Со електрични автомобили по­лес­но ќе се ди­ше, но и по­е­ко­но­мич­но ќе се во­зи

Ур­ба­ни­те сре­ди­ни се­којд­нев­но ма­ка ма­чат со за­га­ду­ва­ње­то на воз­ду­хот и на жи­вот­на­та сре­ди­на. Се ра­бо­ти за гло­ба­лен проб­лем, со ог­лед на тоа де­ка Свет­ска­та здрав­стве­на ор­га­ни­за­ци­ја утвр­ди­ла де­ка де­вет од 10 лу­ѓе во све­тот ди­шат лош воз­дух. За­га­де­ни­от воз­дух но­си и смр­то­нос­ни пос­ле­ди­ци. Спо­ред СЗО, по­ве­ќе од 6 ми­ли­о­ни лу­ѓе во све­тот го­диш­но уми­ра­ат по­ра­ди за­га­ду­ва­ње­то. Кај нас си­ту­а­ци­ја­та е по­себ­но алар­мант­на во зим­ски­те ме­се­ци ко­га за зго­ле­му­ва­ње на за­га­де­но­ста на воз­ду­хот до­пол­ни­тел­но при­до­не­су­ва гре­е­ње­то на др­ва. Ком­би­на­ци­ја­та од из­дув­ни­те га­со­ви и ча­дот од со­го­ру­ва­ње на огрев­но­то др­во до­ве­ду­ва до си­ту­а­ци­ја ко­га е опас­но да се из­ле­гу­ва над­вор, по­себ­но за де­ца­та, ста­ри­те и за бол­ни­те ли­ца. И до­се­га ка­ко ни­кој да не зна­е­ше или не са­ка­ше да се фа­ти во ко­стец со ре­ша­ва­ње на овој гор­лив проб­лем кој ги за­се­га си­те. Но, се на­ѕи­ра кра­јот на оваа на­изг­лед без­из­лез­на си­ту­а­ци­ја. Име­но, суб­вен­ции за ко­ри­сте­ње авто­мо­би­ли на стру­ја, еле­ктрич­ни авто­бу­си, та­кси-пре­воз и суб­вен­ции за вгра­ду­ва­ње плин­ски уре­ди се дел од се­тот мер­ки што тре­ба да стар­ту­ва­ат од 2017 го­ди­на, а кои тре­ба да го на­ма­лат за­га­ду­ва­ње­то во Скоп­је, да го по­до­брат ква­ли­те­тот на воз­ду­хот и да ја на­ма­лат маг­ла­та ко­ја во зим­ски­от пер­и­од се ја­ву­ва во скоп­ска­та, по­ло­шка­та кот­ли­на и во Пе­ла­го­ни­ја. Мер­ки­те, спо­ред екс­пер­ти­те, ќе има­ат зна­чи­тел­но вли­ја­ние врз жи­вот­на­та сре­ди­на, но ќе зна­чат и по­вол­ност ко­ја ќе мо­же да ја иско­ри­стат гра­ѓа­ни­те.

– На­ба­вка­та на еле­ктри­чен авто­мо­бил, мо­же­би, е по­го­ле­ма ин­ве­сти­ци­ја од ку­пу­ва­ње­то авто­мо­бил на бен­зин, но на дол­ги па­те­ки е по­исп­лат­ли­ва. Освен тоа што не­ма да ја за­га­ду­ва сре­ди­на­та, во­зи­ло­то на еле­ктри­чен по­гон е по­исп­лат­ли­во за ко­ри­сте­ње. Бла­го­твор­но ќе би­де и вли­ја­ни­е­то на ко­ри­сте­ње­то еле­ктрич­ни авто­мо­би­ли и авто­бу­си, но и вгра­ду­ва­ње­то плин­ски уре­ди кои се по­е­ко­но­мич­ни од кла­сич­ни­те бен­зин­ски или ди­зел-мо­то­ри. Пре­ку по­ста­ву­ва­ње уре­ди за пол­не­ње комп­лет­но ќе би­де ре­шен проб­ле­мот со тој ас­пект, па гра­ѓа­ни­те не­ма да тре­ба да се пла­шат де­ка ако ку­пат еле­ктри­чен авто­мо­бил, не­ма да мо­жат да го ко­ри­стат, од­нос­но ќе не­ма ка­де да го пол­нат. Спо­ред нај­а­ви­те, мер­ки­те ну­дат комп­лет­на ус­лу­га ко­ја ќе овоз­мо­жи ко­ри­сте­ње во­зи­ла на еле­ктри­чен по­гон. Сѐ на сѐ, иде­ал­но ре­ше­ние и за око­ли­на­та и за гра­ѓа­ни­те – ве­лат екс­пер­ти­те од об­ла­ста на ма­шинс­тво­то.

Екс­пер­ти­те по­ра­чу­ва­ат гра­ѓа­ни­те што е мож­но по­ве­ќе да се по­све­тат на за­ме­на­та на те­ков­ни­те авто­мо­би­ли на бен­зин­ски­те мо­то­ри со плин­ски уре­ди или, пак, да ги иско­ри­стат суб­вен­ци­и­те што ќе би­дат да­де­ни за да ку­пат еле­ктрич­ни во­зи­ла.

За ре­а­ли­за­ци­ја на мер­ка­та за по­ма­сов­но ко­ри­сте­ње еле­ктрич­ни авто­мо­би­ли, пла­ни­ра­но е уво­зот на но­ви еле­ктрич­ни во­зи­ла да би­де со ну­ла про­цен­ти ца­ри­на, без до­пол­ни­тел­на ак­ци­за и пов­ла­сте­на да­ноч­на стап­ка од 5 про­цен­ти. Пред­ви­де­на е суб­вен­ци­ја за ку­пу­ва­ње еле­ктрич­но во­зи­ло од 3.500 до 5.000 евра Во пер­и­од од 10 го­ди­ни еле­ктрич­ни­те авто­мо­би­ли ќе би­дат ос­ло­бо­де­ни и од пла­ќа­ње на па­та­ри­на, пар­кинг и ре­ги­стра­ци­ја. А, исто та­ка, пред­ви­де­но е и Гра­дот Скоп­је во рам­ки на Јав­но­то со­о­бра­ќај­но прет­при­ја­тие да за­поч­не со на­ба­вка на 50 це­лос­но еле­ктрич­ни авто­бу­си. Со вто­ра­та мер­ка се пред­ви­ду­ва суб­вен­ци­о­ни­ра­ње за вгра­ду­ва­ње плин­ски си­стем во авто­мо­би­ли­те. За таа цел се­ко­ја го­ди­на, поч­ну­вај­ќи од след­на­та го­ди­на, ќе се овоз­мо­жат ва­у­че­ри од 300 евра за на­ба­вка на плин­ски уред кои ќе се рас­пре­де­лат на ја­вен по­вик се­ко­ја го­ди­на.

Од мер­ки­те ќе се офај­дат и та­кси­сти­те.

– Со из­ме­ну­ва­ње на ре­гу­ла­ти­ва­та ќе овоз­мо­жи­ме та­кси-ком­па­ни­и­те што има­ат са­мо еле­ктрич­ни во­зи­ла да би­дат ос­ло­бо­де­ни од си­те да­вач­ки кон гра­дот што ги има­ат оста­на­ти­те та­кси-ком­па­нии, ка­ко и да до­би­јат не­по­врат­ни 5.000 евра грант за се­кое но­во еле­ктрич­но во­зи­ло што ќе го на­ба­ват. Пол­не­ње­то со енер­ги­ја за нив ќе би­де бесп­лат­но на си­те др­жав­ни пар­ки­ра­ли­шта во на­ред­ни­те 10 го­ди­ни. Пар­ки­ра­ли­шта­та ќе би­дат об­вр­за­ни нај­мал­ку 5 от­сто од до­стап­ни­те пар­кинг-ме­ста да би­дат за еле­ктрич­ни во­зи­ла и за нив да обез­бе­дат прик­лу­чо­ци за пол­не­ње со енер­ги­ја – истак­на пре­тсе­да­те­лот на ВМРО–ДПМНЕ, Ни­ко­ла Гру­ев­ски, за вре­ме на про­мо­ви­ра­ње на мер­ки­те.

По­крај тоа, тој наг­ла­си де­ка се­ко­ја др­жав­на или оп­штин­ска јав­на ин­сти­ту­ци­ја и се­кое јав­но прет­при­ја­тие фор­ми­ра­но од Вла­да­та или оп­шти­ни­те ќе би­де об­вр­за­но при се­ко­ја јав­на на­ба­вка на по­ве­ќе од три во­зи­ла го­диш­но, нај­мал­ку по­ло­ви­на­та да би­дат еле­ктрич­ни.

Со цел да се сти­му­ли­ра ку­пу­ва­ње­то еле­ктрич­ни авто­мо­би­ли, пред­ви­де­но е фаз­но да се обез­бе­ди при­стап до спе­ци­јал­ни пол­на­чи на енер­ги­ја. По­сто­јат бр­зи пол­на­чи на енер­ги­ја кои це­лос­но ја пол­нат ба­те­ри­ја­та на авто­мо­би­лот за 20 ми­ну­ти и чи­нат око­лу 15.000 евра, бав­ни кои пол­нат за че­ти­ри ча­са и чи­нат 1.000 евра и пол­не­ње пре­ку оби­чен тро­фа­зен ште­кер со кој се не­оп­ход­ни осум ча­са за це­лос­но да се на­пол­ни ба­те­ри­ја­та на авто­мо­би­лот.

Со овие мер­ки Ма­ке­до­ни­ја се при­дру­жу­ва на нај­на­пред­ни­те зем­ји во Евро­па, кои во ко­ри­сте­ње­то на во­зи­ла­та на еле­ктри­чен по­гон ја гле­да­ат сво­ја­та ид­ни­на. Во ур­ба­ни­те сре­ди­ни за­га­ду­ва­ње­то нај­че­сто е скон­цен­три­ра­но по­крај нај­про­мет­ни­те со­о­бра­ќај­ни­ци. По­ра­ди го­ле­ма­та фре­квен­ци­ја на во­зи­ла­та и за­тво­ре­но­ста на со­о­бра­ќај­ни­ци­те од две­те стра­ни со згра­ди, до­а­ѓа до кон­цен­тра­ци­ја на за­га­ду­ва­ње­то и та­ка­на­ре­чен фе­но­мен на улич­ни кли­су­ри, и тоа при­до­не­су­ва за не­са­ка­ни ефе­кти по здрав­је­то на лу­ѓе­то, аст­ма кај де­ца­та, ср­це­ви за­бо­лу­ва­ња и бе­ло­дроб­ни за­бо­лу­ва­ња.

– Со си­гур­ност мо­же­ме да ка­же­ме де­ка ка­ко што ќе рас­те бро­јот на упо­тре­ба­та на еле­ктрич­ни во­зи­ла, та­ка ќе до­а­ѓа до пад на за­га­ду­ва­ње­то во ур­ба­ни­те сре­ди­ни. Ова  е еден тренд при­су­тен во це­ли­от свет, и Нор­ве­шка и Хо­лан­ди­ја нај­а­ви­ја де­ка до 2025 го­ди­на ќе пре­ста­нат со про­даж­ба на но­ви не­е­ле­ктрич­ни во­зи­ла и оста­на­ти­те зем­ји во Евро­па ќе го при­фа­тат овој тренд, во кој ние очиг­лед­но се прик­лу­чу­ва­ме – об­јас­ни Але­ксан­дар Ми­тов, со­вет­ник на пре­ми­е­рот за здрав­ство.

Трг­ну­вај­ќи од фа­ктот де­ка по­ра­ди кли­ма­та и ме­те­о­ро­ло­шки­те ус­ло­ви во скоп­ска­та кот­ли­на, Пе­ла­го­ни­ја и во По­ло­шка­та Кот­ли­на че­ста е по­ја­ва­та на ин­вер­зи­о­ни маг­ли, овие про­е­кти се важ­ни за истра­жу­ва­ње­то на жи­вот­на­та сре­ди­на, за здрав­је­то на на­се­ле­ни­е­то и ќе по­мог­нат при на­ма­лу­ва­ње на штет­ни­те га­со­ви.

Текстот е објавен во неделникот Република

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.