Веднаш се вљубив во Македонија

Бар­ба­ра Ја­риш од Пол­ска од 2011 го­ди­на жи­вее, учи и ра­бо­ти во Ма­ке­до­ни­ја. Зем­ја­та ја за­поз­на­ла пре­ку ор­га­ни­зи­ра­на ек­скур­зи­ја, па, ка­ко што откри­ва за „Ре­пуб­ли­ка“, вед­наш се вљу­би­ла во Ма­ке­до­ни­ја и по из­ве­сен пер­и­од ре­ши­ла да дој­де и да жи­вее ов­де. Ја по­чи­ту­ва ма­ке­дон­ска­та кул­ту­ра, а по­се­бен впе­ча­ток ѝ оста­вил ма­ке­дон­ски­от фолк­лор. Бар­ба­ра ве­ли де­ка Охрид е гра­дот што се­кој стра­нец тре­ба да го по­се­ти, но Вев­ча­ни и вев­чан­ски­от кар­не­вал им ги пре­по­ра­чу­ва на си­те свои при­ја­те­ли од Пол­ска ка­ко не­што што ни­ка­ко не смее да се про­пу­шти. Ја са­ка ма­ке­дон­ска­та тра­ди­ци­о­нал­на куј­на, ужи­ва да по­ми­ну­ва вре­ме во Ста­ра­та скоп­ска чар­ши­ја, има мно­гу при­ја­те­ли и ве­ли де­ка ве­ќе по­те­шко ѝ е да се адап­ти­ра на пол­ски­от на­чин на жи­вот за­тоа што во ср­це­то ве­ќе е Бал­кан­ка

Ко­га прв­пат дој­до­вте во Ма­ке­до­ни­ја?

Тоа бе­ше во мај 2011 го­ди­на. Дој­дов со по­го­ле­ма гру­па сту­ден­ти од мо­јот фа­кул­тет, имав­ме ор­га­ни­зи­ра­на ек­скур­зи­ја за Ма­ке­до­ни­ја и за Бу­га­ри­ја. То­гаш сту­ди­рав ет­но­ло­ги­ја и бал­ка­ни­сти­ка (со ма­ке­дон­ски­от и со ал­бан­ски­от ја­зик). Прет­по­ста­ву­вав де­ка, на не­кој на­чин, во ид­ни­на ќе би­дам по­вр­за­на со Ва­ша­та зем­ја, ама ни­ко­гаш не мис­лев де­ка ќе оста­нам ов­де тол­ку дол­го. Вед­наш се вљу­бив во Ма­ке­до­ни­ја, ма­ке­дон­ска­та кул­ту­ра и во сѐ што е по­вр­за­но со оваа зем­ја. Ко­га сту­ди­рав, најм­но­гу се за­ни­ма­вав со фолк­лор, по­кон­крет­но со ма­ке­дон­ски­те кар­не­ва­ли и по­ра­ди тоа до­а­ѓав че­сто за да пра­вам истра­жу­ва­ња, осо­бе­но во При­леп, Вев­ча­ни и во Стру­ми­ца. Бев во Скоп­је на сту­дент­ска раз­ме­на, прв­пат са­мо еден се­ме­стар, а по­тоа уште два во рам­ки на про­гра­ма­та „Ерас­мус плус“. Се­га, исто та­ка, сум по­вр­за­на со „Ерас­мус плус“, по­точ­но со ЕВС. Во­лон­ти­рам во Скоп­је во Цен­тар за мла­дин­ски акти­ви­зам „Крик”. Про­е­ктот трае ед­на го­ди­на. За­ед­но пра­ви­ме мно­гу ин­те­рес­ни и до­бри ра­бо­ти, ме­не ми е најб­ли­ска ра­бо­та­та со де­ца со оште­тен вид и слух, со кои имав мно­гу ра­бо­тил­ни­ци.

До­а­ѓа­те од зем­ја со по­и­на­ква кул­ту­ра и тра­ди­ци­ја од Ма­ке­до­ни­ја, ка­ко се на­вик­не­вте на на­чи­нот на жи­вот ов­де?

Во­оп­што не ми бе­ше те­шко. Мис­лам де­ка не­ка­ко сум ро­де­на со бал­кан­ска ду­ша. Да ка­жам искре­но – те­шко ми е ко­га се вра­ќам во Пол­ска и ко­га пак мо­ра да се адап­ти­рам на пол­ски­от на­чин на жи­ве­е­ње. Обрат­но ни­ко­гаш не­мам проб­лем. Ма­ке­до­ни­ја е се­га дел од ме­не. Ту­ка ги имам мо­и­те спо­ме­ни, емо­ции, искус­тва, при­ја­телс­тва… Ма­ке­до­ни­ја е за­вис­ност и не ми доз­во­лу­ва да ја за­бо­ра­вам. Се­кој што ја вку­сил раз­но­вид­но­ста на Бал­ка­нот, ќе по­са­ка да се вра­ти по­втор­но – за ова сум си­гур­на. Ста­ра­та чар­ши­ја е мо­јот втор дом, а на Бит-Па­зар се чув­ству­вам ка­ко кра­ли­ца. Ни­ка­де во Пол­ска ко­га мо­ра да ку­пам не­што за ру­чек не се чув­ству­вам тол­ку уба­ва кол­ку та­му, ха­ха. И лу­ѓе­то не се исти, мно­гу ми се до­па­ѓа и тоа што во Чар­ши­ја мо­же да се срет­нам со мно­гу раз­лич­ни ет­нич­ки гру­пи. Ме ин­те­ре­си­ра, бу­квал­но, сѐ што е но­во и по­и­на­кво од тоа што ве­ќе го знам. Има и та­кви ра­бо­ти што мно­гу ме нер­ви­ра­ат, ама не мо­ра да збо­ру­ва­ме за нив, се смее.

Кое е Ва­ше­то мис­ле­ње, ка­ков е ма­ке­дон­ски­от на­род, знае ли да по­да­де ра­ка ко­га е по­треб­но?

Да, се­ка­ко! Мно­гу па­ти бев во та­кви си­ту­а­ции ко­га не­поз­на­ти лу­ѓе ми по­мог­на­ле и не са­ка­ат да им да­дам не­што за воз­врат. И тоа во од­нос на раз­лич­ни ра­бо­ти, ма­ли – ко­га пра­шу­вам, на при­мер, за не­кое ме­сто кон кое тре­ба да се упа­там, нај­че­сто тие ме зе­мат за ра­ка и одат со ме­не до та­му до ка­де што са­кам. Ама Ма­ке­дон­ци­те зна­ат да по­да­дат ра­ка и ко­га имаш по­се­ри­оз­на по­тре­ба за по­мош. Ко­га пра­вев истра­жу­ва­ња за кар­не­ва­ли, во Вев­ча­ни не­мав ни­ка­кви кон­та­кти, а по еден час имав тол­ку ма­те­ри­ја­ли што не би ги до­би­ла ни­ту пре­ку це­ла го­ди­на во Пол­ска. Ни­ко­гаш не се чув­ству­вав са­ма или во опас­ност. По еден час од мо­јот пре­стој во ова ме­сто се чув­ству­вав ка­ко и јас да сум вев­чан­ка.

Ка­кво е Ва­ше­то мис­ле­ње за ма­ке­дон­ски­от на­род?

Мис­лам де­ка Ма­ке­дон­ци се мно­гу го­сто­прим­ли­ви и не во­дат мно­гу брз на­чин на жи­вот. Мно­гу че­сто се ше­гу­вам со дру­га­ри­те де­ка жи­вот во Ма­ке­до­ни­ја е па­у­за. Си­те доц­нат и ни­што не е на вре­ме. Се­кој се­ко­гаш има вре­ме за да пие ка­фе со при­ја­те­ли­те, ни­кој не е под стрес, а и жи­во­тот оди по­бав­но. И се­то ова, освен доц­не­ње­то, ме­не ми од­го­ва­ра. Ко­га до­а­ѓам во Ма­ке­до­ни­ја се ре­ла­кси­рам. Ма­ке­дон­ци­те се мно­гу топ­ли лу­ѓе, кои ќе ти по­мог­нат се­ко­гаш ко­га ќе се нај­деш во не­ко­ја ло­ша си­ту­а­ци­ја. Мно­гу са­ка­те и да раз­го­ва­ра­те, осо­бе­но со стран­ци. Имав мно­гу ин­те­рес­ни раз­го­во­ри во та­кси, ка­фе­а­ни или во ка­фу­ли­ња со лу­ѓе што не ги знам. Во Пол­ска не ми се слу­чу­ва ова мно­гу че­сто. На­ши­от на­род е по­ве­ќе за­тво­рен и по­сту­ден. Са­мо што ние тан­цу­ва­ме по­ве­ќе од Вас. Во Ма­ке­до­ни­ја ко­га одиш на за­ба­ва мно­гу ре­тко мо­жеш да нај­деш не­кој што ќе игра над­вор од сво­ја­та гру­па, ако тан­цу­ваш то­гаш вед­наш те гле­да­ат чуд­но.

Да­ли са­ка­те ма­ке­дон­ска хра­на?

Мно­гу ја са­кам ма­ке­дон­ска­та куј­на. Вку­сот на ај­вар, бак­ла­ва, шоп­ска, шар­ска – тоа е за ме­не вку­сот на сре­ќа­та. Во Пол­ска ни­ко­гаш не­ма да нај­дам тол­ку вкус­ни овош­је и зе­лен­чук ка­ко ов­де. Мно­гу ми се до­па­ѓа бал­кан­ска­та тра­ди­ци­ја на пра­ве­ње ска­ра. Во Чар­ши­ја се­диш, на­ра­чу­ваш и гле­даш ка­ко се пра­ви тво­е­то ја­де­ње. Та­ка си си­гу­рен де­ка сѐ ќе би­де све­жо и на­пра­ве­но со ср­це. Мно­гу са­кам сла­тко, се смее. На­јо­ми­ле­но ми е ал­бан­ско три­ле­че и бак­ла­ва­та со ур­ма. Бак­ла­ва мо­же да се ку­пи по­не­ко­гаш и во Пол­ска, исто ка­ко ај­вар и си­ре­ње, ама вку­сот не е ист. Си­те што ми до­а­ѓа­ат од Пол­ска на го­сти се лу­тат де­ка по­тоа се вра­ќа­ат по­де­бе­ли. Ама та­ка е,, ма­ке­дон­ско ја­де­ње е пре­вкус­но и не е мож­но да се оста­не на ди­е­та. Јас не пи­јам ал­ко­хол, ама мо­е­то се­мејс­тво и дру­га­ри ве­лат де­ка не­ма­ат пи­е­но по­вкус­но ви­но од ова што сум им го до­не­ла од Ма­ке­до­ни­ја.

Кол­ку има­те вре­ме да ја истра­жи­те Ма­ке­до­ни­ја? Што мис­лите, кое ме­сто е нај­у­ба­во да се ви­ди во Ма­ке­до­ни­ја?

Се­га не­мам мно­гу вре­ме за ше­та­ње низ Ма­ке­до­ни­ја, но имам ви­де­но мно­гу ме­ста ов­де. Па­ту­вав че­сто за­ра­ди мо­и­те ет­но­ло­шки истра­жу­ва­ња. Не­ма да би­де ни­што ори­ги­нал­но ако ка­жам де­ка се­кој што до­а­ѓа во Ма­ке­до­ни­ја мо­ра да се про­ше­та низ Охрид… Ама не е са­мо Охрид ин­те­ре­сен. Ме­не мно­гу ми се до­па­ѓа Вев­ча­ни. Не са­мо по­ра­ди кар­не­ва­лот, ту­ку и по­ра­ди уба­ва­та при­ро­да и поз­на­ти­те из­во­ри. Исто­ри­ја­та, исто та­ка, им е мно­гу ин­те­рес­на, имам ду­ри и вев­чан­ски па­сош. Исто та­ка, мно­гу ми се до­па­ѓа Кру­ше­во, гра­дот на То­ше Про­е­ски. Уба­во е и во Те­то­во, има мно­гу ин­те­рес­ни ме­ста ка­ко Ша­ре­на­та џа­ми­ја или Ара­ба­ти-ба­ба те­ќе.

Да­ли Ви не­до­сти­га Ва­ша­та зем­ја?

Хммм, не баш мно­гу. По­ве­ќе ми не­до­сти­га­ат лу­ѓе­то, а не са­мо­то ме­сто. Нор­мал­но де­ка би са­ка­ла да се гле­дам по­че­сто со род­ни­ни­те и со мо­и­те дру­га­ри, но мо­рав да из­бе­рам ме­ѓу нив и бак­ла­ва, се ше­гу­вам – ги ка­нам ов­де. Ко­га до­а­ѓа­ат поч­ну­ва­ат да раз­би­ра­ат за­што сум тол­ку вљу­бе­на во Ма­ке­до­ни­ја. Јас са­кам да би­дам во Пол­ска, до­ма, са­мо ко­га ги ќе ги по­чув­ству­вам зем­јо­тре­си­те… Од нив мно­гу се пла­шам.

Кои се Ва­ши­те пла­но­ви, оста­ну­ва­те ли во Ма­ке­до­ни­ја?

Мо­ја­та ви­за за­вр­шу­ва за­ед­но со ЕВС про­гра­ма на крај на сеп­тем­ври. За­се­га мис­лам де­ка ќе имам па­у­за од Ма­ке­до­ни­ја, ама не ми се ве­ру­ва де­ка ќе би­де мно­гу дол­га. Си­гур­на сум де­ка ќе до­а­ѓам ов­де се­ко­гаш ко­га ќе имам вре­ме. Ка­ко што ка­жав, Ма­ке­до­ни­ја е дел од мо­е­то ср­це и ов­де се чув­ству­вам нај­среќ­на. И не знам што ќе пра­вам во Пол­ска без три­ле­че и бак­ла­ва… Па, си­гур­но ќе мо­ра да се вра­ќам ов­де од­вре­ме-на­вре­ме.

Пишува: К.Н.К

(Текстот е објавен во „Неделник Република“)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.