко ме­не. Да гле­да­ат да на­пра­ват ква­ли­тет, а по­тоа да гле­да­ат да на­пра­ват па­ри. А тие пр­во па­ри ба­ра­ат, а по­тоа ква­ли­тет. А ква­ли­те­тот ни­ка­ков. Ни­ко­гаш да не се воз­др­жу­ва­ат. Без ста­рец не­ма искус­тво. Зна­чи, ако не за­и­гра­ат за­ед­но ста­ри и мла­ди не­ма ид­ни­на те­а­та­рот во Ма­ке­до­ни­ја. Ри­сто Сте­фа­нов­ски по­сто­ја­но при­ма­ше мла­ди ка­дри во Драм­ски, но ста­ри­те по­сто­ја­но играа. Мно­гу ги по­чи­ту­вав­ме по­ста­ри­те, а тие не­се­бич­но ни да­ваа сѐ од се­бе. За­тоа Драм­ски бе­ше пр­вак во Ју­гос­ла­ви­ја, се­ка­де ка­де што одев­ме по фе­сти­ва­ли им ги зе­мав­ме на­гра­ди­те.

Разговараше: Александра М. Бундалевска
Фото: Ѓор­ги Ли­чов­ски
(Интервјуто со актерот Мите Грозданов е објавено во 155. број на неделникот Република, 21.08.2015)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.