Спасов: Грижата за најранливите е приоритет

Пр­ва­та мер­ка, пр­ви­от за­фат на но­ва­та вла­да се од­не­су­ва ток­му на сфе­ри­те ка­де што Вие сте од­го­во­рен, Ми­ни­стерс­тво­то за труд и за со­ци­јал­на по­ли­ти­ка, а тоа се сет мер­ки што ги оп­фа­ќа­ат нај­ран­ли­ви­те ка­те­го­рии гра­ѓа­ни? 

Спа­сов: Гри­жа­та за нај­ран­ли­ви­те ка­те­го­рии гра­ѓа­ни е еден од глав­ни­те при­о­ри­те­ти не са­мо за Ми­ни­стерс­тво­то за труд и за со­ци­јал­на по­ли­ти­ка ту­ку и за вла­да­та. За вре­ме на кам­па­ња­та из­ле­гов­ме со кон­крет­на про­гра­ма во ко­ја го­лем дел од про­е­кти­те беа на­со­че­ни кон по­до­бру­ва­ње на жи­во­тот и на ква­ли­те­тот ток­му на гра­ѓа­ни­те што се на­о­ѓа­ат во по­те­шка со­стој­ба, ли­ца со ин­ва­лид­ност, спре­че­ност, за кои са­ка­ме да нај­де­ме раз­лич­ни на­чи­ни, да ре­а­ли­зи­ра­ме ни­за про­е­кти со кои ќе го по­до­бри­ме нив­ни­от жи­вот.

Од ту­ка е и пр­ви­от про­ект што го прет­ста­ви пре­ми­е­рот. Тоа е ед­но­крат­ни­от от­пис на дол­го­ви за гра­ѓа­ни­те што се при­ма­те­ли на со­ци­јал­на па­рич­на по­мош, при­ма­те­ли на по­сто­ја­на па­рич­на по­мош, не­вра­бо­те­ни по­дол­го од 12 ме­се­ци, кои ба­ра­ат ра­бо­та. Исто та­ка, гра­ѓа­ни­те што се во со­ци­ја­лен ри­зик ка­ко ре­зул­тат на смрт или на ин­ва­лид­ност на брач­ни­от дру­гар.

Со ог­лед на фа­ктот де­ка по­ми­на, на­ви­сти­на, те­жок пер­и­од не са­мо во Ма­ке­до­ни­ја, ту­ка на­се­ка­де во све­тот, прос­ле­ден со го­ле­ма­та свет­ска еко­ном­ска кри­за, овие ка­те­го­рии гра­ѓа­ни беа нај­по­го­де­ни. Ток­му по­ра­ди тоа со овој про­ект са­ка­ме да им по­мог­не­ме ток­му ним. Си­те тие дол­го­ви што им се на­со­бра­ле по ос­но­ва на по­тро­ше­на еле­ктрич­на енер­ги­ја, топ­лин­ска енер­ги­ја, по­тро­шу­вач­ки кре­дит и пла­теж­ни кар­тич­ки, кои се ка­те­го­ри­зи­ра­ни во ка­те­го­ри­ја Г и Д, ра­ди­о­ди­фуз­на та­кса, да им ги от­пи­ше­ме ед­но­крат­но.

Исто та­ка, пре­зен­ти­рав­ме ни­за дру­ги мер­ки што ќе се спро­ве­ду­ва­ат по­на­та­му, ка­ко што е, на при­мер, ос­ло­бо­ду­ва­ње­то од ра­ди­о­ди­фуз­на та­кса за при­ма­те­ли­те на со­ци­јал­на по­мош. За­кон­ски­те из­ме­ни ги усвои вла­да­та. До­пол­ни­тел­но, ни­за дру­ги про­е­кти, ка­ко што е за­бр­зу­ва­ње на про­це­сот на ле­га­ли­за­ци­ја на ди­во­град­би­те ток­му за при­ма­те­ли­те на со­ци­јал­на по­мош. Опре­де­лив­ме со за­кон Аген­ци­ја­та за ка­та­стар за нед­виж­но­сти да би­де об­вр­за­на бесп­лат­но да изра­бо­ти ва­кви ела­бо­ра­ти за ле­га­ли­за­ци­ја по ба­ра­ње на гра­ѓа­ни­те што се при­ма­те­ли на со­ци­јал­на по­мош.

Пред­лог-за­ко­нот за пре­вен­ци­ја, спре­чу­ва­ње и за­шти­та од се­меј­но­то на­силс­тво. Тоа е ед­на те­ма што е оп­шир­на, а го за­фа­ти и на­ше­то оп­штес­тво, ка­ко и це­ли­от европ­ски и свет­ски си­стем?
Спа­сов: Ова е, исто та­ка, про­ект од на­ша­та про­гра­ма. Из­ми­на­ти­от пер­и­од ра­бо­тев­ме на ед­на де­тал­на и оп­сеж­на ана­ли­за на на­ши­от си­стем за за­шти­та на жр­тви­те на се­меј­но на­силс­тво, ме­ѓу­тоа и на си­сте­ми­те на европ­ски­те др­жа­ви и на др­жа­ви­те од на­ше­то оп­кру­жу­ва­ње. По­ве­ќе­то од др­жа­ви­те има­ат по­се­бен си­стем­ски за­кон со кој се ре­гу­ли­ра оваа ма­те­ри­ја и ова пра­ша­ње. И ток­му по­ра­ди тоа, опре­де­лив­ме да ги иско­ри­сти­ме по­зи­тив­ни­те ре­фор­ми што ги има­ат спро­ве­де­но европ­ски­те др­жа­ви, да ги спро­ве­де­ме во еден за­кон­ски текст, кој ќе би­де по­се­бен и на­со­чен ка­ко од­го­вор од др­жа­ва­та во бор­ба­та за за­шти­та, пре­вен­ци­ја и за спре­чу­ва­ње на се­меј­но­то на­силс­тво.

За­ко­нот во го­ле­ма ме­ра обез­бе­ду­ва зна­чи­тел­но по­го­ле­ма за­шти­та на жр­тви­те од се­меј­но на­силс­тво. Исто та­ка, го­ле­ма за­шти­та на де­ца­та што се жр­тви или, пак, при­сус­тву­ва­ат во те­кот на се­меј­но­то на­силс­тво, за со овој за­кон да обез­бе­ди­ме по­го­ле­ма гри­жа од др­жа­ва­та ток­му за де­ца­та. Се пред­ви­ду­ва­ат и ни­за но­ви мер­ки, ка­ко што е па­рич­на каз­на од 2,5 до пет ил­ја­ди евра до­кол­ку сто­ри­те­лот на се­меј­но на­силс­тво не ја по­чи­ту­ва изре­че­на­та при­вре­ме­на мер­ка за за­шти­та од су­дот. Су­дот до­пол­ни­тел­но, во рок од 24 ча­са, да до­не­се од­лу­ка ко­га по­стои опас­ност по жи­во­тот на жр­тва­та, ка­ко при­вре­ме­на мер­ка, от­стра­ну­ва­ње на сто­ри­те­лот на се­меј­но на­силс­тво од до­мот, а не на жр­тва­та. До­се­га за­шти­та­та бе­ше на­со­че­на да се за­шти­ти жр­тва­та, да се од­не­се во шел­тер-цен­тар и та­ка на­та­му. Ова е сли­чен мо­дел на ав­стри­ски­от, кој е мно­гу по­зи­ти­вен и ну­ди го­ле­ма за­шти­та на жр­тви­те и ток­му тоа се ге­не­рал­ни­те опре­дел­би на за­ко­нот, поц­вр­сти каз­ни.

Во раз­го­во­ри со прет­став­ни­ци на здру­же­ни­ја­та што ги оп­фа­ќа­ат овие пра­ша­ња, нев­ла­ди­ни­от се­ктор ве­ли де­ка нај­че­сто жр­тви­те на се­меј­но на­силс­тво се фи­нан­си­ски за­вис­ни од на­сил­ни­кот и оста­ну­ва­ат во до­мот, па по­втор­но ста­ну­ва­ат жр­тви.
Спа­сов: Ток­му по­ра­ди тоа еко­ном­ско­то се­меј­но на­силс­тво, кое е де­фи­ни­ра­но во ме­ѓу­на­род­ни­те кон­вен­ции, го де­фи­ни­ра­ме и во на­ши­от за­кон. Пред­ви­ду­ва­ме кон­крет­ни активности на цен­та­рот за со­ци­јал­ни ра­бо­ти, на цен­три­те за вра­бо­ту­ва­ње, на жр­тва­та да ѝ се обез­бе­ди еко­ном­ска не­за­вис­ност. Од­нос­но, пре­ку вклу­чу­ва­ње на жр­тви­те во актив­ни­те мер­ки и по­ли­ти­ка за вра­бо­ту­ва­ње, жр­тви­те кои се еко­ном­ски во по­те­шка со­стој­ба или се ма­те­ри­јал­но не­о­без­бе­де­ни, ќе им по­мог­не­ме по­лес­но да стиг­нат до ра­бо­та. Се опре­де­лу­ва и бесп­лат­на здрав­стве­на за­шти­та на жр­тва­та од се­меј­но на­силс­тво, ин­тер­вен­ции од стра­на на по­ли­ци­ја­та и од си­те над­леж­ни ин­сти­ту­ции што по­ста­пу­ва­ат во про­це­сот на за­шти­та на жр­тва­та од се­меј­но на­силс­тво. Во де­лот на пре­вен­ци­ја, ќе во­ве­де­ме мо­ду­ли во си­те сте­пе­ни на обра­зо­ва­ни­е­то и во пре­ду­чи­лиш­но­то вос­пи­ту­ва­ње, пре­ку кои де­ца­та од нај­ма­ла во­зраст ќе се учат на не­на­сил­но од­не­су­ва­ње, на по­чи­ту­ва­ње на раз­ли­ки­те ме­ѓу ма­жот и же­на­та, на ед­на­кво­ста ме­ѓу нив и та­ка на­та­му.

Го спо­ме­на­вте на­ма­лу­ва­ње­то на не­вра­бо­те­но­ста, од­нос­но вра­бо­ту­ва­ње­то на жр­тви­те и во тој кон­текст се на­до­вр­за и пра­ша­ње­то за про­е­кти­те и за по­ли­ти­ка­та во Ва­ши­от се­ктор за на­ма­лу­ва­ње на не­вра­бо­те­но­ста. И ту­ка има го­лем број мер­ки.
Спа­сов: Не­вра­бо­те­но­ста сѐ уште е нај­го­лем пре­диз­вик и нај­го­ле­мо отво­ре­но пра­ша­ње на кое ка­ко вла­да кон­ти­ну­и­ра­но ра­бо­ти­ме. Ни­за­та актив­но­сти што ги спро­ве­ду­ва Вла­да­та на РМ се, пред сѐ, во на­со­ка на отво­ра­ње но­ви ра­бот­ни ме­ста. Да­ли се тоа стран­ски ин­ве­сти­ции или, пак, ка­пи­тал­ни ин­фра­стру­ктур­ни про­е­кти, си­те тие про­е­кти но­сат но­ви ра­бот­ни ме­ста. Ка­ко вла­да, за прв­пат во 2007 го­ди­на поч­нав­ме со ре­а­ли­за­ци­ја на актив­ни мер­ки и по­ли­ти­ки за вра­бо­ту­ва­ње и от­ту­ка се­ко­ја го­ди­на про­дол­жу­ва­ме со ре­а­ли­за­ци­ја на опе­ра­тив­ни­от план за вра­бо­ту­ва­ње во кој се со­др­жа­ни ни­за кон­крет­ни мер­ки, кои го по­ма­га­ат вра­бо­ту­ва­ње­то во при­ват­ни­от се­ктор и, кои, на­ви­сти­на, да­ва­ат ре­зул­та­ти. На­јус­пеш­ни се про­е­кти­те за грант за са­мо­вра­бо­ту­ва­ње и суб­вен­ци­о­ни­ра­но­то вра­бо­ту­ва­ње. За пом­ла­ди­те, ус­пеш­на е мер­ка­та за ос­ло­бо­ду­ва­ње од пла­ќа­ње при­до­не­си за си­те при­ват­ни ком­па­нии што ќе вра­бо­тат мла­до ли­це до 29 го­ди­ни. Ос­ло­бо­ду­ва­ње­то е од 27 про­цен­ти со­ци­јал­ни при­до­не­си и 10 про­цен­ти пер­со­на­лен да­нок. Мер­ка што сѐ по­ве­ќе ја ко­ри­стат при­ват­ни­те ком­па­нии. Са­мо за око­лу три ме­се­ци ре­а­ли­за­ци­ја на оваа мер­ка, ко­ја е си­стем­ска и ко­ја ќе трае две го­ди­ни, до­се­га се вра­бо­те­ни над 2.400 мла­ди ли­ца.

Поч­нав­ме и со ре­а­ли­за­ци­ја на ве­те­ни­от про­ект за са­мо­вра­бо­ту­ва­ње мла­ди ли­ца со по­себ­ни кре­ди­ти со ни­зок про­цент на ка­ма­та од са­мо еден про­цент го­диш­но, со грејс-пер­и­од од ед­на и пол го­ди­на и со 66 ме­се­ци рок на исп­ла­ќа­ње на кре­ди­ти­те. Се­кој мла­до ли­це што са­ка да се са­мо­вра­бо­ти мо­же да по­диг­не ва­ков кре­дит пре­ку Аген­ци­ја­та за вра­бо­ту­ва­ње и Ма­ке­дон­ска­та бан­ка за под­др­шка на раз­во­јот во ви­си­на од се­дум ил­ја­ди евра, а до­кол­ку вра­бо­ти плус уште че­ти­ри ли­ца, до 23 ил­ја­ди евра. Тоа до­пол­ни­тел­но ќе го пот­тик­не отво­ра­ње­то мал биз­нис во РМ.

И ток­му во таа на­со­ка се по­го­ле­ми­от број мер­ки. Тие што имаа ни­ско обра­зо­ва­ние или, пак, кои не поз­на­ва­ат ве­шти­ни по­ба­ру­ва­ни на па­за­рот на труд ќе ги обу­чи­ме за да се зго­ле­ми мож­но­ста за нив­но вра­бо­ту­ва­ње. Од дру­га стра­на, пак, ќе се ре­а­ли­зи­ра­ат кон­крет­ни број­ки со кои ди­рект­но ќе се суб­вен­ци­о­ни­ра при­ват­ни­от се­ктор за да вра­бо­ти не­вра­бо­те­ни гра­ѓа­ни што актив­но ба­ра­ат ра­бо­та. Си­те ста­ти­стич­ки по­да­то­ци по­ка­жу­ва­ат де­ка из­ми­на­ти­те го­ди­ни не­вра­бо­те­но­ста кон­ти­ну­и­ра­но па­ѓа, а и по­на­та­му ќе се бо­ри­ме со за­си­ле­но тем­по за да про­дол­жи па­дот на не­вра­бо­те­но­ста и да се зго­ле­мат вра­бо­ту­ва­ња­та во на­ша­та др­жа­ва, пред сѐ во при­ват­ни­от се­ктор.

И на по­че­то­кот ко­га раз­го­ва­рав­ме за от­пи­сот на дол­го­ви­те и се­га се спом­на­ти бан­ки­те ка­ко ин­сти­ту­ции. Зна­еј­ќи ги ка­ко кру­ти ин­сти­ту­ции, ка­ко ре­а­ги­ра­ат на от­пи­сот на дол­го­ви, а и на кре­ди­ти­ра­ње­то за са­мо­вра­бо­ту­ва­ње?
Спа­сов: Во од­нос на кре­ди­ти­ра­ње­то за са­мо­вра­бо­ту­ва­ње, во ре­а­ли­за­ци­ја на овој про­ект се вклу­че­ни три бан­ки. Оче­ку­вам да се зго­ле­ми ин­те­ре­сот и во наскоро да се прик­лу­чат уште нај­мал­ку ед­на до две бан­ки. Во од­нос на от­пи­сот на дол­го­ви­те, еден до­бро­де­те­лен и ху­ман про­ект, оче­ку­вам да се прик­лу­чат си­те суб­је­кти што се за­сег­на­ти со овој за­кон. И но­та­ри­те и из­вр­ши­те­ли­те и бан­ки­те и топ­ли­фи­ка­ци­ја и ЕВН. Со ог­лед на тоа што, на­ви­сти­на, тре­ба да по­ка­жат оп­штес­тве­на од­го­вор­ност и си­те за­ед­но да им по­мог­не­ме на гра­ѓа­ни­те што се на­о­ѓа­ат во со­ци­ја­лен ри­зик и во те­шка фи­нан­си­ска и ма­те­ри­јал­на со­стој­ба.

По­ве­ќе про­е­кти се на­со­че­ни кон гри­жа за де­ца­та. Од отво­ра­ње дет­ски гра­дин­ки до кам­па­ња­та на се­кое де­те му е по­треб­но се­мејс­тво, пре­ку бесп­ла­тен ле­тен од­мор за 2.000 де­ца во со­ци­ја­лен ри­зик, ка­ко и гри­жа за де­ца­та без ро­ди­те­ли и ро­ди­тел­ска гри­жа.
Спа­сов: Се раз­би­ра, има­ме ни­за про­е­кти што се на­ме­не­ти за најм­ла­ди­те. Пред сѐ, во од­нос на гра­дин­ки­те. Во РМ до­се­га има­ше го­лем број оп­шти­ни, нај­че­сто ру­рал­ни на­се­ле­ни ме­ста, во кои во­оп­што не­ма­ше гра­дин­ка. От­ту­ка поч­нав­ме еден про­ект, и про­дол­жу­ва­ме со не­го­ва ре­а­ли­за­ци­ја, за отво­ра­ње гра­дин­ки во дру­ги­те про­стор­ни ус­ло­ви, пред сѐ, во ру­рал­ни­те сре­ди­ни, за да овоз­мо­жи­ме за­шти­та­та, гри­жа­та и вос­пи­ту­ва­ње­то на де­ца­та од пре­ду­чи­лиш­на во­зраст да се ре­а­ли­зи­ра во си­те оп­шти­ни во РМ. Пла­ни­ра­ме во на­ред­ни­те че­ти­ри го­ди­ни да отво­ри­ме нај­мал­ку 40 ва­кви об­је­кти, кои ќе би­дат на­ме­не­ти за дет­ски гра­дин­ки. Исто та­ка, ту­ка е и гри­жа­та за де­ца­та што се од ран­ли­ви ка­те­го­рии или, пак, од се­мејс­тва што се на­о­ѓа­ат во со­ци­ја­лен ри­зик, од­нос­но про­дол­жу­ва­ме со ре­а­ли­за­ци­ја на про­ектот за бесп­ла­тен ле­тен и зим­ски од­мор за де­ца­та од со­ци­јал­но ран­ли­ви ка­те­го­рии за да им овоз­мо­жи­ме и да им да­де­ме мож­ност и тие да за­ми­нат на од­мор.

Мо­же­би нив­ни­те ро­ди­те­ли не­ма­ат до­вол­но фи­нан­си­ски средс­тва, ме­ѓу­тоа тоа не зна­чи де­ка ние ка­ко ин­сти­ту­ции и ка­ко вла­да не мо­же­ме да им по­мог­не­ме. Се раз­би­ра, пре­ку овие про­е­кти нè пра­ват среќ­ни нас­ме­вки­те на де­ца­та и нив­но­то за­до­волс­тво по­ра­ди овие бесп­лат­ни од­мо­ри што ги ко­ри­стат. Не­кои за прв­пат одат на ле­ту­ва­ње и ток­му по­ра­ди тоа ќе про­дол­жи­ме со овој про­ект. Ова ле­то ќе оп­фа­ти­ме 2.000 де­чи­ња, а на зи­му­ва­ње ќе пра­ти­ме уште 1.000 де­чи­ња и про­дол­жу­ва­ме по­на­та­му, се­ко­ја го­ди­на, со ре­а­ли­за­ци­ја на овој по­зи­ти­вен про­ект. Исто та­ка, ту­ка е и гри­жа­та за де­ца­та без ро­ди­те­ли и ро­ди­тел­ска гри­жа, ме­ѓу­тоа и за ли­ца­та што до 18 го­ди­ни има­ле ста­тус на де­ца без ро­ди­те­ли. Про­дол­жу­ва­ме со ре­а­ли­за­ци­ја на про­гра­ма­та што ка­ко вла­да ја во­ве­дов­ме и пре­ку ко­ја овоз­мо­жу­ва­ме вра­бо­ту­ва­ње во јав­на­та и во др­жав­на­та ад­ми­ни­стра­ци­ја (до­се­га вра­бо­тив­ме 83 ли­ца) де­ца што до 18 го­ди­ни би­ле со ста­тус де­ца без ро­ди­те­ли. Про­дол­жу­ва­ме со па­рич­на­та под­др­шка што им ја да­ва­ме за сту­ди­ра­ње. Се­кое де­те што ќе се за­пи­ше на кои би­ло пост­дип­лом­ски сту­дии, на ма­ги­стер­ски сту­дии или, пак, на сту­дии ќе до­бие па­ри­чен на­до­мест од 12 до 24 ил­ја­ди де­на­ри за да му по­мог­не­ме во здо­би­ва­ње­то дип­ло­ма, да му по­мог­не­ме да го за­вр­ши ви­со­ко­то обра­зо­ва­ние и да за­ста­не на пра­ви­лен пат за по­лес­но и по­бр­зо да се здо­бие со ра­бо­та. Се спро­ве­ду­ва­ат и го­лем број дру­ги кам­па­њи и про­е­кти, на­со­че­ни ток­му кон оваа ка­те­го­ри­ја де­ца. На­ша цел е кон­ти­ну­и­ра­но да им по­ма­га­ме на де­ца­та со преч­ки во раз­во­јот, на де­ца­та што се од по­си­ро­маш­ни се­мејс­тва, на де­ца­та без ро­ди­те­ли и ро­ди­тел­ска гри­жа… и ту­ка ста­ну­ва збор за еден па­кет-про­е­кти со кои кон­ти­ну­и­ра­но ќе се по­до­бру­ва жи­во­тот на овие де­ца.

Не­о­дам­на бе­ше об­ја­вен из­ве­шта­јот на Стејт де­парт­мен­тот во од­нос на тр­го­ви­ја­та со лу­ѓе во кој бе­ше наг­ла­се­но де­ка де­ца­та што пи­та­чат ќе би­дат тре­ти­ра­ни ка­ко жр­тви на тр­го­ви­ја со лу­ѓе. Во од­нос на тој проб­лем, ќе се пре­зе­ме ли не­што?
Спа­сов: Се­ка­ко де­ка се пре­зе­ма. Тоа е проб­лем во го­лем број др­жа­ви. Ре­чи­си во си­те. Ние во РМ нај­дов­ме на­чин ка­ко си­стем­ски да вли­ја­е­ме на овој проб­лем. Со из­ме­ните во За­ко­нот за се­мејс­тво на­ве­ду­ва­ња­та и ко­ри­сте­ње­то де­те за пи­та­че­ње го кла­си­фи­ку­ва­ме ка­ко те­шка зло­у­по­тре­ба на ро­ди­тел­ски­те пра­ва и долж­но­сти. От­ту­ка пред­ви­дов­ме дво­сте­пе­на по­стап­ка. Во слу­чај ко­га прв­пат ќе се утвр­ди де­ка де­те­то ќе се ко­ри­сти за пи­та­че­ње, за­дол­жи­тел­но ќе се изре­че ре­ше­ние за над­зор на вр­ше­ње­то на ро­ди­тел­ско­то пра­во, ќе се ра­бо­ти со ро­ди­те­ли­те во фор­ма на со­ве­ту­ва­ње, ме­ѓу­тоа и ќе се опо­ме­нат. До­кол­ку по­втор­но се про­дол­жи со зло­у­по­тре­ба на де­ца­та на со нив­но­то на­ве­ду­ва­ње и ко­ри­сте­ње за пи­та­че­ње или, уште по­ло­шо, до­кол­ку ко­ри­стат дро­ги итн., во тој слу­чај цен­та­рот за со­ци­јал­ни ра­бо­ти за­дол­жи­тел­но при­вре­ме­но ќе го од­зе­ме де­те­то од ро­ди­те­ли­те, ќе по­ве­де суд­ска по­стап­ка за од­зе­ма­ње на ро­ди­тел­ско­то пра­во и ќе под­не­се кри­вич­на при­ја­ва за ро­ди­те­ли­те. Спо­ред ме­не, на те­рен ве­ќе се гле­да­ат ре­зул­та­ти­те. Са­мо ми­на­та­та не­де­ла се под­не­се­ни де­се­ти­ци кри­вич­ни при­ја­ви за ва­кви не­од­го­вор­ни ро­ди­те­ли, кои ги кр­шат ро­ди­тел­ски­те пра­ва и долж­но­сти и ги за­не­ма­ру­ва­ат де­ца­та. Де­ца­та се на­о­ѓа­ат во при­лич­но те­шка здрав­стве­на со­стој­ба.

Пен­зи­о­не­ри­те има­ат по­ве­ќе при­до­би­вки и се бла­го­дар­ни. Се про­ши­ру­ва про­е­ктот до­маш­на ви­зи­та, до­пол­ни­тел­на гри­жа за гра­ѓа­ни­те во со­ци­ја­лен ри­зик, бан­ско-кли­мат­ска­та ре­кре­а­ци­ја, има ли ту­ка но­ви­ни?
Спа­сов: Има но­во­сти во си­те де­ло­ви. Пен­зи­о­не­ри­те или по­ста­ри­те ли­ца се тие на­ши со­гра­ѓа­ни што учес­тву­ва­ле во из­град­ба­та на оваа др­жа­ва и ние ка­ко вла­да, но и ка­ко пом­ла­ди ге­не­ра­ции им ја дол­жи­ме це­ла­та по­чит. Но им дол­жи­ме и про­е­кти со кои ќе го по­до­бру­ва­ме нив­ни­от жи­вот. Про­дол­жу­ва­ме со про­е­ктот бесп­лат­но бањ­ско-кли­мат­ска ре­кре­а­ци­ја, кој до­се­га го иско­ри­сти­ја над 22.000 пен­зи­о­не­ри. До­пол­ни­тел­но ова го­ди­на ќе го иско­ри­стат уште 5.000 пен­зи­о­не­ри. Од 2015 го­ди­на, исто та­ка, про­дол­жу­ва­ме со про­е­ктот бесп­ла­тен ту­ри­стич­ки ви­кенд за пен­зи­о­не­ри­те, се­ка­ко со пред­ност за тие што има­ат по­ни­ски пен­зии. Со фор­ми­ра­ње­то на вла­да­та се ста­ви во си­ла од­лу­ка­та за тие да има­ат бесп­ла­тен град­ски пре­воз во Скоп­је и во не­де­ла, а до­пол­ни­тел­но бе­ше про­мо­ви­ра­на мер­ка­та за бесп­ла­тен же­лез­нич­ки пре­воз за пен­зи­о­не­ри­те, од­нос­но за по­ста­ри­те ли­ца од 64 го­ди­ни за ма­жи и од 62 го­ди­ни за же­ни. Се­ко­ја вто­ра не­де­ла во ме­се­цот, од­нос­но еден ви­кенд од пе­ток до не­де­ла. Ме­ѓу­тоа, исто та­ка, се обр­на вни­ма­ние и на мла­ди­те за и тие да до­би­јат одре­де­ни по­вол­но­сти.

Во план ни е во 2015 го­ди­на да до­не­се­ме по­се­бен опе­ра­ти­вен план за актив­ни мер­ки и по­ли­ти­ка за вра­бо­ту­ва­ње при што пла­ни­ра­ме да изд­во­и­ме до пет ми­ли­о­ни евра го­диш­но за ре­а­ли­за­ци­ја на го­лем број вра­бо­ту­ва­ња. Исто та­ка, ве­ќе бе­ше об­ја­ве­на од­лу­ка­та де­ка тре­ти­от ви­кенд во ме­се­цот ќе има­ат бесп­ла­тен же­лез­нич­ки пре­воз. Сту­ден­ти­те ќе до­би­јат бесп­лат­ни влез­ни­ци во ки­на­та, те­а­три­те, му­зе­и­те, бесп­ла­тен пре­воз на жич­ни­ца­та до Ми­ле­ни­ум­ски­от крст, исто та­ка бесп­ла­тен же­лез­нич­ки пре­воз со цел да ги оп­фа­ти­ме и мла­ди­те со про­е­кти­те со кои се по­до­бру­ва жи­во­тот на ре­чи­си си­те на­ши гра­ѓа­ни.

Си­те овие про­е­кти ги до­не­су­ва­те со ед­на страст и енер­ги­ја ка­ко да Ви е прв ден на ми­ни­стер­ско­то ме­сто. Има­те не­пол­ни 30 го­ди­ни, ка­ко из­ле­гу­ва­те на крај со нив?
Спа­сов: Искре­но, обе­мот на ра­бо­та е, на­ви­сти­на, ши­рок и МТСП, на­ви­сти­на, по­кри­ва ши­рок спе­ктар на об­ла­сти. На­пор­но е и не е ед­но­став­но, ни­ту лес­но. Ме­ѓу­тоа, се­ка­ко, со­ра­бо­ту­вам со до­бар тим, кој ми да­ва под­др­шка, и со мо­и­те со­ра­бот­ни­ци, на кои сум им, на­ви­сти­на, бла­го­да­рен. Од дру­га стра­на, ре­а­ли­зи­рај­ќи про­е­кти со кои ди­рект­но се вли­јае на по­до­бру­ва­ње на жи­во­тот на гра­ѓа­ни­те, се да­ва го­ле­ма под­др­шка на ка­те­го­ри­ја гра­ѓа­ни што, мо­же­би, до се­га не до­би­ва­ле по­мош од др­жа­ва­та. Во Ми­ни­стерс­тво­то има­ме мож­ност да вли­ја­е­ме на пот­тик­ну­вање вра­бо­ту­ва­ње­то – се­ри­о­зен пре­диз­вик на кој што се­ри­оз­но ра­бо­ти­ме. Про­е­кти кои што ја оп­фа­ќа­ат со­ци­јал­на­та и дет­ска­та за­шти­та и гри­жа­та за ран­ли­ви­те ка­те­го­рии. Ед­но­став­но, со се­кој про­ект што ќе го ре­а­ли­зи­ра­ме, ако му по­мог­не на еден или на по­ве­ќе лу­ѓе, за­до­волс­тво­то е го­ле­мо и тоа ни ја да­ва си­ла­та и енер­ги­ја­та и јас и ти­мот да про­дол­жи­ме да ре­а­ли­зи­ра­ме про­е­кти што се пред­ви­де­ни во про­гра­ма­та на вла­да­та. Ед­но­став­но, јас ка­ко ми­ни­стер да по­мог­нам во ре­а­ли­за­ци­ја­та на це­ли­те што ни се пред­ви­де­ни со ед­на единс­тве­на цел, по­до­бру­ва­ње на жи­во­тот на гра­ѓа­ни­те во РМ.

Има­те ли вре­ме за се­бе? Да пог­лед­не­те еден фуд­бал­ски нат­пре­вар, ете акту­ел­но е Свет­ско­то пр­венс­тво.
Спа­сов: Гле­дав, нај­и­скре­но, еден до два нат­пре­ва­ра. Ре­ал­но, не­мам мно­гу сло­бод­но вре­ме, че­сто се оста­ну­ва на ра­бо­та до доц­ни­те ве­чер­ни ча­со­ви. На­у­тро, се­пак, тре­ба да се ре­а­ли­зи­ра­ат си­те актив­но­сти што си ги но­си де­нот. Сло­бод­но­то вре­ме е ма­ло, но се оби­ду­вам да го иско­ри­стам ефе­ктив­но. Не­ко­гаш спор­ту­вам, са­кам и не­кој филм да пог­лед­нам, се раз­би­ра и да про­ше­там… Иа­ко е мал­ку сло­бод­но вре­ме, на­о­ѓам на­чи­ни ка­ко да го иско­ри­стам ефе­ктив­но.

Уште ед­на ак­ци­ја што поч­на ла­ни, а што пре­диз­ви­ка до­бар, по­зи­ти­вен ефект кај гра­ѓа­ни­те и бе­ше пот­ти­кот да на­пра­ват ху­ма­но де­ло, бе­ше ак­ци­ја­та „Се гри­жи­ме за то­пол дом“. Ќе про­дол­жи ли го­ди­на­ва?

Спа­сов: Ќе про­дол­жи. Тоа е ак­ци­ја со ко­ја си­те за­ед­но им по­ма­га­ме на тие што има­ат по­мал­ку од нас. Гра­ѓа­ни­те што има­ат ви­шок на ме­бел, об­ле­ка, апа­ра­ти за до­ма­ќинс­тво, по­куќ­ни­на, им ја до­ни­ра­ат на тие на кои им е по­треб­на. До­се­га се ре­а­ли­зи­раа пре­ку 1.300 до­на­ции со кои им се по­мог­на на пре­ку 1.500 се­мејс­тва, кои се на­о­ѓа­ат во по­те­шка ма­те­ри­јал­на со­стој­ба, кои се во со­ци­ја­лен ри­зик. Са­мо за око­лу де­вет ме­се­ци. И по­на­та­му ќе про­дол­жи­ме да ја ре­а­ли­зи­ра­ме оваа актив­ност и слич­ни на неа, за до­на­ции на кни­ги, на об­ле­ка за де­чи­ња. Се­кој од нас до­ма има не­што што не му тре­ба. Зо­што да не го до­ни­ра­ме тоа, а ние ка­ко Ми­ни­стерс­тво ќе по­мог­не­ме да стиг­не та­му ка­де што е по­треб­но, би­деј­ќи има­ме кон­такт ток­му со оние на кои им е по­треб­на под­др­шка.

На крај на ова ин­терв­ју мо­рам да Ве пра­шам за слу­чаи, кои че­сто исп­ли­ву­ва­ат во јав­но­ста, а во кои акте­ри и жр­тви се ток­му нај­ран­ли­ви­те ка­те­го­рии, не­за­шти­те­ни­те, ка­ко на при­мер де­те­то чу­ва­но во не­со­од­вет­ни ус­ло­ви во Ба­ња Бан­ско. Кол­ку лич­но Ве по­го­ду­ва­ат та­кви слу­чаи?
Спа­сов: Јас за слу­ча­јот што се об­ја­ви де­не­ска пр­во би са­кал да изра­зам жа­ле­ње. Вед­наш по до­би­е­ни­те ин­фор­ма­ции од из­ве­шта­јот на на­род­ни­от пра­во­бра­ни­тел да­дов на­ред­ба на со­ци­јал­на­та инс­пек­ци­ја да поч­не де­тал­на и те­мел­на по­стап­ка и да ги ис­пи­та си­те ас­пе­кти на овој слу­чај и по­ста­пу­ва­ње­то на над­леж­ни­от цен­тар за со­ци­јал­ни ра­бо­ти што го упа­тил де­те­то во уста­но­ва­та. Но и по­ста­пу­ва­ње­то на вра­бо­те­ни­те во за­во­дот Ба­ња Бан­ско за да ги ис­пи­та­ме те­мел­но си­те од­го­вор­но­сти. Да­ли и кој по­ста­пу­вал спро­тив­но на за­ко­нот, на про­це­ду­ри­те, да­ли по­ста­пу­вал не­е­тич­ки, не­пра­вил­но и не­за­кон­ски. На­ско­ро оче­ку­вам ре­зул­та­ти, из­ве­штај од инс­пек­ци­ски­от над­зор и ќе би­дат пре­зе­ме­ни си­те мер­ки во сог­лас­ност со за­ко­нот. Ни­што не се иск­лу­чу­ва, сè за­вис­ни од тоа ка­ква е по­вре­да­та.

Во се­кој слу­чај, ме по­го­ду­ва­ат. На служ­би­те од со­ци­јал­на­та за­шти­та, на на­ши­те уста­но­ви, при­мар­на цел им е гри­жа­та за со­ци­јал­но ран­ли­ви­те ка­те­го­рии. При ва­ка изо­ли­ра­ни слу­чаи по­треб­но е да се ин­тер­ве­ни­ра, да се пре­зе­мат мер­ки за да не се по­вто­ру­ва­ат. Со ог­лед на фа­ктот што го­лем број од струч­ни­те ра­бот­ни­ци про­фе­си­о­нал­но и струч­но си ја вр­шат ра­бо­та­та, еден ва­ков слу­чај не тре­ба да ја за­цр­ни ра­бо­та­та на про­фе­си­о­нал­ци­те. Ме­ѓу­тоа, и не смее да по­ми­не не­за­бе­ле­жан и затоа ќе го има мо­е­то це­ло вни­ма­ние, за да се ин­тер­ве­ни­ра и да се пре­зе­мат кон­крет­ни мер­ки.

Разговараше: Наум Стоилковски
Фото: Александар Ивановски
(Интервјуто со Диме Спасов е објавено во 95. број на неделникот Република, 27.06.2014)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.