Сѐ што е на­ме­не­то за Бо­га не е грев – Цр­ква­та мо­ра да се прис­по­со­би на со­вре­ме­ни­от жи­вот

До­маш­ни­те цр­ков­ни сла­ви се сим­бол на иден­ти­те­тот на ма­ке­дон­ски­от на­род, но и мож­ност за друж­ба, ко­му­ни­ка­ци­ја, спло­ту­ва­ње. Ако под­ла­бо­ко пог­лед­не­ме на ра­бо­ти­те, ток­му куќ­ни­те сла­ви се тие што ќе нè на­те­ра­ат да се ви­ди­ме, да сед­не­ме на ма­са, да по­раз­го­ва­ра­ме, да ко­му­ни­ци­ра­ме. Ра­бо­ти­те се ме­ну­ва­ат – не­ко­гаш скром­но, ти­вко, со отво­ре­на вра­та за се­ко­го. Де­не­с со му­зи­ка, бо­га­та тр­пе­за, па ду­ри и сла­вење во ре­сто­ран. Но, цр­ква­та ве­ли сѐ што се пра­ви во име на бо­га, сѐ што е на­ме­не­то за бо­га, не е грев.

– Ди­ску­та­бил­но е да­ли не­ко­му мо­же да му се огра­ни­чи ка­ко ќе ја од­бе­ле­жи куќ­на­та сла­ва. Ве­ра­та е скром­ност од ас­пект на хра­на. Но, жел­ба­та, ра­до­ста да се иска­же љу­бов кон бо­га и кон све­те­цот што се сла­ви не смее да се огра­ни­чи, се­ка­ко без да се по­ми­не цр­ве­на­та ли­ни­ја – ве­ли отец Дим­че Бој­ков­ски.

Мно­гу­ми­на сме­тат де­ка бо­га­ти­те тр­пе­зи, му­зи­ка­та на сла­ва, игра­ње­то, сла­ве­ње­то во ка­фе­а­на ги из­ме­сту­ва ра­бо­ти­те, па сла­ви­те пре­ми­ну­ва­ат со не­по­треб­на пом­па. Но, отец  Дим­че не се сог­ла­су­ва со та­кви­от став  на лу­ѓе­то. Ве­ли ако мо­же за дру­ги ра­бо­ти да се пра­ви пом­па, зо­што не и за бог. Бог зас­лу­жу­ва нај­го­ле­ма пом­па, но не над­вор од рам­ки­те на хри­сти­јанс­тво­то.

– Да­ли ќе ја укра­си­те ма­са­та, да­ли ќе об­ле­че­те смо­кинг или се­којд­нев­на об­ле­ка, тоа е ваш из­бор. Што е уба­во и на бо­га му е дра­го. Сле­деј­ќи го мо­е­то искус­тво, ќе ви ка­жам де­ка и ме­не ми е уба­во ко­га ќе ме по­ка­нат на сла­ва и до­ма­ќи­ни­те ќе ме пре­че­ку­ва­ат до­те­ра­ни, сре­де­ни, ко­га до­мот е укра­сен и сре­ден, ме че­ка­ат со по­чит, со жел­ба, со љу­бов. Се гле­да де­ка тоа го пра­ват со мно­гу жел­ба. Са­ка­ат да му уго­дат на бо­га. Тоа не смее да се за­не­ма­ри. Нон­ша­лант­но­то од­не­су­ва­ње не по­ка­жу­ва вер­ба и жел­ба да се ис­по­чи­ту­ва бо­га – ко­мен­ти­ра отец Бој­ков­ски.

 Важ­но е да е да­де­но во име на бо­га

 Му­зи­ка на сла­ва не – игра­ње не. Тоа е спро­тив­но на цр­ков­ни­те пра­ви­ла, ве­лат мно­гу­ми­на. Но, на­ши­от со­го­вор­ник не се сог­ла­су­ва со тоа. Се­кој со­бир во ма­на­стир, ве­ли тој, се од­бе­ле­жу­вал со на­род­на му­зи­ка. До­ма­ќи­ни­те не се мо­на­си, од нив цр­ква­та не мо­же да пра­ви мо­на­си. Со ин­стру­мен­тот се сла­ве­ло име­то на бо­га.

На­чи­нот на праз­ну­ва­ње се­ко­гаш тре­ба да би­де во сог­лас­ност со пре­да­ни­е­то на цр­ква­та, да про­из­ле­гу­ва од уче­ње­то, што е глав­на­та по­ен­та на од­бе­ле­жу­ва­ње­то на вер­ски­те праз­ни­ци. Хра­на­та и пи­е­ње­то не се су­шти­на­та на од­бе­ле­жу­ва­ње­то на вер­ски­те праз­ни­ци. По­крај му­зи­ка­та и бо­га­ти­те тр­пе­зи, сè по­че­сто вер­ни­ци­те во не­до­стиг на про­стор и на вре­ме ку­пу­ва­ат го­то­ви по­га­чи и сла­ви­те ги прос­ла­ву­ва­ат во ка­фе­а­ни или во ре­сто­ра­ни.

Но, цр­ква­та, ве­ли на­ши­от со­го­вор­ник, мо­ра да се прис­по­со­би на со­вре­ме­ни­от на­чин на жи­ве­е­ње. Ку­пу­ва­ње­то го­то­ви слав­ски ко­ла­чи ја ме­ну­ва ос­нов­на­та стру­кту­ра на сла­ва­та, а цр­ква­та не ја за­бра­ну­ва прос­ла­ва­та на праз­ни­кот во ка­фе­а­на.

– Нор­мал­но е до­кол­ку чо­век во овие со­вре­ме­ни ус­ло­ви не мо­же да си доз­во­ли да со­бе­ре 50-60 при­ја­те­ли, род­ни­ни, дра­ги лу­ѓе во сво­јот дом. Се се­ќа­вам ко­га бев де­те, ко­га та­тко ми сла­ве­ше сла­ва, се ва­деа си­те кре­ве­ти во дво­рот, се по­ста­ву­ваа клу­пи, вра­та­та бе­ше отво­ре­на за си­те, ма­сов­но до­а­ѓаа лу­ѓе… Не се­кој има ус­ло­ви да со­бе­ре тол­ку лу­ѓе до­ма. Да­ли ќе го да­де ја­де­ње­то до­ма или во ка­фе­а­на не е важ­но. Важ­но е да е да­де­но во име на бо­га. По­ра­но ка­фе­а­на­та се сме­та­ше за не­што не­мо­рал­но, асо­ци­ра­ше на пе­јач­ка, на пи­е­ње…, де­нес е по­и­на­ку. Има­ме мно­гу до­маш­ни ка­фе­а­ни. Ко­га ќе дој­дат вер­ни­ци­те да ме пра­ша­ат, јас им ве­лам де­ка мо­же да се пра­ви во ка­фе­а­на. Важ­но е до­ма да го пре­се­ча­т леп­че­то. За од­бе­ле­жу­ва­ње на праз­ни­ци­те и на сла­ви­те се нај­важ­ни све­ќа­та, по­га­ча­та, жи­то­то и ви­но­то. Леп­че­то и пче­ни­ца­та мо­же да се пос­лу­жат во ка­фе­а­на пред да се слу­жи хра­на­та. Сум бил во ка­фе­а­на на сла­ва и не гле­дам при­чи­на зо­што име­то на Бо­га и на све­те­цот да не се прос­ла­ви со му­зи­ка, со пес­на – об­јас­ну­ва отец Дим­че Бој­ков­ски, кој додава дека милостината е многу важна – да се подари нешто на оној кој нема.

Цр­ква­та не го одо­бру­ва мр­се­ње­то на пос­ни сла­ви или на сла­ви што па­ѓа­ат во пе­ток. Сла­ва со мрс­на тр­пе­за не е сла­ва. Та­ка се вр­ти грб на свет­ци­те, се вр­ти грб на бо­га. Ли­це­ме­рие е да ве­лиш де­ка го сла­виш бо­га, а да мр­сиш на пос­на сла­ва. Да­ва­ње­то мрс­на сла­ва во пос­ни де­но­ви не е ука­жу­ва­ње чест на го­сти­те иа­ко до­ма­ќи­ни­те че­сто го пра­ват тоа со жел­ба да им уго­дат на го­сти­те. Ка­ко што ве­лат цр­ков­ни­те ли­ца, хра­на­та и пи­е­ње­то не се су­шти­на­та на сла­ва­та, ту­ку со­би­рот за вред­но­сти­те и ве­ра­та што ја за­ста­пу­вал све­те­цот, што се сла­ви.

Отец Дим­че ве­ли де­ка цр­ква­та мо­ра да би­де по­ли­бе­рал­на во од­нос на по­ста­ве­но­ста на жи­во­тот. Не мо­же­ме да жи­ве­е­ме по нор­ми­те до­не­се­ни на пос­лед­ни­от со­бир во 13-14 век. Де­не­ска сме 21 век, по­ми­на­ти се осум ве­ка, мно­гу ра­бо­ти се про­ме­не­ти.

– За раз­ли­ка од нас, ка­то­лич­ка­та цр­ква се приб­ли­жу­ва до лу­ѓе­то. Ние сè уште др­жи­ме до не­кои ста­ри нор­ми, ба­рем дек­ла­ра­тив­но. Ка­но­ни­те ги пи­шу­ва­ат лу­ѓе­то за вре­ме­то во кое жи­ве­е­ле. Јас си зе­мам за пра­во да ка­жам де­ка мо­ра­ме да би­де­ме по­ли­бе­рал­ни и поб­ли­ску до вер­ни­ци­те – ко­мен­ти­ра отец Дим­че.

Не­ко­гаш сла­ви­те се пра­кти­ку­ва­ле на тој на­чин што до­ма­ќи­ни­те се воз­др­жу­ва­ле од јав­но пра­кти­ку­ва­ње на оби­ча­и­те, на при­мер, слав­ска­та све­ќа се др­же­ла под ка­пак за да не се ви­ди од да­ле­ку, осо­бе­но во зи­ма. Струч­ња­ци­тев е­лат де­ка во со­ци­ја­лиз­мот мно­гу лу­ѓе прос­ла­ву­ва­ле не­што што мо­же­ло да се на­ре­че до­маш­на сла­ва, но не се пра­кти­ку­ва­ле ни­ка­кви оби­чаи, од­нос­но не­ма­ло вер­ски обе­леж­ја. Се­пак,сла­ви­те оста­на­ле во све­ста на лу­ѓе­то и ко­га ги на­пу­шти­ле сво­и­те тра­ди­ци­о­нал­ни сел­ски за­ед­ни­ци во про­це­си­те на ур­ба­ни­за­ци­ја и ин­ду­стри­ја­ли­за­ци­ја и ги пре­не­ле во гра­до­ви­те.

Пишува: Билјана Зафирова

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.