Кога би завршил увидот на терен во поплавените подрачја, со колку тимови располагате?
Ѓорчевски: Сега се прави увид во оштетени објекти и возила, значи комисиите се постојано на терен и вршат увид на тоа што е оштетено. Процената сѐ уште не ја правиме. Таа ќе биде направена откако ќе заврши увидот. До 15 август е извршен увид во 3.200 куќи и имаме поминато 1.200 возила. Тимовите продолжуваат да работат на терен, така што очекуваме оваа недела да биде завршен увидот во најголем дел од населените места погодени со поплавата. Очекуваме дополнителна работа со населеното место Синѓелиќ бидејќи таму има најмногу штета. Значи, во сите населени места има наши комисии. Во најпогодените места имаме најмногу комисии. Со оглед на тоа дека 90 отсто од објектите се посетени, го имаме намалено бројот на комисиите бидејќи, реално, веќе нема голема потреба за комисиите да одат на увид, така што сега во оптек имаме 25 комисии кои се на терен. Комисии ќе има уште неколку дена, за луѓе што не биле посетени. Очекуваме оваа недела да биде завршен увидот и во населеното место Синѓелиќ, со увид во оштетени објекти и возила.
Која е постапката за увид во оштетените куќи и возила?
Ѓорчевски: Нашите комисии одат на самото место, улица по улица, во секој оштетен објект. На терен има луѓе од Општина Гази Баба кои се одредени како координатори за сите населени места и доколку некој е пропуштен јавува во Месната заедница, Општината или во населеното место каде што е кризниот штаб и ние потоа ги поминуваме и тие оштетени објекти. Тоа значи дека иако велиме дека деновиве ќе завршиме со процената, не значи дека дополнително, ако е нешто пропуштено, нема да бидат посетени граѓаните. Сите што се оштетени ќе бидат посетени и ќе биде извршен увид од мобилните екипи. Нема да останат куќа и возило што нема да бидат поминати.
Каква е процедурата за увид?
Ѓорчевски: Значи, кога се оди на увид, се фотографира објектот, куќата, покуќнината што е оштетена. Доколку дел од покуќнината е однесена од лицата што чистат, сопственикот треба да даде изјава. Ние затоа и упативме повик до сите оштетени, да ја фотографираат покуќнината која е изнесена како оштетена, за да ни ја олеснат работата, за да кога ќе дојде комисијата, се приложи фотографијата со изјава. За возилата, пак, имаме случаи кога возилото било на местото на настанот, се случила штетата, но потоа возилото го дислоцирале оттаму. Токму затоа ние претходно побаравме од луѓето да го фотографираат оштетеното возило на местото на настанот во состојбата во која што било за да знаеме дека тоа возило било поплавено. Вака, ако го тргнете од местото и го исчистите, ќе немате доказ дека било поплавено, па ќе нема начин да се докаже дека тоа возило навистина било оштетено од поплавите.
Каква е процедурата за увид на возилата?
Ѓорчевски: Увид имаме направено во 1.200 возила. Сметаме дека имаме уште неколку дена на терен и ќе има поголем број возила врз кои ќе биде направен увид. За возилата важи истата процедура како и за куќите. Се фотографира возилото од сите страни, моторот, внатрешноста, се прави копија од сообраќајната дозвола за да се види бројот на шасијата, бројот на моторот.
Каков е односот со граѓаните за време на увидот имајќи предвид низ што сѐ поминале?
Ѓорчевски: Ние им кажуваме на граѓаните дека сме тука за да им помогнеме. Треба да нѐ разберат дека мора да запишеме, мора да видиме што се случило. Генерално, во 95 отсто од случаите приемот од граѓаните е добар. Некогаш има ситуација кога нѐ критикуваат, на пример, „влеговте во некоја улица, па сега ќе си одите, зошто не останете да ја завршите целата улица“. Луѓето мора да нѐ разберат дека од 9 август, веднаш по поплавите, нашите екипи се излезени на терен секој ден, и сабота и недела немаат запрено. Така што, граѓаните мора да разберат дека ако екипата си замине, ќе дојде наредниот ден. Никој нема да биде одминат. Фотографираат, прават записник од увидот за подвижни и недвижни работи. Документите од увидот ги доставуваат до Бирото и следната фаза е правење процена. Да се види колкава е штетата, да се пресмета и севкупните процени да бидат доставени до Државната комисија за процени на штети, која ќе ги предаде на Владата, а Владата треба да донесе одлука за обесштетување, односно да ги прифати нашите процени на штета, по што ќе следува исплата на парите.
Поплавени, според првичната процена, беа околу 5.000 куќи. Како се проценува тоа што може да се поправи, а како тоа што не може?
Ѓорчевски: Ситуацијата на терен е ваква. Куќите постојат, тие се поплавени, но не се и однесени од водата. Имаме неколку случаи, можеби помалку од 1 процент од тие 5.000 куќи, каде што куќите се во толку очајна состојба што не можат да се поправат, односно треба да се урнат. За нив Владата ќе одлучи како ќе ги обесштети. Генерално, ќе се потрудиме колку може да биде направено најповолно сето тоа во интерес на граѓаните, за да можат да продолжат да живеат на местото на кое живееле пред поплавата. Во куќите зафатени со поплавата најмногу е оштетена покуќнината. И куќите се делумно оштетени, но тоа ќе се пресмета за луѓето да можат да го санираат од оштетата што ќе ја добијат и да продолжат да живеат.
Не е нарушена статиката на објектите?
Ѓорчевски: Генерално, за тие објекти што ќе ги посочат нашите комисии за увид дека реално немаат услови за функционирање, треба да се повикаат експерти од ИЗИС или други лица стручни за статика кои ќе кажат дали тие објекти мора да се урнат. Треба да се избере начин како да им се овозможи на луѓето да продолжат да живеат. Ние не можеме да кажеме дека некој објект треба да се урне.
Значи, вие ангажирате и експерти од други области?
Ѓорчевски: Ние мораме да им се заблагодариме на сите единици од локалната самоуправа. Ни дојде помош од сите лица кои располагаат со уверенија за проценители. Дојдоа и ни понудија помош за побрзо да се направи увидот. Сите наши ресурси се ставени во оптек. Исто така, треба да им се заблагодариме на осигурителните компании што ни излегоа во пресрет, па ни дадоа неколку експерти за процена на моторните возила. Така што, направивме голем број екипи со различни експерти за да можеме побрзо да завршиме, што ни помогна за десетина дена да направиме увид во над 95 проценти од оштетените.
Колку време е потребно од увид до процена на штетата?
Ѓорчевски: Различно е од објект до објект, зависи од оштетувањето. Ние ќе направиме повеќе тимови што ќе работат интензивно за да може што побрзо да се завршат процените. Може да дадам некој рок откако ќе завршиме со увидот, за 20- 30 дена да ја завршиме и процената. Сепак, сметајте на тоа дека се работи за околу 12.000 процени, што реално не е мала бројка за брзо да се заврши, но ќе направиме напори најбрзо што може да се завршуваат процените и можеби ќе се оди на етапна исплата, зависи како ќе се одлучи. Генерално, ние ќе се потрудиме што побрзо да го завршиме нашиот дел од работата.
Има ли поплаки на терен, од типот на неисфрлање на оштетеното за вие да направите увид иако тоа може да биде извор на зарази?
Ѓорчевски: Сѐ уште има такви ситуации на терен иако ние неколку пати нагласивме дека сета покуќнина може да биде исфрлена, а доволно е граѓаните да ја документираат преку една-две фотографии. Дел од граѓаните сметаат дека оштетеното треба да остане во домот иако нема потреба за такво нешто, со оглед на тоа дека најголем дел од оштетените домови ние веќе ги попишавме и нема зошто оштетеното да не се фрли. Сепак, мислам дека таквите ситуации се надминати и нема потреба да не се фрли оштетеното.
Како Вие лично го доживеавте одењето на терен во поплавените подрачја?
Ѓорчевски: Тоа е траума. Некој што создавал долго време, сѐ губи за миг. Има кал до колена. Во најпогодените места е многу страшна сликата. Има големи количини вода, кал, сето тоа се чисти, се отстранува. Позитивно во целата ситуација е што многу брзо се излезе на терен за да се расчисти и граѓаните почувствуваа дека некој се грижи за нив со севкупното залагање на сите институции и луѓе.
По поплавите лани во Тетовско, годинава во Скопско, дали граѓаните го сфаќаат значењето на осигурувањето, со оглед на тоа дека основните пакети не покриваат ваква елементарна непогода?
Ѓорчевски: На Запад е широкораспространета навиката за осигрување имоти и живот. Кај нас сето тоа сѐ уште не е издигнато на тоа ниво поради што мислам дека треба да се организираат кампањи со кои луѓето ќе се запознаат со предностите на осигурувањето. Водено, би требало да бидат изготвени пакети за осигурување кои ќе бидат понудени во некои поризични региони иако поплавата не може да се предвиди. Треба да се димензионира некој продукт кој ќе ги покрие сите ризици од поплава, пожар и други елементарни непогоди. Реално, не станува збор за голем издаток за осигурување, па секој може да си го дозволи. Треба да се работи на тоа луѓето да ја сфатат потребата од осигурување, посебно во руралните подрачја кои се обично попогодени од несреќи.
Се соочувате и со екстремни барања на терен?
Ѓорчевски: Стресот си го прави своето. Луѓето доаѓаат, кажуваат сѐ што можат да кажат, па, на пример, ако некој имал дома еден пакет зејтин и тој го пријавува. Тука не можеме да кажеме каков ќе биде ставот на Владата. Попишуваме сѐ што можеме да видиме на самото место, особено подвижен имот, кој е потребен за живеење, надвор од дневните потреби за јадење. Цел ни се подвижниот и неподвижниот имот, но не и храната.
Разговараше: Александрија Стевковска
Фото: Дејан Станчевски
(Интервјуто со Дени Ѓорчевски е објавено во 207. број на неделникот Република, 19.08.2016)
Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.