Драган Спасов Дац: Се вра­тив во МНТ, та­му ка­де што поч­нал та­тко ми

Акте­рот Дра­ган Спа­сов Дац (53) во април ми­на­та­та го­ди­на го сме­ни ма­тич­ни­от Драм­ски те­а­тар и ста­на член на ан­самб­лот на Ма­ке­дон­ски­от на­ро­ден те­а­тар. Во де­кем­ври на го­ле­ма­та сце­на на МНТ се одр­жа пре­ми­е­ра­та на „Тар­тиф“ од Мо­ли­ер, ка­де што тој ја игра глав­на­та уло­га. Во ин­терв­ју за „Ре­пуб­ли­ка“ го­во­ри за но­ви­от ко­ле­ктив, за ли­це­мерс­тво­то, за та­тко му Сте­во и за си­но­ви­те кои трг­наа по нив­ни­те, актер­ски стап­ки, но и за ид­ни­на­та на те­а­та­рот.

 Уло­га­та на Тар­тиф во прет­ста­ва­та на Га­лин Сто­ев е Ва­ша пр­ва уло­га по пре­сел­ба­та од Драм­ски те­а­тар во МНТ. Ка­ко се чув­ству­ва­те во на­ци­о­нал­ни­от те­а­тар? 

СПА­СОВ: Во оваа ма­ла зем­ја ние акте­ри­те мно­гу до­бро се поз­на­ва­ме, точ­но зна­е­ме кој е кој и кол­ку вре­ди. Во оваа прет­ста­ва играм со уште трој­ца ко­ле­ги со кои бев­ме во иста кла­са на ФДУ. Јас и Ѓор­ги Јо­лев­ски сме иста ге­не­ра­ци­ја. Поч­нав­ме кај на­ши­от про­фе­сор Сло­бо­дан Ун­ков­ски. Во тоа вре­ме бев­ме бун­тов­ни­ци, не са­кав­ме да нѐ во­ди про­фе­со­рот што ни дој­де пос­ле Ун­ко, па на­мер­но пад­нав­ме ед­на го­ди­на и сту­ди­рав­ме за­ед­но со Та­ња Ко­чов­ска и со Да­ни­ца Ге­ор­ги­ев­ска (кои беа во кла­са­та по нас), и ста­нав­ме ед­на кла­са.

Јас це­ли­от свој жи­вот бев во Драм­ски, мо­жам сло­бод­но да ка­жам де­ка та­му сум ро­ден и јас сум, мо­же­би, единс­тве­ни­от актер што бе­ше вр­ска­та ме­ѓу по­ста­ри­те и пом­ла­ди­те ко­ле­ги. Мно­гу раз­мис­лу­вав за по­стап­ка­та да го на­пу­штам мо­јот Драм­ски и то­гаш се за­пра­шав зо­што да не би­дам во мо­мен­тал­но нај­до­бри­от те­а­тар. Не са­мо ка­ко об­јект, ту­ку и по ре­пер­то­ар и по ан­самбл. МНТ во мо­мен­тов има од­лич­ни акте­ри. Та­тко ми поч­нал од ов­де, по­тоа за­ед­но со не­кол­ку­ми­на дру­ги акте­ри го ос­но­вал Драм­ски. Еве се­га јас се вра­тив та­му од ка­де што поч­нал та­тко ми. МНТ е го­лем те­а­тар во се­кој пог­лед, и ми­ло ми е што мо­мен­тал­но сум ту­ка.

Јас це­ли­от свој жи­вот бев во Драм­ски, мо­жам сло­бод­но да ка­жам де­ка та­му сум ро­ден, вели Дац

Ка­кви спо­ме­ни но­си­те од под­го­то­вка­та на „Тар­тиф“? На­ви­сти­на ли е тол­ку те­шко да се на­у­чи текст во стих? 

СПА­СОВ: Да, се­ко­ја пи­е­са на­пи­ша­на во стих е те­шко де­ло, ка­ко за акте­ри­те, та­ка и за пуб­ли­ка­та што ја сле­ди. Ако тоа не е ма­е­страл­но из­ве­де­но, не вре­ди да се гле­да та­ква прет­ста­ва. Ед­наш ре­ков де­ка ве­ќе ни­ко­гаш не­ма да играм прет­ста­ва во ко­ја тек­стот е на­пи­шан во стих, но ние акте­ри­те зна­е­ме да ка­же­ме и не­кои ра­бо­ти што не ги мис­ли­ме во мо­мен­тот… Сти­хот не тр­пи им­про­ви­за­ции, а јас сум чо­век што са­ка им­про­ви­за­ци­ја и од ту­ка мо­ја­та из­ја­ва, но… Јас ни­ко­гаш не сум учел текст до­ма, ова е прв­пат да сед­нам и да учам, бу­квал­но да бу­бам и да ме ис­пра­шу­ва­ат по до­ма (најм­но­гу ќер­ка ми Ја­на ко­ја, бу­квал­но, го на­у­чи по­ло­ви­на текст). Го сни­мив на ди­кта­фон, па ше­тав низ до­ма и го по­вто­ру­вав. По­тоа це­ли­от текст го пре­пи­шав на ај­пад, ужас! На­ви­сти­на мно­гу се тру­дев око­лу тек­стот. Но, ко­га ќе се на­у­чи та­ков текст, на­ви­сти­на е за­до­волс­тво и по­тоа мо­жеш да се „играш“ со не­го ка­ко са­каш.

Со Ѓор­ги Јо­лев­ски сте ко­ле­ги од сту­дент­ски­те де­но­ви и при­ја­те­ли. Ко­га пос­ле­ден пат сте игра­ле за­ед­но на сце­на?

СПА­СОВ: Јас сум ска­ран со го­ди­ни­те, но за­тоа е ту­ка Ѓор­ги да по­тсе­ти. Пос­ле­ден пат играв­ме за­ед­но во Драм­ски, во прет­ста­ва­та „Во­о­бра­зен бо­лен“, от­то­гаш не сме би­ле парт­не­ри на сце­на­та точ­но 22 го­ди­ни. И мно­гу ми е дра­го што по­втор­но сме за­ед­но во иста прет­ста­ва, се­га ве­ќе по­и­скус­ни и по­зре­ли, да не ре­чам по­ста­ри. Со­ра­бо­тка­та со Ѓор­ги е ед­но но­во искус­тво кое го имав за­бо­ра­ве­но и бу­квал­но се раз­би­рав­ме со пог­лед.

Да­ли ли­це­мерс­тво­то е за­раз­но? Се ши­ри ли ка­ко за­раз­на бо­лест на­се­ка­де?

СПА­СОВ: Сѐ по­ве­ќе гле­да­ме ка­ко „се ли­же зад­ник“ на не­кој „по­ва­жен“ за да се до­бие не­што по­ве­ќе за се­бе. Мис­лам де­ка лу­ѓе­то по­ра­но имаа образ, се це­неа се­бе­си и др­жеа до се­бе. Де­нес лу­ѓе­то не­ма­ат свое мис­ле­ње, сѐ им е на­мет­на­то и не из­би­ра­ат на­чин да дој­дат до функ­ци­ја. Тоа е жал­но.

Да­ли Тар­тиф е ли­це­ме­рен, а си­те ние сме до­бри?

СПА­СОВ: Са­ма­та пи­е­са по­тсе­ту­ва на вре­ме­то во кое жи­ве­е­ме. Се­кој за се­бе мис­ли нај­до­бро, се­кој е кро­јач на раз­ни суд­би­ни, се­кој мис­ли де­ка е ком­пе­тен­тен да од­лу­чу­ва за не­што што и са­ми­от не знае да го де­фи­ни­ра, а са­ми­от не е спо­со­бен или не е обра­зу­ван за та­кво не­што. Но, да се вра­ти­ме на Тар­тиф. Во „Тар­тиф“ не се знае кој е нор­ма­лен. Освен уло­га­та на До­ри­на (Та­ња Ко­чов­ска), си­те дру­ги се „из­ме­сте­ни“. Тар­тиф е на­пи­шан без­вре­мен­ски, но Мо­ли­ер пр­во го на­пи­шал без пос­лед­на­та сце­на, ка­де што ка­ко де­ус екс ма­ши­на до­а­ѓа по­ли­ца­е­цот и ка­жу­ва де­ка Тар­тиф е ло­ши­от и се­га ќе го ста­ви­ме во за­твор. До­де­ка не би­ла на­пи­ша­на таа сце­на, прет­ста­ва­та не сме­е­ла да се по­ста­ви во те­а­та­рот би­деј­ќи му се потс­ме­ва­ла на оп­штес­тво­то и дол­го вре­ме би­ла во „бун­кер“. За да мо­же да се из­ве­де пи­е­са­та, Мо­ли­ер мо­рал да ја до­пи­ше таа сце­на.

Ва­ка, со обо­е­на ко­са мно­гу по­тсе­ту­ва­те на Ва­ши­от та­тко Сте­во. Што Ве на­у­чи тој во жи­во­тот?

СПА­СОВ: Сте­во ме на­у­чи на би­дам чо­век, пред сѐ. Јас имам дел од не­го­ва­та сми­ре­ност и до­бро е што е та­ка за­што мо­ја­та при­ро­да е да­ле­ку од ми­рен чо­век. Сте­во бе­ше од­ли­чен актер. Во на­ши­те раз­го­во­ри кои мо­жеа да тра­ат со ча­со­ви, тој ме на­у­чи на мно­гу не­шта. Зна­ев­ме да се­ди­ме и да раз­го­ва­ра­ме на си­те те­ми од жи­во­тот. А, те­а­та­рот што е? Те­а­та­рот е жи­вот ком­пре­си­ран во еден и пол или два ча­са. Единс­тве­на на­ша прет­ста­ва, за жал, бе­ше „Чер­но­дрин­ски се вра­ќа до­ма“, а мо­ја­та мо­но­дра­ма „Об­лач­на ис­по­вест“ бе­ше по­све­те­на ток­му на не­го. За жал, не ус­пеа да ја ви­ди. По­чи­на за вре­ме на под­го­то­вки­те. То­гаш ре­ков де­ка ве­ќе не­ма да под­го­тву­вам мо­но­дра­ма, и др­жам до тоа.

Ва­ши­те си­но­ви ја од­браа Ва­ша­та про­фе­си­ја. Им се спро­тив­ста­ви­вте ли на из­бо­рот или ги пот­тик­на­вте?

СПА­СОВ: На­про­тив, мис­лам де­ка оваа про­фе­си­ја е фан­та­стич­на ако се др­жи­те до реп­ли­ка­та на Го­ран Сте­фа­нов­ски: „Би­ди нај­до­бар или ни­што“. Ја­ков, по­ста­ри­от, пр­во сту­ди­ра­ше мар­ке­тинг и ме­наџ­мент. Но, тоа не бе­ше во не­го­ва­та при­ро­да. Ко­га ми ре­че де­ка са­ка да оди на Ака­де­ми­ја, се се­тив на та­тко ми ко­га пр­ви­от пат го слуш­на мо­јот мо­но­лог за при­ем­ни­от ис­пит. Ме ис­лу­ша и ми ре­че: „Не­мој да одиш, да не ме сра­миш та­му“. Тој го ка­жа тоа за да ми удри кло­ца и да ми да­де ве­тер за по­ве­ќе да се тру­дам. Тоа го раз­брав по­доц­на, но во тој мо­мент ми бе­ше мно­гу те­шко. Со Ја­ков на­пра­вив­ме од­ли­чен при­е­мен и ми­ло ми е што од­лич­но се раз­ви­ва. Сте­фан, пак, по тре­та го­ди­на во „Кор­ча­гин“, се за­пи­ша на Ака­де­ми­ја. И со не­го го под­го­тву­вав при­ем­ни­от. Тој, за раз­ли­ка од Ја­ков, од ма­ле­чок има­ше „за­пи­ша­но” де­ка ќе оди на глу­ма. Ве­ќе и двај­ца­та сни­ма­ат и поч­ну­ва­ат да ги пра­ват пр­ви­те че­ко­ри на сце­на­та. Има­ат уште да учат и мис­лам де­ка еден ден ќе се збо­ру­ва за нив. Дра­го ми е што се та­му ка­де што се и са­кам еден ден да за­и­гра­ме си­те за­ед­но на сце­на­та.

Мис­лам де­ка оваа про­фе­си­ја е фан­та­стич­на ако се др­жи­те до реп­ли­ка­та на Го­ран Сте­фа­нов­ски: „Би­ди нај­до­бар или ни­што“

Што му не­до­сти­га на те­а­та­рот де­нес?

СПА­СОВ: Му не­до­сти­га ед­но ста­ро вре­ме, ка­де што не­ма­ше те­ле­ви­зо­ри од кои ќе мо­жеш да го сим­неш кој филм са­каш, да го па­у­зи­раш, да вра­тиш, да гле­даш про­гра­ма од вче­ра. Мис­лам де­ка тех­но­ло­ги­ја­та го га­зи те­а­та­рот. Но, за­тоа те­а­та­рот тре­ба да знае ка­ко да ја упо­тре­би таа тех­но­ло­ги­ја за да ја вра­ти пуб­ли­ка­та, и ве­ќе ус­пе­ва во тоа. Те­а­та­рот е не­што што не се до­жи­ву­ва по до­ма. Тре­ба да се дој­де во не­го. Те­а­та­рот е ма­ги­ја што ќе трае за­се­ко­гаш.

 Раз­го­ва­ра­ше: Але­ксан­дра М. Бун­да­лев­ска

Фо­то: Але­ксан­дар Ива­нов­ски

(интервјуто е објавено во 229. број на неделникот Република од 20.01.2017)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.