Горјан Милошевски, драматург: Бај­ки­те се по­треб­ни за да го на­пра­ви­ме жи­во­тот по­у­бав

Прет­ста­ва­та за вер­ба­та, на­деж­та и за љу­бо­вта „Пе­пе­ла­шка“ пре­ми­ер­но бе­ше из­ве­де­на на 22 ју­ни на сце­на­та на Те­а­та­рот за де­ца и мла­дин­ци. „Пе­пе­ла­шка“ од Шарл Пе­ро е во ре­жи­ја на Де­јан Дам­ја­нов­ски и дра­ма­ти­за­ци­ја на Гор­јан Ми­ло­шев­ски, а ко­ри­сти мо­ти­ви од не­ко­гаш­на­та адап­та­ци­ја на „Диз­ни“. Тоа е прет­ста­ва за двај­ца зре­ли со­ну­ва­чи – од ед­на стра­на Пе­пе­ла­шка, ко­ја не мо­же да се по­ми­ри со по­тре­ба­та за бо­гат­ство на ма­ќе­а­та и на по­лу­се­стри­те Ана­ста­си­ја и Дри­зе­ла, а, од дру­га стра­на, прин­цот кој са­ка сам да ја из­бе­ре сво­ја­та же­на, нас­про­ти тра­ди­ци­о­нал­ни­те пог­ле­ди на сво­јот та­тко, кра­лот. И двај­ца­та сил­но меч­та­ат за ви­стин­ска­та љу­бов, ко­ја на кра­јот ќе ја нај­дат.

Гор­јан Ми­ло­шев­ски е ро­ден во Скоп­је во 1981 го­ди­на. Тој е дра­ма­тург, драм­ски автор и сце­на­рист. Поч­ну­ва да пи­шу­ва дра­ма за ама­тер­ска те­а­тар­ска гру­па во 1998 го­ди­на, но од 2006 го­ди­на про­фе­си­о­нал­но пи­шу­ва дра­ми и сце­на­ри­ја. То­гаш се за­пи­шу­ва на дра­ма­тур­ги­ја на Фа­кул­те­тот за драм­ски умет­но­сти во Скоп­је. Се­га ра­бо­ти ка­ко дра­ма­тург во Те­а­та­рот за де­ца и мла­дин­ци во Скоп­је.

Во 2008 го­ди­на и во 2009 го­ди­на ра­бо­те­ше ка­ко аси­стент дра­ма­тург во две прет­ста­ви во Ма­ке­дон­ски на­ро­ден те­а­тар и во Драм­ски те­а­тар. Автор е на ра­ди­о­дра­ма­та „Ше­по­ти од во­да“, на ед­но­чин­ка­та „Ние не­што про­пу­шта­ме“, ко­ја по­доц­на бе­ше из­ве­де­на на сце­на­та на Те­а­тар Ко­ме­ди­ја под нас­лов „Не­што про­пу­шта­ме“, а Би­тол­ски на­ро­ден те­а­тар го из­ве­де не­го­ви­от текст „За до­мот се ра­бо­ти“.

Се ус­пе­ва ли во жи­во­тот со вер­ба, на­деж и со љу­бов? А во те­а­та­рот?

МИ­ЛО­ШЕВ­СКИ: Со нив се вли­јае на си­те око­лу те­бе. Тоа е су­пер за инс­пи­ра­ци­ја. Не се ра­бо­ти за ус­пех, ед­но­став­но ги но­сиш нив во се­бе и та­ка тво­јот жи­вот и жи­во­тот на дру­ги­те по еден при­ро­ден пат се об­ла­го­ро­де­ни. Ги под­не­су­ваш проб­ле­ми­те по­лес­но. Не ги гле­даш ка­ко та­кви, ту­ку ка­ко мо­мен­тал­ни ста­ни­ци на ин­те­ле­кту­а­лен и ду­ше­вен ис­пит. Ста­ни­ци кои ве­ру­ваш де­ка ќе ги ми­неш и до­а­ѓаш до не­што од кое си­те сте среќ­ни. Во те­а­та­рот, пак, ако ги имаш и ср­деч­но ги де­лиш, то­гаш се соз­да­ва мно­гу до­бра сре­ди­на за ра­бо­та. Де­пре­си­ја­та, сил­ни­от скеп­ти­ци­зам, лад­но­ста не по­ма­га­ат (се смее). Агре­си­ја­та и при­ти­со­кот се ме­то­ди на мно­гу те­а­тар­џии, но тие че­сто да­ва­ат не­га­ти­вен ефект. Сме­тај­те де­ка еки­па­та ми­ну­ва низ те­жок воз­дух, страв и ви­ка­ње за да се дој­де до ре­зул­тат. Зо­што?

Да­ли ни се по­треб­ни бај­ки што се­ко­гаш има­ат сре­ќен крај за да го про­тур­ка­ме де­нот, го­ди­на­та, мо­же­би жи­во­тот?

МИ­ЛО­ШЕВ­СКИ: Не се ра­бо­ти за тоа да го про­тур­ка­ме, ту­ку да го на­пра­ви­ме по­у­бав, да му да­де­ме но­ва смис­ла, вол­ја за на­ши­от пат и бор­ба во не­го. Си­гу­рен сум де­ка бај­ки­те ги учат де­ца­та на мно­гу мо­рал­ни вред­но­сти, ги пра­ват среќ­ни. И на во­зрас­ни­те им да­ва­ат про­стор и вре­ме да раз­мис­лат за сво­и­те мо­мен­тал­ни по­стап­ки, мис­ли, од­не­су­ва­ње. За­тоа е мно­гу важ­но ко­га се дра­ма­ти­зи­ра ед­на бај­ка, да се по­мис­ли кои ас­пе­кти и де­ло­ви ќе се наг­ла­сат. Де­ца­та се нај­кре­вки, нај­ин­вен­тив­ни, но тие се ка­ко сун­ѓе­ри. Тре­ба са­мо да ги пот­тик­ну­ва­ме и да ја ши­ри­ме нив­на­та фан­та­зи­ја. Среќ­ни­от крај сме­тај­те де­ка е ка­ко до­бри­от збор што ќе го чу­е­ме од ро­ди­те­ли­те, од не­кој бли­зок, при­ја­тел во те­шки мо­мен­ти. Среќ­ни­от крај е па­то­каз низ сѐ што ни се слу­чу­ва ло­шо или до­бро. Нѐ во­ди на­пред или са­мо ни ја по­твр­ду­ва на­деж­та.

Ре­ко­вте де­ка ли­ко­ви­те во „Пе­пе­ла­шка“ ги на­пи­ша­вте на свој на­чин. Да­ли има­вте пред се­бе инс­пи­ра­ци­ја во не­кои ли­ко­ви пред да ги на­пи­ше­те нив­ни­те реп­ли­ки?

МИ­ЛО­ШЕВ­СКИ: Се­ко­гаш инс­пи­ра­ци­ја­та ја со­би­рам од лич­но­то искус­тво и од лу­ѓе­то што ги поз­на­вам. По­тоа го ши­рам по­ле­то на ли­ко­ви од дру­ги де­ла, фил­мо­ви, му­зич­ки спо­то­ви, са­ма­та му­зи­ка мно­гу вли­јае на ме­не, и тоа мно­гу инс­пи­ра­тив­но. Мно­гу че­сто инс­пи­ра­ци­ја­та до­а­ѓа од не­кои не­поз­на­ти, скри­е­ни де­ло­ви во на­ша­та има­ги­на­ци­ја и ме­мо­ри­ја. По­тоа знае да би­де мно­гу лес­но, ба­рем за ме­не, да ми се за­ка­чи не­ко­ја иде­ја, не­кое ма­ло бо­гат­ство од сли­ки, то­гаш жи­ве­ам за да ја раз­ви­јам, да ги раз­ви­јам во цел еден свет.

Ве­ќе ед­на го­ди­на сте вра­бо­те­ни во Те­а­та­рот за де­ца и мла­дин­ци. Да­ли е ова ва­ша пр­ва прет­ста­ва ко­ја е по­ста­ве­на на оваа сце­на?

МИ­ЛО­ШЕВ­СКИ: Ова е прв­пат да се по­ста­ви текст кој јас сум го пи­шу­вал, т.е. дра­ма­ти­за­ци­ја на „Пе­пе­ла­шка“. Тоа зна­чи де­ка ка­ко дра­ма­тург сум бил на си­те про­це­си кои се ра­бо­теа во тој пер­и­од од го­ди­на­та. Про­сто са­кам да сум дел од сѐ што се ра­бо­ти за­што ко­ле­кти­вот кај нас ра­бо­ти со мно­гу идеи и фан­та­зи­ја, со мно­гу фи­зич­ки, ма­те­ри­јал­ни, про­стор­ни огра­ни­чу­ва­ња, но нив мно­гу умеш­но ги пре­тво­ра во жи­ви, ди­на­мич­ни, сли­ко­ви­ти, инс­пи­ра­тив­ни и мо­дер­ни бај­ки на сце­на­та. Акте­ри­те да­ва­ат сѐ од се­бе за да ги на­пра­ват де­ца­та среќ­ни ко­га ќе из­ле­зат од те­а­тар, а оста­на­ти­от кре­а­ти­вен тим ги на­до­пол­ну­ва со сце­но­гра­фи­ја­та, ко­сти­ми­те. Сѐ жи­вее за де­ца­та да би­дат ра­дос­ни, по­у­че­ни, за да се збо­га­ти нив­на­та фан­та­зи­ја.

Вие сте дра­ма­тург во не­за­вис­ни­от те­а­тар за из­ве­ду­вач­ки умет­но­сти „Те­а­тра“. Ра­бо­ти­те прет­ста­ви и во Те­а­тар Ко­ме­ди­ја, со На­род­ни­от те­а­тар Би­то­ла, по­тоа со „Те­а­тра“. Ко­га ќе на­пра­ви­те спо­ред­ба, ка­ко е да се ра­бо­ти во ин­сти­ту­ци­о­на­лен, од­нос­но не­и­сти­ту­ци­о­на­лен те­а­тар?

МИ­ЛО­ШЕВ­СКИ: Точ­но, и си­те овие те­а­три ми но­сат дра­го­це­но искус­тво, но и уба­ви со­ра­бо­тки и ус­пеш­ни прет­ста­ви. Не е лес­но на кра­тко да се на­пра­ви спо­ред­ба. Сѐ е ис­преп­ле­те­но. Ре­дов­на­та пла­та но­си ста­бил­на фи­нан­си­ска пла­тфор­ма, ко­ја, пак, исто ви да­ва шан­са са­ми да се под­др­жу­ва­те ко­га ра­бо­ти­те при­ва­тен про­ект, до не­ка­де е по­мош. Тоа зна­чи де­ка мо­же­те да си по­кри­е­те не­кои тро­шо­ци до­де­ка не го сра­бо­ти­те про­е­ктот во при­ват­на­та про­дук­ци­ја за што по пре­ми­е­ра­та по не­кое вре­ме ве исп­ла­ќа­ат до­кол­ку сте кон­ку­ри­ра­ле пре­ку Ми­ни­стерс­тво. До­кол­ку оди­те со спон­зо­ри и ал­тер­на­тив­ни средс­тва, то­гаш са­ми одре­ду­ва­те ус­ло­ви. Мно­гу е важ­но ка­ко се раз­ви­ва ва­ши­от кре­а­ти­вен ас­пект во те­а­та­рот и за пуб­ли­ка­та. Се­ко­гаш по­стои опас­ност ре­дов­на­та пла­та да ве ста­ви во по­зи­ци­ја на ком­фор, до­де­ка, пак, во при­ват­ни­те про­е­кти вие на­ви­сти­на вло­жу­ва­те мно­гу ум бо­реј­ќи се за уба­ва прет­ста­ва и пуб­ли­ка. А, мно­гу че­сто во др­жав­ни­те те­а­три ко­га ќе се пре­зен­ти­ра до­бра, про­во­ка­тив­на иде­ја, то­гаш ка­ко да се бу­дат си­те и се бо­рат за убав те­а­тар и пуб­ли­ка. Ка­ко и да е, до­бра­та иде­ја се­ка­де мо­же да по­бу­ди го­лем влог. По­сто­јат огра­ни­чу­ва­ња и сло­бо­ди и на ед­на­та и дру­га­та стра­на кои ну­дат при­ви­ле­гии и по­у­ба­ви шан­си. Не е баш лес­но да се из­ме­ри што е по­до­бро. Она што си­те тре­ба да го сфа­ти­ме е де­ка ид­ни­на­та но­си при­ват­ни би­тки. Тоа зна­чи де­ка во го­лем дел од све­тот те­а­тар­џи­и­те ра­бо­тат од про­ект за про­ект без ре­дов­ни при­хо­ди и, се­ка­ко, со иде­ја да по­ну­дат што по­у­ни­ка­тен израз (за­што пуб­ли­ка­та го са­ка тоа, те­а­та­рот го ба­ра тоа) во ал­тер­на­тив­ни ус­ло­ви не­за­вис­ни од др­жав­ни­от бу­џет.

Да­ли на сце­ни­те на ма­ке­дон­ски­те те­а­три до­вол­но че­сто се по­ста­ву­ва­ат ма­ке­дон­ски тек­сто­ви од со­вре­ме­ни авто­ри и дра­ма­тур­зи? Што тре­ба да се на­пра­ви за да се по­до­бри си­ту­а­ци­ја­та?

МИ­ЛО­ШЕВ­СКИ: Сме­там де­ка не се до­вол­но за­ста­пе­ни мла­ди­те авто­ри, со­вре­ме­ни авто­ри и дра­ма­тур­зи. За нив се од­во­ју­ва ме­сто, се под­др­жу­ва­ат, се ба­ра­ат, им се да­ва шан­са, но не до­вол­но. Тие се све­жа­та си­ла на на­ши­от те­а­тар, но­ви­от те­а­тар­ски пог­лед од кој за­ви­си раз­во­јот на на­ши­от те­а­тар и те­а­та­рот во­оп­што. За­тоа тре­ба да се пот­тик­ну­ва­ат и под­др­жу­ва­ат што по­ве­ќе. Мо­ра да се нај­де на­чин, на при­мер, би би­ло од­лич­но ако се­кој наш те­а­тар и дом на кул­ту­ра се за­ла­га да по­ста­ви еден до два со­вре­ме­ни ма­ке­дон­ски авто­ри или, пак, да вклу­чи ма­ке­дон­ски дра­ма­тур­зи во про­е­кти се­ко­ја го­ди­на. И тоа тре­ба да би­де наг­ла­се­но во кон­кур­сот што Ми­ни­стерс­тво­то за кул­ту­ра го ор­га­ни­зи­ра се­ко­ја го­ди­на во ју­ни.

Раз­го­ва­ра­ше: Але­ксан­дра М. Бун­да­лев­ска

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.