Д-р Петровски, уролог: Кај младите е сѐ почест тестикуларниот канцер

Ма­жи­те сѐ по­че­сто са­мо­и­ни­ци­ја­тив­но се ја­ву­ва­ат на уро­лог за одре­де­ни за­бо­лу­ва­ња кои се по­вр­за­ни со уро­ге­ни­тал­ни­от си­стем, ве­ли д-р Да­ни­ел Пе­тров­ски, уро­лог-хи­рург во Кли­нич­ка­та бол­ни­ца „Аџи­ба­дем Си­сти­на“. Со не­го раз­го­ва­рав­ме за нај­че­сти­те бо­ле­сти по­вр­за­ни во ма­шко­то здрав­је, а по по­вод „Мо­вем­бер“, ме­се­цот на ма­шко­то здрав­је.

Да­ли ма­жи­те над 45-го­диш­на во­зраст по­ве­ќе раз­мис­лу­ва­ат ка­ко да ја за­др­жат ко­са­та откол­ку да на­пра­ват прег­лед кај уро­лог?

ПЕТ­РОВ­СКИ: Во пос­лед­ни­те го­ди­ни поч­на да се збо­ру­ва за ма­шко­то здрав­је, што при­до­не­се да се по­диг­не све­ста. Од мо­е­то се­којд­нев­но искус­тво мо­жам да ка­жам де­ка сѐ по­че­сто ма­жи­те са­мо­и­ни­ци­ја­тив­но се ја­ву­ва­ат на уро­лог за одре­де­ни за­бо­лу­ва­ња кои се по­вр­за­ни со уро­ге­ни­тал­ни­от си­стем.

Од ко­ја во­зраст ма­жи­те по­че­сто тре­ба да одат на прег­лед? Кои бо­ле­сти по­вр­за­ни со ма­шко­то здрав­је се нај­че­сти во Ма­ке­до­ни­ја?

ПЕТ­РОВ­СКИ: На се­ко­ја во­зраст мо­же се ја­ват проб­ле­ми на уро­ге­ни­тал­ни­от тракт и за­тоа штом ќе за­бе­ле­жат не­што, тре­ба да се ја­ват на прег­лед. Нај­че­сти­те за­бо­лу­ва­ња по­ра­ди кои ма­жи­те ба­ра­ат прег­лед кај уро­лог за­ви­сат од во­зрас­на­та по­пу­ла­ци­ја за ко­ја ста­ну­ва збор. Ако збо­ру­ва­ме за дет­ска во­зраст, се­ка­ко тоа би би­ле вро­де­ни за­бо­лу­ва­ња на уро­ге­ни­та­лен си­стем, ка­ко нес­пу­ште­ни те­сти­си, фи­мо­за – стес­ну­ва­ње на отво­рот на ко­жа­та на пе­ни­сот, стес­ну­ва­ња на од­вод­ни­от ури­на­рен ка­нал (уре­те­рот), кој ги спо­ју­ва бу­бре­гот и моч­ни­от ме­ур, ве­зи­ко­у­ре­те­рал­ни­от реф­лукс (вра­ќа­ње на ури­на­та од моч­ни­от ме­ур на­на­зад во уре­те­рот), хи­пос­па­дии – дис­ло­ка­ци­ја на отво­рот на моч­ни­от ка­нал и мно­гу дру­ги.

Во ти­неј­џер­ска во­зраст и кај мла­да­та во­зраст до­ми­ни­ра­ат проб­ле­ми­те со фер­ти­ли­тет (плод­ност), кој е во го­лем по­раст пос­лед­ни­те го­ди­ни, вос­па­ли­тел­ни за­бо­лу­ва­ња на уро­ге­ни­тал­ни­от тракт (уре­три­ти, епи­ди­ди­ми­ти…), тор­зи­ја на те­сти­си (увр­ту­ва­ње на те­сти­сот) – ед­на од нај­ит­ни­те со­стој­би во уро­ло­шка­та хи­рур­ги­ја, ка­ко и по­себ­но се­ри­оз­ни­те проб­ле­ми, ка­ко што е те­сти­ку­лар­ни­от кан­цер – за­бо­лу­ва­ње кое е во го­лем по­раст и на кое се по­све­ту­ва го­ле­мо вни­ма­ние по­ра­ди мла­да­та по­пу­ла­ци­ска гру­па што ја за­фа­ќа (нај­че­сто 20-35 го­ди­ни), по­тре­ба­та од мул­ти­дис­цип­ли­на­рен при­стап во не­го­во ле­ку­ва­ње (хи­рур­ги­ја, ра­ди­о­те­ра­пи­ја, хе­мо­те­ра­пи­ја), ка­ко и по­ра­ди по­тре­ба­та за са­мо­прег­лед по­ра­ди ра­но откри­ва­ње и ди­јаг­но­сти­ка.

Од 40-та­та го­ди­на поч­ну­ва­ат проб­ле­ми­те и со про­ста­та­та, нај­че­сто бе­ниг­на про­ста­тич­на хи­перп­ла­зи­ја, а сè по­че­сто и кар­ци­ном на про­ста­та. Ске­ни­ра­ње­то за ра­но откри­ва­ње на овие за­бо­лу­ва­ња поч­ну­ва од 40-та­та го­ди­на. Да не ги за­бо­ра­ви­ме и со­стој­би­те со проб­ле­ми со по­тен­ци­ја, кар­ци­ном на бу­бре­зи и дру­ги.

Да­ли, ге­не­рал­но, ма­жи­те во Ма­ке­до­ни­ја се гри­жат за ма­шко­то здрав­је?

ПЕТ­РОВ­СКИ: Ге­не­рал­но, има на­пре­док и ма­жи­те ста­ну­ва­ат свес­ни за сво­е­то здрав­је. Ме­ѓу­тоа, сме­там де­ка тре­ба уште да се ра­бо­ти и да се по­диг­не све­ста и по­се­та­та на уро­лог кај ма­жи­те тре­ба да би­де во пра­кти­ка ка­ко по­се­та­та на ги­не­ко­лог кај же­ни­те. Би­деј­ќи се­ко­ја бо­лест ко­ја ќе се открие на­вре­ме, би­ло да е кар­ци­ном или да се ра­бо­ти за проб­ле­ми со неп­лод­но­ста, мо­же да се ле­ку­ва со ви­сок ус­пех. За­тоа, мо­ја пре­по­ра­ка е ба­рем ед­наш го­диш­но ма­жи­те да дој­дат кај уро­лог, без раз­ли­ка на во­зра­ста, би­деј­ќи ако кај по­во­зрас­на­та по­пу­ла­ци­ја се акту­ел­ни бо­ле­сти­те на про­ста­та, ме­ѓу кои и кар­ци­ном, кај мла­да­та по­пу­ла­ци­ја, пак, се акту­ел­ни бо­ле­сти на те­сти­си­те, ме­ѓу кои и кан­це­рот на те­сти­си кој е ка­ра­кте­ри­сти­чен за оваа во­зраст.

Кол­ку е чест кар­ци­но­мот на про­ста­та кај нас?

ПЕТ­РОВ­СКИ: По­ве­ќе од по­ло­ви­на ма­жи над 60-го­диш­на во­зраст се со­о­чу­ва­ат со проб­ле­ми на про­ста­та. Ка­ко што ста­ре­ат, ма­жи­те сѐ по­ве­ќе се под­лож­ни на ова за­бо­лу­ва­ње. Про­ста­та­та по­сто­ја­но рас­те во те­кот на це­ли­от жи­вот на ма­жот. Нај­че­сто про­ста­та­та не по­ка­жу­ва ни­ка­кви симп­то­ми до 40. го­ди­на. Кај 90 про­цен­ти од ма­шка­та по­пу­ла­ци­ја по 40-та­та го­ди­на се по­ка­жу­ва­ат одре­де­ни симп­то­ми на зго­ле­ме­на про­ста­та. При­чи­ни­те не се поз­на­ти. Се прет­по­ста­ву­ва де­ка го­ле­ма уло­га мо­же да игра­ат хор­мо­ни­те, ка­ко што се те­ста­сте­ро­нот, ди­хи­дра­те­ста­сте­ро­нот (ДХТ) и естро­ге­нот. Симп­то­ми­те на зго­ле­ме­на про­ста­та се мно­гу слич­ни со симп­то­ми­те што ги да­ва кар­ци­но­мот на про­ста­та. По­чест е во ви­со­ко­раз­ви­е­ни­те зем­ји во се­вер­на Евро­па и во САД, по­ре­тко во ази­ски­те зем­ји. Во све­тот се­кој ос­ми маж има ри­зик од кан­цер на про­ста­та.

Че­сто се збо­ру­ва за жен­ска­та не­по­лод­ност, а под те­пих се бу­тка ин­фор­ма­ци­ја­та за ма­шки­от ин­фер­ти­ли­тет. Да­ли има ин­фор­ма­ции за ма­шки­от ин­фер­ти­ли­тет кај нас? Кол­ку е чест?

ПЕТ­РОВ­СКИ: Ма­шка­та и жен­ска­та неп­лод­ност се за­ста­пе­ни со ист про­цент. Не е точ­но де­ка ако не­ко­ја двој­ка не мо­же да зач­не, при­чи­на­та се­ко­гаш е же­на­та. Во ист про­цент при­чи­на е и ма­жот. Ма­шки­от сте­ри­ли­тет (ма­шка­та неп­лод­ност) мо­же да би­де ре­зул­тат на вро­де­ни или на стек­на­ти уро­ло­шки ано­ма­лии, ин­фек­ции на ге­ни­тал­ниoт тракт, зго­ле­ме­на скро­тал­на тем­пе­ра­ту­ра (ва­ри­ко­це­ла), ен­до­кри­ни на­ру­шу­ва­ња, ге­нет­ски на­ру­шу­ва­ња и иму­но­ло­шки фа­кто­ри. Мно­гу че­сто, кај 60-75 про­цен­ти од слу­ча­и­те на ма­шка неп­лод­ност, при­чи­на­та не е поз­на­та. Нај­че­сто ма­жи­те што се ис­пи­ту­ва­ат по­ра­ди неп­лод­ност се без прет­ход­на исто­ри­ја на проб­ле­ми по­вр­за­ни со плод­но­ста и има­ат нор­мал­ни на­о­ди на фи­зи­ка­лен прег­лед и нор­мал­ни ен­до­кри­но­ло­шки ла­бо­ра­то­ри­ски те­сти­ра­ња. Ана­ли­за­та на спер­ма­та откри­ва на­ма­лен број спер­ма­то­зо­и­ди, на­ма­ле­на под­виж­ност и зго­ле­мен број аб­нор­мал­ни фор­ми на спер­ма­то­зо­и­ди­те. Овие три на­ру­шу­ва­ња кај спер­ма­то­зо­и­ди­те нај­че­сто се ја­ву­ва­ат за­ед­но.

Тоа по­драз­би­ра де­ка се­кој маж со на­ма­лен ква­ли­тет на спер­ма­та тре­ба да би­де прег­ле­дан од уро­лог. Пре­ци­зи­ра­ње­то на при­чи­ни­те за неп­лод­ност, кај кој би­ло од парт­не­ри­те, е пре­су­ден фа­ктор во ус­пеш­но­ста од ле­ку­ва­ње­то, без раз­ли­ка да­ли тоа е со ле­ко­ви, хи­рур­шки или со тех­ни­ки на аси­сти­ра­на ре­про­дук­ци­ја. Кај ма­жи­те тре­ба да се поч­не со ис­пи­ту­ва­ња за неп­лод­ност ако ана­ли­за­та на спер­ма­та е аб­нор­мал­на кај нај­мал­ку два ед­но­по­дру­го ре­зул­та­ти.

Да­ли по­во­зрас­ни­те па­ци­ен­ти тре­ба да одат на прег­лед по­че­сто?

ПЕТ­РОВ­СКИ: Кај по­во­зрас­ни­те е до­вол­но ед­наш го­диш­но да пра­ват прег­лед по­вр­зан со про­ста­та, во кој спа­ѓа ди­ги­та­лен ре­кта­лен прег­лед на про­ста­та, ту­мор-мар­кер ПСА и ЕХО на уро­ге­ни­тал­ни­от тракт.

Раз­го­ва­ра­ше: Але­ксан­дра М. Бун­да­лев­ска

(интервјуто е објавено во 220. број на неделникот „Република“ кој излезе во печат на 19.11.2016)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.