Плаќате за стар автомобил – купувате мачка во вреќа

Про­да­вам „ре­но се­ник“ со по­ми­на­ти 70.000 ки­ло­ме­три, це­на 5.500 евра. Ова е ог­лас што прив­ле­ку­ва вни­ма­ние. 33-го­диш­ни­от Иван А. се за­ин­те­ре­си­рал за во­зи­ло­то. Го по­се­тил про­да­ва­чот, кој твр­дел де­ка го ку­пил за та­тко му, по­во­зра­сен чо­век, кој мно­гу ре­тко го во­зел авто­мо­би­лот.

– Бев из­не­на­ден од ма­ла­та ки­ло­ме­тра­жа. Са­мо 70.000 ки­ло­ме­три, а про­из­ве­де­но во 2007 го­ди­на. Авто­мо­би­лот бе­ше мно­гу со­чу­ван. Чо­ве­кот што ми го про­да­ва­ше, втор сопс­тве­ник, го ку­пил од Гер­ма­ни­ја. Ми дој­де чуд­но. Го фо­то­гра­фи­рав бро­јот на ка­ро­се­ри­ја. След­ни­от ден го про­ве­рив во ов­ла­стен сер­ви­сер. Пос­лед­ни­от по­да­ток за сер­ви­си­ра­ње бе­ше во 2010 го­ди­на, со по­ми­на­ти 170.000 ки­ло­ме­три – ве­ли Иван.

Ова е са­мо ед­на од мно­гу­те из­ма­ми со про­даж­ба на по­лов­ни авто­мо­би­ли. Се­ко­гаш се на­о­ѓа по не­кој ог­лас во кој се ну­ди ни­ска це­на за „до­бро“ во­зи­ло, а об­јас­ну­ва­ње­то е слич­но – „се се­лам“, или „го ку­пив за со­пру­га­та, па не го во­зи“, „бе­ше на та­тко ми, ама има проб­ле­ми со ви­дот, не мо­же да во­зи“.

Не е тај­на де­ка на автоп­ла­це­ви­те во зем­ја­ва, но и са­мо­стој­ни­те про­да­ва­чи на по­лов­ни во­зи­ла се слу­жат со „вал­ка­ни три­ко­ви“ по­ка­жу­вај­ќи го во­зи­ло­то во зна­чи­тел­но по­до­бра со­стој­ба од ре­ал­на­та. Еле­ктрон­ски се ла­жи­ра по­сто­е­ње­то воз­душ­ни пер­ни­чи­ња и нив­на­та ис­прав­ност, ги ре­па­ри­ра­ат амор­ти­зе­ри­те, па ду­ри и се слу­чу­ва да про­да­ва­ат во­зи­ло скло­пе­но од три авто­мо­би­ла. Тоа, ве­лат поз­на­ва­чи­те, нај­че­сто се пра­ви во Бу­га­ри­ја.

За­твор­ска каз­на за про­да­ва­чот

Иа­ко по­стои прав­на за­шти­та, ре­тко кој се ре­ша­ва да по­ве­де по­стап­ка. За­ко­нот пред­ви­ду­ва ду­ри и за­твор­ска каз­на за из­мам­ни­ци­те.

– Ние ка­ко ад­во­ка­ти мно­гу ре­тко се срет­ну­ва­ме со ва­кви слу­чаи. Гра­ѓа­ни­те, иа­ко че­сто се из­ма­ме­ни, ре­тко се ре­ша­ва­ат да по­ве­дат по­стап­ка. Мно­гу­па­ти во­оп­што не зна­ат де­ка има за­кон­ска ос­но­ва да го го­нат ли­це­то што ги из­ма­ми­ло – ве­лат ад­во­ка­ти­те.

Во чле­нот 248 од Кри­вич­ни­от за­ко­ник, кој се од­не­су­ва на из­ма­му­ва­ње на ку­пу­ва­чи, стои де­ка тој што со на­ме­ра да ги из­ма­ми ку­пу­ва­чи­те ќе пу­шти во про­мет про­из­во­ди со оз­на­ка во ко­ја се вне­се­ни по­да­то­ци што не од­го­ва­ра­ат на со­др­жи­на­та, ви­дот, по­тек­ло­то или на ква­ли­те­тот на про­из­во­дот или ќе пу­шти во про­мет про­из­во­ди што, спо­ред сво­ја­та те­жи­на или ква­ли­тет, не од­го­ва­ра­ат на тоа што ре­дов­но се прет­по­ста­ву­ва кај та­кви­те про­из­во­ди или про­из­во­ди без оз­на­ка за со­др­жи­на­та, ви­дот, по­тек­ло­то или ква­ли­те­тот на про­из­во­дот ко­га ва­ква­та оз­на­ка е про­пи­ша­на, ќе се каз­ни со па­рич­на каз­на или со за­твор до три го­ди­ни.

Ад­во­ка­ти­те по­со­чу­ва­ат де­ка е важ­но да се до­ка­же де­ка ли­це­то што го про­да­ва во­зи­ло­то зна­е­ло де­ка ки­ло­ме­тра­жа­та е вра­те­на. Во спро­тив­но, ќе се сме­та за прав­на заб­лу­да.

– Нај­до­бро е во си­ту­а­ци­ја ко­га има­те до­каз де­ка ки­ло­ме­тра­жа­та е вра­те­на, вед­наш да се обра­ти­те до над­леж­ни­те ин­сти­ту­ции и тие да го го­нат сто­ри­те­лот по служ­бе­на долж­ност – ве­лат прав­ни­ци­те.

25 евра за по­ма­ла ки­ло­ме­тра­жа

Вра­бо­те­ни во ов­ла­сте­ни­те сер­ви­си ве­лат де­ка на 70 про­цен­ти од во­зи­ла­та што се про­да­ва­ат на пла­це­ви­те е вра­те­на ки­ло­ме­тра­жа­та. При се­ко­ја про­вер­ка се по­ка­жу­ва де­ка авто­мо­би­лот има по­ми­на­то ба­рем 100.000 ки­ло­ме­три по­ве­ќе од тоа што по­ка­жу­ва. Во Гер­ма­ни­ја ле­то­во поч­на по­стап­ка про­тив ва­кви­те из­мам­ни­ци. Гер­ман­ски­от авток­луб АДАЦ об­ја­ви де­ка не­о­дам­на ед­на тре­ти­на од по­лов­ни­те во­зи­ла про­да­де­ни во Гер­ма­ни­ја се по­вр­за­ни со из­ма­ми. Из­ма­ма­та мно­гу те­шко се откри­ва, осо­бе­но ако се ма­ни­пу­ли­ра­ни и до­ку­мен­ти­те на во­зи­ло­то. По­себ­но се по­год­ни за ма­ни­пу­ла­ци­ја авто­мо­би­ли­те про­из­ве­де­ни по 2000 го­ди­на, ко­га ме­ха­нич­ки­те бро­и­ла на из­ми­на­ти­те ки­ло­ме­три се за­ме­не­ти со ди­ги­тал­ни.

Уре­ди за ре­се­ти­ра­ње на по­со­че­ни­те бро­и­ла мо­жат да се на­ба­ват за су­ма не по­ви­со­ка од 10.000 евра, а бро­и­ло­то се ме­сти до са­ка­на­та број­ка за не по­ве­ќе од 30 се­кун­ди. Во пос­лед­ни­те го­ди­ни на па­за­рот се по­ја­ви­ле и ва­кви уре­ди про­из­ве­де­ни во Ки­на, кои мо­жат да се ку­пат и по мно­гу по­ни­ска це­на.

Поз­на­ва­чи­те на авто­биз­ни­сот во зем­ја­ва ве­лат де­ка и кај нас, во Ма­ке­до­ни­ја, има мож­ност за вра­ќа­ње на ки­ло­ме­тра­жа­та. Спо­ред нив, це­на­та на ва­ква­та ус­лу­га чи­ни око­лу 25 евра, а до­би­вка­та е мно­гу по­го­ле­ма. До пред не­ко­ја го­ди­на за вра­ќа­ње на ки­ло­ме­тра­жа­та во зем­ја­ва се пла­ќа­ло и по 100 евра, но со зго­ле­му­ва­ње на „кон­ку­рен­ци­ја­та“, це­на­та пад­на­ла. Кон­крет­но, за „фок­сва­ген“ се ко­ри­сти уре­дот „ва­гта­ху“.

Ка­ко да пре­поз­на­е­те из­ма­ма

Авто­ме­ха­ни­ча­ри­те ве­лат де­ка има на­чин ка­ко да пре­поз­на­е­те да­ли про­да­ва­чот ви про­да­ва при­каз­на или, на­ви­сти­на, ви про­да­ва во­зи­ло. Единс­твен на­чин за утвр­ду­ва­ње на по­ми­на­та­та ки­ло­ме­тра­жа­та е про­вер­ка во ов­ла­сте­ни­от сер­вис.

– Не е важ­но да­ли авто­мо­би­лот е ку­пен во зем­ја­ва или во странс­тво за­тоа што си­те сер­ви­си се вмре­же­ни, па во­зи­ло­то мо­же да се про­ве­ри спо­ред бро­јот на ша­си­ја­та – со­ве­ту­ва еден авто­ме­ха­ни­чар.

Спо­ред не­го, лес­но е да се утвр­ди и да­ли авто­мо­би­лот бил ха­ва­ри­сан. Тој ве­ли де­ка ме­ста­та ка­де што има кит и до­пол­ни­тел­на бо­ја мо­же да се про­нај­дат со по­мош на маг­нет. До­кол­ку по­ми­ну­вај­ќи низ ка­ро­се­ри­ја­та маг­не­тот на не­кое ме­сто не са­ка да се за­ле­пи, зна­чи де­ка ту­ка има мно­гу бо­ја и кит, од­нос­но во­зи­ло­то би­ло удре­но на тоа ме­сто. И, се­ка­ко, авто­ме­ха­ни­ча­рот со­ве­ту­ва во­зи­ло­то да го од­не­се­те на тех­нич­ки прег­лед – по­до­бро е да пла­ти­те 2.000-3.000 де­на­ри за тех­нич­ки прег­лед, откол­ку 5.000 евра за ста­ро же­ле­зо.

Тре­ба да ја про­ве­ри­те и со­стој­ба­та на вна­треш­ни­те еле­мен­ти. Из­ли­жа­ни ра­чен ме­ну­вач, упра­ву­вач и пе­да­ли по­ка­жу­ва­ат де­ка авто­мо­би­лот има по­ми­на­то мно­гу. Но мо­ра да се вни­ма­ва да не на­сед­не­те на уба­ва вна­треш­ност. На­ши­от со­го­вор­ник ве­ли де­ка тие вна­треш­ни де­ло­ви мо­же да се про­ме­нат за 200-300 евра, па авто­мо­би­лот да изг­ле­да ка­ко нов. Бит­но е да ги про­ве­ри­те амор­ти­зе­ри­те со наг­ло при­ти­ска­ње на ка­ро­се­ри­ја­та над ед­но­то тр­ка­ло. Ако во­зи­ло­то се за­не­се или се чуе ме­та­лен звук, амор­ти­зе­ри­те се не­ис­прав­ни. И, се­ка­ко, со­ве­тот е – ба­рај­те проб­но во­зе­ње, а тоа на­пра­ве­те го и на до­бар и на лош пат. До­вол­ни се де­се­ти­на ми­ну­ти за да про­ве­ри­те ка­ко вле­че авто­мо­би­лот, ка­ко со­пи­ра и ка­ко за­бр­зу­ва.

За да про­ве­ри­те да­ли има на­ме­сте­но лаж­ни воз­душ­ни пер­ни­чи­ња, при да­ва­ње кон­такт про­ве­ре­те да­ли се вклу­чу­ва све­тил­ка­та за воз­душ­ни пер­ни­чи­ња. Ако не­ма ни­ка­ков сиг­нал, то­гаш пер­ни­чи­ња­та и во­оп­што ги не­ма во авто­мо­би­лот.

(Пишува: Билјана Зафирова
Текст објавен во 128. број на неделникот „Република“, 13.02.2015)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.