| четврток, 6 декември 2018 |

Горан Тренчовски: Темата за „Златна петорка“ ја носам од мојот сокак од детството

Парадоксалниот случај со студентите немал официјално објаснение за нивната „чистка“ по кратка постапка од страна на тогашниот режим. Многу траги биле намерно и свесно избришани. Но, сепак, неколку крунски докази останале до ден-денес. Запретаните спомени и ретроспекции на тројца преживеани (Алавантие, Ката и Џиџи), кои им биле блиски на „петтемина“, нѐ водеа цело време во текот на нашата филмска сторија, вели Тренчовски

Горан Тренчовски има дипломирано режија на Академијата за уметности во Нови Сад во класата на проф. д-р Боро Драшковиќ и на 21 година станa еден од најмладите и најплодни режисери на Балканот. Тренчовски беше уметнички координатор на Академската театарска лабораторија и драматург на Народниот театар „Антон Панов“, работеше во македонската телевизија како постојан режисер, а беше и селектор и уметнички директор на IX и на X издание на Фестивалот на камерен театар „Ристо Шишков“.

Досега режирал во сите драмски медиуми, потписник е на 100 професионални уметнички – театарски и филмски проекти, како и на повеќе од 500 ТВ-проекти. Напишал околу 300 текстови објавени низ списанијата и весниците. Има плодно искуство и како продуцент, организатор и издавач. Иницијатор е, основач и менаџер на интернационалниот филмски фестивал „Астерфест“ и резидентен режисер во НУЦК „Антон Панов“. Неговите режирани дела биле прикажани на повеќе фестивали во странство, режирал повеќе филмски и ТВ проекти во различни жанрови (серии, документарци, документарни драми, драми, играни проекти), како и повеќе театарски претстави според класични и модерни драми. Неодамна го заврши долгометражниот игран филм „Златна петорка“, по мотиви на драма и на проза од Братислав Ташковски, инспириран од настанот за петтемина струмички студенти во 1951 година и по тој повод поразговаравме со него.

zlatna_petorka-poster-mk

Вашиот филм „Златна петорка“ оваа година го затвори фестивалот на филмска камера „Браќа Манаки“. Филмот беше премиерно прикажан пред македонската публика. Што значи за Вас прикажувањето на „Браќа Манаки“? Особено честа да се затвори Фестивалот со Ваш филм?

-Мојата филмска визија за „Златна петорка“ ја носев со себе уште пред враќањето од студискиот престој во Чешка, во 1999 година. Но, тогаш имав само синопсис. Во меѓувреме работев филмови од сите жанрови во Македонската телевизија, разговарав со многу писатели, но ниеден не се зафати со екранизација на темата што ја носам од мојот сокак уште од детството. Дури некаде во 2003 година напишав тритмент со кој конкурирав во Министерството за култура, но бев одбиен. Речиси сите со кои разговарав дотогаш велеа „уште е рано“, или „не чепкај тука“, но мене сѐ повеќе ме инспирираше филмскиот концепт за тој филм. Во 2013 година пак ѝ се навратив на идејата, но веќе со сигурен продуцент – „Револушн“, кој храбро сакаше да инвестира во намерата да снимам филм базиран по „вистинитиот“ настан за петтемина млади струмичани од 1951 година, по фикционални мотиви на Братислав Ташковски. Конкуриравме и добивме поддршка од Агенцијата за филм, но таа беше сразмерно помала во однос на обемот на работата што нѐ очекуваше. Јас бев прогласен за дебитант, а филмот беше третиран како нискобуџетен. Не ни преостануваше ништо друго: или да се откажеме, или да се обидеме да го направиме невозможното. Го одбравме второто. Сметам дека честа да ја имаме проекцијата на самото затворање на фестивалот, чесно и професионално сме ја заслужиле како филмска екипа, посебно и поради фактот што филмот му се допадна на селекторот и директор Благоја Куновски. Затоа за мене проекцијата на овој филм пред големото платно во Битола, со емоциите и со сета своја непосредност, беше миг што со нетрпение и возбуда го очекував.

Светската премиера на филмот беше на 29 септември во официјалната програма на Интернационалниот филмски фестивал „Реинденс“ во Лондон. Проекцијата на филмот се одржа во киното „Вју“ на „Пикадили сиркус“ во центарот на Лондон. Како успеавте да се најдете на најголемиот европски фестивал за независен филм, кој е под покровителство на познатите режисери Тери Гилијам и Мајкл Винтерботом?

-Филмот го правевме без да коментираме или да заземаме страна, туку со цврст естетски став, оставајќи го гледачот самиот да пресуди за постапките на ликовите. За обликот на конечната верзија на сценариото, во драматуршка смисла, многу ни помогна косценаристката Билјана Гарванлиева. Се сложивме да правиме филм што ќе биде наш, македонски, но со универзална поента, што би допрело до секој современ гледач од кое било потекло. Филмот го правевме со една одмерена дистанца, без да браниме некого или повторно да правиме ненаков отстрел. Сепак, со свеж авторски печат и низ една хиперреална поетика на (раз)откривање на гревовите и злосторот. Факт е дека студентите биле невини и целата интрига околу нив е нехумана. Симболиката на приказната е содржана и во една реплика на едниот од студентите, кој во еден момент изустува: „Сонцето ќе огрее и за нас“. Тоа е тоа „златно сонце“ на слободата, кое петмината го очекувале како нормален исход од нивните младешки идеали, во расчекор меѓу Истокот и Западот. Тука е испреплетен еден љубовен мотив на кој наведува и плакатот, при што е прикажан кадар со пет женски прста врз оружје и Библија, со сета своја убавина и жестина. Претпоставувам дека поради сите овие нешта филмот влезе во програмата на британскиот „Реинденс“, каде што ќе ја претставуваме Македонија во официјалната фестивалска селекција. А набргу филмот ќе патува и во Торонто, Сиднеј, и на други фестивали.

zlatna_petorka-poster-mk

Главен мотив во филмот е апсурдниот настан од 1951 година кога сурово се ликвидирани петмина прогресивни студенти од Струмица. Што претставува филмската сторија?

-Секој од нас мораше да вложи речиси натчовечки ангажман за да се реализира овој филм. Тој е правен со голема мера на ентузијазам, но според високопрофесионални стандарди. Притоа имав мошне сложена задача – да режирам филм што ќе биде растоварен од локалните муабети, а да се зацврсти наративното јадро, кое ќе почива врз морална и љубовна човечка драма, со извесни навраќања во минатото, но со јасно и гласно ехо во сегашноста. Пристапивме кон материјата на најкреативен можен начин, без документаризам, избегнувајќи ја стапицата да обработуваме хроники или биографии. Едноставно, се впуштивме во создавање филм со динамична играна структура од аспект на авторска екипа родена во 70-ите години и затоа сметам дека појавата на овој филм, меѓу другото, има и генерациско значење. Парадоксалниот случај со студентите немал официјално објаснение за нивната „чистка“ по кратка постапка од страна на тогашниот режим. Многу траги биле намерно и свесно избришани. Но, сепак, неколку крунски докази останале до ден-денес. Запретаните спомени и ретроспекции на тројца преживеани (Алавантие, Ката и Џиџи), кои им биле блиски на петмината, нѐ водеа цело време во текот на нашата филмска сторија.

Имате впечатлива актерска екипа составена од истакнати имиња од постарата, но и од младата генерација, но не помалку значајна е монтажата на Андрија Зафрановиќ, кој е монтажер на филмовите на Кустурица „Татко на службен пат“, „Дом за бесење“, „Аризона дрим“ и на уште 80-ина филмови, директорот на фотографија е Апостол Трпески…, но и другиот дел од тимот што работеше на филмот. Со оглед на тоа дека станува збор за суптилна тема сместена во едно милје во минатото и едно милје во сегашноста , колку сте Вие задоволен од постигнатото?

-Во моето досегашно искуство и низ работата во сите драмски медиуми, се стремам кон перфекционализам и морам да признаам дека сум задоволен од конечниот филмски продукт. „Златна петорка“ е едно ново филмско видување за интимниот копнеж наспроти комунистичкиот терор, што нема да ве остави рамнодушни. Има тука впечатливи секвенци кога над љубовта надвиснува предавството при што аудиовизуелниот предзнак и дијалогот се во една природна, ненаметлива хармонија. Одлична поткрепа ни беше и успешно склопениот кастинг, кој донесува актерски проблесоци на една докажана филмска генерација, но и промовирање на една нова плејада филмски лица, чиишто аури допрва ќе зрачат во домашната и во светската кинематографија.

 

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.

Top