Почеток на крајот на кризата

Аир­ли­ја из­бо­ри! Што се од­не­су­ва до гра­ѓа­ни­те, тие уште се­га мо­же да из­ле­зат да гла­са­ат. На гра­ѓа­ни­те не им тре­ба пре­диз­бо­рен пер­и­од. Тие не­ма­ат по­тре­ба од пер­и­од за кам­па­ња за овие пред­вре­ме­ни из­бо­ри. Кам­па­ња­та во Ма­ке­до­ни­ја и она­ка трае це­ла го­ди­на; вто­ра го­ди­на со оваа дол­го­трај­на по­ли­тич­ка кри­за.

Овој офи­ци­ја­лен трет пре­диз­бо­рен пер­и­од не­ма да до­не­се ни­ка­ква про­ме­на во опре­дел­ба­та на гра­ѓа­ни­те. По­ли­ти­ка­та е јас­на, на­ме­ри­те се иска­жа­ни, ста­во­ви­те се из­гра­де­ни. За вол­ја на ви­сти­на­та, овој пат, оваа тре­та пре­диз­бор­на „мај­ка“ во зем­ја­ва, ста­вот на гла­са­чот ду­ри е и нај­јас­но офор­мен. Пред гра­ѓа­ни­те, од ед­на стра­на, е оп­ци­ја ко­ја ну­ди кон­ти­ну­и­тет, а, од дру­га стра­на, се ну­ди екс­пе­ри­мент за комп­лет­но ре­де­фи­ни­ра­ње на др­жа­ва­та. Тоа ре­де­фи­ни­ра­ње, јас­но и глас­но не­кол­ку­па­ти по­вто­ре­но лич­но од опо­зи­ци­ски­от ли­дер Зо­ран За­ев, са­мо ги пре­тво­ри овие пар­ла­мен­тар­ни из­бо­ри во ре­фе­рен­дум за тоа во ка­ква др­жа­ва са­ка­ат да жи­ве­ат гра­ѓа­ни­те. И тоа (ќе) е глав­ни­от мо­мент на овие из­бо­ри. Ток­му и со та­ква ко­но­та­ци­ја пре­тсе­да­те­лот на ВМРО-ДПМНЕ, Ни­ко­ла Гру­ев­ски, го поч­на обра­ќа­ње­то на го­ле­ми­от со­бир, ка­де што по­со­чи де­ка „по овие две го­ди­ни мис­лам де­ка на се­кој од вас му е по­ве­ќе од јас­но зна­че­ње­то на овие из­бо­ри“.

– Дој­де вре­ме­то за из­бо­ри и дој­де вре­ме­то да го слуш­нат гла­сот на на­ро­дот! Гла­сот кој дол­го вре­ме го иг­но­ри­раа! Го пот­це­ни­ја! Го ис­ме­ваа! На­ро­дот, кој па­ме­ти, е му­дар и до­бро знае што е што, што точ­но се слу­чу­ва­ше и ко­ја е крај­на­та цел! Еди­на­е­сет­ти де­кем­ври е де­нот ко­га на­ши­те гра­ѓа­ни ќе по­ка­жат де­ка Ма­ке­до­ни­ја има по­ли­тич­ка зре­лост и ка­па­ци­тет да про­це­ни, да оце­ни, да на­гра­ди, но и да каз­ни. Да ги на­гра­ди тие што искре­но ра­бо­тат за та­тко­ви­на­та, но и да ги каз­ни оние во чиј­што ум не по­стои искре­на мис­ла за Ма­ке­до­ни­ја, оние кои со го­ди­ни мис­лат и ко­ва­ат цр­ни пла­но­ви ка­ко да ја уни­шту­ва­ат др­жа­ва­та. Е тоа кај овој на­род не им ми­ну­ва… си­те ние за­ед­но не­ма да доз­во­ли­ме фил­мот на за­ев­ци и ве­ру­шев­ци да ста­не ре­ал­ност – по­ви­ка Гру­ев­ски.

Дол­га­та и бол­на по­ли­тич­ка кри­за нав­ле­зе во си­те по­ри на оп­штес­тво­то и за­тоа мо­мен­тот на са­мо­рас­пу­ша­ње­то на Со­бра­ни­е­то, прос­ле­ден, се­ка­ко, со днев­но­по­ли­тич­ки игри од опо­зи­ци­ја­та, во јав­но­ста бе­ше до­че­кан со олес­ну­ва­ње. Ко­неч­но, над­вор од рам­ки­те за за­тво­ре­ни­те под­др­жу­вач­ки клу­бо­ви на ин­тер­нет, опо­зи­ци­ја­та си ја из­ме­ри си­ла­та пред гла­са­чи­те.

Тоа што ана­ли­ти­ча­ри­те по­сто­ја­но го наг­ла­су­ваа, а опо­зи­ци­ја­та упор­но не го при­фа­ќа­ше, е де­ка кри­за­та, на кра­јот, мо­ра да има де­мо­крат­ско ре­ше­ние – на из­бо­ри. Иде­ја­та за на­сил­но ури­ва­ње на власт, ка­ко што по­са­ку­ваа во опо­зи­ци­ја­та, бе­ше осу­де­на од јав­но­ста. Цр­на­та кам­па­ња, прос­ле­де­на со на­сил­ни про­те­сти во кои во еден мо­мент на­стра­даа ду­ри 40 по­ли­цај­ци, им се удри од гла­ва на иде­о­ло­зи­те за та­кво сце­на­рио.

Се­га опо­зи­ци­ја­та во овие из­бо­ри вле­гу­ва ду­ри и со раз­ни­ша­ни те­ме­ли. Се ур­наа ми­то­ви­те за ме­сте­ње и зло­у­по­тре­ба на из­бор­ни­те про­це­си, се ур­на ми­тот за ме­ди­ум­ски­те фа­во­ри­зи­ра­ња. Се ур­на и ми­тот де­ка СЈО за кра­тко вре­ме „ќе го за­тво­ри ВМРО по­ра­ди го­лем кри­ми­нал“. Ако на се­то тоа се до­да­дат и од­не­су­ва­ња­та на акту­ел­ни­те опо­зи­ци­ски функ­ци­о­не­ри во два­та тест-пер­и­о­ди, со две­те од­ло­жу­ва­ња на из­бор­ни­от про­цес, со нив­ни­от на­чи­нот на пра­кти­ку­ва­ње на на­си­ла до­би­е­на­та власт, вр­ски­те со кри­ми­нал­ни­те стру­кту­ри и зло­у­по­тре­ба­та на СЈО и, се­ка­ко, нај­а­ви­те за ме­ну­ва­ње на др­жа­ва­та во це­лост лич­но од ли­де­рот Зо­ран За­ев, јав­но­ста ја комп­ле­ти­ра сли­ка­та де­ка опо­зи­ци­ја­та пред­во­де­на од ова ра­ко­водс­тво го не­ма по­треб­ни­от ка­па­ци­тет за де­мо­кра­ти­ја и ка­па­ци­тет за во­де­ње на др­жа­ва­та.

Во та­ква ат­мо­сфе­ра СДСМ по­втор­но се нај­де во пре­диз­бо­рен пер­и­од. Са­мо што овој пат Зо­ран За­ев на сво­и­те ком­па­њо­ни не им оста­ви про­стор за бег­ство. Ус­ло­ви­те што ги по­ста­ву­ва­ше се ис­пол­не­ти и тоа са­ми­от го по­твр­ди. Не­го­ви­те прет­став­ни­ци во Со­бра­ни­е­то гла­саа за из­бо­ри. Са­ми­от по­твр­ди де­ка Из­би­рач­ки­от спи­сок е чист и де­ка ме­ди­у­ми­те не се ви­нов­ни за не­го­ви­те по­ра­зи. Ме­ди­у­ми­те, тие што За­ев си ги прог­ла­си за не­при­ја­те­ли, се­га и да са­ка­ат не­ма да мо­жат да го сме­нат од­но­сот на гла­са­чи­те кон За­ев.

Од ас­пект, пак, на по­ли­тич­ка­та бор­ба, со иде­и­те за ре­де­фи­ни­ра­ње на др­жа­ва­та со во­ве­ду­ва­ње дво­ја­зич­ност и за­ла­га­ња­та СДСМ да се пре­тво­ри во нај­го­ле­ма пар­ти­ја на Ал­бан­ци­те во Ма­ке­до­ни­ја, За­ев отво­ри прем­но­гу ши­рок фронт пред СДСМ во овој кус пер­и­од за кам­па­ња да сме­ни не­што во сво­ја пол­за. Про­тив се­бе ги има две­те нај­го­ле­ми пар­тии на Ал­бан­ци­те во Ма­ке­до­ни­ја, од чиј­што из­бо­рен ко­лач са­ка да зе­ме дел (се­ка­ко слу­жеј­ќи се и со „бом­би­те“ кои ги раз­де­ли на цр­ни­от па­зар), ка­ко и ВМРО-ДПМНЕ и ко­а­ли­ци­ја­та, кои се но­си­те­ли на тоа што се на­ре­ку­ва сто­жер за за­чу­ву­ва­ње на на­ци­о­нал­ни­те ин­те­ре­си, пред сѐ за­чу­ву­ва­ње на уни­тар­ни­от ка­ра­ктер на др­жа­ва­та и за­чу­ву­ва­ње на ма­ке­дон­ски­от на­род со не­го­ва­та кул­тур­на по­себ­ност. Со тол­кав ши­рок фронт во овој кус пер­и­од пред пред­вре­ме­ни­те из­бо­ри СДСМ са­мо мо­же да за­гу­би до­пол­ни­тел­но.

Се­то тоа го зна­ат и во СДСМ. До­бро ги зна­ат и ана­ли­зи­те по ан­кет­ни­те ре­зул­та­ти кои по­ка­жу­ва­ат то­не­ње во но­ви че­ти­ри опо­зи­ци­ски го­ди­ни. Зна­ат и де­ка из­бор­ни­те ре­зул­та­ти по­тоа ќе пре­диз­ви­ка­ат це­пе­ње вна­тре во опо­зи­ци­ја­та и најм­но­гу во СДСМ. Не смее да се за­бо­ра­ви и де­ка до­пол­ни­те­лен проб­лем по­тоа ќе би­дат ло­кал­ни­те из­бо­ри. Ра­ко­водс­тво­то ќе има мно­гу за об­јас­ну­ва­ње пред членс­тво­то, кое не­ми­нов­но ќе ба­ра од­го­вор­ност. И ток­му за­тоа, на­ме­сто кон кам­па­ња за из­бо­ри­те, уште од се­га ра­ко­водс­тво­то на СДСМ спа­сот го гле­да во но­во про­дол­же­ние на кри­за­та. На тој мо­мент пре­ду­пре­ди Гру­ев­ски.

– Опо­зи­ци­ја­та слу­шам де­ка се на­де­ва­ла де­ка иа­ко из­гу­би, зна­чи свес­ни би­ле де­ка ќе из­гу­бат, ќе фор­ми­ра­ле вла­да со оста­на­ти­те пар­тии. Ка­ков лу­зер­ски при­стап е тоа. И за­тоа нив­ни­от ли­дер ве­ту­ва дво­ја­зич­ност, бр­за про­ме­на на име­то, ве­ру­вам де­ка не­ма ни да пре­го­ва­ра чо­ве­кот, ту­ку ќе би­де „дај што ќе да­деш” и слич­но. Комп­лет­но ре­де­фи­ни­ра­ње на ма­ке­дон­ска­та др­жа­ва. Зна­чи чо­ве­кот ве­ту­ва но­ва др­жа­ва, не­ко­ја но­ва Ма­ке­до­ни­ја. Ина­ку, и за тоа ве­ќе ло­би­ра­ле кај стран­ци­те. Ко­ја е по­ен­та­та на из­бо­ри­те ако е тоа та­ка; По­бе­дил – из­гу­бил да би­деш на власт… Јас ќе им по­ра­чам на си­те што са­ка­ат на не­че­сен на­чин, со ин­три­ги, ма­ни­пу­ла­ции и за­ма­ју­ва­ња да дој­дат на власт, де­ка не са­мо што не­ма да ја ос­тва­рат цел­та, не са­мо што убед­ли­во ќе из­гу­бат на след­ни­те из­бо­ри, ту­ку, кол­ку по­ве­ќе се оби­ду­ва­ат на ва­кви на­чи­ни, со зло­у­по­тре­би на ин­сти­ту­ции во пар­ти­ски це­ли да дој­дат на власт, тол­ку по­го­ле­ма ќе би­де по­бе­да­та на ВМРО-ДПМНЕ и на Ко­а­ли­ци­ја­та за по­до­бра Ма­ке­до­ни­ја – по­ра­ча Гру­ев­ски од со­би­рот.

По си­от пер­и­од што ги над­ми­ну­ва­ше и ви­тка­ше па­ра­ме­три­те на она што оз­на­чу­ва де­мо­крат­ски про­цес, оп­шта е вол­ја­та за одр­жу­ва­ње фер и де­мо­крат­ски из­бо­ри. И фер приз­на­ен по­раз. Ако од се­ко­ја кри­за тре­ба да се из­ве­де по­у­ка и да се на­у­чи лек­ци­ја, овие из­бо­ри би тре­ба­ло да оз­на­чат и по­тре­ба од еден нов опо­зи­ци­ски де­мо­крат­ски ка­па­ци­тет кој ќе има си­ли, ко­неч­но, да рас­чи­сти со шпи­он­ски­те игри. Тоа што и по­крај си­те слич­но­сти јав­но­ста ја со­пре ин­тен­ци­ја­та да се по­вто­ри 2001 го­ди­на, по­ка­жу­ва де­ка е вре­ме за „сло­бо­да и де­мо­кра­ти­ја“ во СДСМ.

Пишува: Наум Стоилковски
(Текст објавен во 216. број на неделникот „Република“, 21.10.2016)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.