Ароганциjа и мрзливост ка­ко политички атрибути

Aро­ган­ци­ја и мрз­ли­вост, тоа е остав­ни­на­та на по­ра­неш­ни­от ли­дер, кој овие „ква­ли­те­ти“ им ги пре­да­де во вла­де­ние ка­ко пре­поз­нат­лив бе­лег и не­и­зо­ста­вен дел од ге­нет­ски­от код на по­ли­ти­ча­ри­те од СДСМ, ве­ли еден при­ја­тел, поз­нат но­ви­нар, спо­ред кој и де­ца­та на овие по­ли­ти­ча­ри уште од ма­ли рас­тат со по­и­на­кви сфа­ќа­ња. Нив­ни­те ро­ди­те­ли не ги пла­шат со ба­у­чи, ве­штер­ки, вам­пи­ри, џу­џи­ња и дру­ги мит­ски су­штес­тва. Од са­мо­то ра­ѓа­ње, де­ца­та ги пла­шат со збо­рот „ра­бо­та“. Спо­ме­ну­ва­ње­то на овој збор тре­ба да пре­диз­ви­ка страв на нив­ни­те дет­ски ли­ца или, во спро­тив­но, тие не ја на­у­чи­ле лек­ци­ја­та.

Аро­ган­ци­ја­та и мрз­ли­во­ста се­ко­гаш одат за­ед­но, од­нос­но пр­ва­та ја про­ду­ци­ра вто­ра­та ка­ра­кте­ри­сти­ка. Свет­ски­те пси­хо­ло­зи одам­на се за­ни­ма­ва­ат со овој фе­но­мен, кој за­фа­ќа раз­лич­ни сфе­ри во жи­во­тот и во оп­штес­тво­то, а Ма­ке­до­ни­ја ја има че­ста да го има ка­ко ен­дем­ски ефект во по­ли­ти­ка­та, за­ед­но со па­стрм­ка­та и со мо­ли­ка­та…

Во те­кот на исто­ри­ја­та не­кои лу­ѓе, ед­но­став­но, ми­ну­ва­ат без да вло­жат труд. Ед­но­став­но, тие зе­ма­ат по­ве­ќе од тоа што го да­ва­ат, ве­ли поз­на­ти­от аме­ри­кан­ски пси­хо­лог До­ми­ник Џ. Маг­лио, автор на по­ве­ќе де­ла на оваа те­ма­ти­ка. Во ми­на­то­то, ве­ли Маг­лио, ва­кви­те не­про­ду­ктив­ни лич­но­сти би­ле јав­но жи­го­су­ва­ни за­тоа што би­ле ви­стин­ски то­вар на лу­ѓе­то што до­бро и мач­но си ја ра­бо­те­ле сво­ја­та ра­бо­та, ка­ква и да е.

Де­не­ска, пак, во оп­штес­тво­то е зго­ле­ме­на то­ле­ран­ци­ја­та кон лу­ѓе­то што мно­гу збо­ру­ва­ат, но не пра­ват ни­што. Тие не­ма­ат спо­соб­ност за сопс­тве­на кри­ти­ка и се от­пор­ни на ва­кви авто­ри­те­ти. Тие ла­жат де­ка мо­жат да на­пра­ват и из­ве­дат ра­бо­ти, но ко­га ќе ја до­би­јат мож­но­ста за да го при­ка­жат тоа, не ус­пе­ва­ат. Ние гле­да­ме прем­но­гу лу­ѓе што аро­гант­но ве­ру­ва­ат де­ка вр­шат до­бра ра­бо­та, а, всуш­ност, ла­жи­ра­ат. Тие, ед­но­став­но, на­у­чи­ле ка­ко да глу­мат ус­пеш­ност, ве­ли д-р Маг­лио. Лаж­на­та са­мо­до­вер­ба ве ди­га во мо­мен­тот, но се­то тоа ис­чез­ну­ва ко­га ќе дој­де пр­ва­та те­шка си­ту­а­ци­ја пред вас. Ду­ри и ва­ка вос­пи­та­ни­те де­ца не­ма­ат до­пол­ни­тел­ни ве­шти­ни, на­ви­ки и упор­ност да се со­о­чат со жи­вот­ни­те проб­ле­ми. Пре­да­ва­ње­то на си­ту­а­ци­ја­та е мно­гу по­лес­но од над­ми­ну­ва­ње­то на проб­ле­мот. Во на­ши­от кон­кре­тен слу­чај, пак, не­ра­бо­те­ње­то е ком­пен­зи­ра­но со соз­да­ва­ње афе­ри, при­ка­ски, про­те­сти, бом­би…

Ко­га кон се­то тоа ќе го до­да­де­те нес­пор­ни­от факт за чув­ство­то на пре­до­дре­де­ност за вла­де­е­ње и бо­жем­на­та си­на крв, ко­ја ја има­ат од нив­ни­те ро­ди­те­ли и пред­ци, кои би­ле ус­пеш­ни, па ус­пеш­но­ста на нив­ни­те рож­би се по­драз­би­ра со са­мо­то ра­ѓа­ње, до­а­ѓа­те до ед­на мно­гу ин­те­рес­на и свет­ски ен­дем­ска фор­му­ла за ка­ра­кте­ри­сти­ки­те и за фор­ми­ра­ње­то на еден по­ли­ти­чар.

Кон ова се на­до­вр­зу­ва уште еден грд факт, кој ве­ли де­ка од ре­до­ви­те на опо­зи­ци­ја­та и нив­ни­те нај­ви­со­ки стру­кту­ри про­из­ле­гоа мно­гу ве­ќе „ве­ри­фи­ку­ва­ни“ ко­до­ши, лу­ѓе што по­ра­ди ус­пех во ка­ри­е­ра­та, бу­квал­но, га­зе­ле пре­ку тру­по­ви, се­мејс­тва, суд­би­ни… Јав­на тај­на е ка­ко во вре­ме­то на Ти­то и на по­ра­неш­на Ју­гос­ла­ви­ја се до­би­ва­ла ви­со­ка функ­ци­ја, а уште по­јав­на ка­ко таа се за­др­жу­ва­ла и што сѐ тре­ба­ло да се на­пра­ви за неа. Го­лем дел од нас­лед­ни­ци­те на ко­му­ни­стич­ка­та пар­ти­ја, чи­и­што про­сто­рии и имот ко­ри­стат до ден-де­не­шен, ка­ко нив­ни не­при­кос­но­ве­ни сук­це­со­ри, во сво­и­те си­но­крв­ни би­о­гра­фии има­ат ред по­ко­ле­ни­ја што би­ле на ви­со­ки по­зи­ции, во нај­ма­ла ра­ка вед­наш по оса­мо­сто­ју­ва­ње­то на Ре­пуб­ли­ка Ма­ке­до­ни­ја. Нај­таж­ни­от дел од оваа при­каз­на е што нас­лед­ни­ци­те на овие лу­ѓе, за кои во по­ве­ќе на­вра­ти се по­ка­жа де­ка се и ди­рект­но вклу­че­ни во дејс­тва­та на УДБА и во служ­би­те од прет­ход­ни­от си­стем, се­га збо­ру­ва­ат за ре­жим?! Впро­чем, најг­лас­ни­те осу­ди на акту­ел­на­та вла­де­јач­ка стру­кту­ра дој­доа ди­рект­но и лич­но ток­му од две лу­стри­ра­ни лич­но­сти, ви­со­ки функ­ци­о­не­ри на СДСМ, кои и де­нес збо­ру­ва­ат за исти­от тој ре­жим и ди­кта­ту­ра. Од пр­ва ра­ка, не­ли?

Фе­де­ра­ли­за­ци­ја на прос­ла­ви­те, мис­ле­ње­то, дви­же­ња­та…

Ка­ко нај­лес­но да уни­шти­те ед­но гра­ѓан­ско дви­же­ње? Ед­но­став­но и лес­но, ис­по­ли­ти­зи­рај­те го и оста­ве­те го да изг­ние со иде­о­ло­зи­те на пар­ти­ја­та. Ова би би­ло и нај­ку­со­то сце­на­рио на сту­дент­ски­те про­те­сти, чи­и­што „ли­де­ри“ се се­ти­ја и на за­ко­нот за хо­но­рар­ци­те. Спо­ред мно­гу­ми­на свет­ски мис­ли­те­ли, сту­ден­тот ка­ко ос­но­ва на про­гре­сот во по­зи­тив­на смис­ла е нај­са­мо­жи­во­то и нај­са­мо­бе­ни­са­но су­штес­тво, чув­ство што по­ма­га во тво­реш­тво­то, на на­уч­но и тво­реч­ко ни­во. Но не и кај нас. Кај нас сту­дент­ски­те ли­де­ри мис­лат на хо­но­рар­ци­те, на ид­ни­те ге­не­ра­ции ака­дем­ски гра­ѓа­ни, а уште мал­ку, ка­де и да е, ќе се фа­тат се­ри­оз­но и со гла­дот во Афри­ка, ре­жи­ми­те во Јуж­на Аме­ри­ка и пра­ва­та на обо­е­ни­те во САД. По мал­ку па­ра­до­ксал­но, но на­ши­те сту­дент­ски ли­де­ри на­па­ти ли­чат на уба­ви­ца од из­бо­рот на „Мис на све­тот“ и на пра­ша­ње­то: Што са­ка­те да по­стиг­не­те со овие про­те­сти? Оче­ку­ва­те да слуш­не­те: Са­кам мир во све­тот и си­те де­ца да би­дат си­ти! Ра­де Под­вож­њак во 1968 го­ди­на, си­гур­но, би се за­сра­мил од сво­и­те нас­лед­ни­ци, но не и опо­зи­ци­о­не­ри­те, на кои го­лем број од та­тков­ци­те се бо­ре­ле ток­му со „не­про­коп­са­ни­те и иде­о­ло­шки за­ма­е­ни­те сту­ден­ти“ при нај­го­ле­ми­те про­те­сти во исто­ри­ја­та на екс СФРЈ.

Ус­пеш­на­та ин­фил­тра­ци­ја на по­ли­ти­ка­та во сту­дент­ски­те дви­же­ња по­стиг­на уште еден спро­ти­вен ефект, пр­во го уни­шти про­те­стот, а по­тоа ги по­де­ли и сту­ден­ти­те. По­дел­ба­та е јас­на – тие што про­те­сти­ра­ат и тие што не са­ка­ат да го на­пра­ват тоа, свес­ни за вле­гу­ва­ње­то во игра­та од ко­ја пар­ти­ски­те ко­ри­сто­љуп­ци три­јат ра­це и ги бро­јат дој­де­ни­те. Ин­те­рес­но е што дел од про­фе­со­ри­те, кои, ина­ку, со де­це­нии се дел од ра­ко­вод­ни­те те­ла на СДСМ, а не мо­жеа да из­др­жат и да не из­ле­зат на про­те­сти­те, иа­ко при­тоа ги обе­ле­жи­ја со исто­то тоа при­сус­тво, во кон­тра­у­да­рот кон не­и­сто­мис­ле­ни­ци­те, ду­ри и во пи­ша­на фор­ма, збо­ру­ваа за се­бе во тре­то ли­це ед­ни­на. Исти­от гра­ма­тич­ки фе­но­мен, кој е, се­пак, пси­хо­ло­шка ка­те­го­ри­ја, ми­лу­ва да го пра­кти­ку­ва и нив­ни­от ли­дер, кој по не­кол­ку па­ти во ед­но ин­терв­ју си се на­ре­ку­ва со сопс­тве­но­то име. Ел­са Ро­нинг­стам, про­фе­сор­ка по кли­нич­ка пси­хо­ло­ги­ја на Хар­вард, ве­ли де­ка „Ако на­ед­наш си по­стиг­нал го­лем ус­пех, ко­ри­сте­ње на тре­то ли­це мо­же да би­де на­чин да се прис­по­со­биш на по­го­ле­ма­та уло­га што ти е до­де­ле­на. Тоа е на­чин да ’по­рас­нат‘ за да ги со­бе­ре таа уло­га“. Пси­хи­ја­та­рот, д-р Вла­ди­мир Гру­ден, наг­ла­су­ва: „Мо­же­би, нај­важ­на­та ком­по­нен­та е од­го­вор­но­ста, од ко­ја овие лу­ѓе бе­га­ат. Тоа се лу­ѓе на кои им не­до­сти­га са­мо­по­чит би­деј­ќи лу­ѓе­то што др­жат до се­бе не бе­га­ат од од­го­вор­но­ста. Ста­ну­ва збор за нар­ци­со­ид­ни лич­но­сти кои има­ат страв од кри­ти­ка и од­го­вор­ност“.

Не се ште­дат ни гра­ѓан­ски па­ри за наг­ла­су­ва­ње на по­себ­но­ста

На опо­зи­ци­ја­та, освен со упо­тре­ба­та на ши­зо­фре­нич­но­то тре­то ли­це ед­ни­на, ѝ оди до­бро и со по­дел­би­те. Ата­виз­ми­те од поз­на­та „Фе­де­ра­ли­за­ци­ја а ла фрч­ко­ви­за­ци­ја“ се чув­ству­ва­ат на се­кој че­кор. Чо­ве­кот јас­но и глас­но пред­ла­га­ше фе­де­ра­ли­за­ци­ја на Ма­ке­до­ни­ја по пар­ти­ска ос­но­ва, да не пла­ќа­ат да­нок на акту­ел­ни­те вла­сти, да ку­пу­ва­ат кај сво­и­те итн. Ос­но­ва пре­ми­са на вра­ќа­ње­то на власт би би­ла „раз­де­ли, па вла­деј“, прем­но­гу ре­тро и не­функ­ци­о­нал­но на из­бо­ри, ка­де што ду­ри и ма­те­ма­тич­ки ти е по­тре­бен збир, а не де­ле­ње…

Од ед­на стра­на е наг­ла­су­ва­ње­то на нив­на­та по­себ­ност, а од дру­га е жел­ба­та таа по­себ­ност јас­но и јав­но да се про­мо­ви­ра. Комп­ле­ксот „ние сме по­до­бри од вас“ и ние мо­же­ме по­до­бро (не со ра­бо­та, нор­мал­но) се про­мо­ви­ра по­сто­ја­но. До­бра пре­зен­та­ци­ја беа и 5.000 ти­мо­ви, кои по че­ти­ри ме­се­ци од нај­а­ва­та тол­ку до­бро си ја вр­шат ра­бо­та­та што ни­кој жив во др­жа­ва­та не ги ви­дел. Пар­ти­ски­те чле­но­ви на прес-кон­фе­рен­ции не­кол­ку па­ти спо­ме­наа де­ка тие се на те­рен. Проб­ле­мот се ја­ву­ва во ед­но­став­ни­от факт- ка­де опо­зи­ци­ја­та про­наш­ла 5.000 ти­мо­ви или нај­мал­ку 10.000 ли­ца што зна­ат тол­ку до­бро да се ка­муф­ли­ра­ат и сто­пат со око­ли­на­та, та ни­кој жив да не ги ви­ди ни за­бе­ле­жи. За­тоа што се по­и­на­кви од „нор­мал­ни­те“ пар­ти­ски ти­мо­ви, не­ли… Исто­то е и со нај­а­ву­ва­на­та вла­да во сен­ка, ко­ја по­ра­ди „ина­кво­ста“ ста­на сплет на не­ка­кви ко­ми­сии, па кан­ди­да­ти­те за пра­те­ни­ци што не ги зна­е­ше ни­кој, освен нив­ни­те се­мејс­тва итн., итн.

Вр­вот на ина­кво­ста, се­пак, се­ко­гаш се до­стиг­ну­ва во цен­тар. Но, во овој слу­чај, не во цен­та­рот на пар­ти­ја­та, ту­ку во ед­на од две­те нив­ни оп­шти­ни, ко­ја во­ди во по­себ­но­ста. И оваа го­ди­на, ка­ко, впро­чем, и ми­на­та­та, оп­шти­на­та про­мо­ви­ра па­ра­лел­на прос­ла­ва за Но­ва го­ди­на. На са­мо 500 ме­три Цен­тар ќе ѝ кон­три­ра на тра­ди­ци­о­нал­на­та прос­ла­ва. За овој ќеф, оп­шти­на­та ќе по­тро­ши 80.000 евра, кои со до­пол­ни­тел­ни­те тро­шо­ци, си­гур­но, ќе ста­нат „сто­тка“. Ка­ко и да е, пре­мал­ку па­ри за де­мон­стра­ци­ја на ина­кво­ста…

(Пишува: Љупчо Цветановски
(Текст објавен во 123. број на неделникот „Република“, 9.01.2015)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.