Заев, кажи дали зборот ти важи?

Ли­де­рот на СДСМ, Зо­ран За­ев, по­втор­но нај­а­ви вла­да во сен­ка. Од пар­ти­ја­та нај­а­ви­ја и пар­ла­мент во сен­ка, се­ка­ко ако оста­нат пра­те­ни­ци што би го за­ме­ни­ле ви­стин­ски­от пар­ла­мент со тој на сон­це. Но, во сен­ка се и мож­ни­те ре­ше­ни­ја за ми­ни­стри­те од са­ма­та пар­ти­ја. Глав­но, ка­ко и до­се­га, да не им се на­ру­ше­ле пр­ви­те сто де­на на Вла­да­та. А, во сен­ка, да не се пре­диз­ви­ка­ат до­пол­ни­тел­ни раз­до­ри во ато­ми­зи­ра­на­та пар­ти­ја.

Не тре­ба да се нав­ле­гу­ва, до­вол­но е са­мо во не­кој од пре­ба­ру­ва­чи­те на ин­тер­нет да на­пи­ше­те „СДСМ, вла­да во сен­ка“. Пред вас ќе се по­ја­ви ли­ста дол­га не­кол­ку стра­ни­ци за тоа кол­ку па­ти е пи­шу­ва­но за та­ква нај­а­ва.

„Ре­пуб­ли­ка“ на­пра­ви кра­ток из­бор од ста­во­ви иска­жа­ни по тие нај­а­ви. Од но­ви­на­ри, прав­ни­ци, по­ли­ти­ко­ло­зи, се­гаш­ни и по­ра­неш­ни чле­но­ви на СДСМ, но и од ус­ло­ви­те во кои се да­де­ни тие нај­а­ви, ка­ко и пос­ле­ди­ци­те од нив.

Се­ка­ко, „Ре­пуб­ли­ка“ не­ма да се воз­др­жи ни од прог­но­зи­ра­ње на со­ста­вот на сдсмо­ва­та вла­ди­на ре­пре­зен­та­ци­ја во сен­ка.

Кол­ку е де­бе­ла сен­ка­та на вла­да­та на За­ев?

Всуш­ност, си­те слу­чу­ва­ња што го сле­дат функ­ци­о­ни­ра­ње­то на СДСМ под ра­ко­водс­тво на Зо­ран За­ев мо­же да се опи­шат со два збо­ра – ха­ос и нес­ло­га. Отка­ко дво­е­цот За­ев- Ше­ке­рин­ска го пре­жи­веа кон­гре­сот и со до­за скеп­са бе­ше ре­из­бран на че­ло на пар­ти­ја­та, се­га се нај­а­ву­ва (по кој знае кој пат) про­ект кој до­пол­ни­тел­но ќе вне­се раз­дор ме­ѓу су­е­ти­те на по­ра­неш­на Би­ха­ќка.

Иде­ја­та, на­вод­но, тре­ба да по­ка­же енер­ги­ја на ра­ко­водс­тво­то и дви­же­ње на ра­бо­ти­те, ка­ко и де­ка во пар­ти­ја­та се спло­те­ни и единс­тве­ни или, да го упо­тре­бам опи­сот на по­ра­неш­ни­от пра­те­ник Ан­дреј Пе­тров, цвр­сти ка­ко бе­тон. Де­ка пра­те­ни­ци­те не бе­га­ат од со­пар­тиј­ци­те за да ги пов­ле­чат оста­вки­те; де­ка не­ма вна­тре­шен при­ти­сок врз За­ев да се отка­же, за­ед­но со дру­ги­те, од пов­ла­сте­ни­те, др­жав­ни по­зи­ции; де­ка се ба­ра но­ва иде­ја, а не ко­пи­ра­ње про­е­кти кои не­кол­ку па­ти до­ка­жа­но па­ѓа­ле пред гра­ѓа­ни­те.

И да се со­крие де­ка сѐ уште се пра­ќа­ат по­ра­ки пре­ку со­ци­јал­ни­те мре­жи за тоа де­ка е по­треб­но пре­ис­пи­ту­ва­ње на тоа кој од­лу­чил ток­му тие лу­ѓе да се на спи­со­кот за пра­те­ни­ци; или кој бил со ва­кво или та­кво ми­на­то, со ни­зок реј­тинг и ин­те­гри­тет и ме­ѓу со­пар­тиј­ци­те, а не, пак, ме­ѓу гра­ѓа­ни­те; но и де­ка стран­ци­те по­втор­но им го вр­тат гр­бот на За­ев и на Ше­ке­рин­ска по нив­ни­те „са­мо­у­бис­тве­ни“ оби­ди да до­ка­жат „ди­кта­ту­ра во Ма­ке­до­ни­ја“.

До­се­га ре­цеп­тот по из­бо­ри фи­но по­ми­ну­ва­ше. На­ја­ви вла­да во сен­ка и дај рок од 100 де­на за вла­ста да се снај­де ка­де е. Та­мам и ле­то е, на­ро­дот ќе за­ми­не на од­мор, ќе под­за­бо­ра­ви на тие сто де­на. И да, од­вре­ме-на­вре­ме по­со­чи де­ка има ус­ло­ви за вла­ста.

Исто­то тоа е ка­жа­но и ана­ли­зи­ра­но оваа де­це­ни­ја ба­рем 50 па­ти. Ар­хи­ви­те на ин­фор­ма­тив­ни­те аген­ции во Ма­ке­до­ни­ја, до­стап­ни на Ин­тер­нет, се пол­ни со нај­а­ви од СДСМ за вла­ди во сен­ка, но и за ана­ли­зи зо­што се че­ка на нив.

Та­ка, Вла­до Буч­ков­ски во 2011 го­ди­на за вес­ни­кот „Днев­ник“ има по­све­те­но не­кол­ку тек­ста во кои се спо­ме­ну­ва таа „пу­ста“ сен­ка.

– Се чи­ни де­ка се­га бе­ше ви­стин­ско­то вре­ме за про­мо­ци­ја на вла­да­та во сен­ка на СДСМ. За ме­не се не­при­фат­ли­ви бри­фин­зи­те со кои се ба­ра оправ­ду­ва­ње зо­што, и по­крај нај­а­ви­те, ја не­ма вла­да­та во сен­ка. Де­мек, ќе ги „из­бер­ба­тел“ ВМРО-ДПМНЕ ми­ни­стри­те во сен­ка. Тоа не е до­бра при­чи­на за да се од­ла­га до не­дог­лед про­мо­ци­ја­та на ал­тер­на­ти­ва­та на акту­ел­на­та власт. Ва­ка и СДСМ игра кри­ен­ка, а таа е игра за ма­ли де­ца, не­ли?, пи­шу­ва Буч­ков­ски во тек­стот „Че­кај­ќи ја вла­да­та во сен­ка“ об­ја­вен во „Днев­ник“ на 25.11.2011 го­ди­на.

На­ме­сто се­кој ви­кенд да се про­мо­ви­ра нов со­вет, по­треб­на е про­мо­ци­ја на вла­да­та во сен­ка, ми­ни­стри­те се ве­ќе ту­ка – Ми­тре­ва, Пен­да­ров­ски, Еле­нов, Ала­ѓо­зов­ски, Узу­нов, Ца­ца-Ни­ко­лов­ска… Се че­ка ли уште пре­ми­е­рот на вла­да­та во сен­ка?, се на­до­вр­зу­ва Буч­ков­ски не­кол­ку не­де­ли по­доц­на во тек­стот „Pacta sunt servanda“ (Ве­ту­ва­ња­та мо­ра да се одр­жат) по­втор­но об­ја­вен во „Днев­ник“ на 9.12.2011 го­ди­на.

Ова би бил составот на Владата во сенка на СДСМ во која се вклучени и членови на сестринските партии во опозицијата, според проценките на Република. Секако, постојат места за кои би се биеле копјата.

Премиер:
Зоран Заев;

Генерален секретар на Влада: Петре Шилегов; Сафет Бишевац

Вицепремиер за евроинтеграции: Лидија Димова, Маринела Тушева, Гордан Георгиев;

Вицепремиер за економски прашања: Ристо Пенов

Министер за надворешни работи: Радмила Шекеринска, Владимир Милчин, Стево Пендаровски;

Министер за внатрешни работи: Миле Зечевиќ, Фросина Ременски, Мирјана Најчевска;

Министер за финансии: Ванчо Узунов

Министер за правда: Рената Десковска, Ана Павлова Данева;

Министер за економија: Кире Наумов;

Министер за транспорт и врски: Јани Макрадули, Дамјан Манчевски;

Министер за здравство: Златко Пановски, Никола Пановски;

Министер за животна средина: Зоран Шапуриќ

Министер за култура: Благоја Стефановски, Ѓунер Исмаил (заменик Сафет Бишевац)

Министер за одбрана: Горан Мисовски, Стево Пендаровски

Министер за змјоделство: Ленче Николовска, Виктор Божиновски

Министер за информатичко општество и администрација: Борче Давитковски

Министер за исполнување на рамковен договор: Едмонд Адеми

Министер за локална самоуправа: Ацо Петрески, Зоран Дамјановски- Циц

Министер за образование: Петар Арсовски

Министер за труд и социјална политика: Митко Јованов, Соња Мираковска

Во листата која е направен во консултација со повеќемина ленови, симпатизери и аналитичари, се спомнуваат и други имиња, но овие беа најчести. Не може да се изостави дека постоело и пристрасност и „навивање“. Изненади што покрај местата за Влада во сенка беа споменувани и некои директорски, но и важни места во општеството „во сенка“. Така, како прв човек на ДБК во сенка се гледаат Есад Рахиќ, но и Миле Зечевиќ; на Агенција за телекомуникации: Јани Макрадули или Дамјан Манчевски; УЈП: Петар Гошев, Зоран Јовановски; Царина: Ило Илоски; Преговарач за името во сенка Љубомир Данаилов Фрчкоски; додека за прв човек на МРТ се посочува Сашо Ордановски

Пред оваа нај­а­ва за та­кво те­ло, вла­да во сен­ка бе­ше ед­но од глав­ни­те ве­ту­ва­ња на Ки­ре На­у­мов ко­га се кан­ди­ди­ра­ше за прв чо­век на пар­ти­ја­та. Се­га, пак, не­го­ви­от шеф, Зо­ран За­ев, сме­та де­ка вла­да во сен­ка ќе се по­ја­ви ко­га тоа ќе би­де по­треб­но – ед­на го­ди­на пред из­бо­ри­те или во мо­мен­тот ко­га ќе зна­е­ме де­ка ќе се рас­пи­шат из­бо­ри.

Вла­да во сен­ка нај­а­ву­ва­ше и веч­ни­от ли­дер Бран­ко Цр­вен­ков­ски. Еден од при­о­ри­те­ти­те во нај­а­ви­те за „же­шка есен“ од август 2009 го­ди­на му бе­ше вла­да во сен­ка и но­ва про­гра­ма, ка­ко дел од вна­треш­на­та кон­со­ли­да­ци­ја и де­ка ќе поч­не со ви­стин­ска­та опо­зи­ци­ска бор­ба.

– Се­ри­оз­но раз­мис­лу­ва­ме да фор­ми­ра­ме вла­да во сен­ка. Тоа е до­бра иде­ја и ако се ре­а­ли­зи­ра, ќе би­де прв­пат да има­ме та­ков тип опо­зи­ци­ско дејс­тву­ва­ње – по­ра­ча то­гаш Цр­вен­ков­ски.

Ни­ко­ла По­пов­ски, еден од вид­ни­те по­ра­неш­ни чле­но­ви и ми­ни­стри од ре­до­ви­те на СДСМ, во сво­ја­та ко­лум­на „Го­ли во сед­ло“ од април 2010 на­пи­ша: „Се про­мо­ви­ра не­ка­ков вид на ид­но вла­ди­но водс­тво кон ре­фор­ми и из­лез од се­гаш­на­та сле­па улич­ка ’под над­зор‘“. Очиг­лед­но, СДСМ од­брал ин­те­ре­сен мо­мент, на­чин и лич­ност за да со­оп­шти важ­ни ра­бо­ти. Ако ни­што дру­го, ба­рем е јас­но де­ка пар­ти­ја­та е во по­тра­га по мо­жен пре­ми­ер, до­да­ва По­пов­ски.

Ми­на­то­то ле­то нај­го­ле­ма­та опо­зи­ци­ска пар­ти­ја об­ја­ви не­ре­ал­но ве­ту­ва­ње де­ка ќе фор­ми­ра вла­да во сен­ка. Тоа до де­нес не е на­пра­ве­но. Ве­ро­јат­но не­ма ни да се на­пра­ви би­деј­ќи за тоа тре­ба со­се­ма по­и­на­кво ни­во на ор­га­ни­за­ци­ја на ед­на пар­ти­ја, дру­го ни­во на вна­треш­на де­мо­кра­ти­ја и уре­ду­ва­ње на од­но­си­те и со­се­ма по­и­на­кви прин­ци­пи на ра­ко­во­де­ње со вна­треш­ни­те по­ли­тич­ки про­це­си (Днев­ник, 07.04.2010).

За тоа де­ка ни­што не е про­ме­не­то во опо­зи­ци­ја­та пос­лед­ни­те осум го­ди­ни по­ка­жу­ва и ко­лум­на­та на про­фе­со­рот Ди­ми­тар Мир­чев од 2006 го­ди­на.

– Во по­ли­тич­ка­та на­у­ка нај­че­сто се сме­та де­ка за функ­ци­о­нал­на де­мо­кра­ти­ја има два пре­теж­ни ус­ло­ва: фер и де­мо­крат­ски из­бо­ри на вла­да­та и сил­на и од­го­вор­на опо­зи­ци­ја. Точ­но во по­ло­ви­на­та на 19 век бри­тан­ски­от пре­ми­ер Ди­зра­е­ли се жа­ле­ше де­ка проб­лем му би­ло што не­ма се­ри­оз­на и остра опо­зи­ци­ја: без та­ква опо­зи­ци­ја, ве­ли Ди­зра­е­ли, не­ма дол­го­роч­но без­бед­на и ефи­кас­на вла­да – на­пи­ша Ди­ми­тар Мир­чев во сво­ја­та ко­лум­на за „Днев­ник“.

Ма­кар што опо­зи­ци­ја­та, кол­ку и вла­да­та, ни е ста­ра, од­нос­но но­ва са­мо два ме­се­ца, ве­ќе е јас­но де­ка ос­нов­ни­от проб­лем на де­мо­кра­ти­ја­та во Ма­ке­до­ни­ја во на­ред­ни­от пер­и­од ќе би­дат отсус­тво­то и не­до­сти­гот од ви­стин­ска, од­нос­но од­го­вор­на, кон­стру­ктив­на, единс­тве­на опо­зи­ци­ја. Ве­ќе ка­ко да ста­ну­ва јас­но де­ка ќе има­ме опо­зи­ци­ја на неј­зи­но­то ве­ли­чес­тво. Сла­ба, не­е­динс­тве­на, збр­ка­на, без иде­ја и кон­цеп­ци­ја, без на­мет­ну­ва­ње во јав­но­ста и пар­ла­мен­тот, без уло­га во де­мо­крат­ски­от про­цес. (Ди­ми­тар Мир­чев, Днев­ник, 22.09.2006)

Со­ста­вот на ми­ни­стри­те во де­бе­ла ла­до­ви­на

Ла­ни, пак, на­ме­сто ми­ни­стерс­тва во сен­ка, нај­а­ве­ни и во 2012 го­ди­на, екс­пер­ти­те што ги ан­га­жи­ра­ше пар­ти­ја­та за­вр­ши­ја во струч­ни те­мат­ски по­де­ле­ни со­ве­ти. Гла­вен на со­ве­ти­те бе­ше Ми­рос­лав Гр­чев. Ток­му од нив про­из­ле­зе и се­гаш­на­та пот­пре­тсе­да­тел­ка Фро­си­на Ре­мен­ски. Се вмет­наа но­ви ими­ња од нев­ла­ди­ни­от се­ктор, но и ста­ри искус­ни вол­ци и ли­си­ци. Игор Ми­лев, Ан­гел Со­лев, Де­јан Пав­лев­ски, но и Илин­ка Ми­тре­ва, Сте­во Пен­да­ров­ски, Ли­ди­ја Ди­мо­ва, Ми­ла Ца­ров­ска, Мар­га­ри­та Ца­ца-Ни­ко­лов­ска. Се­ка­ко, и Са­фет Би­ше­вац од Сан­џак­ли­ска­та ли­га и Лен­че Ни­ко­лов­ска.
Мо­же­би ток­му тие ими­ња би фи­гу­ри­ра­ле во ка­би­не­тот во сен­ка. Но, не тре­ба да се за­бо­ра­ви де­ка во та­кви­те кал­ку­ла­ции не би тре­ба­ло да не се сме­та и на ими­ња од ко­а­ли­ци­ски­те „бра­ќа во бор­ба­та“ – НСДП и ЛДП.

НСДП и Ти­то Пе­тков­ски има­ат искус­тво со фор­ми­ра­ње ва­ква стру­кту­ра. Во 2010 го­ди­на Пе­тков­ски се прог­ла­си за пре­ми­ер, Со­ња Ми­ра­ков­ска за ми­ни­стер за вна­треш­ни ра­бо­ти, Го­ран Ми­сов­ски за ми­ни­стер за од­бра­на, Пре­драг Тр­пев­ски за ми­ни­стер за фи­нан­сии. Мо­то­то на вла­да­та во сен­ка е „Ид­ни­на­та има пред­ност“, а неј­зи­на за­да­ча бе­ше да ну­ди од­го­во­ри и ал­тер­на­ти­ви на вла­ди­на­та по­ли­ти­ка.

– Вла­да­та во сен­ка на НСДП не ја иск­лу­чу­ва мож­но­ста во ид­ни­на да раз­го­ва­ра со дру­ги­те опо­зи­ци­ски пар­тии за за­ед­нич­ка вла­да во сен­ка – из­ја­ви то­гаш Пе­тков­ски.

Иа­ко го про­мо­ви­раа со­ста­вот, не­ма­ше ни­ту еден на­стап вон сен­ка. Да­ли се­га За­ев раз­мис­лу­ва и на нив­ни­те ка­па­ци­те­ти, оста­ну­ва да ви­ди­ме. Да не по­ми­нат са­мо уште осум го­ди­ни.

(Пишува: Наум Стоилковски
Текст објавен во 94. број на неделникот „Република“, 20.06.2014)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.