Кој, всушност, е во изолација?

Колумнист: Горан Момироски

Учес­тво­то на прет­став­ни­ци­те на ВМРО-ДПМНЕ во ме­ѓу­на­род­ни­те ин­сти­ту­ции и ор­га­ни­за­ции ка­ко вла­ди­ни де­ле­га­ти, без­дру­го, не мо­же да се пре­пи­ше ка­ко ус­пех на вла­ста за­тоа што се ра­бо­ти за ре­дов­ни сред­би на ад­ми­ни­стра­ци­ја­та со ме­ѓу­на­род­ни­те парт­не­ри на др­жа­ва­та. Мо­же­би за по­се­бен дип­ло­мат­ски ус­пех не мо­же да се при­ка­жат и по­се­та­та и сред­би­те што вр­вот на ВМРО-ДПМНЕ ги има­ше во САД ми­на­та­та не­де­ла, а кои опо­зи­ци­ски­те ме­ди­у­ми ги при­ка­жаа ка­ко ре­зул­тат на пла­те­но ло­би­ра­ње на нај­го­ле­ма­та ма­ке­дон­ска пар­ти­ја.

Се­пак, нес­по­рен е фа­ктот де­ка во ус­ло­ви на „изо­ла­ци­ја“, ка­ко што твр­дат од „Па­вел Ша­тев“, ма­ке­дон­ски­те вла­ди­ни прет­став­ни­ци има­ат да­ле­ку по­го­лем број сред­би и кон­та­кти од сво­и­те опо­зи­ци­ски по­ли­тич­ки ри­ва­ли. Без раз­ли­ка да­ли се ра­бо­ти за сред­би со се­стрин­ски дес­ни­чар­ски пар­тии во Евро­па или, пак, со дру­ги прет­став­ни­ци на ин­сти­ту­ции и ор­га­ни­за­ции, нес­по­ред­ли­ва е актив­но­ста ме­ѓу два­та ма­ке­дон­ски по­ли­тич­ки бло­ка во странс­тво.

Се се­ќа­ва­те ли на не­ко­ја сред­ба што ли­де­рот на СДСМ, Зо­ран За­ев, ја имал со пре­тсе­да­тел на ле­ви­чар­ска вла­де­јач­ка или не­ко­ја дру­га важ­на пар­ти­ја во Евро­па. Мо­же­те ли да се се­ти­те на по­се­та на не­кој ви­сок стран­ски прет­став­ник, пре­ми­ер, ва­жен ми­ни­стер или друг ви­сок функ­ци­о­нер на СДСМ. Ту­ка не се сме­та­ат европ­ски­те и аме­ри­кан­ски­те пра­те­ни­ци (Хан, Ну­ланд, Хајндл, Ку­кан, Вајлг, Хо­вит и дру­ги) кои со За­ев и со прет­став­ни­ци на опо­зи­ци­ја­та се сре­ќа­ва­ат во кон­текст на ре­ша­ва­ње на по­ли­тич­ка­та кри­за. За ре­а­лен дип­ло­мат­ски ус­пех не мо­жат да се при­ка­жат ни­ту сред­би­те со прет­став­ни­ци­те на „ча­до­рот“, кои, се­пак, има­ат свои ин­те­ре­си што мно­гу че­сто не се исти со офи­ци­јал­ни­те др­жав­ни ин­те­ре­си на нив­ни­те зем­ји.

Ако се трг­не од тоа што јав­но мо­же да се про­чи­та од пар­ти­ски­те со­оп­ште­ни­ја и од ме­ди­у­ми­те, СДСМ е во мно­гу под­ла­бо­ка ме­ѓу­на­род­на изо­ла­ци­ја од ВМРО-ДПМНЕ од ко­ја, спо­ред опо­зи­ци­ја­та, уште од 2009 го­ди­на „се отка­жа­ле стран­ци­те и ѝ сле­ду­ва не­ми­но­вен пад“. Освен ако ра­ко­водс­тво­то на СДСМ не­ма тај­ни сред­би со стран­ски прет­став­ни­ци, нив­но­то до­сие во оваа об­ласт е ре­чи­си праз­но.

Во си­ту­а­ци­ја ко­га За­ев твр­ди де­ка СДСМ си­гур­но ќе по­бе­ди на 11 де­кем­ври, нај­ло­гич­но е во се­ди­ште­то на пар­ти­ја­та, на­ме­сто срп­ски ПР стра­те­зи, да има вр­ву­ли­ца од стран­ски пар­ти­ски ше­фо­ви, ми­ни­стри, па ду­ри и пре­ми­е­ри кои ќе ја иско­ри­стат мож­но­ста пред „го­ле­ма­та по­бе­да“ на 11 де­кем­ври да го обез­бе­дат парт­нерс­тво­то со „но­ва­та вла­да“ за ко­ја За­ев е тол­ку си­гу­рен де­ка ќе ја во­ди по из­бо­ри­те. Но, нив ги не­ма ни за лек. Ги не­ма ни­ту се­стрин­ски­те со­ци­јал­де­мо­крат­ски и во­оп­што ле­ви­чар­ски пар­тии да дој­дат и да им да­дат под­др­шка на сво­и­те иде­о­ло­шки бра­ќа и се­стри.

Про­ста­та ло­ги­ка ве­ли де­ка си­те тие, за раз­ли­ка од За­ев ко­му не му тре­ба­ат ан­ке­ти за да ви­ди кој ќе по­бе­ди во де­кем­ври, точ­но зна­ат де­ка СДСМ има ми­ни­мал­на, те­о­рет­ска шан­са за по­бе­да и за­тоа не са­ка­ат да се ме­ша­ат во ма­ке­дон­ски­те ра­бо­ти. Иста­та ло­ги­ка ве­ли де­ка стран­ци­те точ­но зна­ат кој ќе по­бе­ди во де­кем­ври и за­тоа не са­ка­ат да ѝ да­ва­ат јав­на под­др­шка на стра­на­та што ќе за­гу­би. Ни­ту ед­на се­ри­оз­на др­жа­ва ни­ту ед­на пар­ти­ја не­ма да си доз­во­ли јав­но да аги­ти­ра за по­ли­тич­ки суб­јект што не­ма шан­си за по­бе­да, а уште по­мал­ку би влег­ле во ка­ков би­ло конф­ликт со пар­ти­ја­та што убед­ли­во е нај­по­пу­лар­на и со ко­ја и во ид­ни­на ќе тре­ба да се со­ра­бо­ту­ва. Осо­бе­но не во си­ту­а­ци­ја ко­га Ма­ке­до­ни­ја сѐ уште е ед­на од кри­тич­ни­те точ­ки на та­ка­на­ре­че­на­та бал­кан­ска ру­та.

Бри­сел е да­ле­ку, Бал­ка­нот уште по­да­ле­чен

Ако за­мо­рот на ЕУ со про­ши­ру­ва­ње­то и со ха­о­сот по­ра­ди бе­гал­ска­та кри­за мо­же да му да­де не­ка­кво али­би на За­ев за сла­би­те кон­та­кти со Бри­сел, оста­ну­ва отво­ре­но пра­ша­ње­то зо­што тој не за­ми­не во Ср­би­ја, Ко­со­во, Ал­ба­ни­ја или по­втор­но во Бу­га­ри­ја. Гр­ци­ја об­је­ктив­но не мо­же да би­де дел од ли­ста­та, пр­во за­тоа што За­ев та­му, и по­крај сим­па­ти­и­те што ги ужи­ва, не е тре­ти­ран ка­ко фа­ктор што мо­же да ги спро­ве­де грч­ки­те ин­те­ре­си. Об­је­ктив­но, За­ев има али­би за не­вос­по­ста­ву­ва­ње јав­ни кон­та­кти со Гр­ци­ја за­тоа што за­тру­е­ни­те од­но­си со јуж­ни­от со­сед да­ва­ат по­мал про­стор за по­ли­тич­ки ма­не­вар на ко­ја би­ло по­ли­тич­ка пар­ти­ја. Се­пак, тре­ба да се спом­не де­ка ше­фот на дип­ло­ма­ти­ја­та Ни­ко­ла По­по­ски и во крај­но нап­на­та­та ат­мо­сфе­ра ми­на­ти­от де­кем­ври ја по­се­ти Ати­на, а во Скоп­је два­па­ти го пре­че­ка сво­јот грч­ки ко­ле­га Ни­кос Ко­ѕи­јас. Ко­га се ра­бо­ти за Ко­со­во и за Ал­ба­ни­ја, За­ев не­ма ни „а“ од али­би. Отка­ко тој јав­но се за­ло­жи за дво­ја­зич­ност на це­ла­та те­ри­то­ри­ја на Ма­ке­до­ни­ја, ло­гич­но би би­ло да се срет­не со ли­де­рот на ал­бан­ски­те со­ци­јал­де­мо­кра­ти Еди Ра­ма, кој е и пре­ми­ер на Ал­ба­ни­ја, или со не­кој од ко­сов­ски­те по­ли­ти­ча­ри што твр­дат де­ка се со­ци­јал­де­мо­кра­ти.

Ед­на од ре­тки­те сред­би што За­ев ја имал пос­лед­ни­те го­ди­ни со стран­ски ли­дер бе­ше таа пред две го­ди­ни со бу­гар­ски­от пре­ми­ер Бој­ко Бо­ри­сов, по ко­ја пр­ви­от чо­век на вла­де­јач­ка­та пар­ти­ја ГЕРБ остро ја на­пад­на вла­да­та на Гру­ев­ски. Но, по­е­ни­те за СДСМ изо­ста­наа за­тоа што ма­ке­дон­ски­те гра­ѓа­ни не ги за­бо­ра­ви­ле за­ка­ни­те и бло­ка­ди­те во Бри­сел на чо­ве­кот со ко­го За­ев при­ја­тел­ски, ре­чи­си парт­нер­ски, раз­го­ва­ра­ше во Со­фи­ја. Да­ле­ку од тоа де­ка За­ев тре­ба да се ка­ра со ма­ке­дон­ски­те со­се­ди, но не тре­ба да сме­та на вна­треш­ни по­ли­тич­ки по­е­ни за­тоа што не­кој што ѝ ста­вил ве­то на Ма­ке­до­ни­ја е на не­го­ва стра­на.

Мо­же ли изра­ел­ска­та лек­ци­ја да ја об­јас­ни по­зи­ци­ја­та на СДСМ?

Уште по­ло­ша од со­фи­ска­та по­се­та во по­ли­тич­ка смис­ла за За­ев бе­ше при­каз­на­та со по­се­та­та на Изра­ел во октом­ври 2015 го­ди­на, ка­де што ли­де­рот на СДСМ бе­ше дип­ло­мат­ски тор­пе­ди­ран од ед­на од нај­моќ­ни­те зем­ји на све­тот. Отка­ко За­ев из­ја­ви де­ка на сред­би­те со до­ма­ќи­ни­те би­ло раз­го­ва­ра­но за вна­треш­на­та со­стој­ба во Ма­ке­до­ни­ја, тој до­би де­мант од ви­це­пре­ми­е­рот и ми­ни­стер за вна­треш­ни ра­бо­ти на Изра­ел, Сил­ван Ша­лом, кој не­ги­ра­ше де­ка те­ми­те на раз­го­вор со За­ев би­ле вна­треш­ни­те пра­ша­ња на зем­ја­та или, пак, бом­би­те на За­ев. По ова од Тел Авив при­стиг­на уште еден де­мант. Изра­ел­ски­от ви­це­пре­ми­ер по­јас­ни де­ка со За­ев имал са­мо кра­тка и кур­то­аз­на сред­ба на ко­ја не се раз­го­ва­ра­ло за фи­нан­си­ски и без­бед­нос­ни пра­ша­ња, ка­ко што прет­ход­но из­ја­ви ли­де­рот на СДСМ.

Ед­но од пра­ша­ња­та што За­ев тре­ба да си ги по­ста­ви ко­га са­ка да ја ана­ли­зи­ра со­стој­ба­та во ко­ја се на­о­ѓа не­го­ва­та пар­ти­ја е те­ма­та санк­ции. Ка­ко се слу­чи од на­вод­ни­те санк­ции за ВМРО–ДПМНЕ, кои спо­ред ме­ди­у­ми­те на СДСМ беа го­то­ва ра­бо­та пред по­ло­ви­на го­ди­на, Гру­ев­ски да поч­не се­ри­ја по­се­ти, пр­вин во Бер­лин, а се­га и во Ва­шин­гтон?

Осо­бе­но е важ­на по­се­та­та на Гер­ма­ни­ја, ка­де што тој, и по­крај твр­де­ња­та на СДСМ де­ка Бер­лин се отка­жал од не­го, за три де­на се срет­на со три­е­се­ти­на вли­ја­тел­ни прет­став­ни­ци од по­ли­тич­ки­от и од биз­нис се­кто­рот, од кои слуш­нав­ме из­ја­ви со под­др­шка кои ни од­да­ле­ку не ја по­твр­ду­ва­ат те­за­та за изо­ла­ци­ја на нај­го­ле­ма­та ма­ке­дон­ска по­ли­тич­ка пар­ти­ја.

(Текст објавен во 215. број на неделникот Република, 14.10.2016)

Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот.

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.