Не е грдо лицето на Македонецот. Грди се лагата и лицето на лажливецот. А, токму на лагата се потпираат Зоран Заев и неговите избраници во надеж за спас на опозициската кожичка. Како што наближува официјалниот почеток на кампањата така на виделина излегува лагата за тоа дека Заев и СДСМ вистински посакувале избори. Ако се земе предвид како и со што опозицијата официјално влегува во кампања, ќе се види колку Заев и тие околу него се надевале дека „чадорот“ и „повисоките од надвор“ ќе им донесат власт без политичко одмерување на силите. Нормално, сета надеж беше насочена во тоа дека со личната алатка наречена СЈО ќе нема противник во ВМРО-ДПМНЕ, а ниските удари во партијата ќе „лизгаа“ без членството видливо да забележи. Згора на сѐ, уште и ќе немаше потреба сега да се преправаат за постоење некаква нова платформа и програма со која се трча низ државата.
Доколку некој навистина се подготвува цела година за избори, имајќи ги предвид и двете одложувања за април и за јуни, па и згора на тоа и толкавиот притисок за избори од опозицијата чијшто предводник се смета дека е Заев, не може да се ветуваат наводни проекти кои или се остварени и функционираат, или се косат со основната логика. Всушност, сѐ укажува на тоа дека тоа се истите идеи кои еднаш се викаа „Решенија за Македонија“, па „Визија за Македонија“, а сега се викаат „План за Македонија“.
Млади
Заев лично вети, а тоа остана регистрирано и со видеозапис, дека на младите, односно студентите ќе им овозможел интернет и можност бесплатно да патуваат, како и низа други мерки. Тој зборувал со младите за студентски град, со сали и ресторани, но и „воведувањето на бесплатниот интернет во студентските домови, како и студентската картичка за користењето на јавните услуги, како што е и превозот од самите студенти“, вели Заев. Тоа го темелел на личните сознанија кога тој бил млад и му било тешко да студира во Скопје.
Но, Заев не сака да признае дека концептот за помош на младите и на студентите, онака како тој го замислува, веќе функционира. Уште во 2010 година почна проектот за бесплатен интернет за секој студент во студентските домови во сите градови во земјата. Досега студентите не добија само превоз, туку и разни други бенефиции – бесплатен превоз со воз, авобуски превоз, бесплатен влез во театрите и кината низ цела Македонија. Заев може да зборува за студентски град, додека се реновираат студентските домови. За студентите е намалена партиципацијата на факултетите, а се отворија и нови универзитети, факултети и дисперзирани студии. За идеите дека СДСМ ќе стипендирала млади кои сакале да се дообразуваат, само треба да се спомнат апликациите за над 7000 стипендии по различни програми во ресорното министерство.
Очигледно дека во СДСМ се надеваат оти младоста значи и неискуство со нивното владеење. Опозицијата им нуди и потпомогнато отворање фирми за млади, за тие да останеле во Македонија, како и концепти за работа за секој студент. СДСМ го нарекува „Младинска гаранција“, за младите полесно да најдат работа по завршување на образованието. Односно за „помагање од страна на државата за нивното тренирање или практично подготвување за влегување во работа“. Истото тоа функционира од 2014 година; мерката се нарекува „Практиканство“, во исто време важат и стимулациите за вработување на младите. Само во првите четири дена од примената, во март 2014 година, 68 компании поднеле барање за вработување лица до 29 години, поттикнати од стимулацијата со платени социјални придонеси за нив. Со мерката за самовработување се доделуваат неповратни средства кои може да достигнат и до 5.600 евра. Можеби навистина во СДСМ не слушнале за оваа мерка, па настапуваат со идеја за „неповратни средства за почнување сопствен бизнис од младите“. Притоа, дури и старт ап центрите во кои на овие фирми ќе им се нуди бесплатни услуги, како сместување и сметководство, функционираат десетина години под името „Инкубатори“.
Администрација
Колкава е довербата во она што го зборуваат Заев и СДСМ, покажува и видеото во кое лично Заев се демантира самиот себеси. Добро, тоа не е ништо ново. Но, зар има очекувања дека сега треба да се верува оти никој нема да биде „отстранет“ од администрацијата ако се спореди со хит-поемата „Беше Заев, апсениот Заев, живи луѓе има да јадеме после тоа“. „Новиот концепт значи и намалување и кастрење целосно на администрацијата, од една страна ќе значи отворање на нашите работни места, за нашите луѓе“, вели Заев во познатото видео. Искрено ли верува дека администрацијата ќе „легне“ на неговите убедувања додека истовремено зборува за „пренатрупаната државна администрација“, „професионализација“, реизбор на сите судии, ревизии на вработувања по сите нивоа? Со каква леснотија Шилегов во гостиварско најавува илјадници нови работни места и зголемена плата, за укинување на радиодифузната такса или намалување на сметките, преку фамозните даночни реформи со „поврат на 15% од платениот ДДВ“, што на крај го пресметуваат како „13. плата“.
Една мала математика. Доколку ДДВ е 18 проценти, тие 15 проценти на 1000 денари изнесуваат 27 денари. Статистички, во август просечната плата била 22.000 денари, па тогаш тој „поврат“ месечно е околу 590 денари, односно нешто над 7.000 денари на годишно ниво. Како ли само во СДСМ пресметале 30.000 денари? Дури и повратот да е од две просечни плати, тоа е помалку од половина од она што го ветува СДСМ. Врз тоа, просечната плата и да е 30.000 денари, како ветуваат, пак се тоа околу 19.500 денари поврат на ДДВ од двајца вработени во семејството. Но, математиката никогаш не им била силна страна на социјалдемократите. Особено што од рака не им тргна ветувањето за по еден вработен во секое семејство, а сега е надградено со двајца вработени со примања од по 30.000 денари.
Само за потсетување, тоа што македонските работници го добија од власта на ВМРО-ДПМНЕ се колективниот договор и гаранцијата за минимална плата. Притоа, со драстична промена на условите за водење бизнис, признаени од релевантните меѓународни институции, во Македонија влезе и влегува огромен странски капитал, во форма на СДИ, отворени се нови работни места, а невработеноста е намалена од 38 проценти во 2005 година, на 24 проценти годинава. Имајќи ги предвид 200.000 работници од околу 600 фабрики кои во транзицијата беа оставени на улица, мала е веројатноста некој реално да загризе на ветувањата на СДСМ. Но, нејсе, опозицијата сега мора да мами со ветувања за вработувања, покачени плати, секако пензии (а може и ќе ги вратат осумте проценти на пензионерите) или даночни мерки за да „останеле парите кај граѓаните“.
Во контекст на парите, реални се и прашањата што ги поставува јавноста, по сите обвинувања дека државата е презадолжена. Од каде сега Заев најавува нови кредити и тоа од поскапите, а се ветуваат зголемени плати и трошоци? Потребно ли е да се влегува во анализа на ветувањата за „евтина“ тарифа на струјата по „бонбона бизнисот“ за продажба на ЕСМ? Или за големото фајде од тоа што платите на функционерите ќе биле на увид? На увид и сега е платата на Катица Јанева, ама таа ги скри трошоците и од Собранието и од јавноста.
Земјоделство
Земјоделците се цел на СДСМ; не само како големо гласачко тело, туку и како гласачи кои тие ги загубија поради лошата политика кон целиот сектор за производство на храна. Само за споредба, земјоделците се сеќаваат на времињата на нивните големи протести, на тутунарите, на лозарите, на сите што имаа проблем со неисплатен откуп, со нелојална конкуренција. Кога земјоделството беше занемарено, токму ВМРО-ДПМНЕ подаде рака во форма на субвенции и зафати за помагање и ставање ред во тој сектор. Помошта не е само во субвенции, туку и во распределба на обработливи површини, набавка на механизација, стручна помош, квалитетен семенски материјал, откуп, помош за пласман на странски пазари, здружување… Сега СДСМ се појавува пред земјоделците со идеја за субвенции! И тоа субвенции кои земјоделците ќе ги добивале кога ќе им било потребно.
И повторно, ова што сега го ветува Заев, функционира од 2014 година и се вика „Календар на субвенции“. И тоа уште од првите 100 дена по изборите таа година, профункционира календарот за ефикасна исплата според потребите на земјоделците. Но, се работеше и на вложување во инфраструктурата на селата, патна инфраструктура, водоснабдителни и канализациски системи, модернизација на производството. Тоа што Заев од Могила порача дека ќе работи во „селото коешто досега е напуштено, иселено“, да ги врати децата во руралните средини, но и „младите да бидат доволно храбри да стапат во брак, да чекаат деца“, не само што функционира, туку и наиде на голем потсмев кај членството на СДСМ. Се работи за проектот „Од град во село, за нов почеток“, со кој се нудат бенефиции и поддршка за куќа, бесплатно земјоделско земјиште, како и 18 месеци месечна субвенција за почеток на животот во село.
Секако не смее да се заборави ниту на финансиските стимулации за брак и за новороденчиња кои дел од руралните општини ги нудат за новите семејства на младите. Или државната помош за многудетни семејства. Анализирајќи ги руралните средини, не може да се занемарат ниту оние зафати за отворање аптеки, подвижни аптеки или, пак, проектот „Рурален доктор“, кои се дел од здравствените реформи кои се направија и во кои се вложија огромни средства.
Здравство, полиција, култура
Без намера нашироко да се навлегува во реформите во здравството, се чини многу погрешен е моментот кога власта на ВМРО-ДПМНЕ влегува во огромни инвестициски зафати во овој сегмент, но не само како инфраструктура туку и во обука на кадарот, па и во потпомогната бременост, намалени цени на лековите, редовно надградена позитивна листа… СДСМ да влегува во кампања со „план“ за да се задржеле лекарите и медицинскиот персонал во јавното здравство. Притоа, со оценка дека граѓаните не можеле да си дозволат болничко лекување, дека немало лекови во болниците, па „и од тоа дали има или нема доволно лекари“. Чиниш, планот го опишува владеењето на министерот Владо Димов од СДСМ.
Секако, во анализата на понудата на СДСМ не може да не се спомнат настапите на генералниот секретар на СДСМ во улога на министер во МВР, дека планот содржи создавање модерна полиција, додека токму ова време сведочи за такво модернистичкото однесување. Или за правна држава, за одблокирана препорака за ЕУ, за семеен социјален работник „близок до граѓаните“ или, пак, за културното наследство во Охрид.
Сѐ на сѐ, приод на СДСМ во овие избори, тргајќи ги на страна „чадорот“ и СЈО, не е ништо поразличен од изборите во 2014 година. Тогаш загубија со 200.000 гласови разлика. Тоа е се веќе виден лош филм. Затоа и не треба да се чудат ако на тој ист лош филм, надополнет со сите воведи во меѓувреме, граѓаните исто им одговорат. Дури и со поголема разлика.
Пишува: Наум Стоилковски
(Текст објавен во 220. број на неделникот „Република“, 18.11.2016)
Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.
Поврзани вести
-
Орбан: Немам време да дишам, а не пак да се сретнам со Груевски
-
Орбан: Сорос е впуштен во прогонот против Груевски, а тој е мој соработник!
-
Груевски: Добив сознание дека ми се подготвува ликвидација
-
Коалицијата „Сите за правично судење“ ја оспорува професионалноста на МВР за обезбедување на Груевски