Од из­вор на те­ро­ри­зам, Авга­ни­стан ста­на зем­ја на опи­ум и на нар­ко­за­вис­ни­ци

Вој­на­та про­тив те­ро­риз­мот на НА­ТО не са­мо што на­пра­ви од Авга­ни­стан зем­ја на страв и на ужа­си, ту­ку ја пре­тво­ри во ма­ши­не­ри­ја за про­из­водс­тво на хе­ро­ин и зем­ја на нар­ко­за­вис­ни­ци.

Ста­ти­сти­ка­та по­ка­жу­ва де­ка про­из­водс­тво­то на опи­ум се зго­ле­му­ва тре­та го­ди­на по ред и бе­ле­жи по­раст за це­ли 40 па­ти од по­че­то­кот на ин­ва­зи­ја­та на НА­ТО во 2001 го­ди­на. Во пос­лед­на­та де­ка­да авга­ни­стан­ска­та дро­га прет­ста­ву­ва при­чи­на за смрт на око­лу еден ми­ли­он нар­ко­за­вис­ни­ци во све­тот. Авга­ни­стан се­га, не са­мо што е нај­го­ле­ми­от про­из­во­ди­тел на хе­ро­ин во све­тот, ту­ку е и зем­ја со нај­го­лем број ужи­ва­те­ли на оваа дро­га со три про­цен­ти од вкуп­но­то на­се­ле­ние, од­нос­но со еден ми­ли­он за­вис­ни­ци. Овој биз­нис, бу­квал­но, цу­ти во зем­ја­та во ко­ја по­ра­ди енорм­но­то про­из­водс­тво, опој­на дро­га мо­же да се на­ба­ви на се­кој че­кор, и тоа за са­мо не­кол­ку до­ла­ри за еден грам. Ме­ѓу­на­род­на­та за­ед­ни­ца приз­на­ва уште еден по­ра­зи­те­лен факт – па­ри­те од тр­го­ви­ја­та со хе­ро­ин, кој се ди­стри­бу­и­ра на за­пад­ни­те па­за­ри, се еден од глав­ни­те из­во­ри на фи­нан­си­ра­ње на та­ли­бан­ски­те те­ро­ри­сти.

Спо­ред пр­ви­от чо­век на Ру­ска­та фе­де­рал­на служ­ба за кон­тро­ла на дро­га­та, Ви­ктор Ива­нов, ме­ѓу­на­род­ни­те кри­ми­нал­ни гру­пи од овој биз­нис за­ра­бо­ти­ле по­ве­ќе од 1.000 ми­ли­јар­ди до­ла­ри. Тој сме­та де­ка ток­му до­хо­дот од нар­ко­ин­ду­стри­ја­та е глав­на при­чи­на за не­ста­бил­но­ста на оваа ази­ска зем­ја, ко­ја ве­ќе три де­це­нии е пре­тво­ре­на во во­е­на зо­на.

– Се­кој не­за­ви­сен струч­њак мо­ра да го приз­нае таж­ни­от факт де­ка ме­ѓу­на­род­на­та за­ед­ни­ца по­тфр­ли во спре­чу­ва­ње­то на про­из­водс­тво­то на хе­ро­ин во Авга­ни­стан од по­че­то­кот на опе­ра­ци­и­те на НА­ТО – ве­ли Ива­нов.

Струч­ња­ци­те пре­ду­пре­ду­ва­ат де­ка си­ту­а­ци­ја­та мо­же уште по­ве­ќе да се вло­ши по­ра­ди пов­ле­ку­ва­ње­то на НА­ТО, па за­тоа по­ви­ку­ва­ат да се изра­бо­ти се­ри­оз­на стра­те­ги­ја за спра­ву­ва­ње на зем­ја­та со овој проб­лем отка­ко ќе се со­о­чи со но­ва­та ре­ал­ност.

Дро­га или те­ро­ри­зам?

Тр­го­ви­ја­та со дро­га прет­ста­ву­ва 15 про­цен­ти од авга­ни­стан­ски­от БДП или 2,4 ми­ли­јар­ди до­ла­ри го­диш­но, по­ка­жу­ва­ат по­да­то­ци­те на Обе­ди­не­ти­те на­ции од 2012 го­ди­на. Го­ди­на­ва во Авга­ни­стан се одг­ле­ду­ва афи­он на по­вр­ши­на од 388.000 хе­кта­ри, што е ре­чи­си двој­но по­ве­ќе од пер­и­о­дот пред ин­ва­зи­ја­та.

Вла­сти­те во Ка­бул не­ма­ат ин­те­рес да се спра­ват со го­ле­ми­от по­раст на про­из­водс­тво­то на хе­ро­ин по­ра­ди и та­ка го­ле­ма­та си­ро­ма­шти­ја во зем­ја­та. Про­из­водс­тво­то на опи­ум прет­ста­ву­ва глав­на „еко­ном­ска гран­ка“ во оваа зем­ја уште од 2001 го­ди­на.

Од овој биз­нис пре­жи­ву­ва­ат ил­јад­ни­ци си­ро­маш­ни се­ла­ни. Пред ин­ва­зи­ја­та на НА­ТО, та­ли­бан­ски­от ре­жим до­не­се за­бра­на за про­из­водс­тво на опи­ум по­ви­ку­вај­ќи се на стро­ги­те ис­лам­ски за­ко­ни, со што про­из­водс­тво­то би­ло на­ма­ле­но од 4.000 то­ни на са­мо 82 то­ни го­диш­но. Се­пак, по 2001 го­ди­на во зем­ја­та се слу­чу­ва ви­стин­ски бум, па та­ка та­му де­нес се про­из­ве­ду­ва­ат 90 про­цен­ти од вкуп­на­та ко­ли­чи­на опи­ум во све­тот.

Струч­ња­ци­те ве­лат де­ка бор­ба­та про­тив тр­го­ви­ја­та со дро­га во Авга­ни­стан се од­ви­ва мно­гу те­шко по­ра­ди тоа што ме­ѓу­на­род­ни­те си­ли се оби­ду­ва­ат да ја при­до­би­јат до­вер­ба­та и нак­ло­не­то­ста на ло­кал­но­то на­се­ле­ние во бор­ба­та про­тив те­ро­риз­мот. Ако им се за­бра­ни одг­ле­ду­ва­ње­то афи­он, што за нив прет­ста­ву­ва ос­но­вен и единс­твен из­вор на ег­зи­стен­ци­ја, ќе ја за­гу­бат и та­ка ма­ла­та до­вер­ба кај се­ла­ни­те. Ана­ли­ти­ча­ри сме­та­ат де­ка ток­му по­ра­ди тоа За­па­дот не мо­же да се бо­ри про­тив две­те зла исто­вре­ме­но.

Стејт де­парт­мен­тот се оби­де со до­на­ции, во ви­си­на од 18,2 ми­ли­о­ни до­ла­ри, да ги на­те­ра зем­јо­дел­ци­те да одг­ле­ду­ва­ат дру­ги зем­јо­дел­ски кул­ту­ри, но се­ла­ни­те ги зе­доа па­ри­те и про­дол­жи­ја да се за­ни­ма­ва со овој биз­нис.

Ру­си­ја и САД со раз­лич­ни гле­ди­шта

Ру­си­ја и САД има­ат раз­лич­ни гле­ди­шта во од­нос на спра­ву­ва­ње­то со овој проб­лем. Мос­ква пред­ла­га си­сте­мат­ско уни­шту­ва­ње на по­ли­ња­та со афи­он, со образ­ло­же­ние де­ка сѐ до­де­ка тие по­сто­јат, ќе по­стои и тр­го­ви­ја­та со хе­ро­ин. Се­пак, САД и НА­ТО има­ат дру­га стра­те­ги­ја, ко­ја не пред­ви­ду­ва иско­ре­ну­ва­ње на афи­о­нот од авга­ни­стан­ска­та поч­ва, најм­но­гу по­ра­ди бор­ба­та со те­ро­риз­мот.

Ток­му по­ра­ди та­кви­от од­нос на Ва­шин­гтон, ру­ски­от пре­тсе­да­тел Вла­ди­мир Пу­тин ми­на­та­та не­де­ла отво­ре­но ја об­ви­ни ми­си­ја­та ИСАФ де­ка не пре­зе­ма до­вол­но мер­ки за спре­чу­ва­ње на тр­го­ви­ја­та со дро­га во Авга­ни­стан и пре­ду­пре­ди де­ка си­ту­а­ци­ја­та во ид­ни­на до­пол­ни­тел­но ќе се вло­шу­ва.

Ка­ко еден од ме­ха­низ­ми­те за бор­ба про­тив тр­го­ви­ја­та со дро­га, не­кои струч­ња­ци им пре­по­ра­чу­ва­ат на авга­ни­стан­ски­те вла­сти да го ле­га­ли­зи­ра­ат опи­у­мот. Со тоа тр­го­ви­ја­та би би­ла кон­тро­ли­ра­на од вла­ста, а ќе нап­ла­ту­ва и да­нок. Од дру­га стра­на, зем­јо­дел­ци­те не­ма да се тре­ти­ра­ат ка­ко не­при­ја­те­ли на др­жа­ва­та, а за­вис­ни­ци­те би до­би­ле со­од­ве­тен трет­ман. Се­пак, вла­сти­те во оваа зем­ја те­шко де­ка би се од­лу­чи­ле на ва­ков че­кор за­тоа што би пре­диз­ви­ка­ле остри ре­ак­ции од це­ла­та ме­ѓу­на­род­на за­ед­ни­ца.

Авга­ни­стан­ски­от хе­ро­ин ги уби­ва Евро­пеј­ци­те и Ру­си­те

Спо­ред про­це­ни­те, во Авга­ни­стан го­диш­но се про­из­ве­ду­ва­ат 840 то­ни хе­ро­ин. Нај­го­лем дел од дро­га­та за­вр­шу­ва во Евро­па и во Ру­си­ја, ко­ја ста­на тре­та зем­ја во све­тот по упо­тре­ба на нар­ко­ти­ци, по Авга­ни­стан и по Ирак.

Оваа ко­ли­чи­на про­из­ве­де­на дро­га е до­вол­на да убие 10 ми­ли­о­ни нар­ко­за­вис­ни­ци. Од дру­га стра­на, пак, вла­сти­те во Евро­па и во Ру­си­ја ус­пе­ва­ат да зап­ле­нат са­мо 10 про­цен­ти од про­из­ве­де­на­та дро­га.

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.