Од семеен автомобил до скапоцено возило

Од авто­мо­бил про­из­ве­ден во 1966 го­ди­на да соз­да­деш во­зи­ло што се­ко­го ќе го оста­ва без здив. Тоа му ус­пеа на стру­ми­ча­не­цот Де­јан Ка­ра­да­ков­ски, кој по­да­ро­кот за 18. ро­ден­ден го пре­тво­ри во бо­гат­ство.

– „Бу­ба­та“ нај­пр­во му при­па­ѓа­ла на мо­јот де­до. Тој ја ку­пил во 1973 го­ди­на и ја во­зел не­кол­ку го­ди­ни. Од 1979 го­ди­на ја во­зел та­тко ми и ка­ко се­којд­нев­но фа­ми­ли­јар­но во­зи­ло е ко­ри­сте­на сѐ до 1994 го­ди­на. Мо­јот де­до, пак, го ко­ри­сте­ше авто­мо­би­лот до 2000 го­ди­на. Јас ја имам од 2005 го­ди­на, ка­ко по­да­рок за мо­јот 18. ро­ден­ден. Но, пр­во­то во­зе­ње со „бу­ба­та“ го на­пра­вив пред ре­чи­си две го­ди­ни ко­га ре­ста­вра­ци­ја­та бе­ше за­вр­ше­на. Ре­ста­вра­ци­ја­та тра­е­ше це­ли две го­ди­ни. Во мај 2012 го­ди­на бе­ше го­то­ва – рас­ка­жу­ва Де­јан.

Го пра­шав­ме Де­јан зо­што баш „бу­ба“, а тој ве­ли де­ка не­мал не­кој го­лем из­бор, но и да имал, пак ќе од­бе­рел „бу­ба“.

– Има не­што во тоа во­зи­ло, са­ми­от без­вре­мен­ски лик, со овал­ни фор­ми и со чи­сти по­вр­ши­ни, сѐ уште е мно­гу атра­кти­вен, при­каз­на сам за се­бе. А оваа „бу­ба“ ми е мно­гу дра­га, пред сѐ по­ра­ди спо­ме­ни­те што ме вр­зу­ва­ат за неа би­деј­ќи ни бе­ше се­ме­ен авто­мо­бил до­де­ка бев де­те – од­го­ва­ра тој.

Нај­те­шко­то пра­ша­ње за Де­јан е кол­ку па­ри вло­жил за ре­ста­ври­ра­ње на „бу­ба­та“. Ве­ли де­ка тоа пра­ша­ње му е нај­че­сто по­ста­ву­ва­но, но и нај­те­шко.

– Искре­но, точ­на­та број­ка на вло­же­ни средс­тва не ја знам и јас са­ми­от до ден-де­нес, и сѐ уште, се­којд­нев­но, се вло­жу­ва во во­зи­ло­то. Но, се­вкуп­но, би ре­кол па­ри кол­ку за ед­но ма­ло град­ско во­зи­ло ку­пе­но од са­лон – ве­ли Де­јан.

На по­че­то­кот ко­га се ре­шил да го ре­ста­ври­ра во­зи­ло­то, имал проб­лем со на­о­ѓа­ње де­ло­ви. Но, по­доц­на, ги открил си­те ка­на­ли и ком­па­нии што се за­ни­ма­ва­ат со тр­го­ви­ја на де­ло­ви за „бу­ба“. На­ба­вка­та оде­ла лес­но, но и лес­но се тро­ше­ле па­ри­те со ог­лед де­ка са­ма­та по­шта­ри­на и ца­ри­на ја зго­ле­му­ва­ле вред­но­ста на се­кој дел што е на­ра­чан пре­ку ин­тер­нет.

– Кон­крет­но, за „бу­ба­та“ и за си­те дру­ги во­зи­ла на воз­душ­но ла­де­ње про­из­ве­де­ни од „Фолк­сва­ген“ има де­ло­ви, но се до­ста ска­пи. На­ра­чу­вав од се­ка­де, бу­квал­но. Од Гер­ма­ни­ја, Аме­ри­ка, Бра­зил, Ме­кси­ко, Хо­лан­ди­ја. Лич­но сум ку­пу­вал де­ло­ви од Љуб­ља­на и од Бел­град. Има­ше слу­чај ко­га спе­ци­јал­но от­па­ту­вав до Бел­град за на­ба­вка на одре­ден дел за­што бев не­стрп­лив да че­кам да при­стиг­не по по­шта – рас­ка­жу­ва Де­јан, кој ми­на­ти­от ви­кенд на из­лож­ба­та на олд­тај­ме­ри во Стру­ми­ца ја зе­де на­гра­да­та за нај­до­бро ре­ста­ври­ран авто­мо­бил.

Во­зи­ло што ги со­би­ра си­те на­гра­ди

Ка­ра­да­ков­ски не бил глав­ни­от мај­стор во ре­ста­ври­ра­ње­то на ста­ро­то се­меј­но во­зи­ло. Но, ве­ли де­ка бил до­бар по­мош­ник во це­ло­куп­ни­от про­цес. Нај­го­лем удел имал во за­врш­но­то скло­пу­ва­ње на во­зи­ло­то.

– Си­те под­го­то­вки и бо­е­ње­то беа из­ве­де­ни од не­за­мен­ли­ви­от мај­стор Си­ме од Град­ско Бал­дов­ци, Стру­мич­ко, кој е и мој мно­гу до­бар при­ја­тел. Му бла­го­да­рам и че­сти­там за пре­крас­на­та ра­бо­та. Ен­те­ри­е­рот е де­ло на, ка­ко што јас го на­ре­ку­вам, ма­е­стро Слав­че, кој е мно­гу до­бро поз­нат кај си­те вљу­бе­ни­ци во авто­мо­би­ли­те пре­ку не­го­ва­та пре­крас­на ра­бо­та. Да не беа тие двај­ца, не­ма­ше да би­де ни­што од оваа „бу­ба“ – про­дол­жу­ва со сво­ја­та при­каз­на Де­јан, кој отсе­ко­гаш бил го­лем вљу­бе­ник во авто­мо­би­ли­те.

Ве­ли олд­тај­ме­ри­те го прив­ле­ку­ва­ат најм­но­гу. Пред да има еден та­ков, са­мо зна­ел кој авто­мо­бил ка­ков е, од ко­ја го­ди­на е. Се­га ко­га има свој, не­ма му­зеј за олд­тај­ме­ри на Бал­ка­нот што не го по­се­тил или гру­па или не­ко­ја стра­ни­ца на со­ци­јал­ни­те мре­жи ка­де што не е член. Има во план да на­ба­ви уште ед­но во­зи­ло, но, ка­ко што ве­ли, до­ко­лу се скло­пат си­те коц­ки.

– Не знам зо­што не сум имал сре­ќа да имам не­кое по­е­вти­но хо­би. Ве­ќе та­кви­те во­зи­ла се до­ста ре­тки и це­на­та се­којд­нев­но им рас­те. Зна­е­те ко­ја е нај­точ­на­та де­фи­ни­ци­ја за олд­тај­мер до­се­га? Олд­тај­мер е во­зи­ло што се­кој са­ка да го има, ама ни­ко­му не му се да­ва­ат па­ри за не­го – се смее Ка­ра­да­ков­ски.

Тој сво­јот олд­тај­мер до­се­га го не­ма из­ло­жу­ва­но над­вор од др­жа­ва­та. Но, во мај пла­ни­ра, за­ед­но со сво­јот при­ја­тел Але­ксан­дар од Ко­ча­ни, сопс­тве­ник на „бу­ба“ ко­ја, исто та­ка, бе­ше из­ло­же­на ми­на­ти­от ви­кенд во Стру­ми­ца, да оди во Бел­град, ка­де што се одр­жу­ва нај­го­ле­ми­от со­бир на „бу­би“ на Бал­ка­нот. Ве­ќе во ју­ли пла­ни­ра да за­ми­не на со­бир во Зла­ти­бор. До­маш­ни­те на­гра­ди ги со­бра, на ред се тие над­вор од на­ши­те гра­ни­ци.

– Пр­ва­та на­гра­да што ја имам осво­е­но со „бу­ба­та“ е од Би­то­ла. Тоа бе­ше со­бир ор­га­ни­зи­ран од клу­бот „Ре­тро­фрикс“ од Би­то­ла во ју­ни 2013 го­ди­на. Та­му до­бив на­гра­да за нај­по­пу­лар­но во­зи­ло на из­лож­ба­та. На ју­би­леј­ни­от со­бир на олд­тај­ме­ри во Не­го­ти­но, кој се одр­жа за праз­ни­кот на гра­дот, на 8 но­ем­ври 2013, „бу­ба­та“ бе­ше из­бра­на за нај­до­бро ре­ста­ври­ра­но во­зи­ло на из­лож­ба­та. И на пос­лед­ни­от со­бир од та­ков вид, во Стру­ми­ца во склоп на кар­не­ва­лот на 1 март, ка­ко нај­до­бро во­зи­ло на из­лож­ба­та бе­ше из­бра­на цр­ве­на­та „бу­ба“. Се­га-за­се­га на­гра­ди­те се тие, бла­го­дар­ни­ци и по­фал­ни­ци има мно­гу, и се на­де­вам де­ка во ид­ни­на ќе се мно­жат.

Ужи­ва­ње­то е во 80 ки­ло­ме­три на час

– Це­ло­куп­на­та мо­то­ри­за­ци­ја и ме­ха­ни­ка на во­зи­ло­то е стан­дард­на, ка­ко што е кон­стру­и­ра­на од Фер­ди­нанд Пор­ше. Мо­то­рот кај мо­ја­та „бу­ба“ не е исти­от што го вгра­ди­ла фа­бри­ка­та, про­ме­нет е со пот­пол­но ист та­ков, ре­чи­си нов, из­ва­ден од дру­го та­кво во­зи­ло. Ина­ку, има за­фат­ни­на од 1.200 куб­ни сан­ти­ме­три и си­ла од 35 коњ­ски си­ли. Ни­ски пер­фор­ман­си, но „бу­ба­та“ од­лич­но се дви­жи. На авто­пат сум ја во­зел до 130 ки­ло­ме­три на час, но тол­ка­ва бр­зи­на не е пре­по­рач­ли­ва за неа. Ужи­ва­ње­то е од осум­де­сет до сто ки­ло­ме­три на час – рас­ка­жу­ва Де­јан.

(Пишува: Бил­ја­на За­фи­ро­ва
Текст објавен во 79. број на неделникот „Република“, 7.03.2014)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.