Малески: Идентитетот не е спорен, минатото е во прашање

По­ра­неш­ни­от ми­ни­стер за над­во­реш­ни ра­бо­ти Ден­ко Ма­ле­ски сме­та де­ка из­лез од ќор-со­ка­кот во кој се на­о­ѓа Ма­ке­до­ни­ја во спо­рот за име­то со Гр­ци­ја е соз­да­ва­ње но­ва над­во­реш­на по­ли­ти­ка на др­жа­ва­та, ко­ја ќе би­де про­из­вод на усог­ла­се­ни ста­во­ви на глав­ни­те по­ли­тич­ки пар­тии. Ма­ле­ски во интервју за новиот број на неделникот Република пред­ла­га oд тој до­го­вор да про­из­ле­зат и цр­ве­ни­те ли­нии на ма­ке­дон­ска­та стра­на со кои ќе се на­пра­ви ди­стан­ца од по­ли­тич­ки­от пог­лед на ед­на пар­ти­ја. По­ра­неш­ни­от шеф на ма­ке­дон­ска­та дип­ло­ма­ти­ја не е оп­ти­мист де­ка ра­бо­ти­те одат во ви­стин­ска на­со­ка ко­га ста­ну­ва збор за по­тре­ба­та од ци­ви­ли­зи­ран ди­ја­лог ме­ѓу по­ли­тич­ки­те пар­тии во зем­ја­ва, а ка­ко ре­зул­тат на тоа се од­да­ле­чу­ва­ме од ре­ше­ни­ја на клуч­ни­те проб­ле­ми на др­жа­ва­та, вклу­чу­вај­ќи го и проб­ле­мот со Гр­ци­ја. За не­го, спо­рот око­лу ма­ке­дон­ски­от иден­ти­тет е те­ма што не по­стои и сме­та де­ка проб­лем за ова пра­ша­ње по­бр­зо би има­ле со Бу­га­ри­ја, откол­ку со Гр­ци­ја.

Велите де­ка е дој­ден мо­мент да се пре­зе­ме не­ка­ква ак­ци­ја за да се про­ме­ни ова ста­тус кво, од­нос­но де­ка е по­треб­но да се ре­де­фи­ни­ра над­во­реш­на­та по­ли­ти­ка на др­жа­ва­та. Ка­ко кон­крет­но ја за­мис­лу­ва­те таа ак­ци­ја?

МАЛЕСКИ: На Ма­ке­до­ни­ја ѝ е по­треб­на но­ва над­во­реш­на по­ли­ти­ка, ко­ја ќе би­де про­из­вод на усог­ла­се­ни­те ста­во­ви на глав­ни­те по­ли­тич­ки пар­тии во зем­ја­та. Но­ва­та над­во­реш­на по­ли­ти­ка ќе про­из­ле­зе од тоа што по­ли­тич­ки­те пар­тии ќе го фор­му­ли­ра­ат ка­ко др­жа­вен ин­те­рес. Та­ка, пре­ку де­мо­крат­ски­от про­цес, од на­ши­от пат кон НАТО и кон ЕУ ќе го от­стра­ни­ме ми­тот де­ка др­жав­ни­от и на­ци­о­на­лен ин­те­рес е не­што што е за­пи­ша­но во ка­мен или е иско­ва­но во ѕвез­ди­те. Са­мо ва­ква стра­те­ги­ја, со ко­ја ќе се на­пра­ви нуж­на­та ди­стан­ца од по­ли­тич­ки­те пог­ле­ди на ед­на пар­ти­ја и од ста­вот на др­жа­ва­та, зем­ја­та ќе мо­же да из­ле­зе од ќор-со­ка­кот во кој сме се­га. Иста­та стра­те­ги­ја мо­же да ја изв­ле­че од ќор-со­как и са­ма­та вла­де­јач­ка пар­ти­ја, ко­ја, со сво­ја­та не­по­пуст­ли­вост, мо­же да пре­диз­ви­ка дла­бо­ки по­ли­тич­ки по­дел­би и конф­ли­кти во до­маш­на­та по­ли­ти­ка.

Има ли шан­си ма­ке­дон­ски­те пар­тии да до­го­во­рат единс­тве­на пла­тфор­ма, на­ци­о­нал­на стра­те­ги­ја за спо­рот со Гр­ци­ја, кој не­ма да се ме­ну­ва со про­ме­на­та на се­ко­ја вла­да, ка­ко што на­пра­ви Гр­ци­ја во 2009 го­ди­на, ко­га при­фа­ти збо­рот Ма­ке­до­ни­ја да стои во евен­ту­ал­но­то ком­про­мис­но име и се­га тоа го пре­зен­ти­ра ка­ко го­лем че­кор на­пред во пре­го­во­ри­те?

МАЛЕСКИ: Ако на­у­чи­ме да раз­го­ва­ра­ме ка­ко па­три­о­ти од две­те стра­ни на рас­пра­ва­та, има. Ако про­дол­жи­ме да се де­ли­ме на па­три­о­ти и на пре­дав­ни­ци, не­ма. Сѐ до­де­ка не­ма­ме ци­ви­ли­зи­ран ди­ја­лог ме­ѓу пар­ти­и­те во Ма­ке­до­ни­ја, не­ма да има ре­ше­ние за круп­ни­те проб­ле­ми со кои се со­о­чу­ва­ме, вклу­чу­вај­ќи го и проб­ле­мот со Гр­ци­ја. За жал, ра­бо­ти­те во до­маш­на­та по­ли­ти­ка одат ток­му во спро­тив­на­та на­со­ка, од­да­ле­чу­вај­ќи нѐ од ре­ше­ние.

Сме­та­те ли де­ка со ва­кво ре­ше­ние ќе би­дат за­гро­зе­ни ма­ке­дон­ски­от иден­ти­тет и ја­зи­кот?

МАЛЕСКИ: Во еден мој текст об­ја­вен и во ви­ен­ски „Евро­зин“ на­пи­шав де­ка ние де­ба­ти­ра­ме за не­по­сто­ен спор. Би­деј­ќи глав­ни­от еле­мент на ди­стинк­ци­ја на иден­ти­те­ти во со­вре­ме­ни­от свет е ја­зи­кот, а ние збо­ру­ва­ме сло­вен­ски ја­зик, до­де­ка Гр­ци­те мо­дер­на вер­зи­ја на грч­ки­от, се пра­шу­вам – ка­де е спо­рот. По­бр­гу би има­ле иден­ти­тет­ски спор со Бу­га­ри­те по­ра­ди бли­ско­ста на на­ши­те ја­зи­ци и по­ра­ди пер­и­о­ди на за­ед­нич­ка исто­ри­ја. Зна­чи, су­ди­рот со Гр­ци­ја е су­дир на на­ци­о­на­лиз­мот на два на­ро­да на кој, ка­ко та­ков, не му е важ­на ре­ал­но­ста ту­ку тоа што е за­пи­ша­но на не­бо­то.

Мо­же­ме ли да при­фа­ти­ме про­ме­на на Уста­вот и на лич­ни­те до­ку­мен­ти и слич­ни ре­ше­ни­ја, кои се ап­со­лут­но дел од вна­треш­на­та по­ли­ти­ка на ед­на др­жа­ва?

МАЛЕСКИ: Мно­гу ра­бо­ти ќе за­ви­сат од тоа кол­ку ус­пеш­но ќе ја раз­ре­ши­ме „не­по­стој­на­та“  иден­ти­тет­ска те­ма.

(Целото интервју со професорот Денко Малески ќе можете да го прочитате во новиот број на неделникот Република кој е во продажба од денеска, 18 октомври)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.