Македонците возат нерегистрирани возила

– Мар­шру­та­та ми бе­ше од Коз­ле кон Цен­тар. На кр­стос­ни­ца­та кај „Ве­ро“ во Та­фта­ли­џе, за­мис­лен, не за­бе­ле­жав де­ка во мо­мен­тот се ме­ну­ва свет­ли­на­та на се­ма­фо­рот. Не­мав вре­ме да под­за­прам и, бу­квал­но, ко­га бев под се­ма­фо­рот се вклу­чи цр­ве­но. Од дру­га­та стра­на, пак, ед­но по­ста­ро во­зи­ло, „бу­ба“, по­бр­за­ло да по­ми­не, слич­но ка­ко во мо­ја­та си­ту­а­ци­ја, са­мо кај не­го не­по­сред­но пред да се вклу­чи зе­ле­но. Не го ни за­бе­ле­жав са­мо по­чув­ству­вав удар и воз­душ­ни­те пер­ни­чи­ња се отво­ри­ја. Ед­вај из­ле­гов над­вор, не­го­во­то во­зи­ло бе­ше ре­чи­си не­чеп­на­то. Мо­јот авто­мо­бил, стар са­мо не­кол­ку ме­се­ци, бе­ше на­пра­вен пар­че. Зе­дов те­ле­фон да по­ви­кам по­ли­ци­ја. Поч­на да ме мо­ли аман за­ман не ви­кај по­ли­ци­ја, не ми е ре­ги­стри­ра­но во­зи­ло­то. Му ви­кам не­мам из­бор, имам ка­ско-оси­гу­ру­ва­ње, мо­рам да по­ви­кам по­ли­ци­ја. Ми ви­ка не­мам да ти да­дам па­ри, ви­нов­ни сме двај­ца­та, да си ја по­кри­е­ме се­кој сам сво­ја­та ште­та. Мо­ја­та пе­то­ци­фре­на во евра, не­го­ва­та ед­вај дво­ци­фре­на…

Ова е са­мо ед­на од мно­гу­те со­о­бра­ќај­ни нез­го­ди во Скоп­је во кои еден од учес­ни­ци­те упра­ву­ва не­ре­ги­стри­ра­но во­зи­ло.

Во 2012 го­ди­на по­ли­ци­ја­та ре­ги­стри­ра­ла 18.507 не­ре­ги­стри­ра­ни во­зи­ла, а од со­о­бра­ќај би­ле иск­лу­че­ни 14.171. Ова е са­мо број­ка­та на не­ре­ги­стри­ра­ни­те во­зи­ла на ули­ци­те низ зем­ја­ва што ги ре­ги­стри­ра­ла по­ли­ци­ја­та. Број­ка­та на ва­кви­те во­зи­ла во 2012 го­ди­на е зго­ле­мен во од­нос на 2011 го­ди­на, ко­га би­ле ре­ги­стри­ра­ни 17.000 ва­кви во­зи­ла, би­ле каз­не­ти 16.901 во­зач, а од со­о­бра­ќај би­ле иск­лу­че­ни 11.571 во­зи­ло. Во пр­ви­те че­ти­ри ме­се­ци од го­ди­на­та по­ли­ци­ја­та за­пре­ла 3.261 во­зач, кои упра­ву­ва­ле не­ре­ги­стри­ра­ни во­зи­ла, а од со­о­бра­ќај иск­лу­чи­ла 2.055 во­зи­ла, што бе­ле­жи мал пад во спо­ред­ба со ми­на­та­та го­ди­на, ко­га во исти­от пер­и­од би­ле иск­лу­че­ни 2.833 во­зи­ла.

Прет­по­ста­вка­та е де­ка во зем­ја­ва се во­зат око­лу 100.000 не­ре­ги­стри­ра­ни во­зи­ла. Во 2009 го­ди­на Европ­ска­та ко­ми­си­ја из­ле­зе со ин­фор­ма­ци­ја де­ка око­лу 17 про­цен­ти од во­зи­ла­та во Ма­ке­до­ни­ја се во­зат не­ре­ги­стри­ра­ни, или око­лу 50.000 во­зи­ла. Во 2007 го­ди­на, пак, ду­ри 30 про­цен­ти од во­зи­ла­та се во­зе­ле без прет­ход­но да по­ми­нат тех­нич­ки прег­лед, да би­дат оси­гу­ре­ни и да се пла­ти го­диш­на ре­ги­стра­ци­ја. Оси­гу­ри­тел­ни­те ком­па­нии сме­та­ат де­ка таа број­ка е мно­гу по­го­ле­ма, од­нос­но во зем­ја­ва има по­ве­ќе од 100.000 во­зи­ла што се во­зат не­о­си­гу­ре­ни и не­ре­ги­стри­ра­ни.

Во оси­гу­ри­тел­ни­те ком­па­нии ве­лат де­ка не е мал бро­јот на ште­ти во кои еден од учес­ни­ци­те упра­ву­вал не­ре­ги­стри­ра­но во­зи­ло.

– За­гри­жу­вач­ка е со­стој­ба­та со не­ре­ги­стри­ра­ни­те во­зи­ла, кои се на­о­ѓа­ат на па­ти­шта­та низ зем­ја­ва. За­кон­ски­те про­пи­си се мно­гу јас­ни, мо­тор­но­то во­зи­ло мо­ра да има по­ли­са за оси­гу­ру­ва­ње и за ре­ги­стра­ци­ја, но, за жал, тоа не се по­чи­ту­ва – ве­лат во ед­на од оси­гу­ри­тел­ни­те ком­па­нии.

Во слу­чај на нез­го­да со не­ре­ги­стри­ра­но во­зи­ло, ли­це­то што упра­ву­ва­ло ре­ги­стри­ра­но во­зи­ло мо­же да нап­ла­ти ште­та од ма­тич­на­та оси­гу­ри­тел­на ком­па­ни­ја, ка­де што го оси­гу­рил сво­е­то во­зи­ло. Оси­гу­ри­тел­на­та ком­па­ни­ја, пак, тие па­ри по­доц­на ги нап­ла­ќа од На­ци­о­нал­но­то би­ро за оси­гу­ру­ва­ње, кое има за­га­ран­ти­ран фонд.  Тие наг­ла­су­ва­ат де­ка во слу­чај на нез­го­да со не­ре­ги­стри­ра­но во­зи­ло не смее да се пот­пи­шу­ва Европ­ски из­ве­штај. Во та­ков слу­чај, оси­гу­ри­тел­на­та ком­па­ни­ја не ја по­кри­ва ште­та­та. Ли­це­то, чи­е­што во­зи­ло пре­тр­пе­ло ште­та од не­о­си­гу­ре­но и не­ре­ги­стри­ра­но во­зи­ло, ќе мо­ра по суд­ски пат да го ту­жи ли­це­то со кое се су­дри­ло.

Го­лем е проб­ле­мот и со не­ре­ги­стри­ра­ни­те тра­кто­ри. Од На­ци­о­нал­но­то би­ро за оси­гу­ру­ва­ње ве­лат де­ка во 2011 го­ди­на во зем­ја­ва има­ло 52.000 тра­кто­ри, мо­то­кул­ти­ва­то­ри и дру­га зем­јо­дел­ска ме­ха­ни­за­ци­ја. Од нив по­ли­са за оси­гу­ру­ва­ње има­ле са­мо 1.415 тра­кто­ри.  Не­ре­ги­стри­ра­ни­те тра­кто­ри во со­о­бра­ќај­ни­те нез­го­ди што се слу­чи­ле во 2011 го­ди­на, а што би­ле пре­диз­ви­ка­ни од не­о­си­гу­ре­ни во­зи­ла, учес­тву­ва­ле со 13 про­цен­ти од вкуп­ни­от број при­ја­ве­ни ште­ти во Би­ро­то, или 126 ште­ти.

Во 2010 го­ди­на би­ле под­не­се­ни 902 ба­ра­ња за ре­фун­да­ци­ја на средс­тва од га­рант­ни­от фонд по­ра­ди ште­ти од не­ре­ги­стри­ра­ни во­зи­ла, а во 2011 го­ди­на таа број­ка из­не­су­ва 976. Исп­ла­те­на­та ште­та во 2011 го­ди­на про­сеч­но из­не­су­ва 118.505 де­на­ри или 1.927 евра, а вкуп­на­та су­ма на при­фа­те­ни ште­ти во га­рант­ни­от фонд во 2011 го­ди­на из­не­су­ва 125.852.455 де­на­ри или  2.046.381 евра.

Во 2012 го­ди­на се бе­ле­жи на­ма­лу­ва­ње на бро­јот на при­ја­ве­ни ште­ти од не­ре­ги­стри­ра­ни во­зи­ла на 821. Про­сеч­но исп­ла­те­на­та ште­та во 2012 го­ди­на из­не­су­ва 138.994 де­на­ри. Га­рант­ни­от фонд, всуш­ност, ги ре­фун­ди­ра средс­тва­та на оси­гу­ри­тел­ни­те ком­па­нии за исп­ла­те­ни ште­ти на­ста­на­ти од не­о­си­гу­ре­ни во­зи­ла, а по­тоа  На­ци­о­нал­но­то би­ро во суд­ска по­стап­ка во­ди ре­грес­но по­ба­ру­ва­ње од сопс­тве­ни­кот или во­за­чот на не­о­си­гу­ре­но­то во­зи­ло.

Не­ма да ре­ги­стри­рам ску­тер за „низ ма­а­ло“

Ка­ко глав­на при­чи­на за ко­ри­сте­ње­то не­ре­ги­стри­ра­ни во­зи­ла се на­ве­ду­ва да­вач­ка­та за оваа ус­лу­га. Про­сеч­на­та це­на за ре­ги­стра­ци­ја на мо­тор­но во­зи­ло е  11.000 де­на­ри.

– Ќе да­дам 11.000 де­на­ри  за оси­гу­ру­ва­ње, а тол­ку не мо­жам да го про­да­дам во­зи­ло­то што го имам. Вре­ди по­ло­ви­на од тоа. А, по­треб­но е да се има во­зи­ло. Не мо­жам да си доз­во­лам по­до­бар авто­мо­бил. Ама ете, тој што не­ма, по­ве­ќе да­ва. Па ме­сто 200 евра за ре­ги­стра­ци­ја, да­дов двој­но по­ве­ќе за каз­на – ве­ли еден скоп­ја­нец, кој не­о­дам­на пла­тил каз­на за упра­ву­ва­ње не­ре­ги­стри­ра­но во­зи­ло.

Во по­ма­ли­те ме­ста, осо­бе­но во се­ла­та низ зем­ја­ва, овој проб­лем е по­дра­сти­чен. Во не­кои по­ма­ли се­ла ре­чи­си и не­ма ре­ги­стри­ра­но во­зи­ло. Се­ла­ни­те ве­лат де­ка го во­зат авто­мо­би­лот до ни­ва и на­зад, не из­ле­гу­ва­ат на го­ле­ми со­о­бра­ќај­ни­ци, по­ли­цај­ци­те ги зна­ат, па им прог­ле­ду­ва­ат низ пр­сти. Но, сѐ по­че­сто, ток­му по­ра­ди ва­кви­те си­ту­а­ции, МВР пра­ви пре­рас­пре­дел­ба на по­ли­ци­ска­та кон­тро­ла, од­нос­но по­ли­цај­ци­те од еден град ги пре­фр­ла во друг град. Во Штип во вто­ра­та по­ло­ви­на на 2012 го­ди­на  би­ле фа­те­ни 439 во­за­чи што упра­ву­ва­ле не­ре­ги­стри­ра­ни во­зи­ла.

Го­лем проб­лем се и тие што упра­ву­ва­ат не­ре­ги­стри­ра­ни ску­те­ри. Тие сме­та­ат де­ка не­ма по­тре­ба за ре­ги­стра­ци­ја за­тоа што се во­зат са­мо „низ ма­а­ло“.

– Не­о­дам­на имав со­о­бра­ќај­на нез­го­да. Со авто­мо­бил удрив ску­тер, ми из­ле­зе не­на­деј­но пред ме­не, не­мав вре­ме да ре­а­ги­рам и го тур­нав мом­че­то. Са­кав да по­ви­кам по­ли­ци­ја, но мом­че­то ре­а­ги­ра­ше ло­шо, му се ја­ви на сво­јот та­тко. Из­ле­зе де­ка ску­те­рот не бил ре­ги­стри­ран. Го пра­шав чо­ве­кот зо­што доз­во­лу­ва де­те­то да во­зи ску­тер што не е оси­гу­рен и ре­ги­стри­ран, ми ве­ли, е де, за ов­де-он­де, низ  ма­а­ло не­ма да пла­ќам ре­ги­стра­ци­ја – рас­ка­жу­ва еден наш со­го­вор­ник, кој мо­рал од џеб да ја пла­ти ште­та­та са­мо за да не му на­пра­ви проб­лем на мла­до­то мом­че.

Ви­со­ки каз­ни, праз­ни џе­бо­ви

Спо­ред За­ко­нот за без­бед­но­ста во со­о­бра­ќа­јот на па­ти­шта­та, мо­тор­ни­те во­зи­ла во со­о­бра­ќај на пат мо­же да учес­тву­ва­ат ако се ре­ги­стри­ра­ни и има­ат ва­жеч­ка со­о­бра­ќај­на доз­во­ла. Ако со­о­бра­ќај­на­та по­ли­ци­ја фа­ти во­зач што упра­ву­ва не­ре­ги­стри­ра­но во­зи­ло, му изре­ку­ва гло­ба од 300 евра. Каз­на­та за прав­но ли­це из­не­су­ва 480 евра.

Пишува: Билјана Зафирова

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.