Постојано на терен во координирање, но и со лично учество во расчистувањето. Десетина дена потоа, каква е состојбата?
Трајановски: Состојбата полека се стабилизира. Навистина беше катастрофална. Морам да изразам жалење за загубените животи и сочувство за семејствата. Ова е една елементарна непогода која, според експертите, се случува еднаш во 1.000 години, една библиска катастрофа. Практично се случи феномен. Водената маса која патува од Јадранско Море преку Грција, Албанија, Косово преку Шар Планина ја минува Македонија на патот кон Србија, Бугарија, Романија и нагоре во тој дел, но се случи во делот на Скопска Црна Гора таа да застане за момент и се формираше таа воздушно-водена маса, која е висока и долга 12 километри и таа застана токму над селата Црешево и Смилковци, значи во реонот на Раштак, Булачани, Страчинци кон Арачиново. Таа водена маса за краток период се истури на тој регион. Ние сведочевме за 800 грмотевици, значи 800 судири на облаците, со што практично се празни таа водена атмосферска маса да падне долу. И сакам да потенцирам дека таа падна најмногу во планинскиот дел што е стрмен и насочен кон селата Смилковци, Црешево, Виниче, Страчинци, Брњарци, малку дојде до Булачани, а таа огромна водена маса со висина, велат дека во долните делови кај Стајковци и Синѓелиќ била висока и до два метри, уривала сѐ пред себе. Прво се погодени Смилковци, Црешево, Виниче, Страчинци, Брњарци и таа од таму се движи надолу, удира во обиколницата, ја минува, за жал, многу возила што се движеле по неа биле зафатени и голем број од возилата биле однесени речиси до првите куќи во Стајковци и делот во Сингелиќ, особено делот Каменик. Носени се по 500-1000 метри по полето, дури едно возило беше качено три метри на подвозникот и тука висеше со браникот. Притоа имаше и човечки жртви од тие возила. Водената маса потоа влегува во Стајковци и Синѓелиќ, се пробива во куќите, дел оди десно кон Инџиково и кон Ченто. Но, таму веќе нема кал бидејќи е поурбан дел. Но, и Стајковци и Синѓелиќ се зафатени со многу кал донесена од нивите од Црешево, Смилковци, нивите околу обиколницата и таа водено-каллива маса удира во куќите, дворовите, улиците, во што се однесени над 20 животи, многу добиток страда, овци, кучиња, свињи, крави. Потоа почнува да се движи кон Илинден, доаѓа во делот на Арачиновски Шамак, хотелот „Белви“ и тука го прифаќа, влегува во каналот. Но, и тој не може да ја прими целата вода и ги поплавува првите куќи од општина Илинден, особено оној дел над патот кон Куманово. Зафатено е едно големо подрачје, од една огромна водена маса која за кратко време урива сѐ пред себе.
Се појавија многу обвинувања и шпекулации, па со ред. Попуштил ли насипот кај Смилковско Езеро, тоа беше една од шпекулациите?
Трајановски: Не. Таму има две езера, Смилковско и Стајковско, кое не го споменуваат многу затоа што е помало и надвор од патот, подалеку. Не е попуштен ниту тој насип. Значи не се работи за нешто што ние сме можеле да го спречиме во смисла дека не е направен добар насип, па тоа ги поплавило. И да било така, тоа езеро нема таква количина вода што падна за оваа елементарна непогода.
Да одговориме на следното: Има или нема атмосферска и фекална канализација во тој дел на општина Гази Баба?
Трајановски: Пак ќе потенцирам, оваа елементарна непогода го погоди во 90 проценти руралниот дел на општина Гази Баба. Мала дигресија; не беше само Гази Баба погодена, туку и дел од Бутел, Шуто Оризари, во подрумскиот дел, Аеродром покрај усјанскиот канал, Кисела Вода, патот од Сопиште, Карпош… Но, тука се случи во руралниот дел, во селскиот дел, но во планината, каде што водата од планинскиот дел со огромна брзина се спушта надолу. Така што, не постои атмосферска ниту фекална канализација што може да прими толкаво количество вода. Ние знаеме дека има вакви елементарни непогоди и во Франција, Германија, САД секоја година, и се повторуваат и се најавуваат и повторно не можат да се справат со толкава водена маса и невреме. Така што, направена е фекална канализација во Смилковци и во Црешево, тие две се малку поголеми села во подолниот дел на Скопска Црна Гора, направена е фекална канализација. Стајковци и Синѓелиќ се целосно покриени со фекална канализација.
Помогна ли тоа во состојбата?
Трајановски: Фекалните канализации многу помогнаа во намалување на штетите и во побрзо истекување на водата. Првиот бран и по него не можеше никаква канализација, ниту каналската мрежа, веројатно подолу ќе зборуваме и за каналската мрежа, да ја прими целата вода и да нема никакви последици. Но, каналската мрежа, атмосферската и фекалната канализација се потребни за кога ќе се намалат водите, за пократко време да бидат истечени. Но, направена е фекална канализација од Стајковци, Инџиково, Економија, Сингелиќ, преку автопатот Скопје – Куманово, покрај Хиподром, на Вардар, таму има препумпна станица која ја подига водата и ја пушта во Вардар. Таа канализација е пуштена во 2009 година или во 2010 година. Таа одигра огромна улога. Но, настана проблем во Инџиково. Имаше проблем со тоа што во прв момент водата ја преполнува канализацијата и таа почнува да истекува. Со оглед на тоа што не може да ја прими целата вода, почнува да се излива во Синѓелиќ. Во Синѓелиќ има каналска мрежа која можеше да ги собере водите бидејќи каналот веќе почна да се празни, со големите пумпи водата од фекалната канализација се префрлаше во каналот за да може што повеќе вода да мине низ таа канализација, дел да оди кон Вардар, а дел кон каналот. Така што, прво што се направи при помошта, Владата набави 1.000 пумпи од 500 и 1.000 литри во минута и тие почнаа да се распоредуваат по региони. Тука мора да спомнам дека се определија координатори по региони, меѓу кои бевме јас, министрите Пешевски, Чавков, Башким, Спасов, и секоја вечер на владини седници се реферираше. И постојано цело време од утро од 7 часот до навечер до 20 часот бевме во штабот, а потоа во Владата ги сумиравме резултатите, што треба да се стори, што треба да се ангажира од механизација, практично на тој начин многу побрзо се справивме со кризата. Ќе повторам, не постои фекална и атмосферска канализација, особено во руралниот дел, што ќе можеше да ја прими водата од оваа елементарна непогода.
Ги спомнавме каналите и каналскиот систем.
Трајановски: Има каналски систем во овој дел на Гази Баба. Еден дел е од езерото Камник, испустот од Железара, низ Ченто, Инџиково, покрај патот Скопје – Куманово преку „Белви“ се вклучува во Арачиновски канал и тој влегува преку Илинден, Мралино, Кадино, покрај Дрма, пред Петровец околу Огњанци и оди во Таор. Има уште еден канал што оди пред наплатната рампа и практично тука се сливаат сите води кои доаѓаат од Скопска Црна Гора. Покрај тоа, има уште еден Ободен канал, којшто почнува од Синѓелиќ, во помал пресек почнува од Смилковско и Стајковско Езеро, веќе на патот кон Стајковци е во голем профил, оди под Брњарци, оди во долниот дел на Арачиново, под живинарската фарма „Белимбегово“, минува кон индустриските зони, над Мралино, зад Кадино, меѓу Кадино и аеродромот минува над наплатната рампа „Петровец“, над Ржаничино и потоа оди до Таор. Тој се смета за Ободен канал, кој треба да ги прими водите што доаѓаат од Стајковци, Страчинци, Смилковци и да ги однесе до Таор. Овие канали редовно се одржуваат и во делот под Општината и во делот под Град Скопје.
Има ли капацитет системот кај Таор да ги исфрли сите води?
Трајановски: Таор е во Зелениково, но атарот се простира и на другата страна на Вардар. Сите води доаѓаат таму. Земјиштето е пониско од нивото на Вардар. Затоа уште во 20-тите години на минатиот век е направена пумпна станица, има и машини кои работат уште од 1935 година и имаат капацитет од 60.000 литри во минута. Сега тие се зголемени со други пумпи кои ги донесовме за побрзо и поефикасно испумпување на водата. Во едни нормални врнежи до 30-50 литри тие пумпи си ја вршат функцијата, но во едни вакви огромни поплави, нема пумпи што може да постигнат. Сега се размислува да се удвои тој капацитет. Водата сега се разлеала, па повторно се враќа во каналот по ден-два, па доаѓа како редуцирана вода без таков налет како во првиот дел кај Скопска Црна Гора.
Во расчистувањето учествуваа и волонтери, и МВР, и АРМ и сите јавни претпријатија. Се донира помош и од граѓаните, и од организациите, и од странство. Но, имаше ли доволно брза реакција?
Трајановски: Реакцијата беше многу брза. АРМ за речиси половина час беше на терен. Првото што се правеше беше да се спасат човечките животи. Вечерта јас бев таму во 21 часот. Имаше и многу револтирани граѓани, јас не им замерувам, секој имаше некоја несреќа, проблем, можеби и загубен член на семејството, така што имаат право да бидат револтирани. Наше е таа револтираност да не ја земе енергијата, напротив, да даде енергија што повеќе да се ангажираме со механизација и луѓе да може да помагаат. Во првиот период беше да се спасуваат луѓе. Бевме заедно со министерот Дритон Кучи, каде што доаѓаа граѓаните кај последна 45 (автобуската станица н.з.) и бараа начини како да се извлечат луѓето. Праќавме од специјалните полициски сили. Почнаа со хермелини и повисоки возила кои ги извлекуваа луѓето. Така што над 1000 луѓе се спасија да не настрадаат во оваа поплава. Во тие моменти кога иде водена маса, прво што спасуваш, спасуваш луѓе. Имаше луѓе по покриви, во куќи во вода до појас, некаде каде што беа затворени врати, прозорци, сето тоа да се пробие, да се отвори, да се спасат животи, да се однесат на суво. Кога ќе заврши евакуацијата на луѓето, почнува потрагата по починатите и почнува вадењето на водата и испумпувањето во каналите и во канализациите и чистењето на улиците.
Вие станавте дел и главна тема на дневно-политичките префрлања. Опозицијата бара оставка од Вас, а за владејачката партија сте најдобриот градоначалник на Скопје досега. Како ги доживувате обвинувањата, колку тие ви одземаат енергија во овие моменти?
Трајановски: Опозицијата од мене бара оставка одамна. СДСМ бара оставка за секој успешен проект, за секој направен булевар. На Советот се бара оставка затоа што не било направено во некој друг дел. Секогаш се гледа напредокот што еден човек и институција го направиле во еден одреден период. Не дали ги направил условите добри, туку какви биле условите и колкав напредок е постигнат. Може не сме ги стигнале Белград и Загреб, но треба да се гледа колкав чекор напред е направен според условите кои се затекнати и колку се подобриле условите за живеење.
Градот Скопје, практично, е украден град токму од партијата што од мене бара оставка. Кога имаа свој премиер и Влада, а ВМРО-ДПМНЕ тогаш не беше во власта, од 1992 до 1998 година, Скопје е украден град и сведен од таа партија на месна заедница. Одземен му е севкупниот имот со кој располагал. Одземени му се сите станови, ПУИК, кој сега е државен, беше под Град Скопје. Кога одам на состанок со Јанковиќ (градоначалник на Љубљана, Словенија – н.з.) или со Бандиќ (градоначалник на Загреб, Хрватска – н.з.), Јанковиќ ме прашува дали имаме станови. Јас имам 15.000 станови. Градот Скопје имал 15.000, можеби и 20.000 станови, но тие со одлука стануваат државни и потоа ги продава или распределува. Исто така, „Градски аптеки“ имавме. Љубљана од градските аптеки добива 25 милиони евра годишно, Јанковиќ вели дека најголемиот приход покрај данокот на имот е оттаму. Да ги прашам зошто му се земени „Градски аптеки“ на Скопје и кому му се дадени? Исто така, Градски трговски центар, каде што сите локали беа на Градот Скопје, кој го продаде и кој ги зема, и како кирија и како имот, на Град Скопје? Потоа, му се одзеде а.д. „Бутел“, гробиштата се одземени, тоа го нема никаде во регионот. „Скопски пазар“? Еве, другите градови низ Македонија ги имаат пазарите. На Градот Скопје му ги приватизираа пазарите, што се тезги, подвижен имот, под тезгите, сето тоа е приватизирано. Град Скопје не може да организира квалитетни пазари. „Топлификација“ беше на Град Скопје.
Сето тоа придонесува Скопје да биде сиромашен град, да нема приходи. Сега истите луѓе бараат Скопје да направи нешто надвор од своите можности. Значи, не може некој да бара оставка, а претходно да бил на власт и да имал можност да направи нешто, а не направил, туку му одмогнал на Град Скопје. Дури и ние каде што сме сега, сме кираџии, земјиштето не е на Град Скопје, до тој степен е дојден Градот. Барањето оставка е само политички маркетинг, собирање политички поени, па дали тоа било за паднато дрво, расипан автобус или насобран смет. Но, сега ги замолувам да се концентрираме на решавање и на санирање на последиците од поплавите. Тие бараат оставка кога јас секој ден доаѓам дома во 2-3 часот по полноќ, станувам во 6-7 и повторно сум на терен. Немам време ниту да ги прочитам вестите во кои ми барале оставка. Сега пренесете им нека повелат на терен да им помогнат на луѓето, но не еден ден или повремено. Имаме време, нека помине сево ова побрзо, со што помалку последици, па потоа на Советот на Град Скопје сигурно ќе ја бараат оставката, како и информации за поплавите.
Разговараше: Наум Стоилковски
Фото: Дејан Станчевски
(Интервјуто со градоначалникот Коце Трајановски е објавено во 207. број на неделникот Република, 19.08.2016)
Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.
Поврзани вести
-
Шилегов ќе го продава Мерцедесот – бил стар и небезбеден
-
Шилегов чека слика до Коце за на ѕид, Трајановски вели дека во градот има сто фотографии од него
-
Коневски: Победа за Коце Трајановски и листата – за да ги реализираме сите проекти за подобри услови во Аеродром
-
Трајановски и Мисајловски на средба со граѓаните и пазарџиите на пазарот во Ѓорче Петров (ФОТО ГАЛЕРИЈА)