Пет теории: Кој стои зад убиството на рускиот амбасадор во Турција?

Уби­е­цот е уби­ен, што ќе ја отеж­не истра­га­та. Кој стои зад 22-го­диш­ни­от Мев­лут Мерт Ал­ти­нас, кој прет­ход­но ра­бо­тел во тур­ска­та по­ли­ци­ја? Еве не­кол­ку те­о­рии.

Те­о­ри­ја 1: Фе­ту­лах Ѓу­лен

Во Тур­ци­ја, те­о­ри­ја­та де­ка ми­ли­тан­ти­те по­вр­за­ни со про­по­вед­ни­кот Фе­ту­лах Ѓу­лен сто­јат зад уби­ец би мо­же­ла да дој­де до по­го­лем израз. Ѓу­лен се на­о­ѓа во са­мо­на­мет­нат ег­зил во САД.

Тур­ски­от пре­тсе­да­тел Ре­џеп Та­ип Ер­до­ган го об­ви­ни Ѓу­лен за не­ус­пеш­ни­от обид за со­бо­ру­ва­ње на не­го­ва­та вла­да ми­на­то­то ле­то. Ер­до­ган го сме­та Ѓу­лен за гла­вен „не­при­ја­тел на на­ро­дот“ и че­сто мно­гу вла­ди­ни проб­ле­ми се по­вр­зу­ва­ат со не­го. По не­ус­пе­хот на др­жав­ни­от удар, Ер­до­ган поч­на да спро­ве­ду­ва го­ле­ми чис­тки и да вр­ши ре­пре­си­ја во зем­ја­та, вклу­чи­тел­но и во без­бед­нос­ни­те служ­би.

Се­пак, ни­ко­ја чис­тка не мо­же да би­де 100 про­цен­ти ефи­кас­на, не мо­же да се от­стра­нат си­те. Ме­ѓу ор­га­ни­за­то­ри­те на др­жав­ни­от удар, на­ви­сти­на, има­ше лу­ѓе што збо­ру­ваа во пол­за на ек­стре­ми­стич­ки­от став на Ан­ка­ра во Си­ри­ја, а со тоа и про­тив Ру­си­ја и Асад. Очиг­лед­но, не им се до­па­ѓа со­ра­бо­тка­та ме­ѓу Ру­си­ја и Тур­ци­ја, и тие би мо­же­ле да одат про­тив тоа. Најм­но­гу од сè, мо­же­би не им се до­пад­на­ле по­стап­ки­те на Тур­ци­ја ко­га пра­ктич­но це­лос­на­та кон­тро­ла над Але­по бе­ше пре­фр­ле­на на си­ри­ски­те си­ли под­др­жа­ни од Ру­си­ја.

Се ве­ру­ва де­ка Мос­ква и Ан­ка­ра по­стиг­на­ле не­фор­ма­лен до­го­вор во вр­ска со „де­мар­ка­ци­ја“ на сфе­ри­те на од­го­вор­ност во Си­ри­ја.

Во рам­ки­те на та­кви­от не­фор­ма­лен до­го­вор Тур­ци­ја, мо­же­би, го на­ма­ли­ла ни­во­то на под­др­шка за си­ри­ска­та опо­зи­ци­ја што се бо­ри про­тив Асад во источ­ни­от дел на Але­по. Тоа, мо­же­би, му по­мог­на­ло на Асад ус­пеш­но да го за­зе­ме гра­дот, до­де­ка ми­ли­тан­ти­те, нив­ни­те се­мејс­тва и ци­ви­ли­те се оби­доа да го на­пу­штат гра­дот пре­ку ху­ма­ни­та­рен ко­ри­дор. На Ан­ка­ра не ѝ е по­тре­бен це­ло­сен по­раз на бун­тов­ни­ци­те, тие сè уште ќе би­дат ко­рис­ни за Ан­ка­ра да ги про­мо­ви­ра сво­и­те ин­те­ре­си во Си­ри­ја „пос­ле Асад“.

Те­о­ри­ја 2: Ис­лам­ски­те ек­стре­ми­сти

По­тен­ци­јал­на­та со­ра­бо­тка по­ме­ѓу Ан­ка­ра и Мос­ква би мо­же­ла да ре­зул­ти­ра со по­го­ле­ма кон­стру­ктив­на со­ра­бо­тка за по­во­е­ни­от по­ре­док во Си­ри­ја. Се­пак, на не­кои ис­ла­ми­сти, мо­же­би, не им се до­пад­на­ло тоа сце­на­рио вклу­чу­вај­ќи ги и оние што се по­вр­за­ни со бун­тов­нич­ки­те гру­пи.

Са­ма­та Тур­ци­ја има комп­ли­ку­ва­на исто­ри­ја со игра­ње игри со ис­лам­ски­те ек­стре­ми­сти и се­га се со­о­чу­ва со пос­ле­ди­ци­те од та­кви­те игри: те­ро­ри­стич­ки­те акти се зго­ле­ми­ја во зем­ја­та. Мо­же­би ед­на фрак­ци­ја од ек­стре­ми­сти­те се по­чув­ству­ва­ла „из­не­ве­ре­на“ и од­лу­чи­ла да оди про­тив Ру­си­ја и про­тив ру­ско-тур­ско­то по­ми­ру­ва­ње.

Мо­же­би дру­ги ис­ла­ми­стич­ки си­ли сто­јат зад атен­та­тот, ка­ко што се гру­пи по­вр­за­ни со фрон­тот Ал Ну­сра или со Арар ал Шам. Ру­ска­та и иран­ска­та ин­тер­вен­ци­ја во Си­ри­ја се­ри­оз­но им ја отеж­на ра­бо­та­та на овие гру­пи. И во таа смис­ла, мо­же­би, и не е слу­чај­но тоа што те­ро­ри­стич­ки­от чин бе­ше ор­га­ни­зи­ран во пре­срет на три­ла­те­рал­на­та сред­ба ме­ѓу ру­ски­от, тур­ски­от и иран­ски­от ми­ни­стер за над­во­реш­ни ра­бо­ти во Мос­ква, во обид да ја по­тко­па таа сред­ба.

Или, пак, зад уби­е­цот сто­јат си­ли бли­ски на ИСИС. Тур­ски­те спе­ци­јал­ни служ­би има­ле број­ни сред­би со ИСИС. Не се спро­ве­доа чис­тки „за вр­ски на ИСИС“, па, мо­же­би, тие са­мо се „за­мол­чу­ва­ат.” Но, не­кои вр­ски мо­же­би оста­на­ле, ка­ко и сим­па­ти­и­те за ми­ли­тан­ти­те.

Те­о­ри­ја 3: Те­ро­рист што дејс­тву­ва сам

По­стои по­ед­но­став­на вер­зи­ја. Мож­но е атен­та­тот да е де­ло на те­ро­рист што дејс­тву­ва сам или на ма­ла гру­па ис­ла­ми­стич­ки те­ро­ри­сти.

Те­о­ри­ја 4: Кур­ди­те

Курд­ска­та те­о­ри­ја, исто та­ка, е мож­на. Кур­ди­те ѝ се од­маз­ду­ва­ат на Ан­ка­ра за сѐ што се слу­чу­ва во се­вер­на Си­ри­ја, со фор­ми­ра­ње „за­бра­не­та зо­на“ на те­ри­то­ри­и­те што Кур­ди­те ги ос­ло­бо­ди­ле од ИСИС.

Но, оваа те­о­ри­ја е најс­ла­ба. Те­шко е да се за­мис­ли де­ка ли­це по­вр­за­но со Кур­ди­те мо­же да би­де тур­ски по­ли­ца­ец. Ет­нич­ки­от прин­цип та­му има не­ве­ро­јат­но зна­че­ње.

Те­о­ри­ја 5: Опе­ра­ци­ја на НА­ТО

Ко­неч­но, по­стои уште ед­на лу­да те­о­ри­ја. Не­кои ру­ски по­ли­ти­ча­ри твр­дат де­ка убис­тво­то на ам­ба­са­до­рот е ре­зул­тат на „тај­на опе­ра­ци­ја на НА­ТО“.

За шпи­он­ски ро­ма­ни ова е со­вр­ше­на те­о­ри­ја, но, исто та­ка, и ап­сурд­на ка­ко те­о­ри­ја­та за „од­маз­да­та на Оба­ма про­тив Пу­тин“. Но, оваа те­о­ри­ја, ако за миг се сме­та за се­ри­оз­на, до­ве­ду­ва до ед­но­став­но пра­ша­ње: зо­што на НА­ТО ѝ е по­тре­бен по­вод за вој­на со Ру­си­ја? Би­деј­ќи, на­ви­сти­на, овој атен­тат е по­вод за вој­на.

Фа­ктот де­ка не­кои по­ли­ти­ча­ри се за­ба­ву­ва­ат со та­кви­те те­о­рии са­мо по­ка­жу­ва кол­ку се ло­ши од­но­си­те ме­ѓу Ру­си­ја и За­па­дот во це­ли­на, а осо­бе­но ме­ѓу Ру­си­ја и САД. Во та­ква си­ту­а­ци­ја, по­до­бро е да не се на­сед­ну­ва на про­па­ганд­на­та хи­сте­ри­ја.

Јас­но е до што мо­же да до­ве­де тоа. Кар­лов бе­ше уби­ен во хи­сте­ри­ја­та око­лу Але­по. И тоа е од клуч­но зна­че­ње, без ог­лед на те­о­ри­и­те за овој атен­тат.

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.