Како кризата во Македонија ја гледаат граѓаните, како ја оценуваат работата на Сспецијалното јавно обвинителство (СЈО) и рејтингот на политичарите?
Резултатите од последната анкета на Институтот за политички истражувања од Скопје (ИПИС), многу говори збирно но и расчленето по етничката припадност на испитаниците, па вреди да се разгледаат заклучоците кои можеме да ги извлечеме од нив, пишува д-р Стеван Гајиќ од Институтот за европски студии во Белград во анализа објавена на „Факти.рс“.
Тој ја јанализира анкетата на ИПИС, според која речиси три пати повеќе од испитаниците сметаат дека кризата во Македонија нема решение со политички избори, за разлика од оние кои мислат дека се (65,5 наспроти 23, 2 проценти).
Сепак, на пашањето кое решение е најдобро, 45,8 проценти од испитаниците изјавиле дека тоа се нови парламентарни избори, заедно со локалните. Само малку повеќе од една третина (35,5 отсто) сметаат дека мандатот треба да се даде на лидерот на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија (СДСМ) Зоран Заев.
Тоа е 55,6 проценти етнички Македонци за нови избори (со само 9,2 проценти од Албанците), додека 55,5 отсто од Албанците сметаат дека претседателот на Република Македонија Ѓорге Иванов треба да му даде мандат Заев. Ова зборува за длабоката политичка поделба што во голема мера се совпаѓа со етничката.
Истражувањето беше направено по појавата на “тирански платформа”, усвоена од страна на Заев,со кој буквално се отвара пат за брза поделба на Македонија, што оваа земја нема да може да го преживее дури и ако се согласи со тоа.
Не е ни чудо што Заев се плаши од нови избори земајќи ги во предвид мислењето на многу Македонци кое драматично се промени на негова штета, кога беше објавено дека тој ја прифати “тирански платформа.” Ова е поддржано од фактот дека потегот на Иванов (да не му даде мандат на Заев, ако тој не ја отфрли платформа од Тирана) поддржана од 56,5 отсто од етничките Македонци, а не го поддржуваат 29,8.
Само една третина од испитаниците, верува дека СЈО и Катица Јанева се независни и професионални, во споредба со 50 проценти кои се убедени дека тоа е под влијание на СДСМ или странците (што во свеста на етничките Македонци е практично иста работа).
Треба да се потсети дека СЈО е основана под огромен притисок од седиштето на Европската унија, како и од Амбасадата на САД во Скопје, која до ден денес, без оглед на неодамнешното писмо од шест сенатори шефот на Стејт департментот, се уште ја држи страната на Заев и малцинските албански партии.
На прашањето дали СЈО треба да го продолжи мандатот тесно мнозинство (41,7 наспроти 40,6 проценти) сметаат дека треба,но етничкото осветлување на одговорите открива сосема поинаква слика. Така 52 проценти од етничките Македонци сметаат дека СЈО не заслужува нов мандат (спрема 29,7 отсто кои се за нов мандат), а дури 80,7 отсто Албанци се за продолжување на мандатот на СЈО. Овие бројки дури и не остави простор за коментар.
Само 18,9 отсто од анкетираните сметаат дека ситуацијата во Македонија полека се нормализира, додека 54,5 проценти се убедени дека таа се влошува.
Во светлината на застрашувачки изјава на претседателот на Европската комисија, Жан-Клод Јункер, и поранешниот премиер и министер за надворешни работи на Шведска, Карл Билт, дека во Македонија може да го избие нов воен конфликт, ова зголемено чувство на несигурност кај граѓаните на Македонија не треба да се занемари.
На прашањето кој политичар има најмногу доверба – 32,9 проценти етнички македонски испитаници рекле дека имаат доверба во лидерот на ВМРО ДПМНЕ, Никола Груевски, а за 15 отсто тоа бил Заев. Албанците, сепак, повеќето сметаат дека Али Ахмети (20,2 отсто), а межу нив на второ место е Заев (8,4 отсто). За Груевски, според ова истражување, не се изјаснил ниту еден Албанец.
Генерално, Албанците покажале помалку доверба во политичарите од етничките Македонци, бидејќи 46,2 отсто од нив изјавиле дека не веруваат ниту еден политичар (кај Македонците е исто така одговор за 27 проценти).
Поддршката за Груевски, сепак, меѓу етничките Македонци е повеќе од двојно во споредба со Заев за чиј мандат толку ревносно се борат претставници на ЕУ.
Што кажува ова истражување?
Покажува дека граѓаните на Македонија сметаат дека некои надворешни сили се посилни од македонската демократија.
Ако според мислењето на граѓаните од новите избори не зависи од ништо, логично се наметнува прашањето: што е тоа зависи? Очигледно дека за граѓаните, тоа е мислењето на таканаречената “меѓународна заедница”, односно политичкиот Запад кој со децении се нарекува “меѓународната заедница”, е многу релевантно.
За Македонија, оваа криза е да се биде или да не биде. Ако Иванов попушти пред притисоците, Македонија без сомнеж да се најде на работ на колапс, со голема перспектива брзо и да ја пречекори. Ова совршено добро го разбраа и граѓаните кои секој ден во Скопје и други градови во Македонија мирно протестираат, но без најмалку намера да се повлечат пред барањето на Тирана, Брисел, алабнските барања и барањата на опозициските партии. А посетата на европскиот комесар за проширување и соседска политика, Јоханес Хан, ја покажа импотенцијата на Брисел.
Импотенцијата и самата “европската идеја” и можностите успешно да се притиснат локалните елити.
Хан и ЕУ се покажа како слабаци пред раѓаните кои во рекорден број излегоа на улиците, во обид да извршат притисок врз бриселските пратеници кои беа дојдени со намера да извршат притисок врз Иванов кој “нема време” за Хан и одлучи токму тогаш да ја посети Будимпешта каде што ја доби поддршката на унгарскиот премиер Виктор Орбан.
Со овие демонстрации Македонците (покрај тоа што соседите им одржаа лекција во одбрана на суверенитетот, барем симболично) суштински раскрстија со митот за спасоносна интеграција во Европската унија, кој се распаѓа пред нашите очи. Всушност, во Скопје, во 2017 година дискурзиво се случи нешто сосема спротивно од она што го видовме на Киевски Мајдан каде (неинформирани и исклучително наивни) луѓе дадоа безрезервна поддршка на ЕУ.
Алтернативата, отелотворена во нови избори за СДСМ, за Зоран Заев не е опција, бидејќи многу од гласачите му дадоа доверба, пред да се направи “тиранската платформа”, во која меѓу другото ги осуди Србите за “геноцид” против Албанците 1912-1956.
Интересно е дека овој “геноцид” не се однесува на 1910 година, кога најпознатиот лидер на арнаутските качаци, отпадник од Косово и Метохија – Иса Бољетинац -во организација на а монархијата на Австро-Унгарија, која, по анексијата на Босна и Херцеговина, го отвори апетитот за завладување со Солун,за што требало добро да псолужи создавањето на албанската држава, за што Виена одлично го подготвила теренот, кренало побуна, која Отоманското царство едвај ја угушило и тоа повеќе со ветување, отколку со војска.
Од витално значење за Србија еопстанокот на Македонија како сеопфатна државата, а не само поради скандалозната изјава на Тирана, која Србија и Србите ги обвинува за наводен геноцид Македонија, става јамка околу вратот, но исто така и за патен и железнички врски со Егејското Море. Затоа – и 1912 година, но, исто така, во 2001 и 2015 година – и денес Белград мора да ги земе предвид интересите на Македонците чија одбрана ги брани виталните интереси на Србија.
И Македонцит и Србите во Македонија едни со други се препознаа како на истата загрозена страна и затоа не треба да биде изненадување што најголемата српска партија во Македонија цврсто стои на позициите кои ги застапува претседателот Иванов.
Ако се верува на истражувањето на ИПИС и историското искуство од оваа област, Македонија и православно население нема да ја одбрани демократијата, која патем Брисел директно ја поткопува, туку волјата на граѓаните да ја одбранат на секој начин. А Македонците досега покажаа дека поседуваат таква волја.
Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.
