Павловска: За да се живее во Њујорк, треба да се биде дел од Њујорк!

Ма­ри­ја Пав­лов­ска уште од ма­ли но­зе зна­е­ла де­ка ќе би­де умет­ни­ца. Уште од нај­ра­но­то дет­ство ли­сто­ви­те хар­ти­ја не би­ле до­вол­ни за цр­та­ње, па се пре­фр­ли­ла на цр­та­ње по ѕи­до­ви­те во до­мот, а от­та­му во Сред­но­то умет­нич­ко учи­ли­ште, Фа­кул­те­тот за ли­ков­на умет­ност, во кла­са­та на про­фе­со­рот Си­мон Ше­мов. Ма­ги­стри­ра во Скоп­је и уште со пр­ва­та из­лож­ба во Ма­ке­до­ни­ја е за­бе­ле­жа­на ка­ко сли­кар­ка со автен­ти­чен израз. Сле­ду­ва­ат са­мо­стој­ни из­лож­би во рам­ки­те на „Скоп­ско ле­то“, во Му­зе­јот на со­вре­ме­на умет­ност, Му­зеј на град Скоп­је, ре­зи­стен­ци­ја­лен пре­стој во Ви­е­на, Па­риз, из­лож­би во Со­фи­ја, Бер­лин, а пос­лед­ни­те го­ди­ни жи­вее и ра­бо­ти во Њу­јорк.

Ве­лат де­ка ра­бо­та­та на умет­ни­ци­те е се­бич­на… Да­ли би се сог­ла­си­ле со тоа?

Пав­лов­ска: На­ша­та ра­бо­та на­ви­сти­на е мно­гу се­бич­на. Ве ба­ра комп­лет­но сам. Јас го­лем дел од вре­ме­то ми­ну­вам во ател­је­то и от­та­му про­из­ле­гу­ва го­ле­ма­та про­ду­ктив­ност.

По из­лож­би­те во Ви­е­на и во Па­риз, по­втор­но Ве по­ви­каа во овие два гра­да да пре­сто­ју­ва­те и да соз­да­ва­те. Исто­то се слу­чи и со Њу­јорк, ка­де што оста­на­вте до де­не­ска…

Пав­лов­ска: Мо­ја­та из­лож­ба во Њу­јорк се одр­жа во мај 2007 го­ди­на и мо­е­то тво­реш­тво бе­ше за­бе­ле­жа­но од кри­ти­ка­та, умет­ни­ци­те и од га­ле­ри­сти­те, та­ка што по­втор­но бев по­ка­не­та да се вра­там со про­ект. Ми бе­ше по­ну­де­но да дој­дам во октом­ври, а та­ква по­ну­да ни­кој не би про­пу­штил, и вед­наш поч­нав со­ра­бо­тка со га­ле­ри­ја­та. Из­ми­нав долг пат. Да не ви рас­ка­жу­вам кол­ку ма­ко­трп­но ра­бо­тев, не­мав ател­је, тре­ба­ше де­нот да се пре­жи­вее, нов град, не поз­на­ваш ни­ко­го… Но, ко­га се са­ка, сѐ се мо­же, па та­ка по из­вес­но вре­ме ус­пе­ав да до­би­јам про­стор во кој ќе ра­бо­там и по­ле­ка ра­бо­ти­те поч­наа да си до­а­ѓа­ат на свое ме­сто. Та­ка сѐ до де­нес жи­ве­ам на ре­ла­ци­ја Скоп­је – Њу­јорк.

Од 2012 го­ди­на има­те ре­зи­ден­ци­ја­лен пре­стој во Њу­јорк. Што зна­чи тоа? Ка­ко ста­са­вте до не­го?

Пав­лов­ска: Во 2012 го­ди­на ап­ли­ци­рав и до­бив ре­зи­ден­ци­ја за ра­бо­та во еден од нај­пре­стиж­ни­те му­зеи во Њу­јорк и око­ли­на­та. Ста­ну­ва збор за му­зе­јот „Ма­на кон­тем­по­ра­ри“ (Мana Contemporary). Та­му има шест ка­та га­ле­ри­ски про­стор, ка­де што се по­ста­ву­ва­ат из­лож­би на врв­ни авто­ри, има и два ка­та ател­јеа, кои им се до­де­лу­ва­ат на со­вре­ме­ни умет­ни­ци за ра­бо­та, ме­ѓу кои сум и јас. Јас сум единс­тве­на­та умет­ни­ца од овие про­сто­ри, од ју­го­и­сточ­на Евро­па, и најм­ла­да од си­те што ус­пе­а­ле да до­би­јат про­стор во овој му­зеј.

Њу­јорк во сти­хо­ви­те од пес­на­та на Френк Си­на­тра е „гра­дот што ни­ко­гаш не спие и ако ус­пе­еш во Њу­јорк, си ус­пе­ал се­ка­де“… Се сог­ла­су­ва­те ли со тоа?

Пав­лов­ска: Точ­но ка­ко што ре­ко­вте, Њу­јорк е експ­ло­зи­ја од ин­фор­ма­ции се­којд­нев­но. Поч­ну­вај­ќи од му­зи­ка, те­а­тар, Вол­стрит, ме­тро… искре­но да ви ка­жам – тоа се­кој не мо­же да го из­др­жи. За да жи­ве­е­те во Њу­јорк, тре­ба да сте дел од Њу­јорк, но и да го из­др­жи­те тоа. Ви­де­те, има лу­ѓе кои иа­ко жи­ве­ат во Њу­јорк, ни­ко­гаш не би­ле во „Ме­тро­по­ли­тен“, кои и по 20 го­ди­ни не го збо­ру­ва­ат анг­ли­ски­от ја­зик… Во таа смис­ла: Јас жи­ве­ам во Њу­јорк! Одам на отво­ра­ње на из­лож­би во му­зе­јот „Ме­тро­по­ли­тен“, член­ка сум на му­зе­јот „Гу­ген­хајм“… со еден збор жи­ве­ам ка­ко ви­стин­ски умет­ник на Њу­јорк. Да не ви ка­жу­вам кол­ку е ска­по да се из­др­жи во Њу­јорк, поч­ну­вај­ќи од ме­сто за жи­ве­е­ње, обез­бе­ду­ва­ње га­ле­ри­ја за ра­бо­та, членс­тва… но, се­то тоа е на­пра­ве­но да би­де ска­по за да не би­де та­му тој што не тре­ба да би­де. И мо­рам да ка­жам, не е лес­но да се снај­де­те во таа сре­ди­на. Се­кој ден е но­ва бор­ба, јас та­му не­мам ни­ка­ква под­др­шка, за сѐ са­ма се бо­рам.

Ка­же­те ни не­што по­ве­ќе за Ва­ше­то ател­је во „Ма­на кон­тем­по­ра­ри“ (Mana Contemporary).

Пав­лов­ска: Ко­га та­му ќе до­би­е­те ател­је, до­би­ва­те и при­ват­ност да ра­бо­ти­те ка­ко во свое ател­је, ме­ѓу­тоа има­те и одре­де­ни об­вр­ски за­тоа што сте ни­вен умет­ник, со нив­на ре­зи­ден­ци­ја. Про­сто­рот е фан­та­сти­чен, со си­те по­треб­ни ус­ло­ви: вра­му­ва­ње де­ла, пре­нос и па­ку­ва­ње за из­лож­ба, се­којд­нев­ни пре­да­ва­ња од врв­ни мај­сто­ри на за­на­е­тот, ку­ра­то­ри. На отво­ра­ње­то на из­лож­би­те на „Ма­на“ до­а­ѓа це­ла­та свет­ска ели­та од об­ла­ста на умет­но­ста, та­ка што со отво­ра­ње­то на мо­е­то ател­је во те­кот на из­лож­ба­та и мо­и­те де­ла има­ат мож­ност да би­дат ви­де­ни од таа ели­та, ко­лек­ци­о­не­ри, ку­ра­то­ри, а по­тоа мо­же да сле­ду­ва­ат по­ка­ни за груп­ни или са­мо­стој­ни из­лож­би.

Спе­ци­фич­ни­от умет­нич­ки израз е бе­лег на Ва­ша­та умет­ност. Што Ве про­во­ци­ра низ кри­ва­та и не­мир­на ли­ни­ја да ги рас­ка­жу­ва­те при­каз­ни­те што Ве оп­кру­жу­ва­ат?

Пав­лов­ска: На­јед­но­став­но ќе го ка­жам ва­ка: Се­кој од нас има ра­ко­пис. Мо­јот ра­ко­пис се раз­ли­ку­ва од Ва­ши­от, Ва­ши­от не е ист со на Де­јан, Де­јан не­ма ист ра­ко­пис со Ја­на… итн. Ко­га го со­чу­ву­ваш тоа во тво­реш­тво­то, а умет­но­ста е на­ши­от ра­ко­пис, на­ше авторс­тво, и го не­гу­ваш тоа твое ви­ду­ва­ње, то­гаш оста­ну­ваш свој. Апе­ли­рам до ко­ле­ги­те да не потк­лек­ну­ва­ат под еко­ном­ски­те при­ти­со­ци, да не го на­пу­шта­ат сопс­тве­ни­от ра­ко­пис, бе­лег. Во оној мо­мент ко­га не тре­ба да ста­вам пот­пис на де­ло­то, а ќе се знае де­ка е на Ма­ри­ја, ќе знам де­ка сум дош­ла автор­ски на сце­на­та.

Што е за Вас умет­но­ста, ка­ко ја до­жи­ву­ва­те?

Пав­лов­ска: Умет­но­ста е опас­на про­фе­си­ја. Умет­но­ста тре­ба да е ви­стин­ска. Во умет­но­ста не тре­ба да има ла­га, тре­ба да е ка­жа­но вре­ме­то, чув­ство­то, она во кое жи­ве­еш, она­ка ка­ко што е. Од не­кол­ку ми­ли­о­ни умет­ни­ци, исто­ри­ја­та го изд­во­ју­ва она што е ви­стин­ско во мо­мен­тот на тво­ре­ње, зо­што со неа има­ме до­ку­мент на ед­но вре­ме. За­тоа авто­рот е тој што тре­ба да го ка­же тоа ви­стин­ски: умет­ник, му­зи­чар, пи­са­тел… Умет­но­ста е ви­сти­на и ви­сти­на­та е умет­ност. За­тоа кул­ту­ра­та на ед­на зем­ја е тол­ку важ­на би­деј­ќи од неа има­ме до­ку­мент за раз­во­јот на таа зем­ја.

Разговараше: Невена Поповска
(Текст објавен во 219. број на неделникот „Република“, 11.11.2016)

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.