Кукубајска: Свеста на македонскиот народ не зависи од академските ѕидови

Ма­ке­до­ни­ја, и низ ве­ко­ви­те без МАНУ, и со МАНУ де­нес – ќе го пре­жи­вее не­го­во­то со­у­чес­ниш­тво во ан­ти­ма­ке­дон­ски­те аген­ди. Ко­ле­ктив­на­та и ин­ди­ви­ду­ал­на­та свест на про­свет­ле­ни­от ма­ке­дон­ски на­род не за­ви­сат (са­мо) од ака­дем­ски­те ѕи­до­ви, осо­бе­но ако тие не­ма­ат мо­сто­ви кон на­ро­дот и се сопс­тве­на ан­ти­те­за, ве­ли уни­вер­зи­тет­ската про­фе­сорка во пен­зи­ја Ма­ри­ја Еми­ли­ја Ку­ку­бај­ска во ин­терв­ју за „Ре­пуб­ли­ка“ по по­вод де­се­тго­диш­ни­на­та од фор­ми­ра­ње­то на Уни­вер­зи­те­тот „Го­це Дел­чев“ во Штип. Ку­ку­бај­ска е ед­на од ос­но­ва­чи­те на ин­сти­ту­ци­ја­та во ко­ја ра­бо­ти во пер­и­о­дот од 2007 до 2016 го­ди­на ка­ко ра­ко­во­ди­телка и ос­но­вач на цен­та­рот за стран­ски ја­зи­ци, про­фе­сорка на ка­те­дра­та за анг­ли­ски ја­зик и ли­те­ра­ту­ра и со­ста­ву­вач на пред­мет­ни­те про­гра­ми за анг­ло-аме­ри­кан­ска ли­те­ра­ту­ра, кул­ту­ра и ци­ви­ли­за­ци­ја. Таа е членка на по­ве­ќе ме­ѓу­на­род­ни ака­де­мии, со го­ди­ни жи­ве­е­ла и ра­бо­те­ла во САД ка­де што ра­ко­во­де­ла по­ве­ќе обра­зов­ни ин­сти­ту­ции, а ка­ко пи­са­телка и по­етеса зад се­бе има по­ве­ќе од 200 на­уч­но-струч­ни и кул­ту­ро­ло­шки истра­жу­ва­ња. Ку­ку­бај­ска сме­та де­ка на­уч­на­та јав­ност во Ма­ке­до­ни­ја не­до­вол­но јав­но ги бра­ни на­ци­о­нал­но­то име и иден­ти­тет на Ма­ке­до­ни­ја, а ака­дем­ска­та ле­ви­ца ја гле­да ка­ко пред­вод­ник и на про­фе­сор­ски­те пле­ну­ми и ка­ко про­па­га­тор на не­тр­пе­ли­вост про­тив „дру­го­ста“ ако таа не е „ле­ва“ ка­ко нив.

Вие сте членка на по­ве­ќе ме­ѓу­на­род­ни ака­де­мии, со го­ди­ни има­те жи­ве­е­но и ра­бо­те­но во САД ка­де што сте ра­ко­во­де­ле по­ве­ќе обра­зов­ни ин­сти­ту­ции, а ка­ко пи­са­телка и по­етеса зад се­бе има­те по­ве­ќе од 200 на­уч­но-струч­ни и кул­ту­ро­ло­шки истра­жу­ва­ња. Кол­ка­ва е од­го­вор­но­ста на ин­сти­ту­ци­и­те и на на­уч­но-обра­зов­ни­те ра­бот­ни­ци во ед­на др­жа­ва во на­со­ка на раз­вој и на одр­жу­ва­ње на на­ци­о­нал­на­та свест кај гра­ѓа­ни­те, пред сѐ кај мла­ди­те?

КУКУБАЈСКА: Од­го­вор­но­ста е огром­на и со трај­ни пос­ле­ди­ци: обра­зов­ни, про­фе­си­о­нал­ни, идеј­ни, кул­ту­ро­ло­шки. На при­мер, про­гра­ма­та Ераз­мус има ми­си­ја иде­о­ло­шки да фор­ма­ти­ра ло­јал­ни за­стап­ни­ци на гло­ба­лиз­мот и на ЕУ, со нов ле­кси­кон и пра­ви­ла на ра­ди­ка­лиз­мот на за­пад­на­та ле­ви­ца­та. И Фон­да­ци­ја­та „Фул­брајт“ е иде­о­ло­шки зас­но­ва­на, ја ме­ну­ва сво­ја­та ми­си­ја: за раз­ли­ка од 1975 го­ди­на, ко­га на при­ем­ни­от ис­пит за Фул­брај­то­ва сти­пен­ди­ја пре­фе­ри­раа да не би­дам ко­му­нист, иа­ко до­а­ѓав од со­ци­ја­ли­стич­ка зем­ја во­де­на од Со­ју­зот на ко­му­ни­сти, де­нес „Фул­брајт“ ин­си­сти­ра сти­пен­ди­сти­те од САД и за САД да би­дат пр­венс­тве­но ле­ви­ча­ри.

Де­нес за­пад­ни­те кам­пу­си има­ат до­пол­ни­тел­но ра­ди­ка­ли­зи­ра­ни иде­о­ло­шки це­ли на ме­ѓу­на­ро­ден план: да ги ин­до­ктри­ни­ра­ат сту­ден­ти­те од оста­на­ти­те свет­ски „за­ед­ни­ци“ со ла­тент­но суб­вер­зив­ни или со ма­ни­фест­но ди­рект­ни ме­то­ди и све­тог­лед. На за­па­дот, пред сѐ, се­га сѐ е иде­о­ло­ги­ја, по­ли­ти­ка и биз­нис, до­де­ка офи­ци­јал­на­та по­ли­ти­ка на гло­бал­ни­от свет­ски по­ре­док го убе­ду­ва мла­ди­от ин­те­лект де­ка не смее да по­стои на­ци­о­нал­на свест – за да не ста­не на­ци­о­на­лист (?) или де­ка по­сто­е­ње­то гра­ни­ци ме­ѓу др­жа­ви­те е над­ми­на­то би­деј­ќи си­те кул­ту­ри тре­ба да има­ат ге­не­рич­ки, за­ед­нич­ки ја­зик, а си­те жи­те­ли на пла­не­та­та да се гра­ѓа­ни на све­тот во, на­вод­но, „отво­ре­но оп­штес­тво“. Во тие уто­пи­ско-ди­сто­пи­ски хи­по­те­зи за но­ва рас­пре­дел­ба на вла­ста, обра­зо­ва­ни­е­то и на­у­ка­та ре­гру­ти­ра­ат до­бро­вол­ни за­ро­бе­ни­ци на то­та­ли­тар­на­та хип­но­за и на хи­сте­ри­ја­та на не­то­ле­рант­ност кон на­ци­о­нал­на, па­три­от­ска (та­тко­вин­ска) свест. Тоа се слу­чу­ва­ше ми­на­ти­от век на аме­ри­кан­ски­те и на европ­ски­те ли­бе­рал­ни кам­пу­си со се­ку­лар­но обра­зо­ва­ние, тоа во­ди до очиг­лед­ни де­стру­ктив­ни оп­штес­тве­ни про­це­си и де­ге­не­ра­тив­ни ка­ра­кте­ри­сти­ки на ин­ди­ви­ду­а­та.

Зо­што го­лем дел од ма­ке­дон­ски­от на­род сѐ уште не мо­же да ја пре­поз­нае опас­но­ста по оп­ста­но­кот на др­жа­ва­та? Не му е важ­но, прем­но­гу е прост/не­о­бра­зо­ван (ка­ко што ре­дов­но го на­ре­ку­ва­ат Со­ро­со­ви­те пла­те­ни­ци и ле­ви­ча­ри­те) за да ги про­чи­та не­чес­ни­те на­ме­ри на ме­ѓу­на­род­на­та по­ли­тич­ка сце­на или, пак, е заб­лу­ден од сил­на­та ан­ти­ма­ке­дон­ска про­па­ган­да, ко­ја во кон­ти­ну­и­тет е при­сут­на на овие про­сто­ри по­ве­ќе од еден и пол век?

КУКУБАЈСКА: Зар не е тоа ка­та­стро­фа­лен па­ра­докс! Мо­јот са­кан ма­ке­дон­ски на­род да е по­де­лен до бра­то­у­бис­тве­на не­то­ле­ран­ци­ја и сле­пи­ло, кое ка­ко да трае уште од ос­ле­пу­вач­ка­та по­ли­ти­ка на Ва­си­лие II про­тив дру­ги­от ма­ке­дон­ски цар, Са­му­ил, или на ко­му­ни­сти­те про­тив не­ко­му­ни­сти­те. Тој дел од ма­ке­дон­ски­от на­род што не го пре­поз­на­ва ме­чот што му ви­си над гла­ва­та е, пред сѐ, дел од ма­са­та ин­до­ктри­ни­ра­на од ко­му­низ­мот, се­га мор­фи­ра­на во уште по­сил­ни но­во­ле­ви­чар­ски су­штес­тва пре­пол­ни омра­за. Друг дел од таа „ле­ва“ ма­са што е пот­пи­ша­на да ги по­ни­шту­ва исто­ри­ски­те пра­ва на Ма­ке­до­ни­ја е, всуш­ност, нар­ци­со­ид­на­та, са­мо­прог­ла­се­на „ели­та“,ко­ја им ги ва­ди очи­те и ду­ши­те на сво­и­те со­гра­ѓа­ни пре­ку ме­ди­ум­ска­та и пре­ку за­ко­но­дав­ната, суд­ската и из­врш­ната власт, и се­га пре­ку во­нин­сти­ту­ци­о­нал­на­та власт на нев­ла­ди­ни­те ор­га­ни­за­ции. Таа оту­ѓе­на ле­ви­чар­ска ма­са и неј­зи­на­та ели­та се де­сен­зи­ти­ви­зи­ра­ни до сте­пен на без­ми­лос­но, бе­ском­про­мис­но не­при­ја­телс­тво кон сопс­тве­ни­от на­род за да се до­ка­жат пред за­пад­ни­те ра­бо­то­дав­ци де­ка се ло­ја­лен след­бе­ник на гло­бал­ни­те ан­ти­ма­ке­дон­ски де­кон­струк­ции на Ма­ке­до­ни­ја и де­ка ги за­до­во­лу­ва­ат сво­и­те кри­ми­нал­ни апе­ти­ти. Тоа е тој ист син­дром на анег­дот­ски ко­рум­пи­ра­но­то, сер­вил­но и пре­дав­нич­ко ма­ке­дон­ско тки­во, кое им слу­же­ло и на грч­ки­те фа­на­ри­о­ти и на бу­гар­ска­та ег­зар­хи­ја и на го­ле­мо­срп­ска­та хе­ге­мо­ни­ја и на ал­бан­ско-на­ци­о­на­ли­стич­ко­то про­фи­терс­тво од слу­гу­ва­ње на за­пад­ни­те си­ли.

Не­ко­гаш­ни­те за­пад­ни фи­ло­зо­фи ате­и­сти, се­ку­ла­ри­сти, ин­тер­на­ци­о­нал-со­ци­ја­ли­сти (ко­му­ни­сти) или на­ци­о­нал-со­ци­ја­ли­сти (фа­ши­сти), се­га се гло­ба­ли­сти што и ме­ѓу ма­ке­дон­ски­от на­род овие 25 го­ди­ни се транс­фор­ми­ра­ат низ не­о­ко­му­ни­стич­ки­те про­це­си. За гло­ба­ли­сти­те све­тот е се­чи­ја и ни­чи­ја, освен нив­на те­ри­то­ри­ја. Нив­ни­те офи­ци­јал­ни цен­три на вли­ја­ни­ја и на рас­пре­дел­би на моќ што ги сле­дат во­о­би­ча­е­ни­те те­ко­ви се пре­да­ва­ни и про­да­ва­ни и ка­ко не­ми­нов­ни про­ме­ни и про­це­си, кои љу­бо­вта кон та­тко­ви­на­та, фа­ми­ли­ја­та и Бог, ја уби­ва­ат со ед­но мар­ки­ра­ње – де­ка та­ква­та љу­бов е ата­ви­зам, ру­ди­мент, не­ку­рент­на вред­ност, ко­ја тре­ба да ста­не над­ми­нат од­нос кон др­жа­ва­та, на­ци­ја­та, се­меј­ни­те вред­но­сти, ве­ра­та.

Го­лем дел од на­уч­на­та јав­ност, пред сѐ ту­ка мис­лам на ака­де­ми­ци­те од МАНУ, мно­гу па­сив­но ги сле­дат по­ли­тич­ки­те слу­чу­ва­ња во др­жа­ва­та, осо­бе­но во вр­ска со на­па­ди­те врз иден­ти­тет­ски­те бе­ле­зи на ма­ке­дон­ски­от на­род. На што се дол­жи ва­кви­от од­нос? Да­ли тоа мо­же да се тол­ку­ва ка­ко еден вид со­у­чес­ниш­тво во оби­дот за бри­ше­ње на иден­ти­те­тот на Ма­ке­до­ни­ја од стра­на на до­маш­ни­те пре­дав­ни­ци и стран­ски фа­кто­ри?

КУКУБАЈСКА: Зар тие што со де­це­нии се под­го­тву­ваа за оваа гоз­ба врз по­де­ле­ни­те оста­то­ци од Ма­ке­до­ни­ја, зар тие што смис­ле­но, со де­це­нии пи­шу­ваа, по­ли­ти­зи­раа, пре­да­ваа на уни­вер­зи­те­ти пост­мо­дер­ни­зам и по­ни­шту­ва­ње на исто­ри­ја­та, ре­ли­ги­ја­та, тра­ди­ци­о­нал­на­та ети­ка, зар тие исти за­го­вор­ни­ци про­тив дес­ни­ца­та на овој свет – да се отка­жат од сво­ја­та ле­ви­чар­ска цел: уни­шту­ва­ње на, спо­ред нив – ста­ри­от свет?! Зад нив­на­та па­сив­ност мис­лам де­ка се при­кри­ва нив­на­та ми­на­та и те­ков­на акти­ва де­тер­ми­ни­ра­на да им ја ис­по­ра­ча Ма­ке­до­ни­ја на не­ма­ке­дон­ци­те ка­ко блуд­на­та Са­ло­ме, ко­ја на ца­рот му ја ис­по­ра­ча­ла на чи­ни­ја гла­ва­та на пра­вед­ни­от Јо­ван. „Па­сив­но­ста“ на МАНУ, спо­ред мно­гу­ми­на ма­ке­дон­ски и стран­ски ака­дем­ски и дру­ги умо­ви, зна­чи при­кри­ва­ње на актив­но­то и дол­го­роч­но со­у­чес­ниш­тво во гло­бал­но­то бри­ше­ње на гра­ни­ци­те. Но Ма­ке­до­ни­ја, и низ ве­ко­ви­те без МАНУ, и со МАНУ де­нес – ќе го пре­жи­вее не­го­во­то со­у­чес­ниш­тво во ан­ти­ма­ке­дон­ски­те аген­ди. Ко­ле­ктив­на­та и ин­ди­ви­ду­ал­на­та свест на про­свет­ле­ни­от ма­ке­дон­ски на­род не за­ви­си (са­мо) од ака­дем­ски­те ѕи­до­ви, осо­бе­но ако тие не­ма­ат мо­сто­ви кон на­ро­дот и се сопс­тве­на ан­ти­те­за.

Дел од ака­де­ми­ци­те одат до та­му што др­жат по­ли­тич­ки го­во­ри во кои ко­ри­стат исти фра­зи и ре­че­ни­ци ка­ко по­ли­ти­ча­ри­те. Да­ли на­уч­на­та јав­ност е на ни­во да од­го­во­ри на пре­диз­ви­кот со кој се со­о­чу­ва Ма­ке­до­ни­ја де­нес?

КУКУБАЈСКА: Иде­о­ло­ги­ја, иде­о­ло­ги­ја, сѐ е иде­о­ло­ги­ја и неј­зи­на по­ли­тич­ка, ин­до­ктри­ни­ра­на су­е­та! Не мис­лам де­ка на­уч­на­та јав­ност се на­у­чи да би­де јав­на во од­бра­на на на­ци­о­нал­но­то име и иден­ти­тет на Ма­ке­до­ни­ја би­деј­ќи и во Ма­ке­до­ни­ја ле­ви­ца­та и неј­зи­на­та над­на­ци­о­нал­на ин­тер­на­ци­о­на­ла ги бра­ни аген­ди­те на дру­го­ста, а ги жр­тву­ва по­тре­би­те на на­род, на Ма­ке­дон­ци­те, на нив­на­та та­тко­ви­на и др­жа­ва. Ака­дем­ска­та ле­ви­ца е пред­вод­ник и на про­фе­сор­ски­те пле­ну­ми и е про­па­га­тор на не­тр­пе­ли­вост про­тив „дру­го­ста“ ако таа не е „ле­ва“ ка­ко нив. Кре­до­то на ле­ви­чар­ска­та, во су­шти­на, ко­му­ни­стич­ка иде­о­ло­ги­ја, е де­ка е пре­до­дре­де­на за­се­ко­гаш да вла­дее и ма­ни­пу­ли­ра со умот и со об­је­ктив­но­ста, да „де­ли па­мет“, да де­ли ма­те­ри­јал­ни ре­сур­си ме­ѓу се­бе, да го рас­про­да­ва­ат па­три­о­тиз­мот сѐ до не­го­во ис­чез­ну­ва­ње.

Исти­те тие ака­де­ми­ци им слу­жат на по­ве­ќе „бо­го­ви“, на гло­бал­ни­те, ма­те­ри­ја­ли­стич­ки­те, ма­ки­ја­ве­ли­стич­ки­те, ин­фор­ма­тич­ко-тех­но­ло­шки­те санк­ции про­тив сло­бо­да­та и ми­рот, чо­ве­ко­ви­те пра­ва и прав­да­та, до­де­ка хи­по­кри­тич­но дејс­тву­ва са­мо во нив­но име. Тоа им е јас­но на по­ве­ќе­то ака­дем­ски и не­а­ка­дем­ски ус­пеш­ни кри­ти­ча­ри на ле­ви­чар­ска­та ака­де­ми­ја во све­тот. Ка­ко мо­же одре­де­на ака­дем­ска јав­ност да ги бра­ни др­жа­ва­та и на­ро­дот на Ма­ке­до­ни­ја ако неј­зи­на­та цел е ис­по­ра­чу­ва­ње на гла­ви­те на Ма­ке­дон­ци­те на чи­ни­ја, за апе­ти­ти­те на свет­ски­те по­ли­тич­ко-фи­нан­си­ски и ми­ли­та­ри­стич­ки вла­де­те­ли и нив­ни­те до­маш­ни, а не­ор­ган­ски, ан­ти­ген­ски пол­тро­ни.

Уни­вер­зи­те­тот „Го­це Дел­чев“ од Штип не­де­ла­ва од­бе­ле­жу­ва ју­би­леј, 10 го­ди­ни од фор­ми­ра­ње­то. Сме­та­те ли де­ка оваа обра­зов­на ин­сти­ту­ци­ја го оправ­да сво­е­то по­сто­е­ње?

КУКУБАЈСКА: Се­ка­ко. Ос­но­ва­ње­то на УГД е ре­зул­тат на дол­го­роч­ни ре­ал­ни ком­па­ра­тив­ни про­це­ни за рас­теч­ки­те по­тре­би од ва­ква ви­со­ко­о­бра­зов­на др­жав­на уста­но­ва во ју­го­и­сточ­на Ма­ке­до­ни­ја. Мо­бил­но­ста на зна­е­ње­то во 21 век при­род­но на­мет­на соз­да­ва­ње на оваа ви­со­ко­о­бра­зов­на уста­но­ва во тој дел од Ма­ке­до­ни­ја, ка­ко што за еду­ка­ци­ја­та во не­ко­ја не­да­леч­на ид­ни­на ќе би­де со­од­вет­но сту­ден­ти­те и да не па­ту­ва­ат кон дру­ги де­сти­на­ции ту­ку ки­бер­нет­ски да сле­дат на­ста­ва, или истра­жу­ва­ње, или, ка­ко што, нас­про­ти тоа, во 1636 го­ди­на „Хар­вард“, на источ­ни­от брег на САД, или во 1861 го­ди­на – Уни­вер­зи­те­тот во Ва­ши­гтон, Си­етл, ба­ра­ле мла­ди­те ин­те­ле­кту­ал­ци да се фи­зич­ки мо­бил­ни кон те­ри­то­ри­јал­ни про­сто­ри. Се­ко­ја оправ­да­ност е сво­е­вре­ме­на. Дел од УКИМ сме­та­ше де­ка по­сто­е­ње­то на УГД не­ма да е оправ­да­но, но УГД до­ка­жа де­ка не­го­ва­та уло­га во про­фи­ли­ра­ње и раз­вој на сту­ден­ти и на на­ста­вен ка­дар бе­ше фас­ци­нант­на во овие 10 го­ди­ни. УГД ја прет­ста­ву­ва­ше Ма­ке­до­ни­ја на си­те кон­ти­нен­ти и ос­тва­ру­ва­ше зна­чај­на раз­ме­на на со­вре­ме­ни зна­е­ња и ори­ги­нал­ни спо­соб­но­сти на сво­и­те сту­ден­ти и на­став­ни­от ка­дар: од му­зич­ки на­ста­пи на ет­но­ко­ре­о­ло­ги­ја­та и џе­зот, до ме­ди­цин­ски и фи­зи­о­те­ра­пев­тски усо­вр­шу­ва­ња, ру­дар­ски, зем­јо­дел­ски, ин­фор­ма­тич­ко-тех­но­ло­шки на­уч­но-струч­ни и ап­ли­ка­тив­ни истра­жу­ва­ња или ту­ри­стич­ка пра­кти­ка, ма­ке­дон­ско­то обра­зо­ва­ние, на­у­ка, кул­ту­ра и умет­ност ос­тва­ру­ваа во­нред­но ди­на­мич­на ме­ѓу­на­род­на ин­те­ру­ни­вер­зи­тет­ска со­ра­бо­тка. За 10 го­ди­ни УГД раз­ви 12 фа­кул­те­ти и три ака­де­мии, кои про­фи­ли­раа ид­ни ка­дри ме­ѓу сту­ден­ти­те и на­став­ни­ци­те, еки­пи­ра­ни со со­фи­сти­ци­ра­но зна­е­ње и не­го­ва праг­ма­тич­на кон­ку­рент­ност и при­мен­ли­вост, не­оп­ход­ни за Ма­ке­до­ни­ја ка­ко со­вре­ме­на др­жа­ва што е кан­ди­датка за член­ка на ЕУ и на НАТО.

Разговараше: Ненад Мирчевски
(Интервјуто со Марија Емилија Кукубајска е објавено во 238. број на неделникот Република, 24.03.2017)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.