Поповите контра верските начела

Го­ди­ни­те вр­ват, лу­ѓе­то ста­ре­ат. И до­де­ка ед­ни се по­ми­ру­ва­ат со фа­ктот де­ка го­ди­ни­те им на­теж­на­ле, дру­ги не са­ка­ат да се со­о­чат со ре­ал­но­ста. Нив­но­то мо­то е поз­на­то – не е важ­но кол­ку го­ди­ни имаш, важ­но е ка­ко се чув­ству­ваш. Сме­та­ат де­ка кре­а­тив­но­ста ни­ко­гаш не уми­ра и де­ка тие се­ко­гаш зна­ат нај­до­бро. До­де­ка мла­ди­те ба­ра­ат шан­са за ра­бо­та, по­во­зрас­ни­те са­ка­ат да оста­нат та­му ка­де што се што е мож­но по­дол­го. Ве­лат искус­тво­то не­ма це­на, но и но­ва­та си­ла и но­ва­та енер­ги­ја не­ма­ат це­на.

Со овој проб­лем се со­о­чу­ва­ат мно­гу фир­ми и ин­сти­ту­ции. За­ко­нот доз­во­лу­ва тие што ис­пол­ну­ва­ат ус­ло­ви за пен­зи­ја, до­кол­ку са­ка­ат, да про­дол­жат да ра­бо­тат уште не­ко­ја го­ди­на. Пом­ла­ди­те не­го­ду­ва­ат – ко­га тие ќе нај­дат ра­бо­та ако ста­ри­те ка­дри, кои ис­пол­ну­ва­ат ус­ло­ви за пен­зи­ја, си ги чу­ва­ат стол­чи­ња­та. Со овој проб­лем се со­о­чи и МПЦ. Све­ште­ни­те ли­ца не са­ка­ат во пен­зи­ја, мла­ди­те све­ште­ни­ци че­ка­ат вра­бо­ту­ва­ње. Си­но­дот се оби­де да нај­де ре­ше­ние – до­кол­ку не­кој од по­по­ви­те пред пен­зи­ја са­ка да го иско­ри­сти не­о­дам­на во­ве­де­но­то пра­во да оста­не на ра­бо­та три го­ди­ни по пен­зи­о­ни­ра­ње­то, во тој слу­чај би бил пре­ме­стен во дру­га па­ро­хи­ја. Но, по­по­ви­те што се пред пен­зи­ја не­го­ду­ва­ат – не са­ка­ат да ра­бо­тат во сел­ски цр­кви, ка­де што има по­мал­ку ра­бо­та, по­мал­ку па­ри. Не­за­до­вол­ни од та­ква­та од­лу­ка ве­лат де­ка е по­до­бро да за­ми­нат во пен­зи­ја откол­ку да би­дат ис­пра­те­ни во не­ко­ја да­леч­на сел­ска цр­ква. Вла­ди­ка­та Ти­мо­теј истак­на де­ка Си­но­дот не мо­же ни­ко­му да му за­бра­ни да го ос­тва­ри за­кон­ско­то пра­во да оста­не во служ­ба до 67 го­ди­ни, но мо­же да опре­де­ли ка­де ќе ра­бо­тат.

– Ако до­се­га би­ле во не­кој храм во гра­дот, то­гаш ќе ги пра­ти­ме да ра­бо­тат по се­ла­та. Тоа се пра­ви со цел на ме­ста­та на по­ста­ри­те да дој­дат пом­ла­ди све­ште­ни­ци, кои по дип­ло­ми­ра­ње­то че­ка­ат по­ве­ќе го­ди­ни за да поч­нат цр­ков­на служ­ба. Спо­ред прес­ме­тки­те, во це­ла МПЦ-OA има 7-8 све­ште­ни­ци што ги ис­пол­ну­ва­ат ус­ло­ви­те за пен­зи­о­ни­ра­ње и нај­мал­ку 30-40 све­ште­ни­ци што че­ка­ат вра­бо­ту­ва­ње – ве­ли Вла­ди­ка­та Ти­мо­теј.

Ма­ке­дон­ска­та пра­вос­лав­на цр­ква има 11 епар­хии, со кои упра­ву­ва­ат исто тол­ку епи­ско­пи. Има око­лу 600 актив­ни све­ште­ни­ци рас­по­ре­де­ни во око­лу 500 па­ро­хии, со по­ве­ќе од 2.000 цр­кви и ма­на­сти­ри. МПЦ-OA па­стир­ски дејс­тву­ва и во шест епар­хии во ди­јас­по­ра­та.

Др­жав­на пен­зи­ја за срп­ски­те све­ште­ни­ци

Ср­би­ја проб­ле­мот со пен­зи­о­ни­ра­ње­то на све­ште­ни­ци­те го ре­ши ми­на­та­та го­ди­на. Нив им е за­га­ран­ти­ра др­жав­на пен­зи­ја. Др­жа­ва­та поч­на да ги пла­ќа об­вр­ски­те з а пен­зи­ско и за ин­ва­лид­ско оси­гу­ру­ва­ње за око­лу 2.000 све­ште­ни­ци (на ми­ни­мал­ни­от из­нос на за­ра­бо­тка), за што изд­во­ју­ва око­лу 3 ми­ли­о­ни евра го­диш­но. Хр­ват­ски­те пен­зи­о­ни­ра­ни све­ште­ни ли­ца, пак, има­ат два­па­ти по­ви­со­ка пен­зи­ја од про­сеч­на­та пен­зи­ја во зем­ја­та. Спо­ред хр­ват­ски­те ме­ди­у­ми, пен­зи­о­ни­ран све­ште­ник про­сеч­но зе­ма по око­лу 900 евра ме­сеч­но.

Ре­ли­ги­ско-мо­рал­на хи­по­кри­зи­ја

Со­ци­о­ло­зи­те ве­лат де­ка тоа што е спе­ци­фи­ка за со­вре­ме­но­ста и за со­вре­ме­ни­те оп­штес­тве­ни слу­чу­ва­ња во се­ко­ја сфе­ра е пра­ви­ло и за ре­ли­ги­ја­та. Тие наг­ла­су­ва­ат де­ка по­стои одре­де­на ка­те­го­ри­ја лу­ѓе кои не мо­жат да го при­фа­тат фа­ктот де­ка тре­ба да за­ми­нат во пен­зи­ја, де­ка со сво­јот ан­гаж­ман го да­ле ма­кси­му­мот. Та­кви­те лу­ѓе по­сто­ја­но на­сто­ју­ва­ат да го од­ло­жу­ва­ат про­це­сот на пен­зи­о­ни­ра­ње.

– Дел од нив сме­та­ат де­ка ќе се чув­ству­ва­ат бе­ско­рис­ни, дел де­ка не­ма да би­дат во фо­ку­сот на слу­чу­ва­ња­та, кај дел има и раз­ли­ка во ма­те­ри­јал­ни­те при­хо­ди. Не­за­мис­ли­во е по се­ко­ја це­на да се на­сто­ју­ва да се оста­не на ра­бот­на по­зи­ци­ја до­кол­ку се ис­пол­ну­ва­ат ус­ло­ви­те за пен­зи­о­ни­ра­ње. Ова осо­бе­но ва­жи за зем­ји со ви­сок сте­пен на не­вра­бо­те­ност, ка­де што за исто­то ра­бот­но ме­сто по­стои млад ка­дар со со­од­вет­но обра­зо­ва­ние и ком­пе­тен­ции за вр­ше­ње на иста­та деј­ност – ве­ли со­ци­о­ло­гот Тат­ја­на Сто­ја­нов­ска-Ива­но­ва.

Таа сме­та де­ка во одре­ден сег­мент тоа не­доз­во­лу­ва­ње не­кој да дој­де на тво­е­то ра­бот­но ме­сто иа­ко ти ги ис­пол­ну­ваш ус­ло­ви­те за пен­зи­о­ни­ра­ње, а тој ги ис­пол­ну­ва ус­ло­ви­те да ја до­бие тво­ја­та ра­бо­та е его­и­стич­но.

– Во та­кви си­ту­а­ции е зна­ча­ен и ква­ли­те­тот на ус­лу­ги­те кои се да­ва­ат би­деј­ќи ела­нот, по­лет­но­ста и жел­ба­та за до­ка­жу­ва­ње се спе­ци­фи­ка на мла­ди­те. Мис­лам де­ка тре­ба да се оста­ви про­стор на мла­ди­от ка­дар да се до­ка­же и по­ка­же и се­то тоа да се на­пра­ви на еден до­сто­инс­твен на­чин. Ре­ак­ци­и­те од ти­пот на оне­воз­мо­жу­ва­ње да се да­де шан­са на мла­ди­те, по­себ­но во ре­ли­ги­ја­та, е не­што што се ко­си со дог­ми­те на ре­ли­ги­ја­та би­деј­ќи тие, во су­шти­на, се етич­ки си­сте­ми и учат на до­бро, пра­вил­но и по­са­ку­ва­но. Да­ли во тој слу­чај не се ата­ку­ва ди­рект­но на ре­ли­ги­ски­те на­че­ла и не по­стои ре­ли­ги­ско-мо­рал­на хи­по­кри­зи­ја? – пра­шу­ва про­фе­сор­ка­та Сто­ја­нов­ска-Ива­но­ва.

Неп­ла­те­ни при­до­не­си, ни­ски пен­зии

Све­ште­ни­те ли­ца сме­та­ат де­ка нај­го­лем проб­лем за по­ста­ри­те све­ште­ни­ци е фа­ктот де­ка не­ма­ат ра­бо­та во сел­ски­те цр­кви. Спо­ред бре­гал­нич­ки­от ми­тро­по­лит Ила­ри­он, проб­лем е што се праз­нат се­ла­та и гра­до­ви­те, лу­ѓе­то за­ми­ну­ва­ат во по­го­ле­ми ме­ста, а во по­ма­ли­те ме­ста е сѐ по­ма­ла по­тре­ба­та за све­ште­ни­ци. Исто та­ка, проб­лем е и ви­си­на­та на пен­зи­ја­та што ја до­би­ва­ат. МПЦ-ОА има око­лу 400 све­ште­ни­ци кои сво­и­те пла­ти ги за­ра­бо­ту­ва­ат од при­хо­ди­те што ги ос­тва­ру­ва­ат во хра­мо­ви­те. Има мно­гу све­ште­ни­ци што со го­ди­ни не пла­ќа­ле при­до­не­си за пен­зи­ско оси­гу­ру­ва­ње. При­до­не­си­те се пла­ќа­ат на нај­ни­ска ос­но­ва по­ра­ди што и тие што ги уп­ла­ту­ва­ле ре­дов­но ќе до­би­ва­ат ма­ли пен­зии – око­лу 7.000 – 8.000 де­на­ри.

Мож­ност за слу­же­ње во хра­мо­ви­те пен­зи­о­ни­ра­ни­те све­ште­ни­ци до­би­ва­ат и по пен­зи­о­ни­ра­ње­то. Чи­нот оста­ну­ва. Пен­зи­о­ни­ра­ње не зна­чи уки­ну­ва­ње на чи­нот. Пен­зи­о­ни­ра­ни­те све­ште­ни­ци че­сто се ан­га­жи­ра­ни за по­го­ле­ми праз­ни­ци или да слу­жат во не­кој ма­на­стир, за што до­би­ва­ат одре­ден на­до­мест.

(Пишува: Билјана Зафирова
Текст објавен во 112. број на неделникот „Република“, 24.10.2014)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.