Драг наш професоре,
Не лутете ни се за тоа што ова послание до Вас го пишуваме со насолзени очи. Знаеме дека во овие мигови Вие не сакате да плачеме, туку да бидеме присебни. Но со солзите што се тркалаат за Вас, професоре, во исто време се жалиме и себеси, бидејќи со Вашето физичко заминување, од нашиот овдешен простор заминува човек-енциклопедија од кого не учевме само на предавањата во предавалните и амфитеатрите – човек што ни пренесуваше знаење и дури со него водевме спонтан, неврзан разговор низ факултетските ходиници. Затоа што сега, професоре, затворена ќе ни биде вратата на којашто бевме навикнати да тропнуваме секогаш кога ни требаше добар и исцрпен разговор за книжевност, култура и историја – вратата на којашто тропнувавме секогаш кога имавме прашање на коешто никој од нас не го знае одговорот, затоа што знаевме дека зад неа има човек што ќе нѐ сослуша и како подвижен архив на времето и просторот ќе ни овозможи да дојдеме до разрешување на дилемите. А нѐ навикнавте, секогаш да ни биде отворена, професоре…
Во длабока земја ничкум лежам / Така само не му го гледам лицето / на малиот и беден свет – вака Вие глаголевте во Вашата поезија. Но, по Вашето прерано физичко заминување, професоре, ние што остануваме овде да го гледаме лицето на малиот и беден свет секојдневно ќе го гледаме и ќе го чувствуваме и присуството на Вашето отсуство. Секогаш кога ќе бидеме во библиотеката на нашата Катедра, ќе се надеваме дека тивко, кроце во неа ќе влезе скромниот професор за да бара книга за која никој друг не знае дека ја има некаде на полиците. Но, Вас физички ќе Ве нема, а на таквите книги ќе има прав што ќе сведочи за Вашето физичко отсуство. Секогаш кога ќе присуствуваме на научен собир од областа на книжевната наука, ќе очекуваме да го слушнеме рефератот на речитиот научник со јасна и концизна мисла, со конкретен, аргументиран и поткрепен став и суд и со размисли што упатуваат кон нови констатации, но Вас физички ќе Ве нема, а името често ќе Ви се споменува во излагањата, и во исто време тоа и ќе нѐ боли и ќе нѐ радува. Секогаш кога ќе имаме потреба од издржано мислење за прашање што и не е само од областа на книжевноста, ќе се надеваме дека ќе Ве сретнеме во некоја од библиотеките или во Архивот, но физички не ќе Ве сретнеме. Но, само физички ќе Ве нема, професоре. Едно делче од Вас живее во секој од нас, бидејќи Вие, беспоштедно, нам ни се раздадовте. Нам и на илјадниците страници што ги оставивте на библиотекарските полици.
Во овие мигови, дури Вашата душа патува кон домот од светлина што го заслужува, Ви благодариме што не бевте професор што сакаше по секоја цена да ни се допадне, туку професор што сакаше да нѐ научи да бараме и да даваме повеќе од себе – професор што знаеше да нѐ мотивира да го дадеме својот максимум во посветеноста на книжевноста. Затоа што бевте вистински Професор! Пренесувајќи ни знаења во текот на последната година од нашите додипломски студии, се обидувавте да ни овозможите да го научиме и сето она што свесно или не сме пропуштиле да го научиме дотогаш. И успевавте во тоа, професоре. Ви благодариме што бевте строг, затоа што со Вашата строгост не сакавте да ни покажете колку не знаеме, туку сакавте да ни покажете колку уште можеме и колку треба да знаеме – нѐ мотивиравте да се надвиснеме над просечноста, оти не можевте да бидете спокоен дури не увидевте дека од студентските клупи сме излегле подготвени и за професионалните, и за животните предизвици. Затоа што не бевте само строг, туку пред сѐ бевте и принципиелен и праведен – најправеден, професоре. И тогаш кога се урнисуваа криетериуми, иако не Ви беше лесно, бевте подготвен на секакви удари и не дозволивте да потклекнете и да отстапите од Вашите принципи – докрај останавте верен на она за коешто се залагавте. Затоа што бевте искрен, никогаш двосмислен, секогаш директен, никогаш недоречен… Затоа што таков не бевте само со нас – Вашите студенти, туку и со Вашите колеги – наши професори, и со Вашите колеги – поети и писатели на коишто им беше јасно дека не можат да манипулираат со Вашата критичка мисла.
Токму поради тоа, нашите индекси во коишто има оценки со Ваш потпис, вредат многу. Оти денес, не секој студент кај нас има чест да учи и да биде оценет од таков професор и човек. И допрва уште повеќе ќе вредат, оти, многу лета ќе поминат, професоре, дури се појави некој што ќе биде како Вас. Ако воопшто некогаш се појави…
Оние што неслучајно студиравме книжевност, токму поради тоа што бевте таков, и како професор, и како човек, Ве засакавме уште при првите средби. Затоа денес, секоја Ваша мисла и секој Ваш совет ни е аманет. Ви благодариме што нѐ научивте да бидеме и книжевници, и луѓе-личности, оти, едното без другото не оди.
Нашево денешно „благодариме“ не е флоскула, професоре – Вие нѐ научивте да не употребуваме флоскули. Нашево денешно „благодариме“ е ветување дека кон книжевноста ќе пристапуваме онака студиозно, но и со отворено срце, како што нѐ учевте Вие. Знаеме дека за Вас, само тоа е доказ на вистинска благодарност, иако никогаш од нас нѐ побаравте да Ви бидеме благодарни.
Бевте вистински пожртвуван борец, кој битките не ги добиваше за себе, туку за нашата национална книжевна наука и за филологијата, за нашата македонска култура, за неговата и наша Катедра и за нас – неговите студенти. Откако Ве нападна болеста, за Вас започнаа двете последни битки: едната беше за Вашето здравје, а другата беше за нас – битката да го искористите секој нов ден за да ни пренесете барем уште нешто од Вашето енциклопедиско знаење. Но, тие две битки не можевте да ги водите истовремено – мораше едната од нив да ја запоставите, за докрај да се борите во другата. За Вас немаше дилема – одлучноста целоживотно да й се посветите на професијата и сета енергија да ја вложите во македонската книжевна наука беше многу посилна од болката што ви ја чувствуваше телото: одлучивте да се борите за нас. Одлучивте да ги истрпите сите страданија на телото, само за да не пропуштите ниту еден час во којшто можевте да стоите пред нас и да ни покажете и докажете како се живее со и за книжевноста. Се обидувавте да го скриете болот, оти не сакавте да Ве сожалуваме, но не ја криевте желбата да ни овозможите да ги препознаваме патоказите на патот по којшто се чекори тогаш кога книжевноста е животна определба. И оваа битка, како и многу од оние што й претходеа ја водевте со себежртвување, бидејќи најзначајната животна цел за Вас беше сиот безпоштедно да се вложите во нашата книжевна наука и во професорувањето. И оваа битка ја добивте, професоре…
Оваа битка дополнително нѐ обврзува да одиме по оние патишта за коишто нѐ учевте дека се вистински – оние подолгите и помачните. Ги разбравме Вашите пораки, кои ненаметливо, мудро и промислено ни ги упативте и во периодот непосредно пред Вашево физичко заминување. И знаеме, професоре, дека душата нема да Ви биде докрај спокојна дури не бидете сигурен дека оние во коишто верувавте не скршнале од вистинските патишта. Го имате нашиот чесен збор.
Докрај останавте доследен на она што беше ваша определба, ваш став, ваш однос. Конкретна потврда на тоа е еден од Вашите последни јавни настапи, во февруари годинава, кога требаше да говорите за еден од македонските просветители од XIX век, дојдовте со подготвен текст, но веќе изнемоштен од болеста. Никој друг што би бил на Ваше место немаше да дојде. А Вие дојдовте, и тоа, пред сите – и пред организаторот на настанот. Имавте само една молба: друга присутна личност да го прочита Вашиот текст, бидејќи Вие не сте во можност да стоите, а „за великаните се зборува стоејќи“. И поради ваквата целоживотна доследност на она за што се залагавте, професоре, ние ќе стоиме кога ќе говориме за Вас, иако можеби Вие со Вашата скромност и повлеченост, би сакале тоа да биде и избегнато, па затоа и си заминавте така тивко, без поздрав. Но, за нас – за оние што имавме можност вистински да Ве запознаеме, Вие сте и ќе останете великан на нашево време – време во коешто, за љубов на вистината, за жал, од многумина бевте неразбран.
Овој наш поздрав до Вас не е последен, не е збогум, професоре… Останаа уште многу книги што ги носите во себе, а играта на судбината не Ви дозволи да ги запишете. Остана уште многу знаење што го имате во Вас и што сакавте, а не успеавте да ни го пренесете, бидејќи ниту предавањата, ниту долгите разговори не беа доволни за да може да ни се пренесе сето она што го знаеше најголемиот ерудит кого лично го познававме, а и затоа што ние не секогаш бевме доволни кадарни да научиме онолку колку што Вие умеевте и сакавте да нѐ научите. Овој наш поздрав до Вас е само до гледање – сакаме да веруваме дека еден ден, таму некаде во небесните пространства, повторно ќе се сретнеме, за од Вас, и ние и Вашите колеги – наши професори, да го научиме сето она што не успеавме дури бевте физички овде, на овој свет. До гледање, професоре.
Вечна Ви слава!
Вашите некогашни и сегашни студенти од Катедрата за македонска книжевност и јужнословенски книжевности
Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.
